Elementy psychiatrii cz. 2 Dr n. med. Piotr Abramczyk
Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt
Myślenie Konkretno-obrazowy Abstrakcyjny Intuicyjny
Zaburzenia myślenia Treści Urojenia Idee nadwartościowe Natręctwa myślowe i fobie Toku Rozkojarzenie Przyśpieszenie Spowolnienie
Urojenia Fałszywe sądy Przekonanie o ich prawdziwości Brak krytycyzmu (mimo dowodów błędności)
Urojenia Prześladowcze Zazdrości Hipochondryczne Grzeszności i winy Wielkościowe Odnoszące Oddziaływania, owładnięcia
Urojenia Paranoiczne Niespójne Rzutowanie wstecz
Idee nadwartościowe Szczególnie waŝne przekonania Związek emocjonalny Działacze społeczni PodróŜnicy Fanatycy
Natręctwa i fobie Natręctwa (przeświadczenie o ich niedorzeczności): Myśli WyobraŜenia Czynności
Fobie Określone sytuacje Lęk Unikanie Klaustrofobia Agorafobia Acrofobia
Zaburzenia toku myślenia Rozkojarzenie Przyśpieszenie Spowolnienie zahamowanie Splątanie
Zaburzenia myślenia Myślenie magiczne Perseweracje Myślenie paralogiczne Myślenie symboliczne (przedmioty, zjawiska) Myślenie rezonerskie
Zaburzenia toku myślenia Lepkość Myślenie autystyczne Ambisentencja, Depresonalizacja, Derealizacja
Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt
Zaburzenia pamięci Pamięć: ŚwieŜa, trwała Konsolidacja WyobraŜenia Utrwalanie, przechowywanie, odtwarzanie: SpostrzeŜeń, myśli, emocji, czynności ruchowych
Zaburzenia pamięci Nadczynność hipermnezja Niedoczynność hypomnezja: Czynnościowa (rozproszenie uwagi, wzruszenie) Wywołana zmianami organicznymi (zespół psychoorganiczny)
Zaburzenia pamięci Niepamięć - amnezja Okres Konfabulacje Wsteczna, następcza
Zaburzenia pamięci Zafałszowanie pamięci (paramnezja) W okresie przechowywania Konfabulacje Omamy pamięciowe Złudzenia pamięciowe (pod wpływem emocji) Kryptomnezje (utrata cechy powtórności) Ekmnezje (mieszanie przeszłości z teraźniejszością)
Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt
Uwaga Ukierunkowanie czynności poznawczych Dowolne Mimowolne Zakres, skupienie, trwałość, przerzutność, podzielność, wybiórczość
Uwaga Nadmierna przerzutność mania Trudność przenoszenia otępienie, depresja Nadmierna trwałość - lepkość
Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt
Zaburzenia świadomości Świadomość Odzwierciedlenie rzeczywistości Poczucie przeŝywania zjawisk Orientacja Samoorientacja Przytomność
Zaburzenia świadomości Układ siatkowaty wstępujący Układ siatkowaty zstępujący Pytania o orientację w czasie, otoczeniu i przestrzeni
Zaburzenia świadomości Ilościowe zaburzenia świadomości Przymglenie świadomości (nieostrość spostrzeŝeń) Senność patologiczna Półśpiączka Śpiączka
Glasgow Coma Scale - GCS Ocenie podlega: Otwieranie oczu 4 punkty - spontaniczne 3 punkty - na polecenie 2 punkty - na bodźce bólowe 1 punkt - nie otwiera oczu Kontakt słowny: 5 punktów - odpowiedź logiczna, pacjent zorientowany co do miejsca, czasu i własnej osoby 4 punkty - odpowiedź splątana, pacjent zdezorientowany 3 punkty - odpowiedź nieadekwatna, nie na temat lub krzyk 2 punkty - niezrozumiałe dźwięki, pojękiwanie 1 punkt - bez reakcji Reakcja ruchowa: 6 punktów - spełnianie ruchowych poleceń słownych, migowych 5 punktów - ruchy celowe, pacjent lokalizuje bodziec bólowy 4 punkty - reakcja obronna na ból, wycofanie, próba usunięcia bodźca bólowego 3 punkty - patologiczna reakcja zgięciowa, (przywiedzenie ramion, zgięcie w stawach łokciowych i ręki, przeprost w stawach kończyn dolnych) 2 punkty - patologiczna reakcja wyprostna, (przywiedzenie i obrót ramion do wewnątrz, wyprost w stawach łokciowych, nawrócenie przedramion i zgięcie stawów ręki, przeprost w stawach kończyn dolnych, odwrócenie stopy) 1 punkt - bez reakcji
GCS Na podstawie skali Glasgow zaburzenia przytomności najczęściej dzieli się na: GCS 13-15 - łagodne GCS 9-12 - umiarkowane GCS 6-8 - brak przytomności GCS 5 - odkorowanie GCS 4 - odmóŝdŝenie GCS 3 - śmierć mózgowa
GCS dzieci Pediatryczna skala GCS - skala uŝywana w pediatrii do określanie stopnia przytomności. Zawiera się w przedziale od 3 do 15 punktów, gdzie 3 oznacza najgorsze rokowanie, a 15 najlepsze. Składa się z trzech elementów: reakcja wzrokowa dziecka reakcja słowna dziecka odpowiedź ruchowa. Odpowiedź wzrokowa. (maksymalna ilość pkt. = 4) NIE otwiera oczu. Otwiera oczy na ból. Otwiera oczy na polecenie głosowe. Otwiera oczy spontanicznie. Odpowiedź słowna (maksymalna ilość pkt. = 5) BRAK odpowiedzi słownej. Pobudzone, niespokojne. Niespokojne w odpowiedzi na bodźce. Płacz ustępujący po przytuleniu. Uśmiecha się, wodzi wzrokiem. Odpowiedź ruchowa. (maksymalna ilość pkt. = 6) BRAK odpowiedzi ruchowej. Reakcja wyprostna. Reakcja zgięciowa. Odsuwa się od bólu. Lokalizuje ból. Spełnia polecenia.
AVPU Skala AVPU - jest uŝywana w celu oceny świadomości pacjenta, szczególnie w krajach anglosaskich. A (Alert) - pacjent przytomny, skupia uwagę V (Verbal) - pacjent reaguje na polecenia głosowe P (Pain) - pacjent reaguje na bodźce bólowe U (Unresponsive) - pacjent jest nieprzytomny, nie reaguje na Ŝadne bodźce.
Jakościowe zaburzenia świadomości Zespół majaczeniowy (delirium) zaburzenia orientacji Omamy Urojenia niespójne Lęk Niepokój ruchowy Niepamięć Dysforia
Jakościowe zaburzenia świadomości Zespół pomroczny zaburzenia orientacji Lęk Pobudzenie ruchowe Niepamięć
Jakościowe zaburzenia świadomości Zespół pomroczny jasny Dobra orientacja Przymglenie świadomości Zaburzenie toku myślenie Niepamięć
Jakościowe zaburzenia świadomości Zespół splątaniowy Zupełna dezorientacja Zaburzenia toku myślenia Omamy Złudzenia Niepamięć
Jakościowe zaburzenia świadomości Zespół onejroidalny zaburzenia orientacji Omamy Zaburzenia pamięci
Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt
Intelekt Wrodzone zaburzenia intelektu - Wady genetyczne - Zaburzenia płodowe Nabyte zaburzenia intelektu - Okres okołoporodowy - Zaburzenia hormonalne - Zmiany organiczne
Upośledzenie umysłowe lekkie (9-12lat) umiarkowane (6-9 lat) znaczne (3-6lat) Głębokie (<3lat)
OTĘPIENIE Zespół objawów spowodowanych chorobą mózgu zwykle o charakterze przewlekłym, w którym zaburzone są funkcje poznawcze. Otępienie objawia się obniŝeniem sprawności intelektualnych i upośledzeniem funkcjonowania w Ŝyciu codziennym i społecznym. Otępienie nie musi obejmować wszystkich funkcji poznawczych. Kryterium rozpoznania jest zaburzenie co najmniej 2 funkcji poznawczych, z których jedną jest pamięć.
Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt
OTĘPIENIE (ICD-10) Inne objawy Zachowana świadomość (brak przymglenia lub majaczenia) Zaburzenia emocji i zachowania (chwiejność emocjonalna, draŝliwość, apatia, prymitywizacja zachowań) Utrzymywanie się objawów powyŝej 6 miesięcy
Ocena zaawansowania otępienia The Global Deterioration Scale (GDS) Zaawansowanie Objawy Stopień 7 bardzo cięzkie Stopień 6 - cięŝkie Stopień 5 - znaczne Stopień 4 średnio nasilone Stopień 3 - umiarkowane Utrata zdolności językowych, zdolności chodzenia, śmierć Wymaga stałej opieki Utrata samodzielności, pamięta swoje imie, depresja, zaburzenia zwieraczy Chory nie moŝe obyć się bez drugiej osoby, pobudzony, nie pamięta adresu Brak zdolności do pracy i złoŝonych czynności Stopień 2 - niewielkie Stopień 1 - pogranicze Stopień 0- brak zaburzeń Wyraźne zauwaŝalne narastanie deficytów funkcji poznawczych - Subiektywne zaburzenia pamięci norma Lata 0 5 10 15 20 Reisberg et al, 1982
PRZYCZYNY OTĘPIENIA 5% 38% 29% 9% 13% 4% otępienie naczyniopochodne choroba Alzheimera otępienie z ciałami Lewy'ego otępienie czołowo-skroniowe inne zwyrodnieniowe potencjalnie terapeutyczne ch.alzheimera+otępienie naczyniopochodne
DIAGNOSTYKA PODSTAWOWA Powtórzenie nazw 3 przedmiotów bezpośrednio i po 3 minutach Dni tygodnia od ostatniego do pierwszego Test rysowania zegara Krótka Ocena Stanu Psychicznego (MMSE)
KRÓTKA OCENA STANU PSYCHICZNEGO Mini-Mental State Examination(MMSE) Orientacja w czasie i miejscu Zapamiętywanie (trzy słowa) Uwaga i liczenie (100 7) Przypominanie Funkcje językowe (nazywanie, powtarzanie, wykonywanie poleceń, pisanie) Praksja konstrukcyjna (przerysowanie rysunku) Wynik poniŝej 24 pkt. sugeruje otępienie, poniŝej 27 pkt szczegółowe badanie kliniczne
TEST RYSOWANIA ZEGARA Poziom I Niewielkiego stopnia trudności w rozmieszczaniu godzin Oznaczanie godzin na zewnątrz koła Godziny do góry nogami Rysowanie szprych w celu zachowania orientacji Poziom II-V: postępujące zaburzenia wzrokowo-przestrzenne
OTĘPIENIE TYPU ALZHEIMEROWSKIEGO Początek niezauwaŝalny, przebieg postępujący Upośledzenie pamięci świeŝej Nieporadność, trudności z doborem słów Niepokój, agresja, nierozpoznawanie bliskich osób
ZABURZENIA I PROBLEMY WSPÓŁISTNIEJĄCE Depresja Psychozy starcze Stany majaczeniowe Choroby somatyczne Polipragmazja Interakcje lekowe Samotność
OPIEKA NAD CHORYM Edukacja rodziny Opieka domowa Grupy wsparcia dla chorych i rodzin Domy pobytu dziennego Domy pomocy społecznej