Warszawa, 13 września 2017 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-P.431.17.2017.KO Pani Alina Majerska Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mochowie ul. Sierpecka 2, 09-214 Mochowo WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r. poz. 525, z późn. zm.), w związku z art. 6 ust. 4 pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092), w dniach 28-29 czerwca 2017 r. i 3 lipca 2017 r., pracownicy Oddziału Polityki Społecznej w Delegaturze-Placówce Zamiejscowej w Płocku Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie: pani Anna Gościniak starszy inspektor i pan Krzysztof Ogieniewski inspektor wojewódzki, przeprowadzili kontrolę problemową w trybie zwykłym w kierowanym przez panią Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Mochowie. Przedmiot kontroli obejmował organizację i realizację przez gminę zadań zleconych z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów w zakresie prawidłowości oraz jakości działań aktywizujących wobec dłużników alimentacyjnych, które mają doprowadzić do wzrostu ściągalności należności wymienionych w art. 28 ust. 1 pkt 1-4 ustawy. Kontrolą objęto okres od 1 sierpnia 2015 r. do dnia kontroli. Niniejszym przekazuję pani wystąpienie pokontrolne. Wojewoda mazowiecki pozytywnie ocenił sposób wykonywania przez gminę zadań zleconych z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2017 r. poz. 489, z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, w zakresie organizacji realizacji zadania oraz prawidłowości działań podejmowanych wobec dłużników alimentacyjnych. Jak ustalono, w okresie od 1 sierpnia 2015 r. do dnia kontroli ośrodkiem zarządzała pani kierownik. W podanym wyżej okresie Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mochowie
działał na podstawie statutu stanowiącego załącznik do uchwały nr 236/XXXVI/13 Rady Gminy w Mochowie z dnia 29 listopada 2013 r. w sprawie uchwalenia statutu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mochowie wraz późniejszymi zmianami. Statut zawierał zapisy dotyczące realizacji przez jednostkę zadań określonych w ustawie. Wewnętrzną strukturę organizacyjną oraz zasady działania kontrolowanej jednostki określał regulamin organizacyjny Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mochowie wprowadzony zarządzeniem nr 49 wójta gminy Mochowo z 7 sierpnia 2014 r., zmieniony zarządzeniem nr 15 wójta gminy Mochowo z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie zatwierdzenia Regulaminu Organizacyjnego Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mochowie. W 5 pkt 5 regulaminu GOPS w Mochowie zapisano, że ośrodek realizuje zadania w zakresie postępowań w sprawie świadczeń z funduszu alimentacyjnego, określonych w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. W okresie objętym kontrolą realizacją zadań określonych w ustawie zajmowały się 3 osoby: pani kierownik (od 1 grudnia 2009 r.), pani Małgorzata Adamczyk inspektor ds. świadczeń rodzinnych (od 1 października 2008 r.) oraz pani Henryka Kopczyńska inspektor ds. świadczeń rodzinnych (1 października 2008 r.). W Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Mochowie obowiązywała zaakceptowana uprzednio przez dyrektora Archiwum Państwowego w Płocku, wprowadzona przez panią, instrukcja kancelaryjna wraz z jednolitym rzeczowym wykazem akt. W ośrodku prowadzono rejestry dotyczące: wniosków o ustalenie prawa do świadczeń z fundusz alimentacyjnego, decyzji w sprawach przyznania świadczeń, decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, wniosków o przyłączenie się do postępowania egzekucyjnego, decyzji umarzających postępowanie dotyczące uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, podejmowanych działań wobec dłużników alimentacyjnych, list wypłat z fundusz alimentacyjnego, zwrotów dokonywanych przez dłużników alimentacyjnych. W aktach spraw dłużników alimentacyjnych znajdowały się spisy spraw. 1. Organizacja realizacji zadania. W wyniku kontroli stwierdzono, że wójt gminy Mochowo udzielił pani upoważnienia do realizacji obowiązków wynikających z art. 8a ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych oraz prowadzenia postępowania i wydawania decyzji w sprawach świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Ponadto wójt gminy Mochowo, na wniosek kierownika GOPS w Mochowie, upoważnił panią Henryką Kopczyńską i panią Małgorzatę Adamczyk do prowadzenia postępowań i wydawania decyzji administracyjnych w sprawie świadczeń z funduszu alimentacyjnego, 2
podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych, prowadzenia postępowania i wydawania decyzji administracyjnych oraz realizacji zadań z zakresu obowiązków związanych z przekazywaniem informacji gospodarczych. Stwierdzono, że w statucie oraz regulaminie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mochowie znalazły się zapisy o utworzeniu w ośrodku komórki organizacyjnej do realizacji kontrolowanych zadań. 2. Prawidłowość podejmowanych działań wobec dłużników alimentacyjnych Na podstawie udzielonych przez panią informacji ustalono, że w okresie objętym kontrolą GOPS w Mochowie prowadził: - jako wyłącznie organ właściwy wierzyciela sprawy 99 dłużników alimentacyjnych, - jako wyłącznie organ właściwy dłużnika sprawy 49 dłużników alimentacyjnych, - jako organ właściwy dłużnika i wierzyciela sprawy 22 dłużników alimentacyjnych. Kontroli poddano dokumentację znajdującą się w aktach 56 spraw dłużników alimentacyjnych, w tym: w 30 aktach spraw, w których kontrolowana jednostka działała wyłącznie jako organ właściwy wierzyciela, 17 aktach spraw, w których działała wyłącznie jako organ właściwy dłużnika oraz aktach 9 spraw, w których działała równocześnie jako organ właściwy wierzyciela i organ właściwy dłużnika. Na podstawie analizy dokumentacji stwierdzono, że kontrolowana jednostka realizując zadania organu właściwego dłużnika terminowo podejmowała oraz prawidłowo dokumentowała działania wobec dłużników alimentacyjnych polegające na: przeprowadzeniu wywiadu alimentacyjnego i odebraniu oświadczenia majątkowego od dłużnika alimentacyjnego, informowaniu dłużnika o przekazaniu do biura informacji gospodarczej informacji gospodarczej o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego, wszczęciu postępowania i wydaniu decyzji administracyjnej w sprawie uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, składaniu wniosku o ściganie dłużnika alimentacyjnego za przestępstwo określone w art. 209 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137 i 2138 oraz z 2017 r. poz. 244, 768, 773 i 952), kierowaniu wniosku do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego, zobowiązaniu dłużnika alimentacyjnego do zarejestrowania się jako bezrobotny albo poszukujący pracy, informowaniu właściwego powiatowego urzędu pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej dłużnika alimentacyjnego, przekazywaniu komornikowi sądowemu informacji mających wpływ na skuteczność prowadzonej egzekucji, informowaniu organu właściwego wierzyciela oraz komornika sądowego o podjętych działaniach wobec dłużnika alimentacyjnego i ich efektach. 3
Ustalono, że w 3 przypadkach, w których kontrolowana jednostka była do tego zobowiązana wszczęto postępowanie w sprawie uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań, postępowanie zakończono wydaniem decyzji administracyjnych w sprawie uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Stwierdzono, że wszystkie poddane analizie decyzje administracyjne w sprawach uznania dłużników alimentacyjnych za uchylających się od zobowiązań alimentacyjnych zostały wydane w terminach zgodnych z unormowaniami zawartymi w art. 35 k.p.a oraz, że zostały doręczone za zwrotnym potwierdzeniem odbioru zgodnie z art. 39 i art. 46 1 k.p.a. Konstrukcja decyzji odpowiadała wymogom określonym w art. 107 1 k.p.a. Decyzje zostały wydane przez kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mochowie zgodnie z treścią posiadanego upoważnienia. Ustalono, że Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mochowie wykonując określone w ustawie zadania organu właściwego wierzyciela terminowo realizował i prawidłowo dokumentował działania wobec dłużników alimentacyjnych polegające na przekazaniu dłużnikowi alimentacyjnemu oraz organowi właściwemu dłużnika informacji o przyznaniu osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz obowiązku zwrotu wraz z odsetkami należności z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobie uprawnionej oraz informacji o wysokości zobowiązań dłużnika alimentacyjnego wobec Skarbu Państwa, składaniu wniosków do organu egzekucyjnego o przyłączenie się do egzekucji sądowej, składaniu wniosku do organu właściwego dłużnika o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mochowie działając jako organ właściwy wierzyciela, na skutek składanych wniosków o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego, uzyskiwał od organów właściwych dłużnika informację o przeprowadzeniu wywiadu alimentacyjnego i odebraniu oświadczenia majątkowego wraz pochodzącymi z nich danymi, informację o podjętych wobec dłużnika alimentacyjnego działaniach oraz ich efektach. Na podstawie analizy akt spraw dłużników alimentacyjnych ustalono, że w ramach współpracy z organami prowadzącymi postępowanie egzekucyjne kontrolowana jednostka składała wnioski o przyłączenie się do postępowania egzekucyjnego, o ustalenie miejsca pobytu dłużnika alimentacyjnego oraz o wystawienie zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji. W efekcie komornicy sądowi przesyłali informacje o podjętych czynnościach wobec dłużników alimentacyjnych, w tym dotyczące: zajęcia wierzytelności, zajęcia wynagrodzenia i zasiłku chorobowego, zajęcia rachunku bankowego dłużnika alimentacyjnego, miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego. Działając jako organ właściwy dłużnika GOPS w Mochowie informował powiatowy urząd pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej dłużnika alimentacyjnego. W efekcie urząd pracy 4
w każdym przypadku informował o podjętych działaniach w związku z aktywizacją zawodową dłużnika alimentacyjnego. Poza tym w ramach postępowania wobec dłużników alimentacyjnych kierowano wnioski do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego i w przypadku gdy dłużnik alimentacyjny posiadał prawo jazdy starosta wydawał decyzję o zatrzymaniu uprawnień. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mochowie realizując zadania określone w ustawie podejmował współpracę z prokuraturą w zakresie składania wniosków o ściganie dłużnika alimentacyjnego za przestępstwo określone w art. 209 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137 i 2138 oraz z 2017 r. poz. 244, 768, 773 i 952), przekazywania informacji nt. wysokości spłat zadłużenia dłużnika alimentacyjnego. W następstwie działań GOPS w Mochowie organy prokuratury przekazywały postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia. Stwierdzono, że GOPS w Mochowie w okresie objętym kontrolą działając jako organ właściwy dłużnika w ramach prowadzonego postepowania składał wnioski do Centralnej Ewidencji Kierowców o udostępnienie informacji o posiadaniu prawa jazdy przez dłużnika alimentacyjnego. W efekcie CEK przekazywała do ośrodka posiadane dane. Kontrolowana jednostka w ramach obowiązków organu właściwego wierzyciela przekazywała do biura informacji gospodarczej informację gospodarczą o zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego wynikających z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Nie stwierdzono zaniechania lub niepodjęcia działań wobec dłużników alimentacyjnych należących do obowiązków organu właściwego dłużnika lub wierzyciela. 3. Odsetek zwrotu należności wynikających z wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Według przedstawionej przez panią informacji, w okresie objętym kontrolą kwota wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego wyniosła 506.106,46 zł. Z tej kwoty od dłużników alimentacyjnych odzyskano 116.154,77 zł za pośrednictwem komorników sądowych, a 5.500 zł zostało zwróconych bezpośrednio przez dłużników alimentacyjnych. W analizowanym okresie poziom ściągalności należności z tytułu wypłaconych świadczeń w GOPS w Mochowie wyniósł 22,95% i kształtował się na poziomie wyższym niż średnia dla województwa mazowieckiego, która w 2016 r. wynosiła 17,28%. Wobec przedstawionej oceny dotyczącej realizacji zadań w zakresie objętym kontrolą, zalecenia pokontrolne nie zostaną wydane. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wioletta Kucharska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej 5