Warszawa, 09 lipca 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-VII.431.2.7.2018.AB Pani Elżbieta Butryn Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gołyminie-Ośrodku WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2017 r., poz. 2234) w związku z art. 6 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092), kontroler: Anna Brzezińska starszy inspektor wojewódzki, przeprowadziła w dniach 12 15 marca 2018 roku kontrolę problemową w trybie zwykłym w kierowanym przez Panią Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Gołyminie-Ośrodku. Przedmiot kontroli obejmował sprawdzenie sposobu organizacji oraz realizację przez gminę zadań zleconych z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2017 r., poz. 1851, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, w przedmiocie ustalania uprawnień do świadczeń wychowawczych. Kontrolą objęto okres od dnia 17 lutego 2016 r. do dnia rozpoczęcia kontroli. Niniejszym przekazuję Pani wystąpienie pokontrolne. Za okres objęty kontrolą Wojewoda Mazowiecki pozytywnie, pomimo stwierdzonych uchybień, ocenił działania Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gołyminie-Ośrodku, podjęte w zakresie sposobu organizacji zadania oraz w przedmiocie działań, które dotyczyły ustalania uprawnień do świadczeń wychowawczych. 1. Organizacja realizacji zadania. Kierownikiem jednostki kontrolowanej do dnia zakończenia czynności kontrolnych, tj. do dnia 15 marca 2018 roku była Pani Anna Ardecka (powołana na to stanowisko od dnia 01 maja 1997 roku), z którą w miesiącu kwietniu 2018 roku nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę. Pismem z dnia 14 maja 2018 roku Wójt Gminy poinformował, że od dnia 02 maja 2018 roku na stanowisko Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gołyminie-Ośrodku zatrudniona została Pani Elżbieta Butryn.
Obsługę finansowo-księgową Ośrodka prowadzi główna księgowa Ośrodka Pani Magdalena Morawska, która wykonuje zdania zgodnie z powierzoną jej odpowiedzialnością za realizację budżetu jednostki. Zadania z zakresu ustawy Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gołyminie-Ośrodku realizuje na podstawie regulaminu organizacyjnego, wprowadzonego zarządzeniem Kierownika GOPS Nr 1/2018 z dnia 03 stycznia 2018 roku. W regulaminie w 8 pkt 4 wyodrębniono stanowisko pracy ds. świadczeń wychowawczych. Natomiast zadania tego stanowiska określono w 19 regulaminu. W okresie podlegającym kontroli, przed wprowadzeniem w życie nowego regulaminu, w obiegu prawnym pozostawał regulamin organizacyjny, wprowadzony zarządzeniem Kierownika GOPS Nr 1/2011 z dnia 24 czerwca 2011 roku. Jednakże w akcie tym nie wyodrębniono ani stanowiska pracy ds. świadczeń wychowawczych, ani nie określono zadań tego stanowiska. W trakcie kontroli ustalono, że Wójt Gminy Gołymin-Ośrodek nie dopełnił obowiązku wyznaczenia przez organ gminy do dnia wejścia w życie ustawy, tj. do dnia 1 kwietnia 2016 roku, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gołyminie-Ośrodku do realizacji zadań z zakresu świadczeń wychowawczych, o którym mowa w art. 53 ust. 1 ustawy. Decyzje administracyjne wydawane z zakresu świadczeń wychowawczych podpisywała Pani Anna Ardecka na podstawie upoważnienia Nr USC.077.6.2016 z dnia 21 marca 2016 roku, udzielonego przez Wójta Gminy Gołymin-Ośrodek. W okresie objętym kontrolą zadania z zakresu ustawy realizowały trzy osoby: 1) Pani Anna Ardecka - Kierownik GOPS, posiadająca od 21 marca 2016 roku upoważnienie Wójta Gminy Gołymin-Ośrodek do prowadzenia postępowań w sprawach świadczeń wychowawczych oraz do wydawania decyzji administracyjnych w tych sprawach; 2) Pani Agnieszka Książek referent ds. świadczeń wychowawczych, zatrudniona na czas nieokreślony od 01 kwietnia 2016 roku, posiadająca upoważnienie Wójta Gminy Gołymin-Ośrodek do prowadzenia postępowań w sprawach świadczeń wychowawczych Nr USC.077.7.2016 z dnia 01 kwietnia 2016 roku; 3) Pani Lidia Cymbalak referent ds. świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego, realizująca zadania będące przedmiotem kontroli od 1 kwietnia 2016 roku, nieposiadająca do 1 marca 2018 roku upoważnienia do prowadzenia postępowań w sprawach świadczeń wychowawczych. Upoważnienie Nr OK.077.4.2018 Wójta Gminy Gołymin-Ośrodek do prowadzenia tego rodzaju spraw posiada od 2 marca 2018 roku. Pracownicy merytoryczni posiadają zakresy obowiązków, w których zawarto prowadzenie spraw świadczeń wychowawczych. 2. Prawidłowość ustalania uprawnień do świadczenia wychowawczego i jego wypłacania. W okresie podlegającym kontroli Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gołyminie- Ośrodku wydał łącznie 804 decyzje w sprawach świadczeń wychowawczych, w tym 736 decyzji przyznających prawo do świadczeń, 13 decyzji, w których jednocześnie orzeczono o odmowie i przyznaniu świadczenia oraz 22 decyzje, w których odmówiono prawa do świadczenia.
W bieżącym okresie świadczeniowym do jednostki kontrolowanej nie wpłynęły wnioski, w których zgodnie z art. 11 ustawy należało wystąpić z zapytaniem, czy w tych sprawach mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Kontroli poddano losowo wybrane akta 20 1. spraw z okresu podlegającego kontroli, zakończonych wydaniem decyzji administracyjnych. W 10 sprawach, z uwzględnieniem kryterium dochodowego, w 5 przypadkach świadczenie przyznano na pierwsze dziecko, które było jedynym dzieckiem w rodzinie. W 3 następnych świadczenie przyznano na pierwsze dziecko i kolejne dzieci. Natomiast w 2 sprawach zakończonych wydaniem decyzji (GOPS.5441.306.2017 z dnia 04.10.2017 i GOPS.5441.70.2017 z dnia 04.10.2017) odmówiono prawa do świadczenia na pierwsze dziecko z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego i przyznano świadczenie na drugie dziecko. W 10 sprawach (bez uwzględnienia kryterium dochodowego) świadczenie wychowawcze przyznano w 7 przypadkach tylko na drugie dziecko, zaś w pozostałych 3 na drugie i kolejne dzieci. Postępowanie w sprawach o świadczenie wychowawcze każdorazowo wszczynano na wniosek, którego wzór określał załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 lutego 2016 roku w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenie wychowawcze (Dz. U. poz. 214), obowiązującego do 31 lipca 2017 roku. Po dacie jak wyżej wzór wniosku określony został w 2 pkt 1 8 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 2017 roku w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczenia wychowawczego oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego (Dz. U. poz. 1465). Do wniosków dotyczących ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego z uwzględnieniem kryterium dochodowego (na pierwsze dziecko), opatrzonych pieczęcią z datą wpływu i podpisem osoby przyjmującej, wnioskodawcy dołączyli wszystkie wymagane prawem zaświadczenia, oświadczenia lub inne dokumenty niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia. W celu ustalenia poprawności zawartych we wnioskach danych osobowych potwierdzających tożsamość wnioskodawców oraz członków ich rodzin, korzystano z usługi rejestru PESEL udostępnionej w ramach CSIZS Emp@tia. Jednostka kontrolowana, niezależnie od dokumentów dołączonych przez wnioskodawców, samodzielnie pozyskiwała informacje o dochodach, wysokości składki na ubezpieczenie społeczne i należnych podatkach wnioskodawców oraz członków ich rodzin za pośrednictwem systemu teleinformatycznego CSIZS Emp@tia. Analogicznie pozyskiwano dane o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne, co jest niezbędne przy ustalaniu dochodów i zgodne z wymogami art. 17 ust. 1 ustawy. W 7 sprawach (na 10 badanych z kryterium dochodowym) świadczenia wychowawcze przyznano na okres świadczeniowy. W pozostałych 3 sprawach zakończonych wydaniem decyzji 1 Sprawy zakończone wydaniem decyzji nr: GOPS.5441.178.2017 z dnia 20.09.2017 r., GOPS.5441.374.2017 z dnia 02.11.2017 r., GOPS.5441.289.2016 z dnia 17.05.2016 r., GOPS.5441.162.2016 z dnia 09.05.2016 r., GOPS.5441.109.2016 z dnia 26.04.2016 r., GOPS.5441.118.2016 z dnia 26.04.2016 r., GOPS.5441.306.2017 z dnia 04.10.2017 r., GOPS.5441.70.2017 z dnia 04.10.2017 r., GOPS.5441.229.2017 z dnia 04.10.2017 r., GOPS.5441.13.2018 z dnia 08.02.2018 r., GOPS.5441.4.2018 z dnia 07.02.2018 r., GOPS.5441.171.1.2017 z dnia 07.02.2018 r., GOPS.5441.88.2017 z dnia 15.09.2017 r., GOPS.5441.379.2017 z dnia 14.11.2017 r., GOPS.5441.33.2017 z dnia 18.09.2017 r., GOPS.5441.298.2016 z dnia 16.05.2016 r., GOPS.5441.112.2016 z dnia 26.04.2016 r., GOPS.5441.64.2017 z dnia 14.09.2017 r., GOPS.5441.216.2017 z dnia 22.09.2017 r., GOPS.5441.143.2017 z dnia 18.09.2017 r.
(GOPS.5441.374.2017 z dnia 02.11.2017, GOPS.5441.178.2017 z dnia 20.09.2017 i GOPS.5441.13.2018 z dnia 08.02.2018) świadczenia przyznano na okres krótszy niż świadczeniowy w związku z: ukończeniem przez uprawnione dziecko 18 roku życia, urodzeniem się dziecka w rodzinie oraz od miesiącem złożenia wniosku. We wszystkich 10 badanych sprawach dotyczących ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego na drugie i kolejne dziecko (bez kryterium dochodowego) wnioski były kompletne, zawierając w swojej treści wszystkie niezbędne dane, opatrzone pieczęcią z datą wpływu i podpisem osoby przyjmującej. W badanych sprawach świadczenie wychowawcze przyznano: na okres świadczeniowy w 6 przypadkach, na okres krótszy niż świadczeniowy w 4 sprawach. W tych ostatnich przyznanie świadczenia na okres krótszy niż świadczeniowy miało swoje uzasadnienie, ponieważ w rodzinach miało miejsce urodzenia się dziecka bądź ukończenie przez dziecko 18. roku życia dotyczy spraw zakończonych decyzjami oznaczonymi jako: GOPS.5441.171.1.2017 z dnia 07.02.2018 r., GOPS.5441.88.2017 z dnia 15.09.2017 r.,gops.5441.4.2018 z dnia 07.02.2018 r. oraz GOPS.5441.379.2017 z dnia 14.11.2017 r. Badane wnioski rozpatrzono w sposób prawidłowy, z wyjątkiem 4 spraw, zakończonych wydaniem decyzji GOPS.5441.374.2017 z dnia 02.11.2017 r., GOPS.5441.4.2018 z dnia 07.02.2018 r., GOPS.5441.171.1.2017 z dnia 07.02.2018 r. oraz GOPS.5441.178.2017 z dnia 20.09.2017 r. W trzech sprawach na dzieci urodzone w trakcie okresu świadczeniowego (17.10.2017 r., 15.01.2018 r. i 8.01.2018 r.) świadczenia za miesiąc, w którym się urodziły, przyznano w pełnej wysokości. W czwartej sprawie świadczenie, które przysługuje od 1 października 2017 r. do 8 sierpnia 2018 r. (dzień poprzedzający datę ukończenia 18. roku życia) przyznano w kwocie 500 zł, podczas gdy za sierpień powinno się je przyznać proporcjonalnie. W sprawach, o których mowa wyżej, w uzasadnieniu decyzji wskazano kwotę świadczenia ustaloną proporcjonalnie za niepełny miesiąc oraz wyjaśniano stronie, dlaczego świadczenie przysługuje w niepełnej wysokości. W 7 skontrolowanych sprawach ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego nastąpiło w terminie określonym w art. 49 ust. 2 ustawy. W 13 pozostałych przypadkach postępowanie w sprawie przyznania świadczenia wychowawczego zostało przeprowadzone w miesięcznym terminie, zgodnie z art. 35 Kpa. Świadczenia wychowawcze przyznawano w kwocie 500 zł miesięcznie na okres, o którym mowa w art. 48 ust. 1 ustawy, tj. od 1 kwietnia 2016 r. do 30 września 2017 r. oraz na nowy okres świadczeniowy od 1 października 2017 r. do 30 września 2018 r. W 4 sprawach, o których mowa wyżej, świadczenia przyznano w pełnej wysokości, podczas gdy powinny być przyznane w niższej wysokości z uwzględnieniem zapisów art. 4 ust. 3 i art. 5 ust. 2 oraz art. 18 ust. 2 ustawy. Analiza zatwierdzonych do wypłaty list wypłat wykazała, że świadczenia wychowawcze w 16 sprawach (na 20 badanych) wypłacano zgodnie z wysokością ustaloną w wydanych w tych sprawach decyzjach administracyjnych. Wypłata przyznanych świadczeń nastąpiła w terminie przewidzianym w art. 21 ust. 1 ustawy, a w przypadku wniosków złożonych na nowy okres świadczeniowy, w miesiącach: sierpień, październik i styczeń, zgodnie z art. 21 ust. 4, ust. 5a oraz ust. 5c ustawy, zaś wniosków złożonych w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, stosownie do zapisu art. 49 ust. 1 ustawy. W 4 sprawach, zakończonych wydaniem decyzji GOPS.5441.374.2017 z dnia 02.11.2017 r., GOPS.5441.4.2018 z dnia 07.02.2018 r.,
GOPS.5441.171.1.2017 z dnia 07.02.2018 r. oraz GOPS.5441.178.2017 z dnia 20.09.2017 r. ostatecznie świadczenia wychowawcze wypłacono w prawidłowej wysokości, ponieważ wypłacono kwotę przysługującą na podstawie przepisów (określoną przez jednostkę kontrolowaną w uzasadnieniu decyzji), a nie wynikającą z rozstrzygnięcia decyzji. W żadnej ze spraw poddanych kontroli nie odnotowano przypadku umieszczenia członka rodziny w pieczy zastępczej oraz dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego. Ponadto poddane kontroli akta nie dotyczyły opieki naprzemiennej obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub w rozłączeniu. Badane decyzje administracyjne w sprawach przyznania prawa do świadczenia wychowawczego wydano w jednostce kontrolowanej zgodnie z wymogami art. 107 Kpa. Decyzje zawierały w szczególności oznaczenie organu właściwego, tj. wójta gminy Gołymin-Ośrodek, oznaczenie strony, datę wydania, podstawę prawną, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o możliwości, terminie i sposobie wniesienia odwołania, jak również informację o konieczności zgłaszania przez stronę wszelkich zmian mających wpływ na prawo do świadczeń. Decyzje wydane po dniu 1 czerwca 2017 roku zawierały w pouczeniu informacje o możliwości oraz skutkach zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania, o czym stanowi art. 127a Kodeksu postępowania administracyjnego. Poddane kontroli decyzje zawierały informację o terminie wypłaty świadczeń oraz wskazywały, w jaki sposób wypłata zostanie zrealizowana. Akty te doręczano stronom zgodnie z wymogami określonymi w art. 39 Kpa. W aktach spraw znajdowały się dowody potwierdzające odbiór decyzji przez stronę ze wskazaniem daty doręczenia, stosownie do zapisu art. 46 1 Kpa. Za stwierdzone uchybienia odpowiedzialność ponoszą: Wójt Gminy Gołymin-Ośrodek w zakresie niedopełnienia obowiązku wyznaczenia Ośrodka do realizacji zadań z zakresu świadczenia wychowawczego - art. 53 ust. 1 ustawy, zaś w pozostałym zakresie Pani Anna Ardecka jako były Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gołyminie-Ośrodku oraz pracownicy merytoryczni realizujący kontrolowane zagadnienia. Przedstawiając powyższe ustalenia zobowiązuję Panią kierownik do podjęcia następującego działania: 1. W sprawach, w których mają zastosowanie przepisy art. 5 ust. 2 ustawy, wysokość świadczenia, przysługującego za niepełny miesiąc, określać w rozstrzygnięciu decyzji proporcjonalnie do okresu na jaki zostało przyznane, natomiast w uzasadnieniu decyzji dokładnie wyjaśniać dlaczego zapadło takie a nie inne rozstrzygnięcie. Z uwagi na upływ terminu ustawowego na wyznaczenie Ośrodka przez organ właściwy do realizacji zadań z zakresu świadczenia wychowawczego, odstępuję od wystosowania zalecenia pokontrolnego w tym przedmiocie.
Informuję, że na podstawie art. 48 ustawy o kontroli w administracji rządowej od wystąpienia pokontrolnego nie przysługują środki odwoławcze. Jednocześnie zobowiązuję Panią do przekazania, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, pisemnej informacji o sposobie wykonania zaleceń, wykorzystaniu wniosków lub przyczynach ich niewykorzystania albo o innym sposobie usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Anna Karpińska Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Pan Andrzej Chrzanowski Wójt Gminy Gołymin-Ośrodek