Przygotowanie próbek Skórki cytrusów Do badania należy przygotować fragment skórki o powierzchni 3 6 cm². Za pomocą noża oddzielić albedo od flawedo. Flawedo pokroić w paski o szerokości < 2 mm a następnie paski pokroić w drobną kostkę. Nasiona i suchy materiał roślinny Około 1 g próbki rozetrzeć w moździerzu. Ekstrakcja Próbkę przenieść do strzykawki, w strzykawce umieścić tłok i ścisnąć próbkę tak, aby wycisnąć z niej sok. Na szalkę Petriego lub do małej zlewki wlać 2 3 cm³ octanu etylu. Pobrać rozpuszczalnik z szalki do strzykawki. Ekstrakcję prowadzić wytrząsając zawartość strzykawki z rozpuszczalnikiem przez ok. 1 minutę lub przez kilkukrotne przetłaczanie rozpuszczalnika / ekstraktu między szalką a strzykawką. Ekstrakt przenieść na szalkę Petriego i pobrać za pomocą drugiej strzykawki przez filtr strzykawkowy. Usunąć filtr ze strzykawki. Jeżeli w ekstrakcie znajduje się woda widoczna w postaci kropel (nastąpiła separacja faz), to należy ją usunąć (odwrócić strzykawkę tłokiem w górę, postukać, tak aby krople wody opadły na dół i wycisnąć). Przefiltrowany ekstrakt przenieść do fiolki i w razie konieczności uzupełnić rozpuszczalnikiem (octanem etylu). Filtr strzykawkowy oczyścić z cząstek stałych przepuszczając przez niego pozostały w strzykawce ekstrakt. W trakcie płukania filtra w przeciwnym kierunku należy naciskać na tłok strzykawki przyciskając jednocześnie filtr do stożka strzykawki. Strzykawkę po odfiltrowanym ekstrakcie i filtr wypłukać czystym rozpuszczalnikiem. Analiza Fiolki z próbkami umieszcza się w automatycznym dozowniku. Na kolumnę chromatograficzną dozuje się1 µl próbki. Widma analitu rejestruje się w zakresie 35 550 m/z. Na podstawie chromatogramu substancji wzorcowej wosku polietylenowego określa się czasy retencji normalnych alkanów. Wzorzec stanowi mieszanina węglowodorów o znaczącym udziale
normalnych alkanów i α-olefin. Ponadto we wzorcu występują węglowodory o rozgałęzionych łańcuchach. Za pomocą MS należy zidentyfikować piki pochodzące od n-alkanów. Do wzorca został wprowadzony dodatkowo n-nonan (największy pik) w celu ułatwienia identyfikacji. Z chromatogramów badanych próbek należy wybrać ok. 10 najistotniejszych pików. Czasy retencji zamieścić w tabeli i zapisać widma do pliku. Dla wszystkich wybranych pików wyznaczyć wartość indeksu retencji Kovátsa ze wzoru: RI = 100 n + t r x t r n t r N t r n gdzie: RI indeks retencji Kovátsa, t r czas retencji [min], n liczba atomów węgla w węglowodorze o czasie retencji mniejszym od czasu retencji analitu, N liczba atomów węgla w węglowodorze o czasie retencji większym od czasu retencji analitu, t r (x) czas retencji analitu, t r (n), t r (N) czasy retencji odpowiednich węglowodorów. Na podstawie zarejestrowanych widm dokonuje się półautomatycznej identyfikacji związków korzystając z dostępnych baz, wspomagając się indeksami retencji (jeśli są dostępne). Na podstawie całkowitego prądu jonowego (TIC) określa się przybliżoną względną zawartość poszczególnych związków. Sprawozdanie Sprawozdanie powinno zawierać: Krótki(!) wstęp co było celem i co wykonano (opis sposobu sporządzenia próbek, nie całą procedurę jak wyżej). Warunki analizy (aparat, kolumna chromatograficzna, program temperaturowy, temperatura dozownika, energia jonizacji). Tabelę z czasami retencji n-alkanów i odpowiedni chromatogram. Chromatogramy poszczególnych próbek. Uzyskane wyniki w postaci tabeli zawierającej zidentyfikowane związki, ich czas retencji i obliczone indeksy retencji Kovátsa oraz porównanie ich z wartościami tablicowymi. Ewentualnie dodatkowe informacje (np. klasyfikację, charakterystyczne jony, ilość). Podsumowanie i wnioski. Poniżej przykład danych, które należy zamieścić w sprawozdaniu.
Wzorzec: Tabela 1: Czas retencji n-alkanów w mieszaninie wzorcowej Rysunek 1: Chromatogram mieszaniny wzorcowej n tr [min] 7 4,56 8 6,77 9 8,11 10 9,55 ( ) ( ) Próbka 1 Wyciąg ze skrzydła ropuchy: Rysunek 2: Wyciąg ze skrzydła ropuchy - chromatogram TIC i SIM (jony 136 + 204) Flogiston 12,120 1190 1187 [tak było napisane na jakimś dziwnym garnku] 1188 [lit., kolumna DB-5] 1191 [inna baza, kolumna RX-1] Cytronelal 13,821 1233 1238 [lit.] Nadaje wywarowi przyjemny cytrynowy aromat
Próbka 2 Niebieskie migdały: Rysunek 3: Niebieskie migdały - chromatogram TIC i SIM (jony 136 + 204) n-nonanon 11,344 1111 1111 [lit.] 1123 [inna baza, kolumna DB-Wax] Kwas moronowy 26,368 1445 1451 [lit.] Próbka 3 Aromat parówkowy: Rysunek 4: Aromat parówkowy - chromatogram TIC i SIM (jony 136 + 204) Pirydyna 8,307 968 969 [informacja producenta, Ułatwia dyspergowanie aromatu, zabija karaluchy propozycja podania] Związek X 14,510 1210 brak danych Budowa chemiczna objęta tajemnicą producenta, związek prawdopodobnie zakazany przez konwencję genewską z 12 sierpnia 1949, Protokół Dodatkowy I Octan geranylu 14,944 1225 1227 [lit.] Wydobywa z parówki subtelne nuty różanego papieru toaletowego
Widma wybranych związków: Rysunek 5: Widmo masowe Pirydyna, RI: 968, występuje w: aromacie parówkowym, ( ) Rysunek 6: D-limonen, RI: 1010, występuje w: pomarańczy, mandarynce Do tego jeszcze kilka widm. Część związków będzie się powtarzać w poszczególnych próbkach, więc widmo wystarczy zamieścić tylko raz. Dobrze byłoby, gdyby znalazły się tu widma związków charakterystycznych dla danej próbki (z taką informacją), np. piperyna w pieprzu, bergapten w niektórych cytrusach, kumaryny, aldehydy itp.