Publikacja na CD Wilgoç, PleÊnie i Grzyby w budynkach autorzy: dr in. Anna Charkowska dr in. Maciej Mijakowski dr in. Jerzy Sowa Wydawnictwo Verlag Dashofer Warszawa 2005
1. WilgotnoÊç powietrza 1.3. Wymagania w stosunku do wilgotnoêci powietrza W praktyce w budynkach mieszkalnych wentylowanych w sposób naturalny kszta towana jest bezpoêrednio tylko temperatura powietrza. Inne parametry, np. wilgotnoêç wzgl dna, regulowane sà w sposób poêredni lub nie sà regulowane. W pomieszczeniach przeznaczonych na sta y pobyt ludzi wentylowanych w sposób mechaniczny lub klimatyzowanych, wartoêci temperatury, wilgotnoêci wzgl dnej i pr dkoêci ruchu powietrza w pomieszczeniach nale y przyjmowaç do obliczeƒ zgodnie z Polskà Normà dotyczàcà parametrów obliczeniowych powietrza wewn trznego (PN-78/B-03421). PN Polska norma PN-78/B-03421, rozró niajàc warunki obliczeniowe dla okresu letniego oraz zimowego, wprowadza jednoczeênie poj cie warunków optymalnych oraz dopuszczalnych. Podstawowym kryterium decydujàcym o wyborze parametrów powietrza jest aktywnoêç fizyczna u ytkowników. AktywnoÊç fizycznà klasyfikuje si do trzech grup: 1) aktywnoêç fizyczna ma a wydatek energetyczny do 200 W, 2) aktywnoêç fizyczna Êrednia wydatek energetyczny 200 300 W, 3) aktywnoêç fizyczna du a wydatek energetyczny ponad 300 W. Parametry obliczeniowe powietrza wewn trznego dla warunków zimowych przedstawia tabela 1.3/1, a dla warunków letnich tabela 1.3/2. Podczas korzystania z tabel nale y wziàç pod uwag nast pujàce uwagi: 1) W przypadku braku mo liwoêci nawil ania powietrza dopuszcza si dla okresu zimowego niedotrzymanie wartoêci dopuszczalnej minimalnej i przyj cie do obliczeƒ wartoêci wynikajàcej z warunków zewn trznych i bilansu wilgotnoêciowego pomieszczenia. 12
1. WilgotnoÊç powietrza 2) WartoÊci temperatury dopuszczalnej w okresie letnim mo na przyjmowaç tylko w przypadku braku mo liwoêci ch odzenia powietrza. PoÊrednich wartoêci temperatury mi dzy maksymalnà optymalnà a dopuszczalnà nie nale y przyjmowaç. Symbol t z oznacza temperatur powietrza zewn trznego w C, odpowiadajàcà temperaturze t s wg PN-76/B-03430. 3) Przy przyjmowaniu w okresie letnim temperatury powietrza optymalnej dopuszczalne wartoêci maksymalnej wilgotnoêci wzgl dnej powietrza nale y przyjmowaç odpowiednio dla temperatury 26 C najwy ej 55%, a dla 23 C najwy ej 65% wilgotnoêci wzgl dnej (nie wg wartoêci dopuszczalnych). 4) Ze wzgl du na koniecznoêç uwzgl dnienia wp ywu promieniowania cieplnego temperatur wewn trznà dla okresu zimowego mo na przyjmowaç tylko wtedy, je eli Êrednia temperatura wewn trznych powierzchni przegród nie jest ni sza o wi cej ni 2 C od minimalnej temperatury powietrza wewn trznego okreêlonej dla danej aktywnoêci fizycznej. Je eli warunek ten nie jest spe niony to przypadek taki wymaga indywidualnego ustalenia temperatury wewn trznej. Zgodnie z uwagami zawartymi w piunkcie 1.2, za wartoêç optymalnà nale y uznaç wartoêci nieznacznie mniejsze od przedstawionych, czyli przy najcz Êciej spotykanej temperaturze powietrza wewn trznego od 30 do 50%, ze wskazaniem na wartoêci ni sze w okresie zimy i wy sze w okresie lata. Tabela 1.3/1. Parametry obliczeniowe powietrza wewn trznego dla okresu zimowego AktywnoÊç fizyczna Temperatura powietrza WilgotnoÊç powietrza optymalna dopuszczalna Pr dkoêç ruchu powietrza C % % m/s Ma a 20 22 0,2 Ârednia 18 20 40 60 30 0,2 Du a 15 18 0,3 13
2. Wentylacja naturalna 2. Wentylacja naturalna 2.1. Zasada dzia ania wentylacji naturalnej Zgodnie z przyj tymi standardami za wentylacj uwa a si proces wymiany powietrza w pomieszczeniu na powietrze czerpane z zewnàtrz przez zaprojektowane do tego celu elementy i urzàdzenia. W przypadku wentylacji naturalnej elementami i urzàdzeniami sà: nawiewniki, nieszczelnoêci stolarki budowlanej, kana y wentylacyjne. Mechanizmem sprawczym wywo ujàcym przep yw powietrza z jednego obszaru do drugiego jest zawsze ró nica ciênienia wyst pujàca mi dzy nimi. Podobna jest geneza powstawania wiatrów. W budynkach miejscowe zró nicowanie ciênienia decyduje o intensywnoêci wymiany powietrza w poszczególnych strefach. wentylacja èród em zró nicowania ciênienia zarówno w przestrzeni budynku, jak i mi dzy wn trzem budynku a otoczeniem zewn trznym w przypadku wentylacji naturalnej sà takie czynniki, jak: 1) ró nica temperatury powietrza (si a wyporu), 2) wiatr (parcie dynamiczne). Istniejà zatem z jednej strony opory na drodze przep ywu powietrza, a z drugiej si y, które te opory sà w stanie pokonaç. Opory przep ywu powietrza przez elementy systemu wentylacji zale à od wielkoêci przep ywu powietrza. Im wi cej powietrza przep ywa przez kana wentylacyjny lub nawiewnik, tym wi k- 33
2. Wentylacja naturalna szy opór on stawia. W przypadku wentylatora mo na stwierdziç, e im wi cej powietrza przet acza, tym mniejsze ciênienie jest w stanie wytworzyç mniejsze ciênienie, czyli na mniejszà odleg- oêç pop ynie powietrze. Zale noêci te zosta y zilustrowane na (rys. 2.1/1). a) b) Rys. 2.1/1. Ilustracja zale noêci ciênienie iloêç powietrza; a) nawiewnik, b) wentylator Z tych zale noêci wynikajà dwa istotne wnioski: 1) im mniejszy opór, tym wi ksza iloêç powietrza (istotne w przypadku nawiewników rys. 2.1/1a), 2) im wi ksza intensywnoêç wentylacji, tym wi ksza si a potrzebna do przet oczenia powietrza (istotne np. w przypadku pracy wentylatora rys. 2.1/1b). IntensywnoÊç wymiany powietrza w ka dym przypadku jest wypadkowà straty ciênienia, jakà pokonuje powietrze przep ywajàce przez dany element lub ca e mieszkanie/dom. Ta strata ciênienia musi byç zrównowa ona ciênieniem wynikajàcym z wyporu cieplnego, parcia wiatru lub dzia ania wentylatora. 34
2. Wentylacja naturalna Rys. 2.1/2. Równowaga mi dzy oporami przep ywu powietrza i si ami nap dowymi Zale noêç mi dzy iloêcià powietrza a stratà ciênienia dotyczy ka dego elementu systemu wentylacji. JeÊli zatem producent danego nawiewnika lub wentylatora informuje wy àcznie o wydatku powietrza, to dane takie sà niepe ne i powinny byç uzupe nione o informacj, przy jakiej ró nicy ciênienia na elemencie podany przep yw powietrza wystàpi. W ca orocznym cyklu funkcjonowania wentylacji naturalnej zak ada si nast pujàcy mechanizm wymiany powietrza: 1) dla niskich temperatur zewn trznych (poni ej +12 C) powietrze nap ywa do pomieszczeƒ przez nieszczelnoêci w obudowie zewn trznej (nawiewniki powietrza i/lub szczeliny w stolarce budowlanej), asymiluje zanieczyszczenia emitowane w pomieszczeniu, a nast pnie jest usuwane przez kana y wywiewne w danym lub w sàsiednim pomieszczeniu o wi kszym zanieczyszczeniu powietrza (najcz Êciej kuchnia, azienka, ubikacja); mechanizm wymiany powietrza 35
2. Wentylacja naturalna Rys. 2.1/3. Mechanizm wymiany powietrza dla niskiej temperatury zewn trznej (poni ej +12 C) 2) przy wy szych wartoêciach temperatury powietrza zewn trznego wymiana powietrza w pomieszczeniach realizowana jest przez otwieranie okien. Rys. 2.1/4. Mechanizm wymiany powietrza dla wy szej wartoêci temperatury zewn trznej (powy ej +12 C) 36
3. Czyszczenie przewodów wentylacyjnych 3.4.3. Inne metody czyszczenia (ozonowanie, promieniowanie UV) ozon Ozon jest silnie reaktywnym gazem, zalecanym czasami do stosowania w instalacjach klimatyzacyjnych w celu likwidacji pleêni [12]. Dost pne wyniki badaƒ naukowych wskazujà, e ozon w st eniu nieprzekraczajàcym wartoêci normatywnych, okreêlanych ze wzgl du na zdrowie ludzi, charakteryzuje si niewielkimi mo liwoêciami w zakresie usuwania z powietrza wewn trznego: zanieczyszczeƒ sta ych, zapachowych zwiàzków chemicznych oraz zanieczyszczeƒ mikrobiologicznych wirusów, bakterii oraz pleêni. Nawet w wysokim st eniu ozon mo e w niewielkim tylko stopniu oddzia ywaç (lub w ogóle nie oddzia uje) na zanieczyszczenia biologiczne znajdujàce si w porowatym materiale stanowiàcym wewn trznà wyk adzin przewodów (t umiki ha asu lub izolacja cieplna) lub w p ytach stropowych [1]. Natomiast szeroko udokumentowane jest jego szkodliwe oddzia- ywanie na zdrowie ludzi. Mo e wywo ywaç nast pujàce objawy: kaszel, podra nienie oczu, nasilenie astmy, zapalenie p uc, zmniejszenie wydajnoêci p uc, uszkodzenie struktury p uc, wzrost wra- liwoêci na infekcje. Wiele badaƒ potwierdza, e ekspozycja na podwy szone st enia ozonu powoduje chwilowe zaburzenie funkcji oddechowych, które objawiajà si szybkim, p ytkim oddechem i ograniczonà zdolnoêcià do g bokiego oddychania [34]. W dokumencie przedstawionym przez EPA (U.S. Environmental Protection Agency) [57] stwierdzono m.in.: 1) W niektórych pracach sugeruje si, e stosujàc ozon o niskim st eniu, mo na zmniejszyç koncentracj zanieczyszczeƒ w powietrzu i zahamowaç rozwój niektórych mikroorganizmów. W rzeczywistoêci jest to jednak mo liwe tylko w wyniku zastosowania ozonu w st eniu 5-10 razy przekraczajàcym jego dopuszczalnà koncentracj w powietrzu. 130
3. Czyszczenie przewodów wentylacyjnych 2) Nawet w wysokim st eniu ozon mo e nie oddzia ywaç skutecznie na zanieczyszczenia biologiczne osadzone w materia- ach porowatych, b dàcych np. izolacjà cieplnà i akustycznà przewodów wentylacyjnych lub p ytami sufitowymi. 3) Wytwarzany przez generatory ozon mo e zahamowaç rozwój niektórych czynników biologicznych tylko wtedy, gdy jest stale obecny w danym Êrodowisku. Niemo liwa jest ca kowita dezynfekcja powietrza, o ile nie przekroczy si dopuszczalnego ze wzgl du na zdrowie przebywajàcych ludzi st enia ozonu. 4) Obecnie uwa a si, e dodanie do powietrza ozonu w st eniu nieprzekraczajàcym dopuszczalnych norm podawanych ze wzgl du na jego oddzia ywanie na zdrowie ludzi: a) jest nieskuteczne podczas usuwania czàstek sta ych z powietrza, b) jest nieskuteczne podczas usuwania z powietrza zapachowych zwiàzków chemicznych, c) jest ma o skuteczne podczas usuwania z powietrza wirusów, bakterii, pleêni i innych zanieczyszczeƒ mikrobiologicznych. Wielu producentów lamp UV-C proponuje zastosowanie promieniowania UV-C do dezynfekcji systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. promieniowanie UV-C W aêciwoêci biobójcze wykazuje g ównie promieniowanie o d ugoêci fali od 240 do 280 nm [52], tzn. promieniowanie UV-C. Najcz Êciej jako d ugoêç fali promieniowania o w aêciwoêciach biobójczych podawana jest wartoêç 253,7 nm lub w zaokràgleniu 260 nm. SkutecznoÊç dzia ania promieniowania UV zale y od intensywnoêci promieniowania (podawanej w [mw/cm 2 ]) oraz czasu naêwietlania. Zwykle podaje si wartoêç dawki promieniowania UV (w [mj/cm 2 ] lub w [J/m 2 ]), b dàcej iloczynem tych dwóch wielkoêci (tabela 3.4.3/1). 131
3. Czyszczenie przewodów wentylacyjnych Tabela 3.4.3/1. Napromienienie (g stoêç powierzchniowa dawki) promieniowania UV-C [J/m 2 ] niezb dne dla 90% destrukcji grzybów mikroskopowych: dro dzy i pleêni [39] Rodzaj mikroorganizmów Dawka promieniowania UV-C J/m 2 Dro d e: Dro d e piekarnicze 60 Saccharomyces ellipsoideus 60 Saccharomyces cerevisiae 60 Torula sphaerica 23 Zarodniki grzybów strz pkowych (pleêni): Aspergillus amstelodami 667 Aspergillus flavus 600 Aspergillus glaucus 440 Aspergillus niger 1320 Clodosporium herbarum 600 Mucor mucedo 650 Mucor racemosus 170 Oospora lactis 50 Penicillium digitatum 440 Penicillium expansum 130 Penicillium chrysogenum 500 Penicillium rogueforti 130 Penicillium rogueforti 1110 Scopulriopsis brevicaulis 800 Aby obliczyç minimalny czas dezynfekcji p aszczyzny, w której dokonuje si pomiaru nat enia napromienienia bakteriobójczego, nale y wymagane napromienienie wyra one w d ulach 132
3. Czyszczenie przewodów wentylacyjnych na metr kwadratowy (patrz tabela 3.4.3/1) podzieliç przez zmierzonà wartoêç nat enia napromienienia wyra onà w watach na metr kwadratowy. Otrzymany wynik jest wyra ony w sekundach. Poni ej okreêlono przyk adowo, minimalny czas dezynfekcji p aszczyzny, na której znajdujà si zarodniki pleêni Aspergillus niger. Za o ono, e zmierzona wartoêç nat enia napromienienia w p aszczyênie pomiarowej wynosi 150 mw/m 2 (0,15 W/m 2 ) (wartoêç ta odpowiada emisji promiennika TUV 30W bez odb yênika, mierzona z odleg oêci ok. 2,5 m [39]). Dla zniszczenia 90% grzyba pleêniowego Aspergillus niger (wymagane napromienienie 1320 J/m 2 ) czas ekspozycji wynosi: 1320 t p.a. = 8800 s (oko o 2,5 godziny) 0,15 W przypadku wyst powania (lub podejrzenia o wyst powanie) wielu koloni bakterii oraz (lub) nierównomiernego rozk adu nat - enia napromieniowania na badanej powierzchni nale y podstawiç do wzoru dawk z tabeli 3.4.3/1 dla wyst pujàcych mikroorganizmów i minimalnà wartoêç zmierzonej wielkoêci nat enia napromieniowania. Powy szy przyk ad dotyczy jedynie wyznaczania czasu ekspozycji dla uzyskania odpowiedniego napromieniowania na p aszczyênie pomiarowej. W rzeczywistoêci drobnoustroje znajdujà si równie w powietrzu i wraz z nim sà w nieustannym ruchu. Aby uzyskaç bardziej równomierny rozk ad g stoêci strumienia promieniowania UV na p aszczyênie dezynfekowanej, nale y zastosowaç kilka êróde bakteriobójczych [39]. Promieniowanie nadfioletowe oddzia uje na formy wegetatywne i przetrwalne drobnoustrojów. Najbardziej wra liwe sà wegetatywne formy mikroorganizmów z logarytmicznej fazy wzrostu. 133
3. Czyszczenie przewodów wentylacyjnych Spory bakteryjne w stanie uêpienia sà mniej wra liwe. Ich opornoêç maleje w czasie kie kowania. Bardzo du à opornoêç wykazujà zarodniki pleêni. Sà niekiedy kilka tysi cy razy mniej wra liwe ni formy wegetatywne bakterii [52]. Promieniowanie UV nie przenika przez g ste oêrodki. Znajduje zatem zastosowanie do wyja awiania dost pnych powierzchni, takich jak np. Êciany i sufity w komorach ch odniczych w przemyêle przetwórczym oraz g adkich powierzchni produkcyjnych [52]. SkutecznoÊç dezynfekcyjna zale y m.in. od [52]: 1) stopnia zanieczyszczenia powietrza czàstkami sta ymi g ste oêrodki sà nieprzepuszczalne dla promieni UV, 2) obj toêci napromieniowanego oêrodka drobnoustroje znajdujàce si w odleg oêci powy ej 3 m od êród a promieniowania nie sà nara one na dzia anie promieniowania, 3) intensywnoêci ruchu powietrza cyrkulacja powietrza w dezynfekowanym obszarze wp ywa dodatnio na skutecznoêç dezynfekcji, 4) bezpoêredniego padania promieniowania odbite, rozproszone promieniowanie dzia a s abiej; wi kszà skutecznoêç uzyskuje si przez równoczesne naêwietlanie danej powierzchni kilkoma lampami ustawionymi pod ró nym kàtem, 5) wilgotnoêci powietrza najkorzystniejsza dla dzia ania promieni UV jest wilgotnoêç wzgl dna powietrza wynoszàca 30 70%. Podczas stosowania lamp UV-C u ytkownik spotyka si z nast pujàcymi problemami: 1) dodatkowe koszty eksploatacyjne wynikajàce z zasilania lamp, 2) ograniczony czas pracy lamp, 3) zmniejszanie si nat enia promieniowania w czasie jego eksploatacji, 4) emisja ozonu. 134
3. Czyszczenie przewodów wentylacyjnych Producenci na ogó podajà, e maksymalny czas pracy lampy UV-C wynosi 8000 godzin. W [94] zaleca si wymieniaç lampy raz do roku, tu przed zwi kszonym namna aniem si mikroorganizmów w Êrodowisku zewn trznym, tzn. np. w kwietniu. Lampy UV-C stosuje si przede wszystkim w obiektach s u by zdrowia (szpitale, przychodnie), wi zieniach oraz schroniskach dla bezdomnych. Wed ug informacji zawartych w pracy [42], [43] rozwijajàcym si rynkiem dla lamp UV-C jest ich zastosowanie w celu ograniczenia rozwoju mikroorganizmów w przewodach wentylacyjnych, na powierzchni filtrów, w ownic ch odnic oraz na innych urzàdzeniach uzdatniajàcych powietrze w instalacjach klimatyzacyjnych. System dezynfekcji oparty na zastosowaniu lamp UV-C rzadko funkcjonuje samodzielnie w oderwaniu od innych instalacji. Zazwyczaj jest zwiàzany z filtracjà powietrza oraz systemem wentylacji lub klimatyzacji obiektu. Efekt dzia ania systemów filtracji powietrza oraz dezynfekcji za pomocà lamp UV-C nie jest addytatywny, lecz uzupe niajàcy (komplementarny). Przyjmuje si, e filtry powietrza majà zatrzymywaç mikroorganizmy o wi kszych wymiarach, które cz sto sà oporne na dzia anie promieniowania UV-C. Podczas projektowania systemu promieniowania UV-C nale y wziàç pod uwag iloêç oraz skutecznoêç zastosowanych w instalacji klimatyzacyjnej filtrów powietrza. W wielu budynkach stosuje si jedynie filtr wst pny umieszczony na wlocie powietrza do centrali. Zazwyczaj wraz z lampami UV-C stosuje si wysokoskuteczne filtry powietrza, których zadaniem jest zatrzymanie zarodników grzybów oraz innych mikroorganizmów opornych na dzia anie promieniowania UV-C. W pracy [42] zauwa ono, e lampy UV-C sà zazwyczaj montowane w centrali klimatyzacyjnej za sekcjà mieszania, za filtrem wst pnym powietrza, a przed ch odnicà. 135
4. Grzyby domowe i pleênie 4.3.6. Elementy i konstrukcje najcz Êciej ulegajàce zagrzybieniu przez grzyby domowe W tabeli 4.3.6/1. znajduje si zestawienie elementów budynku i konstrukcji najcz Êciej ulegajàcych zagrzybieniu przez grzyby domowe. 238
4. Grzyby domowe i pleênie Tabela 4.3.6/1. Elementy i konstrukcje najcz Êciej ulegajàce zagrzybieniu przez grzyby domowe Rodzaj budynku w zale noêci od rozwiàzaƒ materia owo-konstrukcyjnych Rodzaj konstrukcji i elementów zagro onych zagrzybieniem Konstrukcja budynku drewniane (ze drewnianym lub o murach pruskich, stropach drewnianych o Êcianach ognioodpornych, stropach drewnianych o Êcianach i stropach ognioodpornych Konstrukcje Êcienne: piwnice Âciany dzia owe piwnic lokatorskich przy styku ze Êcianami zewn trznymi oraz nieutwardzonym pod o em a) drewniane i z mate- ziemnym ria ów pokrewnych parter Dolne cz Êci Êcian ze- Ca a konstrukcja szkiele- wn trznych, zw aszcza towa w Êcianach zewn trzpodwaliny, fragmenty Êcian nych, zw aszcza podwazewn trznych i dzia owych lina i przylegajàce do niej w miejscach zacieków elementy konstrukcji (z instalacji wodno-kana- w Êcianach dzia owych lizacyjnych, opadów w miejscach zacieków atmosferycznych, itp.) kondygnacje Fragmenty Êcian zewn trz- Ca a konstrukcja szkiele- mi dzypi trowe nych i dzia owych w miejs- towa w Êcianach zewn trzcach zacieków (przy bal- nych, zw aszcza elementy konach, instalacja wodno- poziome, fragmenty kon- -kanalizacyjna, przy rurach strukcji w Êcianach dziaspustowych, itp.), frag- owych w miejscach menty Êcian przy okapie zacieków poddasze Fragmenty Êcian kolan- Ca a konstrukcja szkie- kowych przy okapie letowa w Êcianach zewn trznych (kolankowych i szczytowych) b) murowane, piwnice, sutereny Fragmenty Êcian przy stolarce okiennej, dolnych cz Êciach drewnianych oêcie nic drzwiowych, drewnianych betonowe pod ogach, na styku z drewnianymi Êcianami dzia owymi, schodami i innymi elementami z drewna i materia ów ligninocelulozowych, np. boazerià Przystropowe fragmenty Êcian bez wzgl du na rodzaj Fragmenty Êcian przy stropu, ale z drewnianà pod ogà na parterze stropie drewnianym 239
4. Grzyby domowe i pleênie Tabela 4.3.6/1. Elementy i konstrukcje najcz Êciej ulegajàce zagrzybieniu przez grzyby domowe (cd.) Rodzaj budynku w zale noêci od rozwiàzaƒ materia owo-konstrukcyjnych Rodzaj konstrukcji i elementów zagro onych zagrzybieniem Konstrukcja budynku drewniane (ze drewnianym lub o murach pruskich, stropach drewnianych o Êcianach ognioodpornych, stropach drewnianych o Êcianach i stropach ognioodpornych Fragmenty Êcian przy stropie ognioodpornym z drewnianà pod ogà na parterze, przy braku lub przy wadliwej instalacji izolacji przeciwwilgotnoêciowej parter Fragmenty muru Êcian Dolne partie Êcian, zw aszcza zewn trznych, przyleg e zewn trznych przyleg e do do pod óg drewnianych bàdê boazerii z drewna konstrukcji szkieletowej i materia ów pokrewnych, przy wadliwej izolacji z drewna, zw aszcza przy przeciwwilgotnoêciowej, wadliwej konstrukcji pod óg styku z podwalinà i innymi drewnianych w budynkach niepodpiwniczonych, elementami poziomymi, zaciekach z rur spustowych i instalacji wodno-kanaz boazerià itp., fragmenty lizacyjenej oraz centralnego ogrzewania muru Êcian dzia owych w miejscu zawilgocenia, Fragmenty muru przyleg e przyleg e do elementów do drewnianego stropu drewnianych (szkielet piwnicznego drewniany, pod ogi, boazeria, stolarka) kondygnacje Fragmenty muru Êcian Fragmenty Êcian zewn trz Fragmenty Êcian zewn trzmi dzypi trowe zewn trznych przylegajàce nych przylegajàce do nych przylegajàce do do elementów drewnianej stropu drewnianego, elementów drewnianych konstrukcji szkieletowej, zw aszcza przy balkonach, w miejscach zawilgocenia zw aszcza poziomych, przy rurach spustowych, frag- (przy balkonach, rurach balkonach, drewnianym menty Êcian dzia owych spustowych, instalacjach stropie, pod ogach itp., przy stropie jw. w miejs- wodno-kanalizacyjnych fragmenty muru w Êcianach cach zacieków, zw aszcza kontaktujàcych si dzia owych przylegajàce przy instalacjach wodno- z drewnianà pod ogà) do elementów drewnianych -kanalizacyjnych w miejscach zawilgocenia (przy instalacjach wodno- -kanalizacyjnych) 240
4. Grzyby domowe i pleênie Tabela 4.3.6/1. Elementy i konstrukcje najcz Êciej ulegajàce zagrzybieniu przez grzyby domowe (cd.) Rodzaj budynku w zale noêci od rozwiàzaƒ materia owo-konstrukcyjnych Rodzaj konstrukcji i elementów zagro onych zagrzybieniem Konstrukcja budynku drewniane (ze drewnianym lub o murach pruskich, stropach drewnianych o Êcianach ognioodpornych, stropach drewnianych o Êcianach i stropach ognioodpornych poddasze Fragmenty Êcian zewn trznych przy styku ze stropem Miejsca styku z mur atà drewnianym i mur atà, dzia owych w miejscach zacieków przylegajàcych do elementów drewnianych (np. Êciany kominowe przy stropie) Elementy stropowe piwnice Belki stropowe, Êlepy pu ap, podsufitka, zw aszcza przy Êcianach zewn trznych, (bez pod ogi) w hydroforniach, pralniach i pod pomieszczeniami sanitarnymi a) drewniane kondygnacje Koƒce belek stropowych przy Êcianach zewn trznych miedzypi trowe Âlepy pu ap przy Êcianach zewn trznych Belki stropowe, Êlepy pu ap, podsufitka w miejscach zacieków przy balkonach, instalacjach wodno-kanalizacyjnych, strop pod pomieszczeniami sanitarnymi kondygnacja pod Belki stropowe, Êlepy pu ap, podsufitka przy okapie, kominach, pod wy azem na poddaszem dach, Êwietlikami dachowymi itp., ca y strop pod pomieszczeniami sanitarnymi na poddaszu u ytkowym do celów mieszkalnych b) ognioodporne piwnice Fragmenty stropu przylegajàce do Êcian zewn trznych Przylegajàce do Êcian zewn trznych fragmenty stropu w przypadku drewnianych pod óg na parterze i przy braku lub uszkodzeniu izolacji przeciwwilgociowej Fragmenty stropu w miejscach zacieków z instalacji Sklepienia i górne cz Êci p yt stropowych w miejscach wodno-kanalizacyjnych, zw aszcza górne cz Êci p yty zacieków w przypadku drewnianych pod óg na stropowej parterze kondygnacje Fragmenty stropu, zw aszcza górne cz Êci p yt stropomi dzypi trowe wych w miejscach zacieków przy balkonach, instalacjach wodno-kanalizacyjnych, itp., w przypadku drewnianych pod óg na stropie 241
4. Grzyby domowe i pleênie Tabela 4.3.6/1. Elementy i konstrukcje najcz Êciej ulegajàce zagrzybieniu przez grzyby domowe (cd.) Rodzaj budynku w zale noêci od rozwiàzaƒ materia owo-konstrukcyjnych Rodzaj konstrukcji i elementów zagro onych zagrzybieniem Konstrukcja budynku drewniane (ze drewnianym lub o murach pruskich, stropach drewnianych o Êcianach ognioodpornych, stropach drewnianych o Êcianach i stropach ognioodpornych kondygnacja pod poddaszem Drewniana konstrukcja Koƒce krokwi i deskowanie przy okapie, fragmenty elementów przy Êwietlikach i wy azach na dach, przy dachowa i stropodachowa kominach, kana ach, wentylacji grawitacyjnej, krokwie i przylegajàce deskowanie, zw aszcza w budynkach krytych papà Pod ogi drewniane piwnice Przy Êcianach zewn trznych, zw aszcza przy okapie, kominach, przejêciach kana ów wentylacyjnych parter Przy Êcianach zewn trznych i w miejscach zacieków Przy Êcianach zewn trznych przy braku lub uszkodzeprzy instalacjach wodno-kanalizacyjnych, w pomiesz- niu izolacji przeciwwilgotnoêciowej oraz w miejscach czeniach sanitarnych zacieków z instalacji wodno-kanalizacyjnych, itp. W pomieszczeniach sanitarnych We wszystkich pomieszczeniach niepodpiwniczonych o nieutwardzonym i nieodizolowanym przeciwwilgociowo pod o u lub przy nieodizolowaniu pod óg od wilgoci z pod o a wskutek braku wentylacji podpod ogowej kondygnacje W miejscach zacieków, zw aszcza przy balkonach, instalacjach wodno-kanalizacyjnych mi dzypi trowe W ca ych pomieszczeniach sanitarnych Przy Êcianach zewn trznych poddasze W miejscach d ugotrwa ych i silnych zacieków, zw aszcza pod wy azem na dach przy kominach, kana ach wentylacji grawitacyjnej, itp. i ociepleniu z polepy glinianej Stolarka budowlana piwnice Ca a stolarka okienna, zw aszcza oêcie nice Dolne cz Êci oêcie nic drzwiowych, zw aszcza przy styku z pod o em nieutwardzonym 242
4. Grzyby domowe i pleênie Tabela 4.3.6/1. Elementy i konstrukcje najcz Êciej ulegajàce zagrzybieniu przez grzyby domowe (cd.) Rodzaj budynku w zale noêci od rozwiàzaƒ materia owo-konstrukcyjnych Rodzaj konstrukcji i elementów zagro onych zagrzybieniem Konstrukcja budynku drewniane (ze drewnianym lub o murach pruskich, stropach drewnianych o Êcianach ognioodpornych, stropach drewnianych o Êcianach i stropach ognioodpornych parter Dolne cz Êci oêcie nic Dolne cz Êci oêcie nic okiennych w przypadku braku okiennych lub przy uszkodzeniu izolacji przeciwwilgociowej Êcian, progi oêcie nic okiennych Dolne cz Êci oêcie nic drzwi zewn trznych, dolne cz Êci oêcie nic drzwi wewn trznych w miejscach zawilgocenia (w pomieszczeniach sanitarnych) kondygnacje Dolne cz Êci oêcie nic Progi oêcie nic okiennych mi dzypi trowe okiennych Schody drewniane piwnice Schody, podesty, zw aszcza w cz Êci przylegajàcej do Êcian i pod o a nieutwardzonego parter Belka policzkowa przylegajàca do zawilgoconych Êcian Dolna cz Êç belki policzkowej przylegajàca do Êcian (np. przy pomieszczeniach sanitarnych) niemajàcych izolacji poziomej oraz w miejscach przylegania do zawilgoconych Êcian wskutek uszkodzenia instalacji wodno-kanalizacyjnych kondygnacje Fragmenty belki policzkowej przylegajàce do zawilgoconych partii Êcian (np. w sàsiedztwie pomieszczeƒ mi dzypi trowe sanitarnych) Izolacje termiczno- wszystkie kondygnacje Materia y pochodzenia roêlinnego, takie jak na przyk ad p yty pilêniowe porowate, p yty i maty trzcinowe, itp. -akustyczne przegród (w strefie zawilgocenia stropu bàdê stropodachu) poziomych Podsypki, zasypki wszystkie kondygnacje W strefie zagrzybienia stropów bàdê pod óg drewnianych gruzowe, polepy gliniane (ewentualnie z sieczkà s omianà) 243