Warszawa, 20 marca 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-VIII.431.1.2.2018.AK Pan Jarosław Świerczewski Dyrektor Programu SOS Wioski Dziecięce w Siedlcach WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197b w związku z art.186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 697, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, zgodnie z Planem Kontroli Zewnętrznych Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego na rok 2018, zespół inspektorów w składzie: Joanna Królikowska i Anna Kutera - starsi inspektorzy wojewódzcy Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, przeprowadził w terminie 8 10 stycznia 2018 r. kontrolę kompleksową w trybie zwykłym w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej - Rodzina SOS 9 przy ul. Dzieci Zamojszczyzny 37/8 w Siedlcach. Przedmiotem kontroli było przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo wychowawczych oraz działań placówki na rzecz powrotu dziecka do rodziny biologicznej, utrzymywania z nią kontaktów, zaspokajania potrzeb dziecka i respektowania jego praw, przestrzegania przepisów określających zasady działania placówki opiekuńczowychowawczej, jak również zgodności zatrudnienia pracowników z kwalifikacjami określonymi w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Kontrolą objęto okres od 1 czerwca 2016 r. do dnia kontroli. Na podstawie art. 197d ww. ustawy i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Rodzina SOS Nr 9 przy ul. Dzieci Zamojszczyzny 37/8 w Siedlcach jest jedną z 14-stu całodobowych placówek opiekuńczo wychowawczych typu rodzinnego, które prowadzi Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce z siedzibą 1
w Warszawie, Aleja Wilanowska 309a. Stowarzyszenie jest częścią międzynarodowej organizacji SOS Kinderdorf. W strukturze Wioski SOS funkcjonują między innymi placówki opiekuńczowychowawcze typu rodzinnego i typu socjalizacyjnego. Stowarzyszenie otrzymało Decyzją Wojewody Nr 3196/2015 z 23 grudnia 2015 r. zezwolenie na prowadzenie Placówki Opiekuńczo- Wychowawczej Rodzina SOS Nr 9. Umową Nr 1/2016 z 7 stycznia 2016 r. zawartą pomiędzy Miastem Siedlce a Stowarzyszeniem SOS Wioski Dziecięce w Polsce, zlecono Stowarzyszeniu realizację zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w zakresie zapewnienia opieki i wychowania dzieciom w placówkach opiekuńczo-wychowawczych z zapewnieniem wspólnej obsługi ekonomicznoadministracyjnej i organizacyjnej placówek na okres od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2018 r. Zgodnie z 3 ust.2 Regulaminu Organizacyjnego Programu Sos Wiosek Dziecięcych Siedlce, przyjętego Uchwałą z dnia 21 listopada 2015 r., w czasie nieobecności dyrektora zadania i kompetencje w zakresu kierowania Wioską SOS wykonuje zastępca dyrektora ds. pedagogicznych. W okresie objętym kontrolą Dyrektorem Programu SOS Wiosek Dziecięcych w Siedlcach, w tym Placówki Opiekuńczo - Wychowawczej Rodzina Nr 9, był pan Jarosław Świerczewski. Funkcję Zastępcy Dyrektora ds. Pedagogicznych pełni pani Magdalena Błażejczyk. Stosownie do zapisów rozdziału II 10 Regulaminu Organizacyjnego Programu SOS Wiosek Dziecięcych Siedlce Dyrektor kieruje Placówkami opiekuńczo - wychowawczymi typu rodzinnego przy pomocy Wychowawców, a Wychowawca realizuje swoje zadania przy wsparciu Asystenta wychowawcy. W okresie podlegającym kontroli funkcję wychowawcy w Rodzinie SOS Nr 9 pełniła pani Agnieszka Blicharz, którą w dniu 8 stycznia 2018 r. Dyrektor SOS Wioski Dziecięcej upoważnił do udzielania informacji dotyczących podopiecznych ww. Rodziny (akta kontroli str. 42). Wychowawcę w trakcie jego urlopu zastępuje asystent. Placówka działa w ramach Programu SOS Wiosek Dziecięcych w Siedlcach, który określają: - Statut Programu SOS Wiosek Dziecięcych Siedlce, - Regulamin Organizacyjny Programu SOS Wiosek Dziecięcych Siedlce. Szczegółowe funkcjonowanie Placówki Opiekuńczo Wychowawczej Rodzina SOS Nr 9 opisuje Statut Placówki Opiekuńczo Wychowawczej Rodzina SOS 9 oraz Regulamin Organizacyjny Placówki Opiekuńczo Wychowawczej Rodzina SOS 9. Dokumenty organizacyjne zostały opracowane w oparciu m.in. o rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej 2
(Dz. U. Nr 292, poz. 1720), zwanego dalej rozporządzeniem oraz ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015r., poz. 332, ze zm.). Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza SOS Nr 9 jest przeznaczona dla 8 wychowanków. W dniu kontroli w placówce umieszczone było 4 - osobowe rodzeństwo w wieku 8 12 lat. XXX (akta kontroli str. 43-44). W okresie podlegającym kontroli w Stowarzyszeniu przeprowadzane były kontrole przez pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Siedlcach, z upoważnienia Prezydenta Miasta Siedlce, w okresie 26.09.2016 r. 14.11.2016 r. oraz 31.08.2017 r. 04.10.2017 r. Były to kontrole finansowe i merytoryczne zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, pn.: zapewnienie opieki i wychowania dzieciom w placówkach opiekuńczowychowawczych z zapewnieniem wspólnej obsługi ekonomiczno-administracyjnej i organizacyjnej placówek, zleconego Stowarzyszeniu SOS Wioski Dziecięce w Polsce. Z protokołów przeprowadzonych kontroli wynika, że dokonywano wyrywkowej kontroli dokumentacji merytorycznej dzieci przebywających w placówkach typu rodzinnego (łącznie, bez podziału na poszczególne placówki) i w placówce typu socjalizacyjnego oraz przeanalizowano prawidłowość wykonania zadania, zgodność wydatków wykazanych w sprawozdaniu finansowym z realizacji zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej z przedstawioną dokumentacją księgową. Po obydwu kontrolach nie wydano zaleceń. Wydział Polityki Społecznej nie przeprowadzał kontroli w ww. placówce od początku jej funkcjonowania, tj. od 2015 r. (akta kontroli str. 45-62). Podczas kontroli Dyrektor poinformował o sposobie wykorzystywania i dystrybuowania darowizn. Jednym ze sposobów finansowania placówek opiekuńczo-wychowawczych działających w strukturze Programu SOS Wiosek Dziecięcych są dary od sponsorów o charakterze rzeczowym, jak i pieniężnym. Zasady naliczania i rozliczania wydatków na prowadzenie gospodarstwa domowego w placówkach SOS określone są w Instrukcji Finansowej stanowiącej załącznik do Uchwały nr 90/2016 Zarządu Stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce w Polsce z dnia 10.12.2016 r. (akta kontroli str. 63-71). Środki finansowe na prowadzenie gospodarstwa 3
domowego obliczone wg. zryczałtowanych stawek przekazywane są wychowawcy Rodziny z góry, pierwszego dnia roboczego każdego miesiąca w formie zaliczki, tzw. zasilenia miesięcznego. Zgodnie z częścią I pkt 14 Instrukcji w przypadku otrzymania przez placówkę darów rzeczowych z przeznaczeniem dla budżetów rodzinnych lub młodzieżowych zasilenia na budżety miesięczne będą pomniejszone o wartość pobranych artykułów. Artykuły, które nie są artykułami pierwszej potrzeby nie będą odliczane od zasilenia. Wychowawcy potwierdzają przyjęcie daru na specjalnym druku przyjęcia. Rozliczenie otrzymanych darów następuje w miesiącu następnym przez potrącenie ich wartości w zasileniu. Przyjmowanie darów rzeczowych jest obligatoryjne. Dary rzeczowe są bowiem sposobem finansowania działalności Stowarzyszenia. Zdaniem Dyrektora pozyskane dary rzeczowe przekazywane placówkom wyceniane są po minimalnych kosztach, dzięki czemu placówka ma możliwość nabycia towarów po korzystnych cenach i tym samym zyskuje więcej środków na bieżące funkcjonowanie. Ponadto Dyrektor poinformował, że wychowawcy mogą odmówić przyjęcia wycenionych darowizn. Placówka jest finansowana ze źródeł budżetu miasta, jak i własnych, wpływy z wycenionych darowizn są wliczane w poczet środków własnych Stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce w Siedlcach. Zgodnie z Zarządzeniem Nr 56/2017 Prezydenta Miasta Siedlce średnie miesięczne wydatki przeznaczone na utrzymanie w 2017 r. dziecka w placówkach opiekuńczo wychowawczych prowadzonych na terenie Miasta Siedlce przez Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce wynoszą 4.518,36 zł. Miesięczna opłata na utrzymanie dziecka w ww. placówkach w 2017 r. do poniesienia przez powiaty zostaje ustalona w wysokości 3.000 zł. Dyrektor Programu SOS Wiosek Dziecięcych złożył wnioski o przyznanie świadczeń określonych w ustawie o pomocy państwa w wychowaniu dzieci dla wychowanków przebywających w Rodzinie Nr 9. Dodatki zostały przyznane i są przekazywane na konto Stowarzyszenia Wioski Dziecięce w Polsce w Warszawie, z imiennym wskazaniem każdego dziecka. Środki te wraz z odsetkami, jak wyjaśnił pisemnie Dyrektor, będą wypłacane w chwili usamodzielnienia i opuszczenia placówki przez dziecko. Wypłata powyższych kwot ze Stowarzyszenia następuje na wniosek wychowanka lub opiekuna dziecka opuszczającego Placówkę (akta kontroli str. 71-78). (akta kontroli str. 17-78) I. Standard świadczonych usług Przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówce opiekuńczo wychowawczej sprawdzono na podstawie oględzin placówki, rozmowy z Dyrektorem placówki, wychowawcą 4
Rodziny Nr 9 i asystentem wychowawcy oraz analizy dokumentacji: 5 wychowanków przebywających w okresie kontrolnym w placówce, wszystkich pracowników i specjalistów współpracujących z placówką. W okresie objętym kontrolą w placówce nie umieszczono dzieci ponad wskazany w art. 95 ust.4 ww. ustawy limit. Standard świadczonych usług był zgodny z 18 ust. 3 ww. rozporządzenia. Placówka Opiekuńczo Wychowawcza Rodzina Nr 9 usytuowana jest w budynku piętrowym na terenie Wioski Dziecięcej SOS Siedlce. Do budynku przynależy pomieszczenie gospodarcze (z pralką i dodatkową lodówką) oraz garaż. W trakcie kontroli dokonano oglądu pomieszczeń placówki. W budynku znajdowały się: 5 pokoi wychowanków (1- i 2-osobowych), łazienka: z prysznicem, 2 WC, pralką i suszarką, kuchnia w której były przygotowywane posiłki, jadalnia, gdzie spożywano posiłki, odrabiano lekcje. Pokoje wychowanków wyposażone były w łóżka (sofy, tapczany, łóżka piętrowe), szafy ubraniowe, półki i biurka. W trakcie czynności kontrolnych stwierdzono: zły stan sanitarno-techniczny oczka prysznicowego w łazience dzieci, wyeksploatowanie pralki automatycznej i krzesła w jednym z pokoi dzieci, urwanie uchwytu w szafie znajdującej się na korytarzu oraz pękniętą szybę w oknie jednego z pokoi dzieci na parterze budynku. Ściany na korytarzu i w pokojach dzieci wymagały odmalowania (akta kontroli str. 79-81) Stosownie do 18 ust. 1 ww. rozporządzenia dzieci miały dostęp przez całą dobę do podstawowych produktów żywnościowych i napojów, które znajdowały się w kuchni oraz w spiżarce. Placówka zapewniała wychowankom śniadanie, II śniadanie (kanapki do szkoły), podwieczorek (owoce, batoniki, itp.), obiado-kolacje w postaci ciepłych zup, zapiekanek, placków ziemniaczanych, dań z makaronów. Obiady były gotowane przez wychowawcę w weekendy. Dzieci w dni nauki korzystały z obiadów w szkole, które do końca 2017 r. były opłacane ze środków przeznaczonych na placówkę, a od 2018 r. koszt był pokrywany przez Wioskę SOS w Siedlcach. W dniu kontroli żadne z dzieci nie miało zleconej specjalistycznej diety, nie zażywało środków psychotropowych. Leki przechowywane były w jednej z górnych, niezabezpieczonych szafek w kuchni. Nie ewidencjonowano ich przychodu i rozchodu. Podopiecznych placówki zaopatrzono w podręczniki i przybory szkolne. Ustalono, że zakupy odzieży i obuwia dokonywane były głównie przez wychowawcę w sklepach lub z darowizn, które otrzymuje i wycenia Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Siedlcach. 5
Wychowankowie w okresie objętym kontrolą realizowali obowiązek szkolny w szkole podstawowej w Siedlcach. Dzieciom w nauce pomagali: wychowawca i asystent wychowawcy, zapewniono im wypoczynek letni i zimowy, organizując wyjazdy m.in. do Włoch, Zakopanego, na Mazury. Placówka pokrywała koszty przejazdu do i z miejsca uzasadnionego pobytu dzieci poza placówką, organizowała również także transport w przypadku wyjazdów wakacyjnych. Placówka zapewniała wychowankom dostęp do opieki zdrowotnej, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych. Troje wychowanków korzystało indywidualnie z pomocy logopedy, natomiast dwoje uczęszczało 2 razy w tygodniu na zajęcia z j. angielskiego do szkoły prywatnej. (akta kontroli str. 82). Wychowankowie otrzymywali kwotę do własnego dysponowania zgodnie z 18 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia w wysokości 10 zł, najstarszy wychowanek 20 zł. Dzieci pobierały kieszonkowe w całości, najczęściej przeznaczały je na zakup słodyczy. W okresie objętym kontrolą dziecku otrzymującemu najwyższe kieszonkowe tj. 20 zł w ramach rekompensaty za zniszczenie gry należącej do placówki, pomniejszono kieszonkowe o 5 zł. Ustalono, że wychowawca prowadził ewidencję przychodu i rozchodu kieszonkowego na imiennych arkuszach, które były załączone do Kart pobytu. Wychowankowie poświadczali odbiór pieniędzy swymi podpisami (akta kontroli str. 86, 89, 91,). (akta kontroli str. 79-82,86, 89, 91) W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie pomimo uchybień. II. Sposób organizacji i dokumentowania pracy wychowawczej w placówce Sprawdzono na podstawie rozmowy z Dyrektorem placówki, wychowawcą i asystentem wychowawcy oraz analizy teczek osobowych wszystkich dzieci umieszczonych w okresie kontrolnym w placówce (wykaz wychowanków placówki dzieci nr 1-5 akta kontroli str. 43). W okresie objętym kontrolą w placówce prowadzona była następująca dokumentacja: Diagnozy psychofizyczne posiadali wszyscy wychowankowie przebywający w dniu kontroli w placówce. Dokumenty opracowano w 2015 r. przez psychologa Wioski Dziecięcej SOS w Siedlcach ok. miesiąc po przyjęciu dzieci (nr 1-4 z listy wychowanków) zgodnie z 14 ust. 1 ww. rozporządzenia. Wychowanek nr 5, który opuścił placówkę i przeszedł do Młodzieżowej Wspólnoty Mieszkaniowej w 7.12.2016 r. posiadał opinię psychologiczno pedagogiczną z 2011 r., jego diagnoza została zaktualizowana 15 grudnia 2016 r. 6
W diagnozach dzieci przebywających w dniu kontroli w placówce wskazania o których mowa w 14 ust. 4 ww. rozporządzenia były w większości przypadków ogólnikowe (przykładowo dla dziecka nr 2: w ramach wskazań do dalszej pracy pedagogicznej z dzieckiem wskazano objęcie stosowną do wieku dziewczynki opieką dorosłych, dla dziecka nr 1 w obszarze dalszej pracy pedagogicznej z dzieckiem wpisano wymaga stosownej do wieku opieki osoby dorosłej, motywowanie do wykorzystania potencjału w nauce szkolnej. Ponadto dokumenty nie zawierały szczegółowych informacji w obszarach, o których mowa w ww. przepisie, X XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX (dziecko nr 2,,3, 4) (akta kontroli str. 93). Plany Pomocy Dziecku opracowywane były dla wszystkich wychowanków placówki i posiadały podpisy: Dyrektora Placówki, Zastępcy Dyrektora ds. Pedagogicznych, wychowawcy Rodziny, psychologa, pedagoga. Obejmowały: Informacje o dziecku i jego rodzinie pochodzenia, Analizę procesu zmian rozwoju psychicznego i fizycznego w czasie jego pobytu w placówce opiekuńczowychowawczej, Ocenę efektów pracy z rodziną dziecka prowadzonej przez asystenta rodziny oraz tabelarycznie ujęte cele i działania, stanowiące modyfikację Planów. Plany Pomocy dla dzieci przebywających w dniu kontroli w placówce sporządzono 26.06.2016 r., a ich modyfikacje 18.01.2017 r., 26.06.2017 r., co jest zgodne z 15 ust. 5 pkt 2 ww. rozporządzenia. Dla wszystkich wychowanków niezależnie od wieku jako cele długoterminowe określono: przygotowanie do usamodzielnienia, co nie było zasadne dla dzieci w wieku 8-12 lat; jako działania długoterminowe - pomoc w uzyskaniu wykształcenia i zawodu (nieadekwatne do realizacji dla dzieci w ww. wieku); cele średnioterminowe oraz cele i działania krótkoterminowe zawierające szczegółowe zadania do realizacji (akta kontroli str. 94-128). Karty pobytu prowadzone były dla wszystkich wychowanków. Zgodnie 17 ust. 2 ww. rozporządzenia zawierały informacje o znaczących dla dziecka wydarzeniach, postępach w nauce szkolnej, stanie zdrowia dziecka, ocenę aktualnej sytuacji dziecka (akta kontroli str. 83,87,88, 90, 92). Ewidencja wychowanków prowadzona była w formie elektronicznej zgodnie z 17 ust. 5 pkt 1-4 ww. rozporządzenia (akta kontroli str.129-130). W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie pomimo uchybień. 7
III. Praca na rzecz powrotu dziecka do rodziny lub regulacji jego sytuacji prawnej Sprawdzono na podstawie analizy dokumentacji wszystkich wychowanków oraz rozmów z wychowankami, Dyrektorem placówki, wychowawcą Rodziny oraz jego asystentem. Placówka współpracowała z organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej, który uczestniczył systematycznie w okresowej ocenie sytuacji dziecka oraz przekazywał informacje na temat prowadzonej pracy z rodzina wychowanków. XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie. (akta kontroli str. 131-135). IV. Zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce Sprawdzono na podstawie analizy dokumentacji i rozmowy z Dyrektorem placówki, wychowawcą Rodziny. W okresie objętym kontrolą posiedzenia zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dziecka odbyły się z zachowaniem terminów wskazanych w art. 138 ust. 1 ww. ustawy. W posiedzeniach zespołów brali udział przedstawiciele: organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, Wojewódzkiego Ośrodka Adopcyjnego, Dyrektor placówki, jego zastępca, psycholog, pedagog, pracownik socjalny, wychowawca Rodziny, co jest zgodne z art. 137 ww. ustawy. W protokołach z okresowej oceny wszystkich dzieci znajdowały się informacje wskazane w art. 136 ww. ustawy. Ponadto uwzględniano zapis dotyczący opinii i uwag wychowanka stosownie do art. 4a ww. ustawy, które w trakcie spotkania przekazuje wychowawca. Placówka przekazywała do sądu pisemne wnioski określające zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce w terminach dużo późniejszych niż posiedzenia zespołu. Dyrektor poinformował 8
w rozmowie, że pedagog odpowiedzialny za przesyłanie ww. dokumentów mimo ustnych upomnień nie stosował się do wykonania powyższego zadania. W okresie kontrolnym nie sporządzano opinii wskazanych w art. 139a. (akta kontroli str. 136-146) W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo uchybień. V. Zakres i jakość działań zmierzających do usamodzielnienia wychowanków Ustaleń dokonano na podstawie analizy dokumentacji oraz rozmowy z Dyrektorem placówki, wychowawcą Rodziny i wychowankami. Placówka przygotowywała wychowanków do samodzielnego życia. Wychowawca wraz z asystentem wychowawcy podejmował w trakcie codziennej opieki nad dziećmi działania mające na celu wzrost ich samodzielności, odpowiedzialności czy zaradności. Wychowankowie w ramach swoich obowiązków pomagali, zgodnie z ustalonym wspólnie grafikiem, w sprzątaniu placówki. W okresie objętym kontrolą w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej Rodzina SOS Nr 9 nie przebywały dzieci będące w procesie usamodzielnienia, tym samym nie wyznaczano opiekuna usamodzielniania i nie sporządzano Indywidualnego Programu Usamodzielnienia. (akta kontroli str.147) W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie. VI. Kwalifikacje zatrudnionej kadry Sprawdzono na podstawie analizy teczek osobowych wszystkich pracowników oraz rozmowy z Dyrektorem placówki. Placówka funkcjonuje w strukturze Programu SOS Wiosek Dziecięcych w Siedlcach, który zapewnia obsługę ekonomiczno administracyjną, organizacyjną i wsparcie specjalistyczne jednostkom programowym przez Stowarzyszenie SOS. Z ustaleń kontroli wynika, że w placówce zatrudnieni byli: wychowawca (zatrudniony od XII 2004r., pełny etat, umowa o pracę, wykształcenie wyższe na kierunku filozofia), posiadał: zaświadczenie kwalifikacyjne Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Siedlcach potwierdzającego ukończenie szkolenia dla kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, opinię ww. ośrodka o zakwalifikowaniu do pełnienia funkcji rodziny zastępczej-placówki rodzinnej oraz 9
asystent wychowawcy (umowa zlecenie na czas nieokreślony od 30.12.2014, wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika). Ponadto na rzecz Placówki pracowali: Dyrektor, zastępca dyrektora do spraw pedagogicznych, 3 pedagogów, psycholog, logopeda terapeuta SI i pracownik socjalny, którzy posiadali kwalifikacje zgodne z art. 97 ust. 4 oraz 98 ust.1 ww. ustawy. Dodatkowo w okresie od 7.10.2016 r. do 31.12.2017 r. placówka w ramach umowy zlecenie zatrudniała korepetytora z języka angielskiego. Dyrektor placówki w kwietniu 2017 r. uzyskał pozytywną opinię organizatora rodzinnej pieczy zastępczej dotyczącą predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora stosownie do art. 97 ust 4 pkt 3 ww. ustawy. Zakresy obowiązków pracowników były dostosowane do faktycznie wykonywanych przez nich zadań. Kadra współpracując z Rodziną Nr 9 korzystała ze szkoleń w okresie objętym kontrolą. Analiza dokumentacji osób zatrudnionych w placówce wykazała: Oświadczenia (art. 98 ust. 3 pkt 1-3 ww. ustawy) Zaświadczenie lekarskie potwierdzające zdolność do pracy w placówce (art. 98 ust. 3 pkt 4 ww. ustawy Wychowawca Rodziny tak tak Asystent wychowawcy (umowa zlecenie) nie Dyrektor placówki tak tak Zastępca dyrektora ds. pedagogicznych tak Pedagog tak tak Pedagog nie tak Pedagog *na zwolnieniu lekarskim w okresie objętym kontrolą nie tak tak *do 21.05.2017 r. Psycholog tak tak Logopeda nie nie Terapeuta SI (umowa zlecenie) nie Pracownik socjalny tak tak Korepetytor jedynie wyciąg z Krajowego z j. angielskiego nie Rejestru Karnego (umowa zlecenie) W związku z powyższym stwierdzono brak w dokumentacji pracowników: oświadczeń i zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy zgodnie z art. 98 ust. 3 pkt 1-4 ww. ustawy dla asystenta wychowawcy, logopedy, terapeuty SI oraz korepetytora j. angielskiego oraz ww. oświadczeń dla jednego z pedagogów. nie 10
W okresie objętym kontrolą placówka nie korzystała z pomocy wolontariuszy. W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie pomimo nieprawidłowości. (akta kontroli str.148-170) VII. Przestrzeganie i wykonywanie praw dziecka Oceny przestrzegania praw dziecka dokonano na podstawie rozmowy z Dyrektorem placówki, wychowawcą rodziny i asystentem, wychowankami, analizy dokumentów organizacyjnych placówki oraz analizy 6 ankiet wypełnionych przez pracowników (w tym wychowawcy i asystenta wychowawcy). W placówce obowiązuje Regulamin Organizacyjny Placówki opiekuńczo wychowawczej Rodzina SOS 9, w którym 9 pkt 2 określa prawa wychowanka. Zapisy regulaminu są zgodne z obowiązującymi przepisami i nie ograniczają praw dziecka. Wychowankowie raz w miesiącu otrzymywali kwotę do własnego dysponowania stosownie do postanowień 18 ust.1 pkt 8 rozporządzenia w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej. Zasady wypłaty kieszonkowego określa Regulamin wypłaty kieszonkowego w Wiosce Dziecięcej SOS w Siedlcach, natomiast stawki miesięczne od 10 do 70 zł określono w załączniku do Uchwały Nr 90/2016 Zarządu Stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce w Polsce. Stwierdzono, że pkt 5 Ustaleń ww. Regulaminu mówiący, że istnieje możliwość ograniczenia wypłaty kieszonkowego za m.in. nie uczestniczenie w kołach zainteresowań narusza możliwość swobodnego rozwijania pasji i zainteresowań dziecka i nie daje gwarancji otrzymania przez dzieci comiesięcznej, minimalnej kwoty do własnego dysponowania w przypadku gdy dziecko otrzymuje najniższą kwotę kieszonkowego tj. 10 zł (akta kontroli str.171). Z informacji uzyskanych podczas rozmowy z dziećmi wynika, że konsekwencje stosowane były w przypadku łamania podstawowych zasad współżycia społecznego. W ramach konsekwencji najczęściej ograniczano dostęp komputera lub pozostawiano wychowanka na 30 minut w pokoju w celu dokonania refleksji nad własnym zachowaniem. Do głównych obowiązków wychowanków należało wykonywanie dyżurów porządkowych oraz odrabianie lekcji. Za pozytywne zachowanie i dobre wyniki w nauce wychowankowie mogli otrzymać: pochwałę na forum, słodycze, skorzystać dłużej z komputera. Dzieci potwierdziły stały dostęp do artykułów spożywczych znajdujących się w kuchni, jak również spożywanie w placówce ciepłych obiado - kolacji (zupa ogórkowa, dyniowa, naleśniki, spaghetti, placki ziemniaczane). Wychowankowie poinformowali również w rozmowie, że kilkudniowe wycieczki i wyjazdy organizowane przez szkołę są zbyt kosztowne, co uniemożliwia 11
opłatę ze środków, jakimi placówka dysponuje w ramach miesięcznego zasilenia (akta kontroli str.172). Dyrektor placówki złożył ustne wyjaśnienia, że każdy z wychowawców ma zapewnioną możliwość złożenia wniosku celem dofinansowania wyjazdu/ obozu. W sytuacjach trudnych dzieci mogły się zwrócić o pomoc do wychowawcy, Dyrektora i Osoby Godnej Zaufania (wybierana dla całej społeczności wychowanków Wioski spośród pracowników, w okresie objętym kontrolą rolę tę pełnił jeden z pedagogów, aktualnie przebywający na zwolnieniu lekarskim). Podopieczni placówki odwiedzali, jak i mogli być odwiedzani przez osoby bliskie, rówieśników. Udział we Mszy Św. i innych praktykach religijnych był dobrowolny, wychowanek, który nie szedł do kościoła pozostawał pod opieką wychowawcy innej Rodziny. Wychowankowie posiadali wiedzę, do kogo mogą się zwrócić o pomoc w sytuacjach trudnych. Numery do Rzecznika Praw Dziecka, Policji czy Pogotowia znajdowały się w kuchni w widocznym miejscu. Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce prowadzi stronę internetową, wychowankowie umieszczeni w dniu kontroli w Placówce Opiekuńczo Wychowawczej Rodzina Nr 9 posiadali zgodę na wykorzystanie wizerunku do celów promocyjnych i fundraisingowych. Analiza ankiet wypełnionych dobrowolnie przez 6 pracowników nie wykazała nieprawidłowości związanych z łamaniem praw dziecka. (akta kontroli str.171-191) W związku z powyższym tę część ocenia się pozytywnie pomimo uchybień. Za stwierdzone nieprawidłowości i uchybienia odpowiedzialność ponosi Dyrektor Placówki, pan Jarosław Świerczewski, ich przyczyną jest brak wystarczającego nadzoru z jego strony nad właściwą organizacją pracy wychowawczej w placówce. Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli i wobec stwierdzonych nieprawidłowości i uchybień kieruję do pana dyrektora następujące zalecenia pokontrolne: 12
Zalecenia: 1. Podjąć starania zmierzające do zwiększenia standardu placówki poprzez: wymianę pralki i szyby w jednym z pokoi dzieci, renowację oczka prysznicowego, odmalowanie ścian zgodnie z 18 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720); 2. Zaktualizować Diagnozy psychofizyczne wychowanków zgodnie z 14 ww. rozporządzenia, uwzględniając szczegółową analizę obszarów i wskazań ujętych w ww. przepisie; 3. Sporządzać Plany pomocy dziecku zgodnie z 15 ww. rozporządzenia, wyznaczać cele długoterminowe adekwatne do wieku i sytuacji dziecka, wskazywać datę powstania Planu; 4. Uzupełnić dokumentację osobową: asystenta wychowawcy, logopedy, terapeuty SI oraz korepetytora j. angielskiego o oświadczenia i zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy zgodnie z art. 98 ust. 3 pkt 1-4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 697, z późn. zm.), odebrać od jednego z pedagogów ww. oświadczenia; 5. Umożliwić pełną realizację prawa dziecka do rozwoju, zainteresowań oraz zabawy i wypoczynku poprzez udział wszystkich wychowanków w wycieczkach i obozach organizowanych poza placówką stosownie do art. 4 ww. ustawy; 6. Dokonać zmian w zapisach Regulaminu wypłaty kieszonkowego w Wiosce Dziecięcej SOS w Siedlcach dotyczących kwot wypłacanego kieszonkowego, w ten sposób by zagwarantować wypłatę najniższej kwoty określonej w ww. rozporządzeniu, nawet w przypadku jego ograniczenia; zmienić zapis dotyczący ograniczenia wypłaty kieszonkowego za nieuczestniczenie w kołach zainteresowań, ze względu na prawo dziecka do rozwoju uzdolnień, zainteresowań ( ) określone w art. 4 pkt 5 ww. ustawy. Uwagi i wnioski: 1. Rozważyć możliwość dostosowania zapisów Instrukcji finansowej dot. obligatoryjnego przyjmowania darów przez wychowawców do stanu faktycznego, tj. umożliwić swobodę decydowania o możliwości skorzystania z otrzymanych darowizn; 2. Mając na uwadze prawidłową realizację 18 ust. 1 ww. rozporządzenia, rozważyć podjęcie działań umożliwiających wzbogacenie oferty żywieniowej; 3. Ewidencjonować przychód i rozchód leków podawanych wychowankom; odpowiednio zabezpieczyć wszystkie leki i środki medyczne przed dostępem dzieci; 13
4. Wysyłać bez zbędnej zwłoki pisma do sądu dotyczące zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce zgodnie z art. 138 ust. 2 ww. ustawy. Pouczenie Zgodnie z art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 697, z późn. zm.) oraz 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do Wojewody Mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia lub/i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń oraz w przypadku nie zgłoszenia zastrzeżeń do zaleceń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego powiadomić wojewodę o sposobie realizacji uwag, wniosków i zaleceń. W przypadku uwzględnienia zastrzeżeń odpowiadając na zalecenia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. Jednocześnie przypominam, że w przypadku osób, które nie realizują zaleceń pokontrolnych mają zastosowanie przepisy art. 198 ww. ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Anna Kutera STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Joanna Królikowska z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Anna Karpińska Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej 14