Szkolny program wychowawczy Liceum Ogólnokształcącego im. Janka Bytnara w Kolbuszowej Opracowanie: mgr Małgorzata Gołębiowska mgr Wanda Jasińska mgr Małgorzata Miąso mgr Martyna Przybyło Kolbuszowa, 2015
PODSTAWA PRAWNA Szkoła realizuje cele wychowawcze wynikające z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Powszechnej deklaracji praw człowieka, Konwencji o prawach dziecka, ustawy o systemie oświaty, rozporządzeń dotyczących problematyki oświatowej i edukacyjnej, a także podstawy programowej kształcenia ogólnego oraz statutu szkoły. I. WSTĘP Szkolny program wychowawczy realizowany w Liceum Ogólnokształcącym w Kolbuszowej opiera się na hierarchii wartości przyjętej przez radę pedagogiczną, radę rodziców i samorząd uczniowski. Treści Szkolnego programu wychowawczego są spójne ze statutem szkoły, WSO, Szkolnym programem profilaktyki. Działalność wychowawcza w szkole polega na prowadzeniu działań z zakresu promocji zdrowia oraz wspomagania ucznia w jego rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w sferze: fizycznej, psychicznej, społecznej i aksjologicznej. Działania wychowawcze szkoły wspierają wychowawczą rolę rodziców; mają charakter systemowy i podejmują je wszyscy nauczyciele zatrudnieni w szkole wspomagani przez dyrekcję oraz pozostałych pracowników szkoły. II. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE 1. Wychowanie dziecka powinno uwzględniać jego dojrzałość, wolność sumienia, wyznania oraz przekonań. 2. Prawo do wychowania dzieci mają rodzice, zgodnie z własnymi przekonaniami. 3. Szkoła powinna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju oraz powinna przygotować go do pełnienia ról społecznych w oparciu o zasady wolności, solidarności, tolerancji, sprawiedliwości, demokracji. 4. Nauczyciele w procesie wychowania wspierają rodziców; mają obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską z poszanowaniem godności osobistej ucznia. III. MISJA SZKOŁY W ZAKRESIE WYCHOWANIA Kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości do ojczyzny oraz poszanowania polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata, więc misją szkoły w zakresie wychowania jest: a) promowanie chrześcijańskiego systemu wartości z poszanowaniem swobody wyznaniowej i tolerancji; b) podmiotowe traktowanie ucznia; c) budowanie relacji między wszystkimi członkami społeczności szkolnej opartych na wzajemnym szacunku i zaufaniu; d) inspirowanie uczniów do działań twórczych i własnego rozwoju; e) zapewnienie uczniom poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego. 2
IV. CELE PRACY WYCHOWAWCZEJ Przyjmujemy, iż celem pracy wychowawczej w naszej szkole jest kształtowanie w wychowankach: a) umiejętności podejmowania świadomych i odpowiedzialnych decyzji dotyczących celów życiowych oraz sprzyjających zachowaniu zdrowia i bezpieczeństwa; b) umiejętności odpowiedzialnego funkcjonowania w społeczeństwie obywatelskim i uczenie właściwego rozumienia ideałów patriotyzmu, demokracji, tolerancji i wolności; c) umiejętności eliminowania napięć psychicznych spowodowanych niepowodzeniami szkolnymi oraz trudnościami w kontaktach z rówieśnikami; d) postaw patriotycznych i obywatelskich. Ponadto: a) pomoc w osiąganiu dojrzałości psychoseksualnej; b) przygotowanie do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej oraz demokratycznym państwie; c) podtrzymywanie i kultywowanie tradycji szkoły ze szczególnym uwzględnieniem wartości istotnych w życiu Patrona szkoły Janka Bytnara; d) wzmacnianie wśród uczniów więzi ze szkołą oraz społecznością lokalną; e) rozwijanie i wspieranie działalności w ramach wolontariatu; f) wspieranie edukacji rówieśniczej i programów rówieśniczych mających na celu modelowanie postaw prozdrowotnych i prospołecznych; g) wspieranie wychowawczej roli rodziny poprzez integrowanie działań szkoły i rodziców. Obszar I intelektualny rozwój uczniów 1. Rozwijanie umiejętności efektywnego uczenia się oraz wykorzystywania w praktyce nabytych wiadomości. 2. Rozwijanie umiejętności samooceny, oceny innych w oparciu o normy społeczne. 3. Kształtowanie właściwego stosunku do obowiązków szkolnych. 4. Przygotowanie do wartościowego spędzania wolnego czasu, wyrabianie nawyku kulturalnej rozrywki. 5. Rozwój postaw patriotycznych związanych z kulturą i dziedzictwem w regionie. 6. Podtrzymywanie tradycji szkolnych, ze szczególnym uwzględnieniem sylwetki Patrona szkoły Janka Bytnara. 7. Utrwalanie zasad wysokiej kultury osobistej. 8. Promowanie działań proekologicznych. Obszar II emocjonalny rozwój uczniów 1. Eliminowanie napięć psychicznych spowodowanych niepowodzeniami szkolnymi oraz trudnościami w kontaktach z rówieśnikami. 2. Wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego w tym koleżeństwa oraz przyjaźni. 3. Budowanie prawidłowych relacji uczniów i nauczycieli, wychowanków i wychowawców, a także nauczycieli, wychowawców i rodziców; wzmacnianie więzi uczniów z rówieśnikami oraz nauczycielami i wychowawcami. 4. Wspomaganie uczniów w kształtowaniu własnej świadomości etyczno-moralnej. 3
Obszar III rozwój umiejętności społecznych 1. Integrowanie środowiska klasowego, szkolnego i lokalnego. 2. Przygotowanie do świadomego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej. 3. Promowanie szkoły w środowisku. 4. Kształtowanie u uczniów umiejętności życiowych. 5. Wychowanie do życia w rodzinie. 6. Rozwijanie postaw patriotycznych i obywatelskich. 7. Rozwijanie samorządności uczniów. 8. Rozpoznawanie środowiska rodzinnego uczniów, pedagogizacja rodziców. 9. Przygotowanie do stawiania czoła wyzwaniom dotyczącym całej ludzkości (edukacja globalna). 10. Kształtowanie postaw tolerancji. Obszar IV rozwój zdrowotny ucznia 1. Stwarzanie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu. 2. Rozbudzanie zainteresowania własnym zdrowiem i rozwojem. 3. Poznanie zagrożeń cywilizacyjnych oraz nabywanie umiejętności właściwego postępowania w sytuacjach kryzysowych. 4. Propagowanie zdrowego stylu życia. 5. Przygotowanie do wartościowego spędzania wolnego czasu sport i rekreacja. V. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ABSOLWENTA 1. Ma poczucie własnej tożsamości narodowej. Jest przygotowany do życia w rodzinie, środowisku lokalnym i ojczyźnie. 2. Cechuje go postawa otwartości w życiu społecznym, oparta na umiejętności samodzielnej analizy wzorów i norm społecznych.. 3. Jest wyposażony w wiedzę o sobie i świecie. 4. Prowadzi zdrowy i ekologiczny tryb życia. 5. Jest przygotowany do odbioru dziedzictwa kultury i cywilizacji, jest świadomym użytkownikiem kultury. 6. Konsekwentnie dąży do realizacji własnych zamierzeń. VI. STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH W SZKOLE Dyrekcja: a) tworzy warunki do realizacji zadań wychowawczych i opiekuńczych szkoły poprzez: organizację doskonalenia umiejętności nauczycieli i wychowawców w zakresie budowania podmiotowych relacji z uczniami i ich rodzicami, wzmacnianie kompetencji wychowawczych nauczycieli oraz rodziców; b) zapewnia bezpieczne warunki nauki i zapobiega wszelkim negatywnym zjawiskom w szkole c) monitoruje pracę wychowawców klas, nauczycieli i pedagoga szkolnego; d) współpracuje z radą rodziców, udziela informacji o działalności wychowawczej szkoły; e) diagnozuje oczekiwania rodziców i uczniów wobec szkoły; f) koordynuje realizację programu wychowawczego szkoły. 4
Nauczyciele: a) udzielają pomocy w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych w oparciu o rozpoznane potrzeby uczniów; b) wspierają swoją postawą i działaniami pedagogicznymi rozwój psychofizyczny uczniów, ich zdolności i zainteresowania; c) kształcą i wychowują młodzież w umiłowaniu ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; d) kierują się w swoich działaniach dobrem, a także poszanowaniem godności osobistej ucznia; e) współpracują z wychowawcami klas i pedagogiem szkolnym w zakresie realizacji zadań wychowawczych. Wychowawca: a) tworzy warunki wspomagające rozwój ucznia i proces jego uczenia się; b) opracowuje, w oparciu o Program wychowawczy szkoły, klasowy plan pracy wychowawcy; c) inspiruje i wspomaga realizację zadań zespołowych uczniów; d) podejmuje działania umożliwiające rozwiązywanie ewentualnych konfliktów w zespole uczniów oraz między uczniami a innymi członkami społeczności szkolnej; e) czuwa nad postępami w nauce i frekwencją ucznia, jest w stałym kontakcie z rodzicami. Pedagog szkolny: a) dokonuje okresowej oceny sytuacji wychowawczej w szkole; b) udziela pomocy uczniom w prawidłowym wyborze zawodu i kierunku dalszego kształcenia, w tym: organizuje badania osobowości i zainteresowań uczniów przez pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznej, organizuje spotkania nt. praw absolwenta, potrzeb lokalnego i ogólnopolskiego rynku pracy (m.in. informacje o zawodach, samobadanie predyspozycji zawodowych), umożliwia uczniom klas maturalnych udział w spotkaniach z przedstawicielami uczelni i udział w dniach otwartych szkół wyższych, informuje na bieżąco uczniów o nowych kierunkach kształcenia w szkołach wyższych; c) udziela porad rodzicom ułatwiających rozwiązywanie przez nich trudności wychowawczych; d) rozpoznaje warunki życia i nauki uczniów sprawiających trudności w realizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego; e) opracowuje wnioski dotyczące uczniów wymagających szczególnej opieki i pomocy wychowawczej oraz rozpoznaje sposoby spędzania wolnego czasu przez tych uczniów; f) współpracuje z organizacjami uczniowskimi w zakresie wspólnego oddziaływania na uczniów wymagających szczególnej opieki; g) udziela pomocy wychowawcom w ich pracy z uczniami sprawiającymi trudności wychowawcze; 5
h) udziela uczniom pomocy w eliminowaniu napięć psychicznych na tle niepowodzeń szkolnych, konfliktów rodzinnych i trudności w kontaktach rówieśniczych; i) kwalifikuje uczniów do różnych form pomocy materialnej; j) utrzymuje stałą współpracę z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, sądem rejonowym, kuratorem zawodowym, kuratorami społecznymi, Policją, powiatowym urzędem pracy, miejsko-gminnym ośrodkiem pomocy społecznej, powiatowym centrum pomocy rodzinie, Polskim Czerwonym Krzyżem. Rada rodziców: a) analizuje opinie rodziców na temat pracy wychowawczej szkoły; b) opiniuje dokumenty regulujące pracę szkoły w tym Program wychowawczy szkoły oraz Szkolny zestaw programów nauczania ; c) współpracuje z radą pedagogiczną, pedagogiem szkolnym, dyrekcją oraz samorządem uczniowskim. Rodzice: a) poznają plan pracy szkoły w tym Program wychowawczy szkoły oraz Szkolny zestaw programów nauczania ; b) poznają organizację procesu nauczania w szkole; c) posiadają prawo współtworzenia dokumentów klasy i szkoły; d) uczestniczą w spotkaniach z wychowawcami klas; e) pomagają w organizacji imprez szkolnych. Samorząd uczniowski: a) współpracuje z radą pedagogiczną, pedagogiem szkolnym, dyrekcją oraz rodzicami; b) uczestniczy w opiniowaniu statutu szkoły i Programu wychowawczego ; c) współdecyduje o pracy szkoły; d) pomaga rozwiązywać problemy uczniów. VII. WARUNKI REALIZACJI PRACY WYCHOWAWCZEJ Celem pracy wychowawczej jest również realizacja potrzeb uczniów, w tym: a) potrzeby bezpieczeństwa; b) potrzeby aktywności; c) potrzeby wolnego wyboru; d) potrzeby samoakceptacji; e) potrzeby autorytetu. VIII. ORGANIZACJA POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ Szkoła organizuje dla uczniów, ich rodziców i nauczycieli pomoc psychologicznopedagogiczną (zwaną dalej PPP). Za organizację PPP w szkole odpowiada dyrektor. Korzystanie z PPP w szkole jest dobrowolne i bezpłatne. Pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole udzielają uczniom: a) nauczyciele; b) wychowawcy; c) inni specjaliści. 6
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana jest w szkole uczniom o indywidualnych potrzebach edukacyjno-wychowawczych, a w szczególności: a) niepełnosprawnym; b) niedostosowanym społecznie; c) zagrożonym niedostosowaniem społecznym; d) szczególnie uzdolnionym; e) ze specyficznymi trudnościami w nauce; f) mającym zaburzenia w komunikacji językowej; g) przewlekle chorym; h) znajdującym się w sytuacjach kryzysowych lub traumatycznych; i) doznającym niepowodzeń edukacyjnych; j) pozostającym w szczególnie trudnych warunkach bytowych; k) zaniedbanym wychowawczo w środowisku rodzinnym; l) mającym trudności adaptacyjne wynikające z różnic kulturowych lub zmiany środowiska. Nauczyciele, wychowawcy i specjaliści udzielający uczniom pomocy psychologicznopedagogicznej prowadzą dokumentację zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 22 ust. 2 pkt. 5 ustawy o systemie oświaty. W przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego nauczyciele, wychowawcy i specjaliści udzielający uczniom pomocy uwzględniają w indywidualnym programie wnioski dotyczące dalszej współpracy z uczniem, zawarte w dokumentacji, prowadzonej zgodnie z przepisami. IX. EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacją Szkolnego programu wychowawczego jest ocena zachowania ucznia. Wynika to z korelacji między celami i działaniami zawartymi w programie wychowawczym a zasadami oceniania zachowania uczniów. Ewaluacji dokonuje się poprzez wyniki ankiet, wyniki ewaluacji wewnętrznej, analizę pracy ucznia na zajęciach dydaktycznych oraz pozalekcyjnych, obserwację ucznia w czasie przerw międzylekcyjnych, analizę dokumentacji pracy pedagoga szkolnego i higienistki, analizę udziału uczniów w konkursach i imprezach oraz w oparciu o sprawozdania wychowawców z realizacji zadań. X. MODYFIKACJA PROGRAMU Szkolny program wychowawczy będzie poddawany modyfikacji na podstawie wniosków wynikających z ewaluacji lub wprowadzenia nowych działań. 7
ZAGADNIENIA DO REALIZACJI W PROCESIE WYCHOWANIA KLASA I 1. Zapoznanie uczniów z tradycjami szkoły, ze szczególnym uwzględnieniem sylwetki Patrona szkoły Janka Bytnara. 2. Prawa i obowiązki ucznia w świetle statutu szkoły. 3. Rozwijanie samorządności uczniów. 4. Integrowanie środowiska klasowego, szkolnego. 5. Rola rodziny w życiu człowieka. 6. Kształtowanie postaw etyczno-moralnych (koleżeństwo, przyjaźń, tolerancja). 7. Kształtowanie postaw patriotycznych i proeuropejskich, uczenie tolerancji i szacunku dla osób tradycji i kultur. 8. Zasady kultury osobistej w codziennym życiu. 9. Przygotowanie do kulturalnego spędzania wolnego czasu. 10. Rozwijanie właściwych relacji międzyludzkich. 11. Rozwijanie umiejętności samooceny, oceny innych w oparciu o normy społeczne. 12. Metody eliminowania napięć psychicznych spowodowanych niepowodzeniami szkolnymi oraz trudnościami w kontaktach z rówieśnikami 13. Techniki i metody efektywnego uczenia się. 14. Promowanie w środowisku postaw uczniowskich wyróżniających się osiągnięciami edukacyjnymi i wzorowym zachowaniem. 15. Propagowanie zdrowego stylu życia i podejmowania zachowań prozdrowotnych. 16. Poznanie zagrożeń cywilizacyjnych oraz nabywanie umiejętności właściwego postępowania w sytuacjach kryzysowych. 17. Kształtowanie postaw proekologicznych. 18. Eliminowanie zachowań agresywnych i przemocy. 19. Tydzień edukacji globalnej. KLASA II 1. Podtrzymywanie tradycji szkolnych, ze szczególnym uwzględnieniem sylwetki Patrona szkoły Janka Bytnara. 2. Preorientacja zawodowa. 3. Kształtowanie właściwego stosunku do obowiązków szkolnych. 4. Rozwijanie samorządności uczniów. 5. Znaczenie rodziny w życiu człowieka. 6. Kształtowanie u uczniów postaw etyczno-moralnych. 7. Rozwijanie postaw patriotycznych związanych z kulturą i dziedzictwem w regionie. 8. Kształtowanie postaw patriotycznych i proeuropejskich, uczenie tolerancji i szacunku dla osób tradycji i kultur. 9. Prawa człowieka. 10. Promowanie w środowisku postaw uczniowskich wyróżniających się osiągnięciami edukacyjnymi i wzorowym zachowaniem. 8
11. Eliminowanie napięć psychicznych spowodowanych niepowodzeniami szkolnymi oraz trudnościami w kontaktach z rówieśnikami. 12. Przygotowanie do wartościowego spędzania wolnego czasu, wyrabianie nawyku kulturalnej rozrywki. 13. Utrwalanie zasad kultury osobistej. 14. Integrowanie środowiska klasowego, szkolnego i lokalnego. 15. Propagowanie zdrowego stylu życia. 16. Kształtowanie odpowiedzialności za siebie i innych. 17. Rozwijanie umiejętności właściwego postępowania w sytuacjach kryzysowych. 18. Konsekwencje podejmowania zachowań ryzykownych. 19. Kształtowanie postaw proekologicznych. 20. Tydzień edukacji globalnej. KLASA III 1. Integrowanie środowiska klasowego, szkolnego i lokalnego. 2. Rozwijanie samorządności uczniów. 3. Kształtowanie świadomości etyczno-moralnej uczniów. 4. Preorientacja zawodowa. 5. Kształtowanie postaw patriotycznych i proeuropejskich, uczenie tolerancji i szacunku dla osób tradycji i kultur. 6. Rozwijanie umiejętności efektywnego powtarzania oraz wykorzystywania w praktyce nabytych wiadomości. 7. Eliminowanie napięć psychicznych spowodowanych niepowodzeniami szkolnymi oraz trudnościami w kontaktach z rówieśnikami. 8. Promowanie w środowisku postaw uczniowskich wyróżniających się osiągnięciami edukacyjnymi i wzorowym zachowaniem. 9. Przygotowanie do świadomego uczestnictwa w życiu społecznym, szanowanie praw innych. 10. Wdrażanie zasad przedsiębiorczości i kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własną przyszłość. 11. Elementy prawa rodzinnego, problemy życia rodzinnego. 12. Utrwalanie zasad kultury osobistej. 13. Rozwijanie nawyku kulturalnej rozrywki. 14. Propagowanie zdrowego stylu życia. 15. Rozwijanie umiejętności właściwego postępowania w sytuacjach kryzysowych. 16. Tydzień edukacji globalnej. Każdorazowo na początku roku szkolnego zespół wychowawców ustala szczegółową tematykę zajęć dla oddziałów danej klasy. Wychowawca, uwzględniając specyfikę zespołu klasowego oraz sugestie rodziców i uczniów, opracowuje plan pracy wychowawczej na dany rok szkolny. 9