GIMNAZJUM O PRZEJŚCIU Z JASNEJ NA CIEMNĄ STRONĘ MOCY 45 min Autorka scenariusza: Joanna Kuchta, nauczycielka języka polskiego Cele lekcji: Uczeń: samodzielnie dociera do ciekawostek na temat sagi filmowej Gwiezdne wojny, wskazuje mocne i słabe strony prezentacji, opisuje odczucia, jakie budzi w nim postać filmowa (Anakin Skywalker), przedstawia najistotniejsze wydarzenia związane z bohaterem w takim porządku, w jakim występują one w sadze filmowej, interpretuje zachowanie analizowanej postaci, tytułuje poszczególne etapy życia bohatera, analizuje kadry z filmu, odwołując się do przemiany bohatera, posługuje się językiem filmu w opisie kadrów. Metody nauczania: metody aktywizujące praca w grupach, linia czasu, praca w grupach. Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa. Środki dydaktyczne: saga filmowa Gwiezdne wojny : cz. I IV w reż. George a Lucasa, cz. V w reż. Irvina Kershnera, cz. VI w reż. Richarda Marquanda, karta pracy. Przygotowanie do lekcji: Chętny uczeń (najlepiej szczególnie zainteresowany sagą Gwiezdne wojny ) przygotowuje krótką prezentację multimedialną na temat cyklu, w której powinien zamieścić informacje dotyczące m.in. czasu i miejsca akcji, najważniejszych bohaterów (bez charakterystyki), kluczowych wydarzeń. Materiał może wzbogacić ciekawostkami pozyskanymi ze stron poświęconych Gwiezdnym wojnom (np. www.gwiezdnewojny.pl); www.disney.pl/star-wars lub blogów prowadzonych przez fanów. Przebieg lekcji: Faza wprowadzająca 1. Nauczyciel oddaje głos uczniowi, który przygotował prezentację. Po jej wysłuchaniu uczestnicy zajęć zadają pytania oraz wypowiadają się na temat mocnych i słabych stron pokazu. 2. Prowadzący przedstawia uczniom kadry z poszczególnych części Gwiezdnych wojen ukazujące Anakina Skywalkera w kolejności podanej w Materiałach dla nauczyciela. Uczniowie zastanawiają się, co będzie przedmiotem zajęć. Prawdopodobnie stwierdzą, że losy jednego z bohaterów Gwiezdnych wojen Anakina Skywalkera, późniejszego lorda Dartha Vadera. Nauczyciel może przedstawić ciekawostkę związaną z obsadzeniem roli małego Anakina. (Ponad 3 tysiące dzieci starało się o rolę Anakina Skywalkera. Wśród nich był Nathan syn Marka Hamilla, który w cz. IV VI grał Luke a Skywalkera syna Anakina.) 3. Uczniowie wypowiadają się na temat bohatera: wskazują, jakie uczucia i dlaczego wywołuje w nich ta postać. 4. Nauczyciel informuje, że celem lekcji będzie przeanalizowanie losów Anakina Skywalkera oraz interpretacja jego przemiany. Faza realizacyjna 1. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Uczniowie wyznaczają lidera zespołu, który losuje kartkę oznaczoną literą A, B, C lub D. Nauczyciel informuje uczniów, że wylosowana litera wiąże się z zakresem zadania. 2. Prowadzący zajęcia rozdaje uczestnikom kartę pracy i podaje instrukcje ułatwiające wykonanie zadania 1. z karty pracy: uczniowie porządkują wydarzenia z życia Anakina Skywalkera oznaczają punkty zgodnie z podanymi wskazówkami. Każda grupa odpowiada za jeden etap życia Anakina: zespół A analizuje pierwsze lata życia bohatera (kadr A), zespół B skupia się na drugim etapie (kadr B), zespół C gromadzi informacje o trzecim etapie życia Skywalkera (kadr C), zespół D przedstawia wiadomości dotyczące ostatniego etapu życia postaci (kadr D). 1
GIMNAZJUM Uczniowie mają 10 minut na wykonanie zadania. W tym czasie nauczyciel monitoruje pracę zespołów. Poprawne odpowiedzi do zadań z karty pracy znajdują się w Materiałach dla nauczyciela. Po upływie wyznaczonego czasu liderzy grup podają ustaloną przez drużyny kolejność wydarzeń z życia Anakina. Pozostali uczniowie uzupełniają swoje tabele. 3. Nauczyciel poleca uczniom, aby w swoich grupach zastanowili się, jak bohater zachowuje się na tym etapie życia, który opracowywali. Uczestnicy zajęć mają ustalić, jaki stosunek do jasnej i ciemnej strony Mocy ma Anakin i co o tym świadczy. Podczas swoich rozważań uczniowie powinni zwrócić uwagę na to, co robi bohater, czy jego postępowanie jest dobre (czy złe), co chce przez nie osiągnąć. W dalszej kolejności uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami na forum klasy. Grupa zajmująca się pierwszym etapem życia bohatera (A) zauważy zapewne, że jako dziecko Anakin na pewno był po jasnej stronie Mocy. Świadczą o tym m.in. jego głęboka miłość do matki (można wspomnieć, że nie miał ojca), autentyczne zauroczenie Padmé, chęć pomocy Qui-Gonowi w wyścigu kosmicznych ścigaczy. Mimo wrodzonych predyspozycji członkowie Rady Jedi nie zgadzają się na jego szkolenie ma już 9 lat, a według zasad zakonu wolno szkolić dzieci od 5 roku życia, dodatkowo Yoda zauważa, że jest w nim strach, który popycha go w kierunku ciemnej strony Mocy. Grupa zajmująca się drugim etapem życia Anakina (B) powinna podkreślić, że bohater szkoli się na rycerza Jedi i wyznaje zasady zgodne z kodeksem, czyli reprezentuje jasną stronę Mocy. O przewadze dobra w postępowaniu tej postaci świadczy również jego walka w obronie Kenobiego i pasowanie na rycerza Jedi. Jednak miłość do Padmé, a później śmierć matki prowadzą go na drugą stronę Mocy Jedi nie mogą wiązać się z żadną żywą istotą, a bohater bierze ślub z ukochaną. Ponadto jest człowiekiem porywczym z powodu wściekłości spowodowanej tragiczną śmiercią matki Anakin morduje dzikich ludzi pustyni (Tuskenów), w tym kobiety i dzieci. Grupa zajmująca się trzecim etapem życia Anakina (C) zauważy, że stał się złym człowiekiem. Co prawda na początku bohater reprezentuje wartości Jedi i niewątpliwie darzy Padmé szczerą miłością, jednak równocześnie postępuje niegodnie zabija pokonanego i bezbronnego Dooku, ulega wpływom Dartha Sidiousa kanclerza (bo ma nadzieję na ocalenie Padmé), przemienia się w lorda Dartha Vadera, przechodząc na ciemną stronę Mocy. Ostatnia grupa (D) powinna dostrzec dopełnienie się przejścia Anakina Skywalkera na ciemną stronę Mocy w momencie, kiedy bohater (a raczej to, co zostało z jego ciała) zostaje włożony w bioskafander. Jako lord Vader staje się prawą ręką Imperatora w walce z sojuszem rebeliantów. Jest bezwzględny i okrutny rozkazuje torturować Leię, próbuje przekonać Luke a do przejścia na stronę zła. Ostatecznie jednak uratuje syna, zabijając Imperatora, tym samym powróci na jasną stronę Mocy. 4. Uczniowie indywidualnie wykonują zadanie 2. z karty pracy nadają tytuły poszczególnym etapom życia bohatera. Nauczyciel wysłuchuje propozycji uczniów i ocenia ich trafność. 5. Nauczyciel przypomina uczniom, że Luke Skywalker usłyszał od Kenobiego, iż ojciec młodego Jedi umarł. Uczniowie interpretują te słowa w kontekście wydarzeń przedstawionych w sadze. Odczytują metaforyczny sens wypowiedzi: ojciec Luke a Anakin reprezentujący jasną stronę Mocy umarł, ponieważ zabił w sobie dobro po przejściu na ciemną stronę Mocy, kiedy stał się lordem Vaderem. Faza podsumowująca 1. Uczniowie podsumowują spostrzeżenia dotyczące bohatera Gwiezdnych wojen. Nauczyciel pyta, jak określa się postać, która w trakcie akcji ulega przemianie. Uczniowie wskazują, że jest to bohater dynamiczny. Powinni też zauważyć, że temu procesowi towarzyszy zmiana imienia. Być może uczniowie są już po omówieniu tekstów, w których też dochodzi do przemiany bohatera połączonej ze zmianą tożsamości, np. w Potopie : Andrzej Kmicic Babinicz. Podają przykłady innych znanych im bohaterów tego typu. 2. Uczestnicy zajęć analizują kadry zaprezentowane przez nauczyciela na początku lekcji. Wskazują, w jaki sposób twórcy filmu podkreślili przemianę bohatera. Posługują się terminami charakterystycznymi dla planu filmowego, np.: półzbliżenie (A, B, D) oraz zbliżenie (C). Uczniowie dostrzegają stopniowo zmieniający się wygląd postaci, w tym wyraz oczu i sylwetka, towarzyszące jej atrybuty. 2
GIMNAZJUM Zadanie domowe dla chętnych: Przygotuj plakat poświęcony wybranemu bohaterowi Gwiezdnych wojen (wygląd, cechy charakteru, wyróżniające postać umiejętności itd.). 3. Zadanie domowe: Napisz wypracowanie, w którym przedstawisz przemianę wybranego bohatera literackiego lub filmowego. Zwróć uwagę na emocje postaci. Materiały dla nauczyciela Kadry z Gwiezdnych wojen ukazujące różne etapy życia Anakina Skywalkera A C. B. D. 3
GIMNAZJUM Przykładowe odpowiedzi do zadań z karty pracy 1. A5 C8 D3 B2 C5 A1 C3 B1 C4 A2 B6 A6 D5 A4 B5 D2 B7 C1 A3 C2 B4 C7 D1 B3 D4 C6 Opieka Qui-Gona. Narodziny bliźniąt śmierć ukochanej. Zabicie Kenobiego. Misja ochrony senator Padmé Amidali. Atak na Padmé. Dziewięcioletni niewolnik na planecie Tatooine. W służbie kanclerza. Szkolenie na rycerza Jedi przez Kenobiego. Rzeź w Świątyni Jedi. Wygranie kosmicznego wyścigu i odzyskanie wolności. Pasowanie na rycerza Jedi. Zniszczenie stacji dowodzenia droidami. Ocalenie syna Luke a Skywalkera. Rozstanie z matką. Utrata prawej ręki w walce z hrabią Dooku. Torturowanie księżniczki Lei. Potajemny ślub z Padmé. Zabicie pokonanego i bezbronnego hrabiego Dooku. Miłość do królowej Naboo Padmé Amidali. Ciąża Padmé Amidali. Śmierć matki i okrutna zemsta Anakina. Protezy zamiast kończyn i maska zamiast twarzy. Pościg za statkiem rebeliantów. Rozwój miłości między Anakinem a Padmé. Próba pozyskania syna dla ciemnej strony Mocy. Przegrana walka z Kenobim. 2. np. A. Dzieciństwo po jasnej stronie Mocy. B. Młodość Anakina między zasadami a emocjami. C. Przejście na ciemną stronę Mocy. D. Trudny powrót na jasną stronę Mocy. 4
WORKSHEET KARTA PRACY4 LOSY ANAKINA SKYWALKERA Imię i nazwisko 1 Uporządkuj losy Anakina Skywalkera. Wykorzystaj podane oznaczenia. Data Klasa A1 B1 C1 D1 Opieka Qui-Gona. Narodziny bliźniąt śmierć ukochanej. Zabicie Kenobiego. Misja ochrony senator Padmé Amidali. Atak na Padmé. Dziewięcioletni niewolnik na planecie Tatooine. W służbie kanclerza. Szkolenie na rycerza Jedi przez Kenobiego. Rzeź w Świątyni Jedi. Wygranie kosmicznego wyścigu i odzyskanie wolności. Pasowanie na rycerza Jedi. Zniszczenie stacji dowodzenia droidami. Ocalenie syna Luke a Skywalkera. Rozstanie z matką. Utrata prawej ręki w walce z hrabią Dooku. Torturowanie księżniczki Lei. Potajemny ślub z Padmé. Zabicie pokonanego i bezbronnego hrabiego Dooku. Miłość do królowej Naboo Padmé Amidali. Ciąża Padmé Amidali. Śmierć matki i okrutna zemsta Anakina. Protezy zamiast kończyn i maska zamiast twarzy. Pościg za statkiem rebeliantów. Rozwój miłości między Anakinem a Padmé. Próba pozyskania syna dla ciemnej strony Mocy. Przegrana walka z Kenobim. Proponowane oznaczenia A. Pierwszy etap: od A1 do A6. B. Drugi etap: od B1 do B7. C. Trzeci etap: od C1 do C8. D. Czwarty etap: od D1 do D5. 2 Nadaj tytuły poszczególnym etapom życia Anakina. Weź pod uwagę jego stosunek do jasnej i ciemnej strony Mocy. A B C D 5