KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Wybrane zagadnienia dydaktyki specjalnej 2. KIERUNEK: Pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia I stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III/5 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 2 6. LICZBA GODZIN: 15-WY, 15- CA 7. TYP PRZEDMIOTU 1 : podstawowy 8. JĘZYK WYKŁADOWY: polski 9. FORMA REALIZACJI PRZEDMIOTU 2 : wykład, ćwiczenia 10. WYMAGANIA WSTĘPNE: Zagadnienia z przedmiotów: Podstawy dydaktyki, Podstawy pedagogiki specjalnej, Historia opieki i kształcenia niepełnosprawnych. 11. ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU: C-1 Zapoznanie z podstawową terminologią, podziałem, miejscem w pedagogice i znaczeniem dydaktyki specjalnej. Zapoznanie z systemem prawnym i organizacyjnym kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w Polsce C-2 Zapoznanie ze specyfiką oddziaływań dydaktycznych wykorzystywanych w pracy z osobami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Zapoznanie z celami nauczania i wychowania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. C-3 Przekazanie wiedzy o zasadach dydaktyki specjalnej i zapoznanie z podstawowymi metodami nauczania w dydaktyce specjalnej, formami pracy i możliwościami edukacyjnymi osób o różnym stopniu i rodzaju niepełnosprawności C-4 Kształtowanie umiejętności planowania pracy dydaktyczno-wychowawczej z uwzględnieniem potrzeb rozwojowych, zasad ortodydaktyki, diagnozy i wymagań programowych C-5 Kształcenie umiejętności stosowania podstawowych reguł i form w postępowaniu dydaktycznowychowawczym wobec poszczególnych grup uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi 1 Obowiązkowy, fakultatywny. 2 Wykłady, ćwiczenia, laboratoria, konwersatoria.
12. PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia (symbol) WIEDZA P_W01 posiada wiedzę o miejscu dydaktyki w pedagogice specjalnej, psychologii i metodyce w systemie nauk oraz o ich przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami nauk. zna terminologię używaną w dydaktyce specjalnej oraz rozumie jej źródła i zastosowania w obrębie dyscyplin pokrewnych pedagogice P_02 Zna podstawowe koncepcje metody, systemy dydaktyczne i zasady ortodydaktyki: P_W03Zna system prawny i organizacyjny kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w Polsce P_W04Posiada elementarną wiedzę w zakresie trudności dydaktycznych uczniów z różnego rodzaju dysfunkcjami UMIEJĘTNOŚCI P_U01 potrafi posługiwać się ujęciami teoretycznymi w celu analizowania, interpretowania oraz projektowania strategii działań dydaktycznych; potrafi generować rozwiązania konkretnych problemów lekcyjnych,prognozować przebieg ich rozwiązania oraz przewidywać skutki planowanych działań P_U02 potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z różnymi sferami działalności dydaktycznej. Potrafi skonstruować plan działań dydaktycznowychowawczych dla uczniów wymagających specjalnych oddziaływań P_U04 Potrafi udzielić wsparcia dydaktycznego oraz dokonać ewaluacji własnych działań K1_W01 K1_W06 K1_W11 K1_W09 K1_W06 K1_W09 K1_W11 K1_U01 K1_U08 K1_U01 K1_U10 K1_U05 13. METODY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Metody (sposoby) oceny 3 Typ oceny 4 Forma dokumentacji P_W01, P_W02, kolokwium podsumowująca Praca pisemna P_W03 P_W04, P_U02, Projekt/prezentacja formująca Praca pisemna P_U04 Obserwacja formująca Autoewaluacja 14. KRYTERIA OCENY OSIĄGNIĘTYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA EFEKTY KSZTAŁCENIA NA OCENĘ 3,0 NA OCENĘ 3,5 NA OCENĘ 4.0 NA OCENĘ 4,5 NA OCENĘ 5,0 51-60% 61-70% 71-80% 81-90% 91-100% 3 Ocenianie ciągłe (bieżące przygotowanie do zajęć), śródsemestralne zaliczenie pisemne, śródsemestralne zaliczenie ustne, końcowe zaliczenia pisemne, końcowe zaliczenia ustne, egzamin pisemny, egzamin ustny, praca semestralna, ocena umiejętności ruchowych, praca dyplomowa, projekt, kontrola obecności 4 Formująca, podsumowująca.
15. WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: Osiągnięcie założonych efektów kształcenia i pozytywny wynik zaliczenia (projekt/prezentacja- praca pisemna) kolokwium pisemnego 16. TREŚCI PROGRAMOWE Treść zajęć Forma zajęć 5 Wykłady 1 Wykład organizacyjny. Dydaktyka specjalna obszary analiz 2 Dydaktyka specjalna a pedagogika specjalna i jej subdyscypliny: (dydaktyka korekcyjna, dydaktyka resocjalizacyjna, dydaktyka wspierająca uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, dydaktyka niepełnosprawnych intelektualnie (oligofrenodydaktyka), surdodydaktyka, tyflodydaktyka) 3 Wybrane koncepcje metody, systemy dydaktyczne: metoda projektów, plan daltoński, plan mannheimski, metoda ośrodków zainteresowań, metoda ośrodków pracy, metoda M. Montessori. Metody inspirowane założeniami pedagogiki humanistycznej. 4 Specjalne oddziaływania pedagogiczne: Kompensowanie, korygowanie, usprawnianie, dynamizowanie, normalizacja. Zasady pracy dydaktycznej 5 Dydaktyka specjalna w kontekście specjalnych potrzeb edukacyjnych i zadań rozwojowych 6 Podmiot dydaktyki specjalnej uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi 7 Pedagog specjalny w rzeczywistości edukacyjnej. Rewalidacja indywidualna i zajęcia specjalistyczne 8 Rozwiązania dydaktyczne i obudowa dydaktyczna w specjalnym oddziaływaniu pedagogicznym 9 Ortodydaktyka i podejścia nowatorskie w kształceniu specjalnym 10 Monitorowanie osiągnięć ucznia ze SPE. Zadania nauczyciela i rodzica Ćwiczenia (liczba godz.) 1. Zajęcia organizacyjne 1 2. Regulacje prawne odnoszące się do osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami oraz niedostosowanych społecznie i ich rodzin 3. Opina i orzeczenie o kształceniu specjalnym z poradni psychologiczno-pedagogicznej jako podstawa dostosowania wymagań edukacyjnych 4. Model pracy z uczniem słabosłyszącym i niesłyszącym oraz słabowidzącym rozwiązania dydaktyczne na poziomie nauczyciela i instytucji 5. Kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w polskim systemie oświaty model pracy z uczniem z ADS 1 Symbol przedmiotowych efektów kształcenia 2 P_W01 3 P_W02 1 P_W02 2 P_W04 2 P_W04 1 P_U02 1 P_U01 1 P_W02 1 P_U04 2 P_W03 2 P_U01 5 Wykłady, ćwiczenia, laboratoria, samodzielne prowadzenie zajęć przez studenta.
6. Organizacja procesu wychowania i kształcenia ucznia niepełnosprawnego intelektualnie w szkole ogólnodostępnej 7. Specyfika nauczania uczniów z zaburzeniami dynamiki 2 procesów nerwowych oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym 8. Kształcenie integracyjne i edukacja włączająca 2 P_W02 17. METODY DYDAKTYCZNE: 1. Wykład problemowy z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, 2. Wykład konwersatoryjny, 3. Metoda ćwiczebna i sytuacyjna, 4. Studia przypadków, 5. dyskusje, giełda pomysłów 18. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA 6 : Literatura podstawowa 1) Głodkowska J. (red), Dydaktyka specjalna w przygotowaniu do kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: podręcznik akademicki, Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2012 2) Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Materiały dla nauczycieli, MEN 2010 (e-książka w formacie pdf) http://www.scholaris.pl/frontend,4,1025330.html 3) Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Materiały szkoleniowe czi i II, MEN, 2010 4) Jak organizować edukację uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? Przewodnik, MEN, Warszawa 2010 5) Wyczesany J., (red.) Dydaktyka specjalna. Wybrane zagadnienia, Wyd. Harmonia 2014 6) Berzeźnicki F., Podstawy dydaktyki, Wyd. Impuls, Kraków 2011. 7) Minczakiewicz E.M., Jak krok po kroku wprowadzać dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych w świat zabawy i nauki, Wyd. Impuls, Kraków 2010. 8) Naprawa R., Tanajewska A., Korzeniewska E., Pomóż dzieciom zrozumieć świat. Programy dla uczniów edukacji wczesnoszkolnej oraz uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Szkoła podstawowa, Wyd. Harmonia, 2012. Literatura uzupełniająca 1) Kosakowski Cz., Krause A., Wójcik M. (red.), Relacje i doświadczenia społeczne osób z niepełnosprawnością, Wyd. AKAPIT, 2009. 2) Krause A. Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Wyd. Impuls, Kraków 2010. 3) Tkaczyk G., Metodyka nauczania i wychowania początkowego w szkole specjalnej, UMCS, Lublin 1997. 4) Szumski G., Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych. Sens i granice zmiany edukacyjnej, Wyd. PWN, Warszawa 2012. 5) Mihilewicz S. (red.), Dziecko z trudnościami w rozwoju, Wyd. IMPULS, Kraków 2011. 6) Pielecki A., Zmiany postaw młodzieży wobec osób niepełnosprawnych, Wyd. UMCS, Lublin 2013. 7) Woynarowska B., Uczniowie z chorobami przewlekłymi. Jak wspierać ich rozwój, zdrowie i edukację, Wyd. PWN, Warszawa 2010. 8) Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo (Man - Disability Society) Kwartalnik Akademii Pedagogiki Specjalnej wydanie internetowe http://cns.aps.edu.pl/ 6 Dostępna w czytelni, bibliotece, Internecie.
19. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Rodzaj zajęć Liczba godzin na zrealizowanie aktywności w semestrze a) Realizacja przedmiotu: wykłady b) Realizacja przedmiotu: ćwiczenia c) Realizacja przedmiotu: laboratoria d) Egzamin Zajęcia wymagające udziału prowadzącego e) Godziny kontaktowe z nauczycielem Łączna liczba godzin zajęć realizowanych z udziałem 30 prowadzącego (pkt. a +b + c + d + e ) h) Przygotowanie się do zajęć 7 i) Przygotowanie się do zaliczeń/kolokwiów Samokształce nie 5 15 15 j) Przygotowanie się do zaliczenia końcowego 8 a) Łączna liczba godzin zajęć realizowanych we własnym zakresie (pkt. h + i +j + k + l ) 20 Razem godzin (zajęcia z udziałem prowadzącego + samokształcenie) Liczba punktów ECTS 2 50 20. PROWADZĄCY PRZEDMIOT (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL, INSTYTUT, NR POKOJU KONSULTACJI) dr Bożena Krupa bkrupa.zam@gmail.com, Instytut Humanistyczny, nr 12