OCENA STANU SANITARNEGO POWIATU ŁOWICKIEGO ZA 2010 ROK

OCENA STANU SANITARNEGO POWIATU ŁOWICKIEGO ZA 2010 ROK Państwowa Inspekcja Sanitarna na mocy ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. Nr 12 poz. 49 z poźń.. zmianami) jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, a w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami: - higieny środowiska, - higieny pracy w zakładach pracy, - higieny procesów nauczania i wychowania, - higieny wypoczynku i rekreacji, - zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, - higieniczno sanitarnymi jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Zapisy ustawy pozwalają na rozwiązywanie problemów zdrowia publicznego w sposób kompleksowy polegający nie tylko na przeprowadzaniu w ramach nadzoru bieżącego i zapobiegawczego kontroli i badań laboratoryjnych stanowiących podstawę wydania decyzji, ale również na powszechnej edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia realizowanej we współpracy z innymi jednostkami organizacyjnymi, organizacjami pozarządowymi oraz społecznością lokalną. Głównym celem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest ochrona zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych oraz zapobieganie powstawaniu chorób, w tym zakaźnych i zawodowych. Nadzór sanitarno epidemiologiczny na obszarze powiatu łowickiego sprawuje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Łowiczu przy pomocy podległej mu Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Łowiczu, będącej publicznym zakładem opieki zdrowotnej. Zadania wynikające z Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej są wykonywane przez poszczególne komórki organizacyjne nadzoru sanitarnego Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Łowiczu na podstawie rocznych planów pracy. 1

SEKCJA EPIDEMIOLOGII 1. Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych Ocenę sytuacji epidemiologicznej powiatu łowickiego dokonano na podstawie zarejestrowanych chorób zakaźnych zgłoszonych przez lekarzy, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Analizie poddano wybrane jednostki chorobowe, które w 2010 r. stanowiły problem epidemiologiczny, bądź były monitorowane w ramach realizowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną programów Światowej Organizacji Zdrowia i wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego. Zgłaszanie zachorowań / podejrzeń zachorowań na choroby zakaźne pozwala na śledzenie sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowanie działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych celem unieszkodliwienia źródła zakażenia, przecięcia dróg szerzenia oraz uodpornienia osób wrażliwych na zakażenie. Zatrucia i zakażenia pokarmowe W 2010 r. zarejestrowano 36 przypadków zatruć pokarmowych spowodowanych pałeczkami Salmonella tj. o 5 więcej niż w ubiegłym roku. Zanotowano 13 przypadków zatruć pokarmowych w mieście i 23 na wsi. Hospitalizowano 28 osób. Zarejestrowano 1 zbiorowe zatrucie pokarmowe, zachorowało 36 osób z Zakładu Karnego w Łowiczu. Z pobranego od chorych materiału nie wykryto czynnika patogennego.również z pobranych próbek żywności nie udało się ustalić nośnika zatrucia pokarmowego - wyniki badań mikrobiologicznych były ujemne. Nie ustalono więc czynnika etiologicznego, który wywołał zbiorowe zatrucie pokarmowe. Z tego też względu ten przypadek wystąpienia zbiorowego zatrucia pokarmowego zarejestrowano pod numerem statystycznym A09 jako biegunka i zapalenie żołądkowo - jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu. W 2010 r. zwiększyła się zapadalność na bakteryjne zakażenia pokarmowe wywołane przez E. Coli biegunkotwórczą. Zarejestrowano 19 przypadków zachorowań tj. o 11 przypadków zachorowań więcej niż w ubiegłym roku. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe W 2010 roku zarejestrowano o połowę mniej zachorowań niż w roku ubiegłym tzn. 3 przypadki zakażeń wywołanych przez Yersinia enterocolitica. typ 0:3 Zgodnie 2

z obowiązującymi procedurami materiał do badania (szczep i surowica) został przekazany do weryfikacji w NIZP PZH w Warszawie. Nie rejestrowano zachorowań na czerwonkę bakteryjną i pełzakowatą, dur brzuszny i dury rzekome. Na terenie powiatu łowickiego mieszka 3 stałych nosicieli duru brzusznego. Wszyscy mają powyżej 60 lat i są objęci nadzorem sanitarnym Choroby wieku dziecięcego W 2010 roku znacznie zwiększyła się zapadalność na krztusiec, nie zarejestrowano natomiast żadnego zachorowania na świnkę. Zachorowania na ospę wietrzną utrzymywały się na poziomie roku ubiegłego. Zmniejszyła się zapadalność na różyczkę. Należy się spodziewać, że w latach następnych szczepienia ochronne będą miały jeszcze większy pozytywny wpływ na sytuację epidemiologiczną odry, świnki i różyczki, w związku z wprowadzeniem obowiązkowych szczepień skojarzoną szczepionką przeciwko tym chorobom. Tabela nr. 1 Choroby wieku dziecięcego- liczba przypadków i zapadalność na 100 000 mieszkańców w powiecie łowickim w latach 2009-2010 JEDNOSTKA 2010 2009 CHOROBOWA Liczba Zapadalność Liczba przypadków przypadków Zapadalność Krztusiec 18 22,1 3 3,7 Różyczka 3 3,7 8 9,8 Ospa wietrzna 136 167,2 149 182,6 Świnka - - 2 2,5 Wirusowe zapalenia wątroby W 2010 r. zwiększyła się zapadalność na WZW B, natomiast zapadalność na WZW typu C utrzymuje się na tym samym poziomie co w roku ubiegłym. Od 2000 roku odnotowujemy systematyczny spadek zachorowań na WZW typu B, jest to związane z istniejącą skuteczną szczepionką przeciwko tej chorobie. Nie zarejestrowano żadnego przypadku zachorowania na WZW A. 3

Pokąsania osób przez zwierzęta Nieznacznie zwiększyła się liczba osób pokąsanych przez zwierzęta. Wszystkie pokąsane osoby - 89 kierowane były do Punktu Szczepień p/wściekliźnie przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Skierniewicach, ul. Sobieskiego 4. Zaszczepiono p/wściekliźnie 20 osób. Inwazyjna choroba meningokokowa i posocznice Zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego od 2004 roku organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej prowadzą szczególny nadzór nad przypadkami inwazyjnej choroby meningokokowej. Choroba ta rejestrowana jest jako posocznica, zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych lub zapalenie mózgu meningokokowe.od 2004 roku w powiecie łowickim nie zarejestrowano żadnego przypadku zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową. Inne choroby zakaźne W stosunku do roku ubiegłego zmniejszyła się zapadalność na biegunki u dzieci do lat 2, natomiast zapadalność na wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy utrzymuje się na tym samym poziomie. Zarejestrowano 1 przypadek zachorowania na bakteryjne zakażenie jelitowe wywołane przez E. coli enterokrwotoczną. W 2010 roku nie zarejestrowano żadnego przypadku boreliozy. Grypa i zachorowania grypopodobne W sezonie epidemicznym 2009/2010 (tj.01.10.2009 do 30.04.2010 r.) zwiększyła się liczba zachorowań na grypę i zachorowania grypopodobne. Zgłoszono 2952 zachorowań, w tym 1099 dzieci do 14 roku życia i 1853 osób dorosłych. Natomiast w sezonie epidemicznym 2008/2009 tj. (od 01.10.2008 do 30.04.2009) zgłoszono 558 zachorowań, w tym 204 dzieci do 14 roku życia i 354 dorosłych. W ramach systemu epidemiologicznego i wirusologicznego nadzoru nad grypą (SENTINEL) od początku sezonu epidemicznego 2009/2010 zbadano wymazy z gardła i nosa od 7 osób. W pobranych próbkach nie stwierdzono obecności wirusa grypy. 4

Grypa w powiecie łowickim w sezonach epidemicznych od 2004/2005 do 2009/2010 3500 zapadalność na 100 tyś mieszkańców 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 sezony epidemiczne W 2010 roku zarejestrowano tylko 1 przypadek zachorowania na nową grypę A/H1N1 na wsi. Gruźlica W powiecie łowickim w 2010 roku zarejestrowano 26 przypadków gruźlicy (13 na wsi i 13 w mieście). Po otrzymaniu zgłoszenia o zachorowaniu na gruźlicę natychmiast wdrażano procedury postępowania w zakresie zwalczania i zapobiegania gruźlicy na terenie województwa łódzkiego. Choroby przenoszone drogą płciową W 2010 roku nie zarejestrowano żadnego przypadku zachorowań na choroby przenoszone drogą płciową. Nowo wykryte zakażenia HIV, zachorowania na AIDS W 2010 roku nie zarejestrowano nowo wykrytych zakażeń wirusem HIV. Nie zarejestrowano zachorowań na AIDS. 5

Tabela nr.2 Wybrane choroby zakaźne-liczba przypadków i zapadalność na 100000 mieszkańców w powiecie łowickim w latach 2009-2010 L.p. Jednostka chorobowa 2009 2010 L. zach Zapad L. zach Zapad 1 Zatrucia pokarmowe - Salmonella 31 37,9 36 44,3 2 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 35 42,9 30 36,9 3 Zapalenia opon mózgowo- rdzen. Wywołane - - - - H. influenzae 4 Zapalenia opon mózgowo- rdzen. inne bakteryjne - - - - 5 Zapalenia opon mózgowo- rdzen. - wirusowe - - - - 6 Wirusowe zapalenie mózgu - - - - 7 Wirusowe zapalenie wątroby typu A 1 1,2 - - 8 Wirusowe zapalenie wątroby typu B 1 1,2 5 6,1 9 Wirusowe zapalenie wątroby typu C 5 6,1 5 6,1 10 Bakteryjne zakażenia jelitowe wyw. Yersinia 6 7,4 3 3,7 enterocolitica 11 Nowo wykryte zakażenia HIV 1 1,2 - - 12 Gruźlica 21 25,7 26 32,0 13 Grypa A/H1N1 12 14,7 1 1,2 14 Grypa 2893 3545,4 972 1194,8 15 Szkarlatyna 5 6,1 6 7,4 16 Róża 3 3,7 1 1,2 17 Pokąsanie osób przez zwierzęta 78 95,6 89 109,4 18 Borelioza 5 6,1 - - 2. Ocena stanu sanitarno-higienicznego zakładów opieki zdrowotnej Na terenie powiatu łowickiego w 2010 roku funkcjonowały następujące zakłady opieki zdrowotnej: - Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej - 32 - Zakład Opieki Zdrowotnej przy Zakładzie Karnym - 1 - Przychodnia Profilaktyczna OSM 1 - Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska - 47 Wszystkie placówki były systematycznie kontrolowane. Przeprowadzono ogółem 102 kontrole sanitarne. Nie wydawano decyzji administracyjnych. Nie zastosowano karania mandatowego. Nie stwierdzono znacznych zaniedbań w zakresie przestrzegania czystości bieżącej. 6

W 2010 roku nie przeprowadzano kontroli sanitarnych w szpitalu z powodu przekazania obiektu pod nadzór PWIS w Łodzi. Stan sanitarny zakładów lecznictwa otwartego dobry. Na terenie powiatu łowickiego nie ma zakładu w złym stanie sanitarnym. W miarę posiadanych środków finansowych przeprowadzane są w tych zakładach remonty i modernizacje. W zakładach opieki zdrowotnej na terenie powiatu łowickiego opracowane są i prawidłowo przestrzegane następujące, podstawowe procedury zapewniające ochronę przed zakażeniami oraz chorobami zakaźnymi: - higienicznego mycia rąk - chirurgicznego mycia rąk - dezynfekcji, mycia narzędzi i sprzętu medycznego - postępowania po ekspozycji - sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń - postępowania z brudną bielizną - postępowania z odpadami medycznymi Sterylizacja narzędzi i materiałów opatrunkowych przeprowadzana była w autoklawach. Zakłady opieki zdrowotnej lecznictwa otwartego dysponują 35 autoklawami, natomiast 8 placówek (głównie indywidualne praktyki lekarskie) ma podpisaną umowę na usługi sterylizacyjne z Centralną Sterylizatorni ZOZ w Łowiczu. Procesy sterylizacyjne kontrolowane były systematycznie za pomocą testów biologicznych i chemicznych. Stosowane były właściwe systemy opakowań. Transport materiałów sterylnych oraz przeznaczonych do sterylizacji prawidłowy. Sterylne zestawy przechowywane były prawidłowo, posiadały aktualne daty ważności. We wszystkich nadzorowanych zakładach opieki zdrowotnej stosowane były środki dezynfekcyjne zgodnie z ustawą o wyrobach medycznych i produktach biobójczych. Przygotowywanie i przechowywanie środków dezynfekcyjnych prawidłowe zgodnie z zaleceniami producenta. Nie stwierdzono braków w zaopatrzeniu w te preparaty. Stosuje się rotację środków dezynfekcyjnych, zwracając uwagę na skuteczność ich działania oraz bezpieczeństwo pacjentów i personelu medycznego.preferowane są środki dezynfekcyjne o szerokim spektrum działania. Odpady medyczne w placówkach zbierane są selektywnie w miejscu ich powstawania z podziałem na zakaźne, specjalne i pozostałe. Nie stwierdzono uchybień w zakresie 7

gromadzenia, transportu i usuwania w/w odpadów. Zakłady opieki zdrowotnej mają podpisane umowy na spalanie odpadów medycznych oraz złożyły w Starostwie Powiatowym w Łowiczu programy i informacje na temat wytwarzanych odpadów niebezpiecznych i sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami. Na terenach otaczających budynki zakładów opieki zdrowotnej utrzymana jest czystość i porządek. Tereny te są zagospodarowane i na bieżąco sprzątane. 3. Analiza wykonawstwa szczepień ochronnych Na terenie powiatu łowickiego w 2010 roku szczepienia ochronne wykonywane były w 18 zakładach opieki zdrowotnej. Szczepienia ochronne przeprowadzane były prawidłowo, zgodnie z obowiązującym programem szczepień ochronnych. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży przeciwko gruźlicy, poliomyelitis, wzw B, błonnicy, tężcowi, krztuścowi, odrze, śwince i różyczce jest dobry, osiąga wysokie współczynniki wykonawstwa szczepień ochronnych. Podległe nam placówki prowadzą również szczepienia zalecane, które są finansowane przez rodziców. Dużym zainteresowaniem rodziców cieszą się szczepienia preparatami szczepionkowymi skojarzonymi : cztero, pięcio i sześcioskładnikowymi podawanymi dzieciom w wieku 1-3 lat. rokiem. Zmniejszyła się liczba osób zaszczepionych przeciwko grypie sezonowej. W 2010 roku na terenie powiatu łowickiego zaszczepiono p/ grypie sezonowej 2828 osób w wieku od 0 do powyżej 65 roku życia. Natomiast w 2009 roku zaszczepiono 4028 osób. Wykonawstwo szczepień ochronnych w 2010 roku jest porównywalne z 2009 r., przedstawione w n/w tabeli. Tabela porównawcza w wykonawstwie szczepień ochronnych w powiecie łowickim w latach 2009-2010 Szczepienie Wiek 2010 2009 Szczepienia do 2 roku życia i opóźnione do 3 roku życia Gruźlica I dawka 100% 100% 1 rok życia 99,9% 89,8% WZW B 2 rok życia 99,9% 100% 3 rok życia 100% - 8

1 rok życia 69,3% 63,0% Błonica, tężec, krztusiec 2 rok życia 98,3% 98,3% 3 rok życia 99,6% 100% 1 rok życia 69,3% 63,0% Polio 2 rok życia 98,3% 98,3% 3 rok życia 99,6% 100% Hemophilus Influenzae Odra, świnka, różyczka 1 rok życia 69,1% 63,0% 2 rok życia 98,9% 98,3% 2 rok życia 99,0% 85,9% Szczepienia dzieci starszych i młodzieży Błonica, tężec, 6 rok życia 94,7% 90,8% 14 rok życia 98,1% 98,8% 19 rok życia 96,3% 94,2% Polio 6 rok życia 94,7% 90,8% Krztusiec 6 rok życia 94,7% 90,8% Odra, świnka, różyczka 10 rok życia 97,2% 98,9% Sekcja epidemiologii prowadzi rejestr niepożądanych odczynów poszczepiennych. Zakłady opieki zdrowotnej prowadzące szczepienia ochronne mają obowiązek zgłaszania do PPIS w/w odczynów. W 2010 r. zgłoszono jeden przypadek odczynu poszczepiennego, który wystąpił u dziecka po podaniu szczepionki p/błonicy, tężcowi i krztuścowi- DTP. Po przeprowadzeniu dokładnej analizy, dokumentacja wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego została przesłana do n/w instytucji: - Państwowy Zakład Higieny w Warszawie - WSSE w Łodzi - Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych w Warszawie 9

Sekcja epidemiologii zajmuje się również przyjmowaniem prób kału do badań laboratoryjnych w kierunku nosicielstwa Salmonella-Shigella do celów sanitarnoepidemiologicznych. W 2010 roku przyjęto ogółem 3030 prób, w tym: 780 badania uczniów przed rozpoczęciem praktycznej nauki zawodu, 2250 - zlecenia indywidualne do pracy. SEKCJA HIGIENY ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU W roku 2010 pod nadzorem Sekcji Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku Państwowej Powiatowej Inspekcji Sanitarnej w Łowiczu znajdowały się 783 zakłady żywieniowo-żywnościowe. Skontrolowano 363 obiekty przeprowadzając w nich ogółem 503 kontroli sanitarnych, w tym 37 kontroli interwencyjnych. W roku sprawozdawczym zatwierdzono 142 zakłady do prowadzenia działalności związanej z produkcją, obrotem i transportem żywności. Podział obiektów na grupy oraz dane dotyczące prowadzonego w nim nadzoru przedstawia poniższa tabela. L.p. Grupa obiektów Liczba obiektów Liczba przeprowadzonych kontroli Liczba obiektów zatwierdzonych Liczba obiektów sklasyfikowanych pod względem stanu sanitarnego 1. Wytwórnie lodów 1 1-1 2. Automaty do lodów 7 10 3 2 3. Piekarnie 11 9 1 7 4. Ciastkarnie 5 8-4 5. Przetwórnie owocowo warzywne 6. Wytwórnie napojów bezalkoholowych 7. Zakłady garmażeryjne 8. Zakłady przemysłu zbożowomłynarskiego 9. Wytwórnie wyrobów cukierniczych 9 17 1 6 1 - - - 1 1-1 3 3-3 1 1-1 10

10. Wytwórnie octu, majonezu i musztardy 11. Wytwórnie suplementów diety 12. Obiekty obrotu żywnością (sklepy, kioski, magazyny hurtowe) 13. Obiekty żywienia zbiorowego otwartego 14. Obiekty żywienia zbiorowego zamkniętego 2 2-2 2 3-2 551 347 84 199 119 65 27 35 39 21 1 20 Wszystkie sklasyfikowane zakłady w zakresie stanu sanitarnego otrzymały w roku sprawozdawczym ocenę pozytywną. Na oceną składały się wyniki kontroli stanu technicznego, zaopatrzenia w wodę, higieny zakładu, personelu, produkcji, sprzedaży i transportu, procesów technologicznych, znakowania, jakości produkowanych i wprowadzanych do obrotu środków spożywczych i przedmiotów użytku oraz prowadzonej w obiektach dokumentacji w tym GHP, GMP, HACCP. Ogółem wydano 14 decyzji administracyjnych. Decyzji unieruchomienia/przerwania działalności całego lub części zakładu oraz decyzji zakazu wprowadzania produktu do obrotu nie wydawano. Nałożono ogółem 5 mandatów karnych na sumę 1150 zł.. OPIS STANU SANITARNEGO POSZCZEGÓLNYCH GRUP OBIEKTÓW Wytwórnie lodów, automaty do lodów W 2010 roku na terenie działalności PSSE działała 1 wytwórnia lodów produkowanych metodą tradycyjną i 7 automatów do lodów. Zatwierdzono 3 zakłady z automatami do lodów. Skontrolowano 1 wytwórnię lodów i 6 automatów do lodów. Ocenie poddano wytwórnię lodów i 2 automaty, We wszystkich tych obiektach przeprowadzono 11 kontroli.według arkusza oceny stanu sanitarnego nie stwierdzono niezgodności. W każdym z tych zakładów czynności higieniczne, procesy technologiczne wykonywane są zgodnie z procedurami, instrukcjami GHP/GMP. Dwa zakłady automatów do lodów nowo otwartych rozpoczęły wdrażanie procedur opartych na zasadach systemu HACCP. 11

Szczególną uwagę zwrócono na przebieg procesów technologicznych, przechowywanie surowców i innych komponentów do lodów, stan sanitarno porządkowy pomieszczeń produkcyjnych, stan techniczny urządzeń i maszyn. W urządzeniach chłodniczych dokonywano weryfikacji temperatury przechowywania surowców i gotowych wyrobów wzorcowanym termometrem. Nieprawidłowości w tym zakresie nie stwierdzono. Nie wydano decyzji administracyjnych, nie nakładano mandatów karnych. W ramach UK i monitoringu do badań laboratoryjnych mikrobiologicznych pobrano 3 próby lodów z automatu, z których jedną zakwestionowano z powodu obecności Enterobacteriaceae. W zakładzie przeprowadzono kontrolę sanitarną. Producent wstrzymał produkcję lodów. Po dokonaniu przeglądu całego procesu produkcyjnego, stanu technicznego urządzeń, przeprowadzeniu ich dokładnego mycia i dezynfekcji, pobrano do ponownego badania próby lodów. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku badań zakład wznowił działalność. Piekarnie W roku 2010 zewidencjonowano 11 zakładów, w tym 1 zatwierdzono. Skontrolowano 9 piekarni, z których oceniono 7. Przeprowadzono 9 kontroli, w tym 1 interwencyjną. Według arkusza oceny stanu sanitarnego wszystkie zakłady otrzymały ocenę pozytywną. W zakładach przechowywana jest dokumentacja umożliwiająca zidentyfikowanie dostawcy surowców. Wszystkie piekarnie posiadają własne środki transportu, które znajdują się w dobrym stanie technicznym. Podczas kontroli sprawdzano stan surowców w magazynach, oznakowanie, stan opakowań, terminy minimalnej trwałości, rodzaj surowców, obecność szkodników. Nie stwierdzono nieprawidłowości. Zakłady korzystają z usług zakładów DDD. W trzech piekarniach został wdrożony system HACCP, a kolejne 3 piekarnie rozpoczęły wdrażanie. W niektórych piekarniach poprawiano warunki sanitarno-techniczne: w piekarni w Kiernozi zakupiono dużą chłodziarkę do przechowywania środków spożywczych nietrwałych, wymieniono regały przyścienne oraz obito blachą nierdzewną drzwi przed uszkadzaniem przez pojemniki z pieczywem, w piekarni w Domaniewicach zakupiono dla pracowników nowe szafki dwudzielne do szatni, w Łyszkowicach obito krawędzie ścian blachą nierdzewną zabezpieczając przed obijaniem wózkami. Decyzji administracyjnych nie wydano, nie stosowano karania mandatowego. 12

Ciastkarnie W roku 2010 działało 5 ciastkarni, skontrolowano 4, w których przeprowadzono 9 kontroli. Według arkusza oceny stanu sanitarnego wszystkie zakłady uzyskały ocenę pozytywną. We wszystkich zakładach czynności związane z higieną i technologią produkcji wykonywane są zgodnie z procedurami, instrukcjami GHP/GMP. W dwóch zakładach wdrożono zasady systemu HACCP, a w jednym opracowano i rozpoczęto wdrażanie systemu HACCP. Nie stwierdzono nieprawidłowości w przechowywaniu surowców, gotowego wyrobu, znakowaniu wyrobów pakowanych, stosowaniu substancji dodatkowych. Podczas kontroli dokonywano weryfikacji temperatur w urządzeniach chłodniczych, w magazynach surowców, w magazynach gotowego wyrobu wzorcowanym termometrem. Cztery zakłady posiadają środki transportu przystosowane do przewozu wyrobów ciastkarskich wymagających chłodzenia, dwa zakłady prowadzą sprzedaż własnych wyrobów przy zakładzie. W ciastkarniach do badań laboratoryjnych pobrano 25 prób ciastek do badań mikrobiologicznych, w tym 5 prób zakwestionowano (ciasto Tiramisu) z powodu obecności bakterii Salmonella. Producent zakwestionowanych ciastek wstrzymał ich produkcje do czasu uzyskania pozytywnych wyników badań. Decyzji administracyjnych nie wydano, nie stosowano karania mandatowego. Przetwórnie owocowo-warzywne i grzybowe W roku 2010 działało 9 zakładów, w których przeprowadzono 17 kontroli. Wydano 1 decyzję zatwierdzającą w związku ze zmianą danych dotyczących zakładu. Według arkusza oceny stanu sanitarnego oceniono 6 zakładów, które uzyskały ocenę pozytywną. W zakładach czynności higieniczne jak i produkcyjne wykonywane są zgodnie z procedurami GHP/GMP. W czterech zakładach zostały opracowane i wdrożone zasady systemu HACCP, monitorowane są punkty krytyczne. Podczas kontroli zwracano szczególną uwagę na procesy technologiczne, zabezpieczanie przed szkodnikami, sprawność urządzeń sterujących, używanie do produkcji substancji dodatkowych, znakowanie wyrobów gotowych, identyfikację dostawców surowców stosowanych do produkcji (monitorowanie zgodnie z art. 18 rozporządzenia 178/2002), przestrzeganie warunków określonych w rozporządzeniu 1829/2003 i 1830/2003. 13

W Zamrażalnictwie Owoców i Warzyw w Błędowie wybudowano komorę mrożącą i pomieszczenie maszynowni. Wydano dwie decyzje administracyjne, karania mandatowego nie stosowano. Jedna decyzja była wydana na opracowanie i wdrożenie zasad systemu HACCP (decyzja została wykonana). Druga decyzja dotyczyła przedłużenia terminu odnowienie kontenerów siatkowych, w których są przechowywane m.in. warzywa i owoce mrożone (Zakład sukcesywnie odnawia ww. sprzęt oraz dokonuje zakupu nowych pojemników). W Agros Nova przeprowadzono wraz z Inspekcją Weterynaryjną wspólną kontrolę dotyczącą identyfikacji dostawców surowców używanych do produkcji gotowych wyrobów zgodnie z art. 18 rozporządzenia 178/2002. Wytwórnie napojów bezalkoholowych W roku 2010 działała 1 wytwórnia. Produkcja napojów odbywa się bardzo rzadko na linii OSM w Łowiczu. W zakładzie procesy technologiczne i czynności higieniczne odbywają się zgodnie z posiadanymi procedurami GHP/GMP. Zakład ma wdrożony system HACCP, czynności w krytycznych punktach kontroli są monitorowane. Zakłady garmażeryjne W roku sprawozdawczym 2010 r. działał 1 obiekt - zakład produkcji pierogów zlokalizowany w Łowiczu. Przeprowadzono w nim 1 kontrolę nie stwierdzając uchybień technicznych i sanitarnoporządkowych. Wg arkusza klasyfikacyjnego uzyskał on ocenę pozytywną. W zakładzie tym odbywa się produkcja pierogów bezpośrednio pod zamówienia klientów bez użycia mięsa surowego. Zakład posiada wystarczającą ilość pomieszczeń, wyposażony jest w niezbędny sprzęt i urządzenia, posiada wystarczającą ilość powierzchni chłodniczej. Przygotowywanie ciasta oraz jego wałkowanie odbywa się za pomocą mieszałki i wałkowarki, natomiast pozostałe etapy produkcji odbywają się ręcznie. Do zakładu doprowadzona jest woda z sieci wodociągu publicznego, odprowadzenie ścieków odbywa się do kanalizacji miejskiej. W zakładzie opracowane są instrukcje GHP/GMP oraz procedury oparte na zasadach systemu HACCP. 14

Zakłady przemysłu zbożowo-młynarskiego W roku 2010 zewidencjonowano 3 zakłady, skontrolowanych 3, oceniono na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego 3 zakłady, które uzyskały ocenę pozytywną. Młyn produkujący mąkę żytnią zakończył działalność produkcyjną. Wszystkie zakłady pracują zgodnie z procedurami GHP/GMP, które są wdrożone, w jednym z młynów został wdrożony system HACCP. Podczas kontroli zwracano uwagę na stan sanitarno-higieniczny, gospodarkę odpadami oraz zabezpieczenie pomieszczeń przed dostępem gryzoni i innych szkodników. Pobrano 2 próbki ziarna pszenicy w kierunku obecności pestycydów, próbek nie kwestionowano. Nie wydano decyzji administracyjnych, nie stosowano karania mandatowego. Wytwórnie wyrobów cukierniczych W roku 2010 działał 1 zakład, który został skontrolowany i pozytywnie sklasyfikowany według arkusza oceny stanu sanitarnego. W zakładzie czynności higieniczne jak i technologiczne wykonywane zgodnie z procedurami GHP/GMP. Zwracano uwagę na jakość zdrowotną surowców, wyrobów gotowych, prawidłowe ich przechowywanie. Stan sanitarno-techniczny zakładu w stosunku do roku ubiegłego nie uległ zmianie. Nie wydano decyzji administracyjnej, nie stosowano karania mandatowego. Wytwórnie octu, majonezu, musztardy W roku 2010 działały 2 zakłady produkujące majonez i musztardę. Skontrolowano i sklasyfikowano 2 zakłady. Uzyskały one ocenę pozytywną. Procesy produkcyjne i zabiegi higieniczne prowadzone są zgodnie z opracowanymi i wdrożonymi procedurami GHP/GMP. Szczególną uwagę zwrócono na jakość zdrowotną surowców, substancji dodatkowych, na jakość wyrobów gotowych, prawidłowe ich przechowywanie i znakowanie. Nie wydano decyzji administracyjnych, nie stosowano karania mandatowego. 15

Wytwórnie suplementów diety W roku 2010 działały 2 zakłady produkcji suplementów diety: Nycomed w Łyszkowicach prowadzący produkcję i konfekcjonowanie suplementów diety w postaci tabletek i syropu oraz Poli-Farm w Łowiczu prowadzący produkcję suplementów w postaci płynnej. Skontrolowano i oceniono pozytywnie według arkusza oceny stanu sanitarnego 2 zakłady. Przeprowadzono w nich 3 kontrole, podczas których zwracano uwagę na znakowanie suplementów diety, technologie produkcji. Stan sanitarny zakładów jest prawidłowy, stan techniczny nie uległ zmianie. Procesy technologiczne kontrolowane zgodnie z procedurami Dobrej Praktyki Produkcyjnej i Farmaceutycznej. W Poli Farmie produkcja odbywa się sporadycznie w niewielkich ilościach. W zakładzie Nycomed w Łyszkowicach z końcem roku zostały odebrane i podpisane przez Dział Kontroli Jakości procedury oparte na zasadach systemu HACCP. Zakłady żywienia zbiorowego otwarte W roku 2010 zewidencjonowano 119 zakładów żywienia zbiorowego otwartego w tym 90 zakładów małej gastronomii, zatwierdzono 27 zakładów w tym 23 zakłady małej gastronomii. Według arkusza oceny stanu sanitarnego wszystkie uzyskały ocenę pozytywną. Skontrolowano 58 zakładów w tym 38 małej gastronomi. Przeprowadzono w nich 65 kontroli sanitarnych w tym 1 interwencyjną w zakładzie żywienia zbiorowego otwartego w związku ze skargą na niewłaściwy stan sanitarno porządkowy pomieszczeń w jednej z restauracji przesłaną z Inspekcji Handlowej oraz 1 kontrolę interwencyjną w obiekcie małej gastronomii w związku ze skargą na niewłaściwy stan sanitarno-porządkowy pomieszczeń, nieaktualne książeczki zdrowia W roku sprawozdawczym w zakładzie małej gastronomii za stwierdzone uchybienia natury sanitarno-porządkowej osobę odpowiedzialną ukarano mandatem karnym w wysokości 500 zł. Podczas przeprowadzonych kontroli zwracano szczególną uwagę na prawidłowość prowadzenia procesów technologicznych, jakość zdrowotną surowców i półproduktów, stan sanitarnoporządkowy pomieszczeń, stan techniczny sprzętu i urządzeń, higienę osobistą i stan zdrowia zatrudnionego personelu. Sprawdzano również warunki przechowywania środków spożywczych wymagających chłodzenia dokonując przy tym weryfikacji temperatur w urządzeniach chłodniczych przy pomocy 16

wzorcowanego termometru jak również prawidłowość dokumentowania czynności związanych z realizacją GHP/GMP. W roku sprawozdawczym wydano 1 decyzję administracyjną na zakład żywienia zbiorowego otwartego dotyczącą opracowania procedur na zasadach systemu HACCP. Wszystkie zakłady żywienia zbiorowego otwartego i małej gastronomi wdrożyły zasady GHP/GMP. System HACCP wdrożyło16 zakładów w tym 8 zakładów małej gastronomii. W roku sprawozdawczym w,,zajeździe Łowickim odnowiono przez pomalowanie pomieszczenia produkcyjne, korytarz komunikacyjny oraz pomieszczenie przygotowalni wstępnej. W restauracji,,karczma Łowicka zmieniono wystrój sal konsumpcyjnych poprawiając w ten sposób ich wygląd estetyczny. W roku sprawozdawczym wniosków do sądu nie skierowano. Zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego W roku sprawozdawczym działalność prowadziło 39 zakładów, skontrolowano 20 obiektów w których przeprowadzono 21 kontroli sanitarnych w tym 1 kontrolę interwencyjną. Podczas kontroli zwracano szczególną uwagę na prawidłowość prowadzenia procesów technologicznych, stan sanitarno techniczny pomieszczeń, ich funkcjonalność, warunki przechowywania surowców szczególnie wymagających chłodzenia, mycie i dezynfekcję termiczną naczyń, sposób gromadzenia i usuwania odpadów, prawidłowość dokumentowania czynności związanych z realizacją GHP, GMP. Zwracano również uwagę na stan zdrowia i higienę osobistą personelu. Podczas przeprowadzonych kontroli dokonano również sprawdzenia temperatury w urządzeniach chłodniczych przy użyciu termometru wzorcowego. W stosunku do roku ubiegłego stan sanitarno techniczny nie uległ zmianie. Wszystkie zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego wdrożyły instrukcje GHP i GMP natomiast w 13 zakładach opracowano i wdrożono procedury oparte na zasadach systemu HACCP. Podczas przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono uchybień sanitarno porządkowych w związku z tym nie nakładano mandatów karnych. W roku sprawozdawczym decyzji administracyjnych nie wydawano. W bloku żywieniowym Zakładu Karnego w roku sprawozdawczym zakończono prace remontowe, które ujęte były w planie modernizacji. Dotyczyły one wyremontowania kuchni 17

głównej, kuchni dietetycznej, pomieszczenia do porcjowania ryb, mięsa i drobiu, magazynu szefa kuchni, obieralni warzyw, jadalni dla osadzonych, pomieszczenia do dezynfekcji jaj, szatni, pomieszczenia wc. Kontrolę interwencyjną przeprowadzono w związku ze skargą osadzonego dotyczącą niewłaściwego transportu posiłków z kuchni na oddziały, braku odzieży ochronnej dla osób wydających posiłki, używania brudnych talerzy, przeterminowanego pieczywa. W wyniku przeprowadzonej kontroli interwencyjnej nieprawidłowości w tym zakresie nie stwierdzono (skarga okazała się bezzasadna). Sklepy spożywcze W 2010 roku funkcjonowało 335 zarejestrowanych zakładów, skontrolowano 170, oceniono 137. Zasady GHP wdrożono w 335 obiektach, a system HACCP w 32 zakładach. Według arkusza oceny stanu sanitarnego wszystkie obiekty spełniają wymagania. Podczas kontroli zwracano szczególną uwagę na sposób przechowywania środków spożywczych łatwo ulegających zepsuciu, temperaturę ich przechowywania, którą weryfikowano termometrami wzorcowymi, segregację i ekspozycję, terminy przydatności do spożycia lub minimalnej trwałości. Zwracano uwagę na sposób ekspozycji i przechowywanie środków spożywczych sprzedawanych luzem, warunki transportu, znakowanie oraz dokumentację towarzyszącą środkom pochodzenia zwierzęcego, a także sposób postępowania z odpadami w tym pochodzenia zwierzęcego. Sprawdzano czy monitorowane są warunki dostaw środków spożywczych ze szczególnym uwzględnieniem właściwej temperatury. Oceniano stopień wdrożenia zasad GHP i systemu HACCP. Oceniono pod względem znakowania 19 suplementów diety, środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wzbogaconych. Nie stwierdzono pod tym względem nieprawidłowości. Przeprowadzono 28 kontroli interwencyjnych w związku z otrzymanymi informacjami w ramach systemu RASFF i skarg klientów. Poprawę stanu sanitarno technicznego stwierdzono w 11 sklepach. Jeden przeniesiono do nowo wybudowanego budynku, w 1 przeprowadzono generalny remont, który obejmował wymianę tynków posadzek, wydzielenie komory chłodniczej, w 2 dobudowano magazyny, w 1 zaplecze socjalne, w 3 wydzielono wewnętrzne WC, w 2 wymieniono okna, w 2 powiększono sale sprzedaży, w 2 wymieniono całe wyposażenie, w 4 odnowiono pomieszczenia. 18

W 2010 roku wydano 7 decyzji administracyjnych. Dotyczyły: zainstalowania urządzeń kanalizacyjnych i zbiornika na ścieki, wydzielenia wewnętrznego WC, wydzielenia stanowisk do mycia sprzętu, zainstalowania umywalek do mycia rąk w sali sprzedaży, naprawienia lub wymiany urządzeń elektrycznych podgrzewających wodę bieżącą, zlikwidowania zagrzybienia na ścianach, naprawienia uszkodzonego sufitu, naprawienia tynków elewacji budynku, rampy i schodów wejściowych oraz posadzek, odnowienia pomieszczeń, wyposażenia w dostateczną ilość podestów oraz opracowania i wdrożenia zasad systemu HACCP. Nie wydawano decyzji unieruchamiających, nie wydawano również decyzji zakazujących wprowadzania produktu do obrotu. Za brak czystości w pomieszczeniach zakładów, brak higieny przy sprzedaży środków spożywczych sprzedawanych luzem, wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po upływie przydatności do spożycia nałożono 4 mandaty na kwotę 650 zł. Nie kierowano wniosków do sądu i nie wysyłano zawiadomień do prokuratury. Pobrano 207 próbek do badań laboratoryjnych. Ogółem zakwestionowano 23 próbki. Kioski W 2010 roku wg rejestru funkcjonowało 46 kiosków, skontrolowano 29, zatwierdzono 1, oceniono 26. Stan sanitarno techniczny 3 obiektów uległ pogorszeniu. Podczas przeprowadzanych kontroli szczególną uwagę zwracano na sposób przechowywania i ekspozycję środków łatwo ulegających zepsuciu, sprzedawanych luzem, temperaturę przechowywania oraz znakowanie. Temperaturę przechowywania weryfikowano termometrami wzorcowymi. W kioskach prowadzących sprzedaż mięsa zwracano uwagę na jego pochodzenie i towarzyszące mu dokumenty HDI i świadectwa jakości, szczególną uwagę zwracano na znakowanie mięsa wołowego, jego identyfikację i pochodzenie oraz warunki transportu. Zwracano uwagę na wdrożenie zasad GHP i systemu HACCP. Stan sanitarny kontrolowanych zakładów nie budził zastrzeżeń w związku z tym nie stosowano karania mandatowego. Ze względu na pogorszenie się stanu sanitarno-technicznego wydano 3 decyzje administracyjne zobowiązujące właścicieli 3 kiosków, w których sprzedawane jest pieczywo do poprawy stanu technicznego elewacji budynków, naprawienia lub wymiany drzwi, poprawy stanu technicznego ścian i posadzek, naprawienia instalacji doprowadzającej wodę bieżącą, doprowadzenia do budynków energii elektrycznej oraz wyposażenia kiosków w szafki do przechowywania odzieży i dokumentację GHP. Nie kierowano wniosków do sądu i zawiadomień do prokuratury. 19

Magazyny hurtowe W 2010 r. wg rejestru funkcjonowało 18, zatwierdzono 3, skontrolowano 10, oceniono 6. Hurtownie mieszczą się w budynkach murowanych, zajmują pomieszczenia o dużych powierzchniach. Do budynków doprowadzona jest woda bieżąca z wodociągów publicznych, a ścieki odprowadzane są do kanalizacji miejskiej lub szamba. Wyposażone są w niezbędne urządzenia i sprzęt. Pomieszczenia socjalne są wydzielone. Dojazdy utwardzone. W roku sprawozdawczym nie wydawano decyzji administracyjnych i nie stosowano karania mandatowego. DZIAŁANIA W ZAKRESIE FUNKCJONOWANIA SYSTEMU RASFF I RAPEX W ramach systemu RASFF w roku 2010 zarejestrowano 24 zgłoszenia dotyczące środków spożywczych i przedmiotów do kontaktu z żywnością. Wśród zgłoszeń były następujące środki: 1. Morele suszone, pochodzenie Turcja, importer Czechy, stwierdzone zagrożenie: przekroczenie dopuszczalnych zawartości siarczynów, zakwestionowane przez władze słowackie i czeskie, przeprowadzono kontrolę i produkt został wycofany przez sieć Kauflandu do utylizacji. 2. Kawior czarny z ikry taszy, wyprodukowany w Danii, zakwestionowano na terenie Słowacji i Czech, stwierdzone zagrożenie: przekroczenie dopuszczalnej zawartości sumy barwników: żółcieni pomarańczowej FCF, czerni brylantowej BN, przeprowadzono kontrolę i wycofano produkt z obrotu. 3. Danonki kakao, wyprodukowano w OSM w Krasnymstawie, 01-103 Warszawa, zakwestionowano w sieci marketów Kaufland z powodu niewłaściwych cech organoleptycznych (smak i zapach), partia zakwestionowana została wycofana przez firmę Danone Sp. z o. o 4. Kubki szklane 220 ml, pochodzenie Chiny, importer ZPCh Florentyna Sp.J. M.Matecki, J.Matecki, 63-300 Pleszew, stwierdzone zagrożenie: przekroczenie limitu migracji ołowiu i kadmu na powierzchni obrzeża, przeprowadzono kontrolę i nie stwierdzono w obrocie. 5. Nieautoryzowane genetycznie modyfikowane siemię lniane Triffid FP967, pochodzenie Kanada, importer ATLANTA POLAND S.A. 80-557 Gdańsk, produkt zakwestionowany z powodu obecności GMO nieautoryzowanego w UE, stwierdzone zagrożenie - nieodpowiadający wymogom jakości zdrowotnej. 20

6. Ryż długoziarnisty biały smaczne ziarno, wyprodukowany: Przedsiębiorstwo Rol_Ryż Sp. z o. o, 81-337 Gdynia, produkt pobrano w sklepie Biedronka nr 1400 w Łowiczu i zakwestionowano z powodu zmian organoleptycznych (obcy zapach i smak). Po przeprowadzonej kontroli produkt został natychmiast wycofany z obrotu.. 7. Hellmann thousond -sos, wyprodukowano przez Unilever Elais Hellad Grecja, zakwestionowany przez władze greckie z powodu możliwości otwierania się zakrętki w niektórych opakowaniach. Władze greckie zobowiązały wycofać się ten produkt. Przeprowadzono kontrole i nie stwierdzono produktu w obrocie. 8. Kubki szklane 220ml zdobione kalkomanią, pochodzące z Chin, importer: ZPCh Florentyna Sp.J. M.Matecki, J.Matecki, 63-300 Pleszew, zakwestionowano w sieci Carrefour w Poznaniu. Stwierdzone zagrożenie - przekroczenie limitu migracji ołowiu i kadmu na obrzeżach. Przeprowadzono kontrolę w sieci sklepów Intermarche i Pepco i nie stwierdzono produktu w obrocie. 9. Nieautoryzowane genetycznie siemię lniane Orico, pochodzenie Kanada, importer ATLANTA Polska S.A. 80-557 Gdańsk, zakwestionowano w Bakalland Warszawa z powodu obecności GMO nieautoryzowanego w UE, Firma Bakalland zobowiązała się do wycofania z obrotu. 10. Lizaki Glov Pop, pochodzenie Chiny, świadczone usługi marketingowe przez Roberta Kocębę Skierniewice, stwierdzone zagrożenie: podrażnienie błon śluzowych oka płynem fluorescencyjnym. Przeprowadzono kontrole w sklepikach szkolnych i wycofano lizaki z obrotu a następnie zwrócono do dostawcy 11.Woda niegazowana Królewska, miejsce wytworzenia ujęcie Królewska 24-120 Kazimierz Dolny, producent Vision Fiku Sp. z o. o, 01-793 Warszawa, produkt został zakwestionowany w Makro Cash w Kielcach, stwierdzone zagrożenie: obecność zanieczyszczeń fizycznych w postaci drobnych nitkowatych kłaczków. Sklep, w którym wg listy dystrybucyjnej miała znajdować się woda został zlikwidowany. 12. Lizaki Glov Pop, pochodzenie Chiny, usługi marketingowe przez BEAT-POL Brwinów i PPH MAR-DOR Sochaczew, stwierdzone zagrożenie: podrażnienie błon śluzowych płynem fluorescencyjnym, przeprowadzono kontrole w sklepikach szkolnych i nie stwierdzono w obrocie. 13. Kubki z melaminy, pochodzenie Chiny, produkt stwierdzono w supermarketach ROSSMANN, stwierdzono zagrożenie: przekroczenie dopuszczalnego limitu migracji 21

formaldehydu do 3% kwasu octowego, firma ROSSMANN poinformowała sklepy swojej sieci o konieczności ich zabezpieczenia. 13A. Sztućce z melaminy, pochodzenie Chiny, produkt stwierdzono w supermarketach ROSSMANN, stwierdzono zagrożenie: przekroczenie dopuszczalnego limitu migracji formaldehydu do 3% kwasu octowego, firma ROSSMANN poinformowała sklepy swojej sieci o konieczności ich zabezpieczenia. 14. Kawa Nescafe-Alta Rica- Colombe Espresso, miejsce wytworzenia Nestle Francja, stwierdzone zagrożenie: wycofanie z powodu powtarzających się skarg konsumentów dot. obecności szkła w kawie, firma Nestle Polska zobowiązała się do wycofania towaru do centrum dystrybucyjnego Raben w Gądkach koło Poznania. 15. Kubki szklane dekor mix, pochodzenie Chiny, importer Firma Pepco Poland, 61-291 Poznań, zakwestionowano w Pepco w Kołobrzegu, stwierdzone zagrożenie: przekroczenie dopuszczalnego limitu migracji ołowiu i kadmu, produkt wycofany z obrotu. 16. Dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego dla kobiet w ciąży i karmiących piersią Omega med pregna, importer Kanada, dystrybuowany przez NEUCA Katowice, stwierdzone zagrożenie: przekroczenie zawartości syntetycznego barwnika organicznego czerwień alura, przeprowadzono kontrolę i nie stwierdzono w obrocie. 17. Szklanki dekorowane Tea Dekor pochodzenie - Turcja, importer Firma Prosto z fabryki Sp. z o. o Pruszków, zakwestionowano w F.H.U Gracja 34-200 Sucha Beskicka, stwierdzone zagrożenie: przekroczenie limitu zawartości ołowiu i kadmu, po przeprowadzonej kontroli zabezpieczono 1 opakowanie szklanek, które zwrócono do hurtowni co zostało potwierdzone fakturą korygującą. 18. Solone krakersy o smaku papryki, pochodzenie Węgry, dystrybutor FM Polska Sp. z o. o, 96-320 Mszczonów, zakwestionowano na terenie Czech, Węgry, stwierdzone zagrożenie: zawyżona zawartość SO 2, wycofano z obrotu i utylizowano. 19. Seler konserwowany o smaku łagodnym, producent: ZPOiW ALMAR, 98-355 Działoszyn, zakwestionowano w markecie Kauflandu, 32-600 Oświęcim, stwierdzone zagrożenie: przekroczenie maksymalnego poziomu SO 2, wycofanie z obrotu i zwrot do magazynów centralnych Kaufland. 20. Salaterki z melaminy 22cm, pochodzenie Chiny, importer TOP-VITRO Sp. z o. o 05-260 Marki, zakwestionowano w sklepie PEPCO, 87-800 Włocławek, stwierdzone zagrożenie: przekroczony limit migracji globalnej i specyficznej. Salaterki zostały wycofane z obrotu. 22

21. Talerze płaskie Baron Lazur 22,5cm, pochodzenie Chiny, dystrybutor: DAJAR Sp. z o. o 75-072 Koszalin, zakwestionowano w Hipermarkecie Carrefour Legnica, stwierdzone zagrożenie: przekroczenie dopuszczalnego limitu ołowiu, wycofano i zabezpieczono w sklepie w ilości 21 sztuk do momentu zwrotu do importera. 22. Pieprz czarny, producent Kamis S.A. Stefanowi, 05-552 Wólka Kosowska, dystrybutor: Centrum Dystrybucyjne Magazyn Centralny Główny,41-700 Ruda Śląska, zakwestionowano w sklepie Biedronka nr 3052 43-227 Wola, stwierdzone zagrożenie: obecność bakterii chorobotwórczych Salmonella Welterreden, podczas kontroli nie stwierdzono w obrocie produktu. 23. Przyprawy świata Papryka słodka mielona, producent: Kamis S.A. Stefanowi, 05-552 Wólka Kosowska, dystrybutor: Centrum Dystrybucyjne Biedronka w Mszczonowie oraz w Wyszkowie, zakwestionowano w sklepie Biedronka nr 1862 44-200 Rybnik, stwierdzone zagrożenie: przekroczenie zawartości ochratoksyny A, po przeprowadzonej kontroli w obrocie nie stwierdzono w /w produktu. 24. Szklanki dekorowane, pochodzenie Chiny, importer: ZPCh Florentyna Sp. J. M. Matecki,J. Matecki, 63-300 Pleszew, zakwestionowano w Hipermarkecie Kaufland 21-040 Świdnik, stwierdzone zagrożenie: przekroczony limit migracji ołowiu i kadmu, Udokumentowano wycofanie ze sprzedaży 8 szt. szklanek. W ramach funkcjonowania systemu RAPEX przeprowadzono 30 kontroli w sklepach obrotu kosmetykami. W ramach tego systemu zgłoszono do wycofania 78 rodzajów kosmetyków z powodu nieprawidłowego składu chemicznego i braku zgłoszenia do krajowego systemu informowania o kosmetykach. W hurtowni ze sprzedażą kosmetyków działającej na terenie powiatu łowickiego stwierdzono w ramach działań systemu RAPEX 38 sztuk zakwestionowanych zmywaczy do paznokci. Kosmetyki zostały zabezpieczone, a następnie odebrane przez dostawcę. NADZÓR NAD WDROŻENIEM ZASAD GHP/GMP I SYSTEMU HACCP W ZAKŁADACH PRODUKCJI I OBROTU ŻYWNOŚCIĄ W roku 2010 podczas przeprowadzonych kontroli w zakładach sprawdzano wdrażanie procedur GHP/GMP, dokonywanie zapisów na bieżąco w rejestrach, etapy wdrażania zasad systemu HACCP. Wszystkie zakłady posiadają wdrożone procedury i instrukcje GHP/GMP. 23

76 zakładów posiada wdrożony system HACCP w tym: 11 zakładów produkcyjnych, 8 zakładów żywienia zbiorowego otwartego, 13 zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego, 8 obiektów małej gastronomii oraz 36 obiektów obrotu żywnością. Ponadto w 37 obiektach opracowano procedury oparte na zasadach systemu HACCP i rozpoczęto ich wdrażanie. OCENA BEZPIECZEŃSTWA ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH W 2010r. w ramach urzędowej kontroli i monitoringu Sekcja Higieny Żywności i Żywienia PSSE w Łowiczu pobrała do badań 257 prób żywności i przedmiotów użytku. Zakwestionowano 30 prób, co stanowiło 11,7% ogółu pobranych próbek. Odsetek kwestionowanych prób w latach 2006-2010 14 12 10 8 6 4 2 0 11,7 10,3 6,5 4,7 4,7 2006 2007 2008 2009 2010 W 2010r. najwięcej prób zakwestionowano w takich grupach produktów jak ziarno zbóż i przetwory zbożowo-mączne (54,5%), warzywa i przetwory (33,3%), grzyby i przetwory (25%), koncentraty spożywcze (16,7%). W 2010 r. kwestionowano próby ze względu na zanieczyszczenia chemiczne, zmiany organoleptyczne, znakowanie, ale również za występowanie zanieczyszczeń mikrobiologicznych, co nie miało miejsca w 2009 r. W 2010 r. zakwestionowano także salaterki z melaminy pochodzące z Chin ze względu na przekroczone limity migracji globalnej i specyficznej. Dokonano w tym przypadku zgłoszenia w systemie RASFF celem wycofania niebezpiecznego produktu z rynku. Zgłoszenia w systemie RASFF dokonano również w przypadku prób ryżu zakwestionowanych ze względu na zmieniony smak i zapach. Ryż został wycofany z obrotu. Odsetek zdyskwalifikowanych prób w badanych grupach produktów przedstawia poniższy wykres. 24

Odsetek kwestionowanych prób w podanych grupach żywności i przedmiotów użytku w 2010 r. Przedmioty przeznaczone do kontaktu z żywnościa Mleko i przetwory mleczne Owoce Tłuszcze roślinne Wyroby cukiernicze i ciastkarskie Drób, podroby i produkty drobiarskie Koncentraty spożywcze Grzyby Warzywa Ziarno zbóż i przetwory zbożowo-mączne 4,3 16,7 10,5 11,1 12,5 14,3 16,7 25 33,3 54,5 Przyczyny kwestionowania badanych prób to: zmieniony zapach i smak (ryż) przekroczenie dopuszczalnego limitu kwasu benzoesowego (kapusta kwaszona) obecność bakterii Campylobacter jejuni (mięso drobiowe) obecność bakterii Salmonella (wyroby ciastkarskie) przekroczenie limitu migracji globalnej i specyficznej (salaterki z melaminy) obecność bakterii Enterobakteriacae (lody) obecność gronkowców koagulazododatnich (ser) nieprawidłowe znakowanie Największy odsetek prób zakwestionowano za niezgodne z przepisami znakowanie. Przyczyny dyskwalifikacji znakowania to: brak w wykazie składników substancji konserwujących - kwasu sorbowego, kwasu benzoesowego, dwutlenku siarki brak informacji o szkodliwym wpływie na aktywność i skupienie uwagi u dzieci niepełna informacja o wartości odżywczej W 2010 r. nieprawidłowe znakowanie stanowiło 26,7% prób kwestionowanych. W stosunku do roku 2009 w zakresie znakowania zarejestrowano znaczną poprawę. 25

Sytuację dotyczącą kwestionowania produktów za nieprawidłowe znakowanie przedstawia poniższy wykres. Odsetek zakwestionowanych za znakowanie prób w stosunku do ogółu prób zdyskwalifikowanych w latach 2006-2010. 90 85 80 70 60 50 40 30 20 10 0 48,3 38,5 26,1 26,7 2006 2007 2008 2009 2010 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Łowiczu pełni również rolę Granicznego Punktu Kontroli Sanitarnej i nadzoruje Skład Celny firmy Partners w Łowiczu, do którego przywożone są importowane z Turcji orzechy laskowe dla firmy Ferrero. W ramach granicznej kontroli w 2010r. dokonano oceny 316 partii orzechów laskowych łuskanych, importowanych z Turcji. Łącznie ocenie podlegało 5049 ton orzechów. Oprócz kontroli dokumentacji, kontroli identyfikacyjnych i ocen cech organoleptycznych przywożonych orzechów, pobrano również 30 prób do badań w kierunku oznaczania aflatoksyn oraz 30 prób orzechów w kierunku zanieczyszczeń szkodnikami. W wyniku badań zdyskwalifikowano 1 partię orzechów za przekroczony dopuszczalny limit aflatoksyny B1 i sumy aflatoksyn B1,B2,G1,G2, co w konsekwencji spowodowało zatrzymanie tej partii orzechów i zwrot do miejsca pochodzenia w Turcji. W związku z powyższym wydano 2 decyzje administracyjne: zakazująca wprowadzania orzechów do obrotu krajowego i zezwalającą na ich wywóz do Turcji. OCENA BEZPIECZEŃSTWA ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH KRAJOWYCH W roku 2010 przeprowadzono badania laboratoryjne krajowych środków spożywczych produkowanych w nadzorowanych zakładach oraz znajdujących się w obrocie w obiektach zlokalizowanych na terenie powiatu: ogółem zbadano 230 próbek, z czego zdyskwalifikowano 29 próbek, tj. 12,6% (w roku 2009 odsetek próbek zdyskwalifikowanych wyniósł 4,8%) 26

pod względem parametrów mikrobiologicznych zbadano 144 próbek, zdyskwalifikowano 8, tj. 5,6 % (w 2009 r. nie kwestionowano prób za parametry mikrobiologiczne) pod względem parametrów chemicznych zbadano 74, zdyskwalifikowano 1 próbkę z uwagi na przekroczenie dopuszczalnego poziomu kwasu sorbowego tj. 1,4% (w 2009 r. odsetek próbek zdyskwalifikowanych za parametry chemiczne wyniósł 2,5 %) Oceniono 162 próbki środków spożywczych krajowych pod względem znakowania. Aktualnym przepisom dotyczącym znakowania środków spożywczych nie odpowiadało 8 próbek tj. 4,9 % (w 2009 r. odsetek próbek zdyskwalifikowanych wyniósł 6,5%). OCENA BEZPIECZEŃSTWA ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH Z IMPORTU W 2010 r. zbadano ogółem 76 próbek środków spożywczych z importu, z czego zdyskwalifikowano 1 próbkę, tj. 1,3% (w roku 2009 odsetek próbek zdyskwalifikowanych wyniósł 5,6%). pod względem parametrów mikrobiologicznych zbadano 8 próbek (W latach 2010 i 2009 nie kwestionowano prób za parametry mikrobiologiczne) pod względem parametrów chemicznych zbadano 37, zdyskwalifikowano 1 próbkę, tj. 2,7% - z uwagi na przekroczony poziom sumy aflatoksyn B1,B2,G1,G2 i aflatoksyny B1 (w 2009 r. odsetek próbek zdyskwalifikowanych za parametry chemiczne wyniósł 9,1%) Oceniono 15 próbek środków spożywczych importowanych pod względem znakowania. W latach 2009 i 2010 nie kwestionowano próbek z importu za znakowanie. Grupy produktów krajowych środków spożywczych według % próbek kwestionowanych oraz główne przyczyny zakwestionowania - 2010 rok Lp Sym. wg Mz 48 1. 05 Rodzaje próbek Ziarno zbóż i przetwory zbożowo-mączne Ogółem zbad. zakw. % zakw. Mikrobiologicznie zbad. zakw. % zakw. 19 12 63,2 2 - - 2. 10 Warzywa 10 4 40 2 - - 3. 12 Grzyby 4 1 25 - - - Główne przyczyny zakwestionowania Organoleptyka-nieswoisty zapach i smak Znakowanie-brak w wykazie składników substancji konserwujących-kwasu sorbowego, kwasu benzoesowego Przekroczenie dopuszczalnego limitu kwasu benzoesowego Znakowanie-brak w wykazie składników substancji konserwującej SO 2 27