Ag e n c ja Rozoju Przemysłu Spółka Akcyj MATERIAŁY Z KONFERENCJI: E-NARZĘDZIA I TECHNOLOGIE GENERATYWNE JAKO SZYBKA ŚCIEŻKA DO INNOWACJI *** prof. dr inż. Tomasz Koch Politechnika Wrocłaska Jak stosoać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do proadzania innoacji Warszaa 2011 Projekt spółfinsoany z Europejskiego Funduszu Rozoju Regiolnego prof. dr inż. Tomasz Koch 1
Jak stosoać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do proadzania innoacji 2 Jak ykorzystyać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do innoacji przedsiębiorstie prof. dr inż. Tomasz Koch 3
1. Dlaczego arto drażać Lean Manufacturing? 1. Dlaczego arto drażać Lean Manufacturing? Co to jest Lean Manufacturing? Co to jest Lean Manufacturing? Słoo lean języku angielskim ozcza szczupły, stąd stąd też też określenie Lean Lean Manufacturing to to za za fi- filozofii produkcji oszczędnie gospodarującej zasobami. Zastosoanie tej koncepcji praktyce pozala osiągnąć krótszy czas realizacji produkcji, lepszą jakość oraz zdecydoanie niższe koszty poróniu z z tradycyjnym podejściem. W W tradycyjnie zorganizoanych firmach firmach materiał, materiał, z którego z którego produkoany produkoany jest jest yrób, yrób, spędza spędza zakładzie zakładzie tygodnie, tygodnie, a często a często et et i miesiące, i miesiące, podczas podczas gdy czas gdy jego czas przetarzania jego przetarzania ięc dodaania a ięc dodaania niego do artości niego artości mierzony mierzony jest minutach jest minutach lub godzich. lub a godzich. Przedsiębiorcy o Lean Manufacturing Historia siedmiu już lat drażania systemó Lean szej firmie pokazała ogromną ich przydatność i efektyność. 2 Kamila Yamasaki, Prezes Zarządu Black Point S.A., Bielany Wrocłaskie Firma kroczyła niekończącą się ścieżkę doskolenia zgodną z filozofią Lean Manufacturing i odniosła niej szereg sukcesó ( ). Uzyskane efekty potierdzają skuteczność zastosoanego podejścia Lean, polegającego drożeniu zintegroanego planu budoania doskołości operacyjnej, zaierającego programy transformacji dla kluczoych procesó operacyjnych, poiązane z koncepcją zmian kultury pracy i kultury organizacyjnej. 3 Mieczysła Jędrzejek, Dyrektor Zakładu ZNTK GATX Rail Poland sp. z o. o., Ostróda Udział czasu dodaania artości całkoitym czasie przejścia od suroca po yrób gotoy. Udział czasu dodaania artości całkoitym czasie przejścia od suroca po yrób gotoy. Przy konencjolnie zarządzanej produkcji maszyny są ykorzystane 35-60%, a iększość ich Przy przestojó konencjolnie ynika z nieefektynej zarządzanej produkcji organizacji maszyny pracy, są praconicy ykorzystane zaś są 35-60%, delegoani a iększość często do ich zadań, przestojó które marnotraią ynika z nieefektynej ich czas pracy. organizacji Okazuje pracy, się, praconicy że iele tego zaś marnotrasta są delegoani często moż do yeliminoać zadań, które marnotraią łaśnie dzięki ich drożeniu czas pracy. zasad Okazuje Lean się, Manufacturing, że iele tego marnotrasta filozofii produkcji, moż która yeliminoać leży obecnie łaśnie do dzięki jskuteczniejszych drożeniu zasad śiecie. Lean Manufacturing, filozofii produkcji, która leży obecnie do jskuteczniejszych śiecie. Lean Manufacturing Polsce Lean Na podstaie Manufacturing alizy pod Polsce pięćdziesięciu studió przypadkó z obszaru szego kraju z różnych branż, Na którą podstaie przeproadził alizy Lean pod Enterprise pięćdziesięciu Institute studió Polska skazać przypadkó moż z obszaru jczęściej szego popraiane kraju z skaźniki różnych branż, dzięki stosoaniu którą przeproadził Lean Manufacturing Lean Enterprise 1 : Institute Polska skazać moż jczęściej popraiane skaźniki zrost dzięki ydajności stosoaniu et Lean o Manufacturing 66%, 1 : zrost ykorzystania ydajności et maszyn o 66%, mierzonego skaźnikiem OEE aż o 59%, redukcja zrost ykorzystania zapasó toku maszyn produkcji mierzonego et o skaźnikiem 80%, OEE aż o 59%, zmniejszenie redukcja zapasó poierzchni toku pod produkcji produkcję et et o 80%, o 61%, skrócenie zmniejszenie czasu poierzchni przejścia od pod suroca produkcję po yrób et gotoy o 61%, et o 70%, zredukoanie skrócenie czasu czasu przejścia przezbrojeń od suroca et po o yrób 96%. gotoy et o 70%, zredukoanie czasu przezbrojeń et o 96%. Poza tym iele przedsiębiorst podaje także inne korzyści, takie jak np.: zcz popraa jakości, Poza redukcja tym liczby iele reklamacji, przedsiębiorst ziększenie podaje liczby także zgłaszanych inne korzyści, pomysłó takie jak uspranień np.: zcz przez popraa praconikó jakości, redukcja et 10 liczby razy ięcej, reklamacji, popraa ziększenie komunikacji liczby czy zgłaszanych redukcja odpadó. pomysłó uspranień przez praconikó et 10 razy ięcej, popraa komunikacji czy redukcja odpadó. W ciągu roku od pierszego mapoania strumienia artości zmieniliśmy 13 layoutó linii montażoych, ualniając 26% zajmoanej poierzchni. Odzyskane zasoby ludzkie zostały przesunięte do noych uruchomień. W yniku podjętych działań uspraniających podnieśliśmy ydajność o 10 43% zależności od linii. ( ) Nasze ysiłki i starania o noą, lepszą jakość pracy, którą daje m Lean Manufacturing zostały uieńczone sukcesem. 4 Barbara Buchalik, Kieronik ds. Ciągłego Doskolenia, Mag Automotive Poland, Dąbroa Górnicza 1 Minione 10 lat ruchu Lean Polsce: nioski i perspektyy. X Międzyrodoa Konferencja Lean Manufacturing: materiały Minione 10 lat ruchu Lean Polsce: nioski i perspektyy. Międzyrodoa Konferencja Lean Manufacturing: materiały konferencyjne, Wrocła, 22-24 czerca 2010, Lean Enterprise Institute Polska, 2010. konferencyjne, Wrocła, 22-24 czerca 2010, Lean Enterprise Institute Polska, 2010. 2 Od Lean Manufacturing do Lean Enterprise przykładzie historii, która zdarzyła się pradę. X Międzyrodoa Konferencja Lean Manufacturing: materiały konferencyjne, Wrocła, 22-24 czerca 2010, Lean Enterprise Institute Polska. 3 Opis przypadku: transformacja Lean GATX Rail Poland Sp. z o. o. ZNTK Ostródzie. VII Międzyrodoa Konferencja Lean Manufacturing: materiały konferencyjne, Wrocła, 18-20 czerca 2007, Lean Enterprise Institute Polska. 4 Rozój Lean Manufacturing Mag Closures Poland. VIII Międzyrodoa Konferencja Lean Manufacturing: materiały konferencyjne, Wrocła, 24-26 czerca 2008, Lean Enterprise Institute Polska. 4 Jak ykorzystyać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do innoacji przedsiębiorstie prof. dr inż. Tomasz Koch 5
2. Jak to działa? 2. Jak to działa? Lean Manufacturing a tradycyjne podejście do produkcji Filozofię Lean Manufacturing Lean Manufacturing a tradycyjne od podejście tradycyjnie do pojmoanej produkcji produkcji różni niemal szystko. Od drażania Filozofię ciągłego Lean Manufacturing przepłyu zamiast od tradycyjnie produkcji pojmoanej dużych partiach, produkcji przez różni dążenie niemal do szystko. radykalnego Od drażania zmniejszenia ciągłego zapasó przepłyu po zaangażoanie zamiast produkcji procesy dużych uspraniające partiach, przez całego dążenie personelu. do radykalnego Lean Manufacturing zmniejszenia yodzi zapasó po się z zaangażoanie praktyk przemysłoych procesy japońskiej uspraniające Toyoty, całego której personelu. międzyrodoa Lean Manufacturing ekspansja i zkomite yodzi yniki się z praktyk ekonomiczne przemysłoych doproadziły japońskiej do spopularyzoania Toyoty, której międzyrodoa tej idei. U podsta ekspansja tej koncepcji i zkomite leży rozój yniki praconikó ekonomiczne oraz doproadziły ciągłe doskolenie spopularyzoania procesó produkcyjnych. tej idei. U Zkiem podsta rozpozczym tej koncepcji leży Lean rozój Manufacturing praconikó są m.in. oraz standaryzacja ciągłe doskolenie pracy, system procesó dosta dokładnie produkcyjnych. czas, Zkiem budoanie rozpozczym jakości proces, Lean przepły Manufacturing jednej są sztuki m.in. czy standaryzacja system ssący. pracy, Lean system Manufacturing dosta dokładnie spomaga proces czas, budoanie elimicji marnotrasta proces, oraz przepły pozala jednej zsynchronizoać sztuki czy system produkcję ssący. strumieniach Lean Manufacturing artości spomaga za pomocą proces systemu elimicji ssącego jakości oraz marnotrasta czasu taktu. oraz pozala zsynchronizoać produkcję strumieniach artości za pomocą systemu ssącego oraz czasu taktu. Dodaanie artości a marnotrasto Dodaanie artości a marnotrasto szczupłym podejściu istotną rolę odgrya dodaanie artości. Uzje się przy tym, że tylko te czynności i działania przedsiębiorstie dodają artość, za które klient jest gotó zapłacić. Pozostałe czyn- W szczupłym podejściu istotną rolę odgrya dodaanie artości. Uzje się przy tym, że tylko te czynności i działania przedsiębiorstie dodają artość, za które klient jest gotó zapłacić. Pozostałe ności i działania zasługują miano marnotrasta. Do podstaoych źródeł marnotrasta zalicza czynności i działania zasługują miano marnotrasta. Do podstaoych źródeł marnotrasta się: dprodukcję, zapasy, popraianie błędó oraz brakó, zbędne przetarzanie, zbędne przemieszczanie materiału, dmierny ruch, oczekianie oraz nieykorzystany potencjał kreatyności praconi- zalicza się: dprodukcję, zapasy, popraianie błędó oraz brakó, zbędne przetarzanie, zbędne przemieszczanie materiału, dmierny ruch, oczekianie oraz nieykorzystany potencjał kreatyności kó. praconikó. Elimicja Elimicja działań będących działań będących marnotrastem marnotrastem to olbrzymie to olbrzymie potencjalne potencjalne źródło popray źródło ynikó popray przedsiębiorsta ynikó przedsiębiorsta oraz popray oraz popray obsługi klienta. obsługi klienta. 3. Od czego zacząć? 3. Od czego zacząć? Pięć Pięć zasad zasad Lean Lean Manufacturing Manufacturing Wdrażanie Lean Manufacturing edług dra dra Jamesa Jamesa Womacka Womacka oraz prof. oraz Daniela prof. Daniela Jonesa, Jonesa, dóch jz- dóch jzmienitszych alitykó alitykó śiatoego śiatoego przemysłu, przemysłu, poinno poinno opierać opierać się się pięciu pięciu zasadach: zasadach: Precyzyjnym zdefinioaniu artości z z punktu idzenia klienta. Zorganizoaniu szystkich działań torzących artość dodaną zdłuż tz. strumienia artości. Ustanoieniu gładkiego, ciągłego przepłyu artości przez przez ten ten strumień. Implementacji systemu ssącego, poodującego, że strumień ten reaguje bieżące potrzeby klienta. Ciągłym doskoleniu. Zalecenia przy przy drażaniu drażaniu Lean Lean Manufacturing Manufacturing Skutecz transformacja kierunku Lean Manufacturing poin rónolegle koncentroać się zmiach technicznych, mających celu budoanie technicznej stabilności procesó, drożenie artkiego przepłyu artości oraz technicznego uspraniania i doskolenia i procesó, ale ale także także rozijaniu kultury kultury enątrzzakładoej typoej typoej dla Lean dla Lean Magement Magement obu poziomach: obu poziomach: lideró lideró produkcji produkcji (brygadziści, (brygadziści, mistrzoie, mistrzoie, kieronicy) kieronicy) i kadry medżerskiej. i kadry medżerskiej. Chodzi o Chodzi to, aby o storzyć to, aby storzyć kulturę kulturę organizacyjną, organizacyjną, której której praconicy praconicy ykazyać ykazyać będą będą inicjatyę do do roziązyania problemó i i doskolenia sojej pracy oraz oraz której szyscy będą będą spójnie spółdziałali celu celu dostarczenia artości artości klientoi klientoi i dla sukcesu i dla sukcesu przedsiębiorsta. Przykłady marnotrasta systemie produkcyjnym. Przykłady marnotrasta systemie produkcyjnym. Koncentracji popraie efektyności przepłyu produkcji musi toarzyszyć rozijanie kultury Lean Koncentracji popraie efektyności przepłyu produkcji musi toarzyszyć rozijanie kultury Magement poziomie niższej i yższej kadry kieroniczej Lean Magement poziomie niższej i yższej kadry kieroniczej Wproadzanie Lean Manufacturing ymaga zdobycia przez praconikó szystkich szczebli często Wproadzanie noej iedzy i noych Lean Manufacturing praktycznych ymaga umiejętności, zdobycia które przez mogą praconikó zdobyć szkoleniach. szystkich Inestoanie szczebli często noej ten sposób iedzy praconikó i noych praktycznych yzala umiejętności, nich zaangażoanie które mogą działania zdobyć drożenioe. szkoleniach. Inestoanie ten sposób praconikó yzala nich zaangażoanie działania drożenioe. 6 Jak ykorzystyać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do innoacji przedsiębiorstie prof. dr inż. Tomasz Koch 7
Wspomaganie przez infrastrukturę informatyczną Przedsiębiorsta produkcyjne zasze będą potrzeboały systemó informatycznych, które istotny sposób spomagają zarządzanie produkcją. Przykładoe zadania realizoane przez takie systemy to sporządzanie ykazó materiałó g ich struktury, torzenie szacunkoych planó zdolności produkcyjnych, obróbka informacji prognostycznej, czy też zarządzanie systemem utrzymania ruchu. Te i podobne funkcje systemó informatycznych mogą istotnie spomóc stosoanie Lean Manufacturing, nie zastąpią jedk kreatynego planoania drażania tej filozofii. Co ięcej, et jnoocześniejsze systemy oprogramoania źle realizują steroanie produkcją czasie rzeczyistym przypadku produkcji podzielonej iele procesó. Jedk iele innych funkcji odpoiednio zaprojektoanej struktury informatycznej dostarcza informacji, bez których produkoanie zgodnie z zasadami Lean Manufacturing nie mogłoby się odbyać efektynie. Wiele obecnie oferoanych rynku systemó informatycznych yposażonych jest funkcjolności spierające bezpośrednio rzędzia Lean Manufacturing jak np. Kanban elektroniczny dla realizoania systemu ssącego produkcji. Instaloanie jedk takich modułó poinno zasze podlegać procesoi adaptacji oprogramoania do konkretnej sytuacji procesó produkcyjnych, tak aby to system informatyczny został dostosoany do, zaplanoanego zgodnie z zasadami Lean Manufacturing, przepłyu materiałó i informacji przedsiębiorstie. W dalszej części tej broszury przedstaiono metody, które moż ykorzystać dla: popray efektyności pracy ludzi i maszyn, popray przepłyu informacji i materiału oraz kultury ciągłego doskolenia. 4. Popraa efektyności ludzi i maszyn Praktyki 5S czyli miejsce 4. 4. Popraa szystko efektyności i szystko ludzi ludzi soim i i maszyn maszyn miejscu Praktyki 5S 5S czyli czyli miejsce miejsce szystko szystko i szystko i szystko soim soim miejscu miejscu Praktyki 5S to kluczoa technika szczupłego ytarzania, która poin być stosoa zasze i każdym środoisku zaróno produkcyjnym jak i biuroym. Stanoi o podstaę do drażania Praktyki 5S to kluczoa technika szczupłego ytarzania, która poin być stosoa zasze i Praktyki koncepcji 5S Lean to kluczoa Manufacturing, technika a przede szczupłego szystkim ytarzania, do działań która doskolących poin być określanych stosoa zasze często każdym środoisku zaróno produkcyjnym jak i biuroym. Stanoi o podstaę do drażania i japońskim każdym słoem środoisku Kaizen. zaróno 5S to produkcyjnym pięć spradzonych jak biuroym. praktyk, służących Stanoi o kształtoaniu podstaę dobrej drażania organizacji koncepcji stanoisk Lean pracy. Manufacturing, a przede szystkim do działań doskolących określanych często japońskim sło- koncepcji Lean Manufacturing, a przede szystkim do działań doskolących określanych często japońskim słoem Kaizen. 5S to pięć spradzonych praktyk, służących kształtoaniu dobrej organizacji em Kaizen. 5S to pięć spradzonych praktyk, służących kształtoaniu dobrej organizacji stanoisk pracy. stanoisk pracy. Opis Dobrze koncepcji zorganizoane stanoisko pracy to podstaa stabilności i efektyności procesó. 5S mające sój rodoód Japonii obejmuje zesta to technik i metod mających celu ustanoienie i utrzymanie Dobrze zorganizoane stanoisko pracy to podstaa stabilności i efektyności procesó. 5S mające ysokiej jakości stanoisk pracy. W systemie praktyk 5S yodrębnić moż 5 stępujących po sobie sój rodoód Japonii obejmuje zesta technik i metod mających celu ustanoienie i utrzymanie krokó postępoania: ysokiej jakości stanoisk pracy. W systemie praktyk 5S yodrębnić moż 5 stępujących po sobie krokó postępoania: Sortoanie pozbycie się rzeczy niepotrzebnych ze (jap. 整 理 - Seiri) stanoiska pracy Sortoanie pozbycie się rzeczy niepotrzebnych ze Systematyka (jap. 整 理 - Seiri) uporządkoanie stanoiska pracy szystkiego stanoisku (jap. 整 頓 - Seiton) pracy Systematyka uporządkoanie szystkiego stanoisku Sprzątanie (jap. 整 頓 - Seiton) czyszczenie pracy szystkiego stanoisku (jap. 清 掃 - Seiso) pracy Sprzątanie czyszczenie szystkiego stanoisku Standaryzacja (jap. 清 掃 - Seiso) pracy utrzymanie porządku stanoisku pracy (jap. 清 潔 - Seiketsu) Standaryzacja utrzymanie porządku stanoisku pracy Samodyscypli (jap. 清 潔 - Seiketsu) dyscypli pracy (jap. 躾 - Shitsuke) Samodyscypli dyscypli pracy (jap. 躾 - Shitsuke) Dobrze proadzone zasady i techniki 5S ozczają realizację koncepcji: Dobrze proadzone zasady i i techniki 5S 5S ozczają realizację realizację koncepcji: miejsce miejsce szystko szystko i szystko szystko soim soim miejscu. miejscu. miejsce szystko i szystko soim miejscu. Przykład zastosoania praktyk 5S podręcznym magazynie. Przykład zastosoania praktyk 5S podręcznym magazynie. Przykład zastosoania praktyk 5S podręcznym magazynie. Praktyki 5S stanoią dobrą podstaę do drażania bardziej zaaansoanych roziązań technicznoorganizacyjnych Lean Manufacturing. Jednocześnie spomagają integrację praconikó działania Praktyki 5S stanoią dobrą podstaę do drażania bardziej zaaansoanych roziązań technicznoorganizacyjnych Praktyki 5S stanoią Lean dobrą Manufacturing. podstaę Jednocześnie do drażania spomagają bardziej zaaansoanych integrację praconikó roziązań technicznoorganizacyjnych Lean dają Manufacturing. możliość ykorzystania Jednocześnie ich spomagają umiejętności integrację oraz zaangażoania praconikó procesy działania cią- działania przedsiębiorsta, dają możliość ykorzystania ich umiejętności oraz zaangażoania procesy przedsiębiorsta, głego przedsiębiorsta, doskolenia. dają Dodatkoą możliość zaletą ykorzystania są zazyczaj ich jedynie umiejętności nieielkie oraz koszty zaangażoania implementacji procesy technik i metod 5S, co rónież zcznym stopniu przyczynia się do pozytynych zmian ogólnie pojmoanej kultury organizacyjnej przedsiębiorsta. Przestrzeganie 5S miejscu pracy to arunek niezbędny ysokiej produktyności, ysokiej jakości, bezpieczeństa pracy oraz baza do dalszego doskolenia. 8 Jak ykorzystyać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do innoacji przedsiębiorstie prof. dr inż. Tomasz Koch 9
kultury organizacyjnej przedsiębiorsta. Przestrzeganie 5S miejscu pracy to arunek niezbędny ysokiej produktyności, ysokiej jakości, bezpieczeństa pracy oraz baza do dalszego doskolenia. SMED czyli metodyka skracania czasó przezbrojeń SMED czyli metodyka skracania czasó przezbrojeń Metodyka SMED jest zestaem technik i rzędzi umożliiających dokonyanie szybkich przezbrojeń maszyn Metodyka SMED jest zestaem technik i rzędzi umożliiających dokonyanie szybkich przezbrojeń maszyn i procesó i procesó produkcyjnych. produkcyjnych. Stosuje Stosuje się ją tam, się gdzie ją tam, pożąda gdzie jest pożąda duża asortymentoa jest duża asortymentoa elastyczność produkcji, elastyczność bądź produkcji, gdzie przezbrojenia bądź gdzie przezbrojenia zajmują zbyt dużo zajmują czasu zbyt lub dużo są bardzo czasu skomplikoane. lub są bardzo skomplikoane. Metodyka SMED została opracoa przez przez japońskiego inżyniera inżyniera Shigeo Shigeo Shingo, Shingo, a jej a celem jej celem jest przeproadzenie przeproadzenie każdego każdego przezbrojenia jednostkoej liczbie liczbie minut (do (do 10 10 minut) poprzez taki podział i uproszczenie całego procesu, aby optymalnym ydaniu, przezbrojenia dokonyane były z użyciem jak jmniejszej ilości rzędzi. SMED jest akronimem od od angielskiego Single Minute Exchange of Die, of Die, co jest co ozcza ymianę formy formy ciągu jednocyfroej liczby minut, a a sama metodyka utorzo pierotnie jako pomoc szybkim przezbrajaniu pras pras tłoczących, zlazła z z poodzeniem soje soje zastosoanie ie- ielu różnych różnych branżach branżach przemysłu. Warto Warto jednocześnie zazczyć, że o że ile o ile niejednokrotnie niemożlie jest skrócenie jest skrócenie przezbrojeń przezbrojeń poniżej poniżej 10 minut, 10 minut, to praktyka to praktyka pokazuje, pokazuje, że każdorazoe że każdorazoe zastosoanie zastosoanie podejścia SMED podejścia oocuje SMED bardzo oocuje dużym bardzo skróceniem dużym skróceniem i uproszczeniem i uproszczeniem procesu przezbrojenia. procesu przezbrojenia. TPM czyli kompleksoe produktyne utrzymanie ruchu TPM czyli kompleksoe produktyne utrzymanie ruchu Jednym Kiedy leży z niezbędnych stosoać arunkó funkcjonoania systemu ytórczego jest stabilnie pracujący, niezaodny Jednym z park niezbędnych maszynoy. arunkó Problemy funkcjonoania z maszymi, aarie, systemu nieplanoane ytórczego przestoje jest stabilnie są jednym pracujący, z jiększych niezaodny zagrożeń park maszynoy. dla produkcji. Problemy W krytycznym z maszymi, przypadku, aarie, przy nieplanoane niskim poziomie przestoje zapasó są mogą jednym one z doproadzić jiększych zagrożeń do przerania dla produkcji. ciągłości W dosta krytycznym do klienta. przypadku, Roziązaniem przy niskim jest poziomie drożenie zapasó systemu mogą tz. one kompleksoego doproadzić do produktynego przerania ciągłości utrzymania dosta ruchu. do klienta. Roziązaniem jest drożenie systemu tz. kompleksoego produktynego utrzymania ruchu. System kompleksoego produktynego utrzymania ruchu (Total Productive Maintence TPM) to obsługa konseracyj maszyn i urządzeń realizoa enątrz przedsiębiorsta przez operatoró i personel System kompleksoego produktynego utrzymania ruchu (Total Productive Maintence - TPM) to obsługa konseracyj maszyn i urządzeń realizoa enątrz przedsiębiorsta przez operatoró i utrzymania ruchu. Zesta technik TPM pozala utrzymanie ruchu et mocno już yeksploatoanego parku maszynoego. Koncepcja ta opiera się trzech filarach. Po piersze, ymaga peł- personel utrzymania ruchu. Zesta technik TPM pozala utrzymanie ruchu et mocno już yeksploatoanego parku maszynoego. Koncepcja ta opiera się trzech filarach. Po piersze, nego zaangażoania szystkich praconikó, a nie tylko służb utrzymania ruchu. Po drugie, oparta ymaga pełnego zaangażoania szystkich praconikó, a nie tylko służb utrzymania ruchu. Po drugie, jest elimicji strat dotyczących yposażenia produkcyjnego: aarii, przezbrojeń, mikroprzestojó, spadkó prędkości pracy, brakó i popraek. Po trzecie, dotyczy pełnego cyklu życia urządzeń oparta jest elimicji strat dotyczących yposażenia produkcyjnego: aarii, przezbrojeń, mikroprzestojó, spadkó prędkości pracy, brakó i popraek. Po trzecie, dotyczy pełnego cyklu życia i uzględnia zmiany utrzymaniu ruchu maszyny zależności od fazy cyklu, której aktualnie urządzeń i uzględnia zmiany utrzymaniu ruchu maszyny zależności od fazy cyklu, której się aktualnie o zjduje. się o W poróniu zjduje. W z tradycyjnym poróniu podejściem z tradycyjnym preencyjnym, podejściem za preencyjnym, które odpoiada za personel które odpoiada utrzymania personel ruchu, utrzymania TPM do rutynoych ruchu, TPM czynności do rutynoych ziązanych czynności z utrzymaniem ziązanych maszyn z utrzymaniem angażoani są maszyn operatorzy. angażoani są operatorzy. Tradycyjne Tradycyjne podejście podejście do do przezbrajania przezbrajania a przezbrojenie przezbrojenie po po zastosoaniu zastosoaniu SMED SMED 5. 5. Podstaoą Podstaoą zaletą zaletą metodyki metodyki SMED SMED jest jest jej jej prostota prostota oraz oraz uniersalność, uniersalność, a tym a samym tym samym możliość możliość zastosoania zastosoania dla jróżniejszych dla jróżniejszych maszyn, maszyn, urządzeń urządzeń i procesó i procesó produkcyjnych. produkcyjnych. Szczególnie Szczególnie arty podkreślenia arty podkreślenia jest rónież jest rónież fakt, że stosoanie fakt, że stosoanie SMED pozala SMED pozala osiągnięcie osiągnięcie szybkich i zczących szybkich i zczących rezultató rezultató już niemal samym początku drożenia, przy jednocześnie niskich lub ręcz już niemal samym początku drożenia, przy jednocześnie niskich lub ręcz niejednokrotnie zeroych kładach finsoych. Przeażnie dzięki jedynie zmianom organizacyjnym procesu przezbroje- niejednokrotnie zeroych kładach finsoych. Przeażnie dzięki jedynie zmianom organizacyjnym procesu przezbrojenia moż osiągnąć co jmniej 50% redukcji czasu przezbrojenia. Dalsze skracanie nia moż osiągnąć co jmniej 50% redukcji czasu przezbrojenia. Dalsze skracanie czasu przezbrojeń czasu przezbrojeń może iązać się z inestycjami oprzyrządoanie. Tu jedk rónież metodyka może iązać się z inestycjami oprzyrządoanie. Tu jedk rónież metodyka SMED oferuje iele SMED oferuje iele praktycznych technik, skazóek i zaleceń. praktycznych technik, skazóek i zaleceń. 5 Leksykon Lean. Ilustroany słonik pojęć z zakresu Lean Magement. / red. Chet Marchiński, John Shook, Alexis Schroeder. Wrocła : Lean Enterprise Institute Polska, cop. 2010. s. [86]. 5 Leksykon Lean. Ilustroany słonik pojęć z zakresu Lean Magement. / red. Chet Marchiński, John Shook, Alexis Schroeder. Wrocła : Lean Enterprise Institute Polska, cop. 2010. s. [86]. Schemat dla operatoró dotyczący utrzymania maszyny. Praktyka doiodła, że utrzymanie parku maszynoego ruchu nie zasze musi ozczać kosztone inestycje noe maszyny i urządzenia. Przy zastosoaniu TPM możlie jest osiągnięcie bardzo niskiej Praktyka aaryjności doiodła, maszyn że utrzymanie oraz yeliminoanie parku maszynoego nieplanoanych ruchu nie przestojó zasze musi produkcji ozczać przy kosztone użyciu nieielkich inestycje kładó noe maszyny finsoych. i urządzenia. Miarą Przy drożenia zastosoaniu TPM jest TPM poziom możlie skaźnika jest osiągnięcie Całkoitej bardzo Efektyności niskiej aaryjności Wyposażenia maszyn OEE (Overall oraz yeliminoanie Equipment Effectiveness), nieplanoanych będący przestojó dla danej maszyny produkcji funkcją przy jej dostępności użyciu nieielkich i osiągó kładó oraz jakości finsoych. produkoanych Miarą drożenia niej yrobó. TPM jest poziom skaźnika Całkoitej Efektyności Wyposażenia OEE (Overall Equipment Effectiveness), będący dla danej maszyny funkcją jej dostępności i osiągó oraz jakości produkoanych niej yrobó. 10 Jak ykorzystyać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do innoacji przedsiębiorstie prof. dr inż. Tomasz Koch 11
Praca standaryzoa Praca standaryzoa Standaryzacja pracy jest podstaoym rzędziem Lean zakresie doskolenia pracy ludzi oraz popray stabilności i potarzalności procesó produkcyjnych. Stanoi o podstaę do ciągłego dosko- Standaryzacja pracy jest podstaoym rzędziem Lean zakresie doskolenia pracy ludzi oraz popray stabilności i potarzalności procesó produkcyjnych. Stanoi o podstaę do ciągłego lenia. Stosuje się ją każdym procesie, którym ystępują potarzające się działania realizoane doskolenia. Stosuje się ją każdym procesie, którym ystępują potarzające się działania przez praconikó. realizoane przez praconikó. Praca standaryzoa pokazuje praconikom jak mają obecnie ykonyać soją pracę dzięki temu uzyskia jest potarzalność działań lub lub innymi słoy słoy stabilność procesu. procesu. Często Często np. np. aliza aliza błędó błędó polega polega alizie alizie pracy pracy standaryzoanej praconika praconika (czy nie (czy ma nie ma niej luk) niej oraz luk) oraz spradzeniu, czy czy praconik trzyma trzyma się się standardó. Z drugiej Z strony strony praca praca standaryzoa stanoi punkt punkt odniesienia procesie doskolenia. W W ielu ypadkach doskolenie ozcza przealizoania oboiązującego standardu, zlezienie nim nim słabych słabych punktó, ymyślenie lepszego lepszego standardu, standardu, przetestoanie go i dro- go i drożenie stanoisku. stanoisku. W szczupłym przedsiębiorstie instrukcje pracy standaryzoanej ma każdy praconik magazynier, kontroler jakości, lider, mistrz, kieronik, a et dyrektor. Oczyiście zakres czynności, które moż standaryzoać zmienia się od 100% codziennych czynności czynności dla dla operatora operatora do do ok. ok. 20% 20% dla dla dyrektora. dyrektora. 5. Popraa przepłyu materiałó i informacji 5. Popraa przepłyu materiałó i informacji Mapoanie Strumienia Wartości Mapoanie Strumienia Wartości Kiedy Kiedy leży leży stosoać stosoać Metoda mapoania strumienia artości (ang. Value Stream Mapping) służy przedstaieniu za pomocą Metoda prostego mapoania diagramu strumienia przepłyó artości materiałoych (ang. Value Stream i informacyjnych Mapping) służy zachodzących przedstaieniu za systemie pomocą prostego produkcyjnym diagramu przedsiębiorsta. przepłyó materiałoych Mapoanie i informacyjnych strumienia artości zachodzących ułatia systemie spojrzenie produkcyjnym proces przedsiębiorsta. ytórczy perspektyie Mapoanie od strumienia drzi fabryki, artości którymi ułatia chodzi spojrzenie materiał proces od dostacy ytórczy po drzi, perspektyie którymi ychodzi drzi fabryki, yprodukoany którymi chodzi z tego materiału od yrób dostacy i po ten drzi, sposób którymi spiera ychodzi uspranienie yprodukoany całości procesu, z tego materiału a nie jedynie yrób jego i fragmentó. ten sposób spiera uspranienie całości procesu, a nie jedynie jego fragmentó. koncepcji Strumień artości obejmuje szystkie działania, począszy od dostay surocó a skończyszy ysyłce gotoego yrobu, które są są podejmoane celem celem yprodukoania yrobu yrobu lub rodziny lub rodziny y- yrobó. W skład W skład strumienia strumienia artości artości chodzą chodzą zaróno zaróno działania działania dodające dodające artość, artość, jak i jak te, które i te, które ar- artości nie nie dodają. dodają. Mapa Mapa strumienia strumienia artości artości to zapis zapis kolejnych krokó produkcyjnych z zazczonym zaróno przepłyem materiałó (logika kolejnych działań produkcyjnych), jak rónież przepłyem informacji (sposób, jaki ujęte mapie procesy produkcyjne są informoane o tym co produkoać, kiedy oraz jakiej ilości). KROK OPIS ZABIEGÓW W OPERACJI CZAS (sek.) 1 Pobrać 4 sprężyny 2 2 Założyć sprężyny 4 szt. 9 3 Skręcić przyrząd 1 4 Założyć szczotkotrzymacz 2 5 Dosunąć szufladkę 1 6 Uruchomić cykl - steroanie duręczne 2 7 Wysunąć szufladkę 1 8 Wyjąć szczotkotrzymacz z przyrządu 1 9 Obrócić przyrząd 1 PG260N 955 400.00 Gniazdo montażu szczotkotrzymacza Op. nr: 060 Montaż 4 sprężyn szczotkotrzymacza ŁĄCZNY CZAS (sek.) 20 Imię i zisko Data Wykoł: Janusz Koalczyk 2006-09-21 Numer eryfikacji Nazisko eryfikującego Data 245/2006 Jerzy Szyszka 2006-09-23 Karta Karta pracy pracy standaryzoanej. standaryzoanej. Wdrożenie pracy standaryzoanej skutkuje yższą jakością ykonyanej pracy i mniejszą liczbą błędó Wdrożenie pracy standaryzoanej skutkuje yższą jakością ykonyanej pracy i mniejszą liczbą błędó ludzkich. Według ieloletniego menedżera Toyoty, Joh Shooka, uspranianie pracy nie da żadnego ludzkich. Według ieloletniego menedżera Toyoty, Joh Shooka, uspranianie pracy nie da żadnego efektu bez standaryzacji pracy. Bez instrukcji pracy standardoej praconicy nie będą iedzieli, jak efektu bez standaryzacji pracy. Bez instrukcji pracy standardoej praconicy nie będą iedzieli, jak ykonyać ykonyać pracę uspraniony sposób, a przełożeni nie będą mieli punktu odniesienia, aby z jednej strony pracę spradzać uspraniony praidłoość sposób, pracy a podładnych, przełożeni nie a będą z drugiej mieli aby punktu proponoać odniesienia, kolejne aby uspranienia. z jednej strony spradzać praidłoość pracy podładnych, a z drugiej aby proponoać kolejne uspranienia. Przykładoa mapa stanu obecnego 6. Przykładoa mapa stanu obecnego 6. Dzięki mapoaniu moż oszacoać całkoity czas przejścia produktu od suroca po uzyskany z tego Dzięki suroca mapoaniu yrób gotoy moż a także oszacoać czas przetarzania, całkoity czas często przejścia utożsamiany produktu od z czasem suroca dodaania po uzyskany artości. z tego suroca Im iększa yrób jest różnica gotoy obu a także czasó, czas tym przetarzania, ięcej marnotrasta często utożsamiany obecnego z czasem systemie dodaania produkcyjnym. artości. Im iększa jest różnica obu czasó, tym ięcej marnotrasta obecnego systemie produkcyjnym. 6 Naucz się idzieć: elimicja marnotrasta poprzez Mapoanie Strumienia Wartości. / Mike Rother, John Shook. Wrocła : Wrocłaskie Centrum Transferu Technologii, Politechnika Wrocłaska cop. 2003. s. [32-33]. 6 Naucz się idzieć: elimicja marnotrasta poprzez Mapoanie Strumienia Wartości. / Mike Rother, John Shook. Wrocła : Wrocłaskie Centrum Transferu Technologii, Politechnika Wrocłaska cop. 2003. s. [32-33]. 12 Jak ykorzystyać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do innoacji przedsiębiorstie prof. dr inż. Tomasz Koch 13
Metoda mapoania yodzi się z praktyki koncernu Toyota, gdzie z jest pod zą mapoanie Metoda mapoania yodzi się z praktyki koncernu Toyota, gdzie z jest pod zą mapoanie przepłyó materiałó i informacji. Mapoanie obejmuje zasze storzenie przyjmniej dóch przepłyó stanu materiałó obecnego, i informacji. która jest prezentacją Mapoanie aktualnego obejmuje sposobu zasze storzenie realizoania przyjmniej przypłyu mate- dóch map: mapy stanu obecnego, która jest prezentacją aktualnego sposobu realizoania przypłyu map: i informacji, mapy stanu oraz obecnego, mapy stanu która przyszłego, jest prezentacją która jest projektem aktualnego pożądanego sposobu realizoania sposobu realizoania przypłyu materiałó i informacji, oraz mapy stanu przyszłego, która jest projektem pożądanego sposobu materiałó i informacji, oraz mapy stanu przyszłego, która jest projektem pożądanego sposobu tych realizoania przepłyó. tych W przepłyó. penych sytuacjach W penych korzystne sytuacjach może korzystne być rysoanie może być mapy rysoanie stanu idealnego, mapy stanu pokazującej idealnego, możliości pokazującej udoskoleń możliości udoskoleń strumienia artości strumienia z ykorzystaniem artości z ykorzystaniem metod lean. metod lean. realizoania tych przepłyó. W penych sytuacjach korzystne może być rysoanie mapy stanu idealnego, pokazującej możliości udoskoleń strumienia artości z ykorzystaniem metod lean. Mapoanie jest rzędziem spomagającym alizę systemu produkcyjnego perspektyie procesu idzianego oczami klienta, z z uzględnieniem szystkich czynności składających się się torzony torzony pro- produkt. W odróżnieniu W odróżnieniu tradycyjnych od tradycyjnych aliz zorientoanych aliz zorientoanych ybrany fragment ybrany systemu fragment produkcyj- systemu produkcyjnego, mapoanie mapoanie jest procesem jest procesem projektoania projektoania przepłyu przepłyu synchronizoanego synchronizoanego czasem taktu czasem oparciu oparciu o metody o metody i techniki i techniki Lean Manufacturing. Lean Manufacturing. Dzięki mapom Dzięki mapom strumieni strumieni artości artości postaje postaje obraz łączący obraz taktu szystkie łączący szystkie procesy procesy i działy produkcyjne i działy produkcyjne zakładzie. zakładzie. Wykonie Wykonie map pozala map pozala skoncentroać skoncentroać ysiłek drożenioy ysiłek drożenioy jbardziej jbardziej istotnych aspektach istotnych aspektach działań operacyjnych działań operacyjnych i jest niezbędnym i jest niezbędnym rzędziem zaróno rzędziem dla zaróno tych, którzy dla łaśnie tych, którzy rozpoczyją, łaśnie rozpoczyją, jak i dla tych, którzy jak i dla kontynuują tych, którzy soją kontynuują przygodę soją z filozofią przygodę Lean z Magement. filozofią Lean Magement. Aliza procesu z ykorzystaniem mapoania strumienia artości jest metodą pozalającą Aliza procesu z ykorzystaniem mapoania strumienia artości jest metodą pozalającą zrozumienie przepłyó procesie produkcyjnym oraz ukazanie działań ytórczych toarzyszących zrozumienie przepłyó procesie produkcyjnym oraz ukazanie działań ytórczych toarzyszących postaaniu yrobu. Silną stroną metody jest jej zogniskoanie elimicji postaaniu yrobu. Silną stroną metody jest jej zogniskoanie elimicji marnotrasta, proadzące do skracania produkcyjnego czasu przejścia yrobu przez system produkcyjny oraz zykle marnotrasta, proadzące do skracania produkcyjnego czasu przejścia yrobu przez system produkcyjny oraz zykle do zcznego zmniejszenia zapasó systemie produkcyjnym. Ukazując do zcznego zmniejszenia zapasó systemie produkcyjnym. Ukazując przepły z uzględnieniem przepły z uzględnieniem szystkich krokó produkcyjnych podejmoanych celu ytorzenia szystkich krokó produkcyjnych podejmoanych celu ytorzenia yrobu, ytycza o jlepszy yrobu, ytycza o jlepszy z możliych kierunek działań doskolących i pomaga uniknąć z możliych kierunek działań doskolących i pomaga uniknąć optymalizacji ujęciu lokalnym. Umożliia podto modyfikację systemu oparciu o zesta metod i technik z zakresu Lean Manufacturing. optymalizacji ujęciu lokalnym. Umożliia podto modyfikację systemu oparciu o zesta metod i technik z zakresu Lean Manufacturing. Ciągły przepły Przykładoa mapa stanu przyszłego Przykładoa mapa stanu przyszłego 7. 7.. Przed przystąpieniem do mapoania leży ybrać rodzinę produktó, której proces będzie Przed przystąpieniem do do mapoania leży leży ybrać ybrać rodzinę rodzinę produktó, produktó, której proces której będzie proces alizo- będzie alizoany i ulepszany. Rodzinę torzą yroby przechodzące przez te same procesy. alizoany i ulepszany. i ulepszany. Rodzinę Rodzinę torzą yroby torzą yroby przechodzące przechodzące przez te przez same te procesy. same procesy. Produkcja ciągłym przepłyie to to organizacja organizacja produkcji produkcji gniazdach gniazdach czy czy liniach liniach produkcyjnych, produkcyjnych, po- polegającą tym, tym, że części że części są przetarzane są przetarzane i przekazyane i przekazyane bezpośrednio bezpośrednio z jednego z jednego stanoiska stanoiska ob- obróbczego drugie, drugie, po po jednej jednej sztuce. sztuce. Jest Jest to to jbardziej efekty metoda przetarzania materiałó gotoe produkty i i dlatego dlatego też też poin poin być być stosoane stosoane szędzie, szędzie, gdzie gdzie jest jest to to możlie. możlie. Rodzi produktó Rodzi produktó Punkt yjścia dla stanu pożądanego Punkt yjścia dla stanu pożądanego Mapa stanu Mapa stanu obecnego obecnego Mapa stanu Mapa stanu przyszłego przyszłego Zaplanuj Zaplanuj i drażaj i drażaj Projekt szczupłego przepłyu Projekt szczupłego przepłyu Etapy procesu mapoania strumienia artości. Etapy procesu mapoania strumienia artości. Podejście tradycyjne do produkcji a przetarzanie formie przepłyu ciągłego 8. 8. Mapoanie jest rzędziem spomagającym alizę systemu produkcyjnego perspektyie procesu Mapoanie jest rzędziem spomagającym alizę systemu produkcyjnego perspektyie procesu 7 8 Naucz się idzieć: elimicja marnotrasta poprzez Mapoanie Strumienia Wartości. / Mike Rother, John Shook. Wrocła 7 : Wrocłaskie Centrum Transferu Technologii, Politechnika Wrocłaska cop. 2003. s. [78-79]. eder. Leksykon Lean. Ilustroany słonik pojęć z zakresu Lean Magement. / red. Chet Marchiński, John Shook, Alexis Schro- 7 Naucz się idzieć: elimicja marnotrasta poprzez Mapoanie Strumienia Wartości. / Mike Rother, John Shook. 8 Wrocła : Lean Enterprise Institute Polska, cop. 2010. s. [53, 71]. Leksykon Lean. Ilustroany słonik pojęć z zakresu Lean Magement. / red. Chet Marchiński, John Shook, Alexis Naucz się idzieć: elimicja marnotrasta poprzez Mapoanie Strumienia Wartości. / Mike Rother, John Shook. Wrocła : Wrocłaskie Centrum Wrocła 14 : Wrocłaskie Centrum Jak ykorzystyać Transferu Technologii, Transferu metody Technologii, Lean Politechnika Manufacturing Wrocłaska Politechnika (Oszczędnego cop. Wrocłaska cop. Wytarzania) 2003. s. [78-79]. 2003. s. do [78-79]. innoacji przedsiębiorstie prof. Schroeder. dr inż. Tomasz Wrocła Koch: Lean Enterprise Institute Polska, cop. 2010. s. [53, 71]. 15
Ciągły przepły ozcza, że każde stanoisko przetarza tylko jedną część, którą potrzebuje stępne stanoisko, krótko przed tym, zanim faktycznie jej potrzebuje, zaś ielkość partii transportoej jest ró jeden. Efektem takiej organizacji produkcji jest to, że produkty płyną przez szystkie stanoiska danego procesu sposób ciągły, jak potoku, bez przestojó i zahamoań, które są tak charakterystyczne Opis dla koncepcji produkcji partiach. Ciągły przepły umożliia jszybsze przetorzenie zleconego zamóienia, Ciągły co przepły uzyskiane ozcza, jest że przez każde stanoisko elimicję przetarza oczekiania tylko poszczególnych jedną część, którą części potrzebuje pozostałe stępne części z partii stanoisko, produkcyjnej. krótko przed tym, zanim faktycznie jej potrzebuje, zaś ielkość partii transportoej jest ró jeden. Efektem takiej organizacji produkcji jest to, że produkty płyną przez szystkie stanoiska danego procesu sposób ciągły, jak potoku, bez przestojó i zahamoań, które są tak charakterystyczne dla produkcji partiach. Ciągły przepły umożliia jszybsze przetorzenie ami zleconego ze stosoania zamóienia, ciągłego co uzyskiane przepłyu jest przez są: elimicję oczekiania poszczególnych części pozostałe minimalizacja części z partii czasu produkcyjnej. przejścia produktu przez proces, co pozala szybszą reakcję ymaga- nia klienta, ami redukcja zapasó ze stosoania produkcji ciągłego przepłyu toku, są: krótki minimalizacja czas cyklu czasu obrotu przejścia pieniądza produktu (czas, przez jaki proces, upłya co pozala pomiędzy szybszą zapłaceniem reakcję za suroce ymagania i otrzymaniem klienta, pieniędzy ze sprzedaży produktó ytorzonych z tych surocó), możliość redukcja zapasó szybkiej produkcji identyfikacji toku, problemó takich jak braki, ponieaż z reguły ykryane są krótki one zaraz czas po cyklu ich ystąpieniu, obrotu pieniądza (czas, jaki upłya pomiędzy zapłaceniem za suroce i otrzymaniem pieniędzy ze sprzedaży produktó ytorzonych z tych surocó), pobudzo komunikacja pomiędzy stanoiskami, które zostają połączone zasadzie możliość szybkiej identyfikacji problemó takich jak braki, ponieaż z reguły ykryane są one klient dostaca. zaraz po ich ystąpieniu, pobudzo komunikacja pomiędzy stanoiskami, które zostają połączone zasadzie klient System ssący dostaca. steroania produkcją Kiedy System leży ssący stosoać do steroania produkcją System ssący to jedno z jpotężniejszych rzędzi Lean, dające tychmiastoe pozytyne efekty. Wykorzystuje Kiedy leży się go stosoać celu yeliminoania podstaoego rodzaju marnotrasta dprodukcji. Jednocześnie jego zastosoanie zapenia podtrzymanie ciągłości produkcji, tak aby procesy dole strumie- System ssący to jedno z jpotężniejszych rzędzi Lean, dające tychmiastoe pozytyne efekty. Wykorzystuje się go celu yeliminoania podstaoego rodzaju marnotrasta dprodukcji. nia artości Jednocześnie były niezaodnie jego zastosoanie zaopatryane zapenia podtrzymanie przez procesy ciągłości górze produkcji, strumienia tak aby artości procesy przy dole możliie minimalnym strumienia poziomie artości zapasó, były niezaodnie co ozcza zaopatryane produkcję przez przy mniejszym procesy górze zaangażoaniu strumienia artości kapitału. przy możliie minimalnym poziomie zapasó, co ozcza produkcję przy mniejszym zaangażoaniu kapitału. System ssący jest to taki sposób organizacji produkcji, którym czynności produkcyjne są podejmoane System ssący jest to taki sposób organizacji produkcji, którym czynności produkcyjne są podejmoane jedynie jedynie odpoiedzi odpoiedzi pojaiające pojaiające się zapotrzeboanie. się zapotrzeboanie. Ozcza Ozcza to, że kolejne to, że operacje kolejne operacje informują informują poprzedzające je je kroki kroki procesu procesu o o pojaieniu pojaieniu się się zapotrzeboania. zapotrzeboania. Takie Takie roziązanie roziązanie zapobiega zapobiega postaaniu postaaniu marnotrasta postaci dprodukcji. System ssący może przybrać jedną z dóch form: systemu ssącego typu supermarket, sekencyjnego systemu ssącego (realizoanego przy zastosoaniu tz. kolejki FIFO). Supermarket to specyficzny rodzaj mini magazynu międzyoperacyjnego, z którego zaopatryany jest stępny krok produkcyjny niezbędne materiały. Z kolei materiały te uzupełniane są przez cześniejszy krok produkcyjny, przy czym dla każdego asortymentu materiału ustalone są maksymalne poziomy zapasu supermarkecie. Jako nośnika informacji o potrzebie uzupełnienia materiału użyane są tz. karty kanban, które sterują transportem materiałó oraz procesem produkcji. W ssaniu sekencyjnym sekencję produkcyjną dyktuje proces dostarczający tomiast tempo produkcji limituje proces pobierający z kolejki, zykle bardzo krótkiej. Zapas międzyoperacyjny jest ściśle kontroloany i nigdy nie przekracza założonego poziomu maksimum. Ozcza to, że pchanie sekencji jest zatrzymyane chili zapełnienia buforu. Zaplanoane, zgodnie z regułami systemu ssącego, zapasy e łaściych miejscach systemie produkcyjnym i o odpoiednich ielkościach mogą nie tylko przyśpieszyć reakcję potrzeby klienta, ale rónież zcznie ziększyć produktyność. Dzięki drożeniu systemu ssącego eliminoane są dmierne poziomy zapasó, ynikające m.in. z błędó prognoz, oparciu o które działa system pchający. System ssący do steroania przepłyem materiałó byanych, czyli szczupła logistyka enętrz Wdrożenie gniazd lub linii produkcyjnych o ciągłym przepłyie pociąga za sobą konieczność takiego zasilania stanoisk materiały, aby operatorzy produkcyjni spędzali jak jięcej czasu dodaaniu artości, bez niepotrzebnego przeryania zadań produkcyjnych. Roziązaniem spomagającym taką sytuację jest system ssący do zasilania linii materiały. Eliminuje on konieczność przynoszenia materiałó przez operatoró, przygotoyania części do produkcji, obsługi pustych pojemnikó czy też zamaiania materiału do kolejnego zlecenia oraz ypisyania ziązanej z tym dokumentacji. Fragment systemu ssącego do steroania przepłyem materiałó byanych 9. 9. Przepły materiału do stępnego kroku produkcyjnego yołuje przepły informacji 9 Dostay Doskolenie komponentó przepłyu materiałó: do gniazd przeodnik o przepłyie po systemie ciągłym, szczupłego linii produkcyjnych zarządzania materiałami lub pojedynczych dla specjalistó stanoisk z produkcji, ymagają steroania storzenia produkcją efektynego, oraz technologii. enętrznego / Rick Harris, Chris systemu Harris, Earl Wilson. uzupełniania Wrocła : materiałó, Wrocłaskie Centrum miarę Transfe- jak do poprzedniego kroku produkcyjnego o potrzebie uzupełnienia materiału. ru Technologii, Politechnika Wrocłaska, cop. 2005. operatorzy zużyają je soich stanoiskach. Przyjmuje się, że materiały poinny być dostarczane z 16 Jak ykorzystyać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do innoacji przedsiębiorstie prof. magazynu dr inż. Tomasz do Koch stanoisk często i małych ilościach, np. co godzinę. W takim podejściu dostay 17 dużych pojemnikach lub paletach przy pomocy ózkó idłoych są nieefektyne. Stosuje się
drugiej strony ażne jest redukoanie zapasó bezpieczeństa zaróno po stronie klienta, jak i dostacy. Partnerska spółpraca z dostacami pozala przy niskich kładach inestycyjnych zcząco popraić jakość dostacó oraz ich elastyczność. Dostay komponentó do gniazd o przepłyie ciągłym, linii produkcyjnych lub pojedynczych stanoisk ymagają storzenia efektynego, enętrznego systemu uzupełniania materiałó, miarę jak operatorzy zużyają je soich stanoiskach. Przyjmuje się, że materiały poinny być dostarczane z magazynu do stanoisk często i małych ilościach, np. co godzinę. W takim podejściu dostay dużych pojemnikach lub paletach przy pomocy ózkó idłoych są nieefektyne. Stosuje się raczej tz. małe ciągniki z ózkami, bądź też ózki pchane ręcznie, które g rozkładu jazdy przyjeżdżają do magazynu surocó dla pobrania materiałó a stępnie objeżdżają ydział produkcyjny yzczoną trasą, zatrzymując się przy gniazdach produkcyjnych, dostarczając do nich pojemniki z częściami, odbierając puste pojemniki oraz sygły kanban o potrzebie uzupełnienia materiału. Taki sposób dostarczania materiałó do gniazd określa się mianem pętli mleczarza, gdyż jego idea jest alogią do stosoanego przeszłości codziennego dostarczania śieżego butelkoanego mleka do mieszkań i domó. Wśród ielu zalet szczupłego systemu logistyki enętrznej ymienić moż: maksymalizację ydajności gniazd i linii produkcyjnych o przepłyie ciągłym, zmniejszenie poierzchni potrzebnej pod system produkcyjny, minimalizację liczby praconikó transportu enętrznego, ziększenie obrotu zapasami części byanych i obniżenie ich poziomu. System ssący łańcuchu dosta czyli szczupła logistyka zenętrz Najażniejszym celem dla łańcucha dosta jest zapenienie 100% dostępności części czas. W drugiej kolejności aż jest systematycz redukcja zapasó całym łańcuchu dosta. Szczupłe podejście oparciu o system ssący oraz zasadę bliskiej spółpracy z dostacami pozala oba te cele osiągać jednocześnie. Roziązanie to jest idealne dla tych przedsiębiorst, którym zależy zapenieniu dosta części czas oraz redukcji zapasó. Wproadzenie systemu ssącego łańcuchu dosta pomaga ograniczyć negatyny pły zmienności procesie (korygoanie przez klientó złożonych zamóień już trakcie ich realizacji, zakłócenia systemie produkcyjnym, itp.) i ułatia proadzenie pozostałych elementó koncepcji Lean Manufacturing. Tradycyjny system dosta a system dosta zasadzie "kursu mleczarza". Tradycyjny system dosta a system dosta zasadzie kursu mleczarza. Dzięki proadzeniu systemu ssącego zapenienie 100% dostępności części czas staje się celem realnym, a ielkość zapasó może zostać zcznie zredukoa. System ten, jak każdy element Lean Manufacturing ymaga ciągłego udoskolania. Wymaga on ięc od praconikó aktynego Dzięki proadzeniu systemu ssącego zapenienie 100% dostępności części czas staje się celem zaangażoania pracę d jego uspranianiem. realnym, a ielkość zapasó może zostać zcznie zredukoa. System ten, jak każdy element Lean Manufacturing ymaga ciągłego udoskolania. Wymaga on ięc od praconikó aktynego zaangażoania pracę d jego uspranianiem. W szczupłym podejściu planoanie dosta odbya się tylko i yłącznie podstaie bieżącego zużycia materiałó. Do codziennego planoania nie są brane pod uagę prognozy i złożone zamóienia, a dostay realizoane są systemie ssącym. Jedk ażne jest tu nie tylko samo drożenie systemu ssącego, ale rónież jego systematyczne doskolenie, np. przez redukcję zapasó dzięki realizoaniu częstszych (np. codziennych zamiast cotygodnioych) dosta zenętrznych tz. pętli mleczarza. Z drugiej strony ażne jest redukoanie zapasó bezpieczeństa zaróno po stronie klienta, jak i dostacy. Partnerska spółpraca z dostacami pozala przy niskich kładach inestycyjnych zcząco popraić jakość dostacó oraz ich elastyczność. 18 Jak ykorzystyać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do innoacji przedsiębiorstie prof. dr inż. Tomasz Koch 19
6. 6. Kultura Kultura ciągłego ciągłego doskolenia doskolenia Ważną ideą Lean Manufacturing jest to, że że reorganizacja przedsiębiorsta nie kończy się po drożeniu roziązań techniczno-organizacyjnych zgodnych z z zasadami i i metodami opisanymi opisanymi tej tej broszurze. broszurze. W W firmach, firmach, które które chcą chcą pełni pełni korzystać korzystać ze szystkich ze szystkich zalet zalet tej koncepcji tej koncepcji jażniejszą jażniejszą rolę poinno rolę poinno pełnić pełnić ciągłe doskolenie, ciągłe doskolenie, określane określane japońskim japońskim słoem słoem Kaizen. Kaizen. Jest to Jest niezbędny to niezbędny element element koncepcji koncepcji Lean Lean Manufacturing, Manufacturing, który który spomaga spomaga utrzymanie utrzymanie konkurencyjności przedsiębiorsta i i ten sposób zapenia jego przetranie. 7. Skąd 7. Skąd doiedzieć doiedzieć się ięcej? się ięcej? Praktyczne podręczniki Na rynku zleźć moż obecnie sporo książek i podręcznikó dla praktykó z dziedziny Lean Na rynku zleźć moż obecnie sporo książek i podręcznikó dla praktykó z dziedziny Lean Manufacturing ydanych języku polskim. Dzięki nim łato moż zrozumieć i pogłębić teoretyczne Manufacturing ydanych języku polskim. Dzięki nim łato moż zrozumieć i pogłębić teoretyczne i praktyczne aspekty tej koncepcji. Najlepsza oferta tego typu książek dostęp jest pod adresem i praktyczne aspekty tej koncepcji. Najlepsza oferta tego typu książek dostęp jest pod adresem.leanbooks.pl..leanbooks.pl. Istnieją Istnieją da da rodzaje rodzaje Kaizen: Kaizen: Kaizen Kaizen przepłyu, przepłyu, skupiający skupiający się się całym całym strumieniu strumieniu artości. artości. Chodzi Chodzi tym przypadku tym przypadku o ięk- o szego iększego kalibru kalibru zmiany zmiany płyające płyające zasadniczo zasadniczo przebieg przebieg strumienia strumienia artości jak artości np. drożenie jak np. systemu drożenie ssącego, systemu czy ssącego, też zmia czy też layoutu zmia hali layoutu produkcyjnej. hali produkcyjnej. Ten rodzaj Ten Kaizen rodzaj Kaizen leży leży gestii kieronicta. gestii kieronicta. Kaizen Kaizen procesu, procesu, skupiający skupiający się się poszczególnych poszczególnych procesach. procesach. Chodzi Chodzi tym przypadku tym przypadku o usprao nienia uspranienia dokonyane dokonyane lokalnie lokalnie poszczególnych poszczególnych stanoiskach stanoiskach i i pojedynczych pojedynczych obszarach obszarach przedsiębiorsta jak np. uspranienie standardu ykonyania zabiegó przez operatora, czy przedsiębiorsta jak np. uspranienie standardu ykonyania zabiegó przez operatora, też drożenie elementó steroania izualnego podłodze hali produkcyjnej. Ten rodzaj czy też drożenie elementó steroania izualnego podłodze hali produkcyjnej. Ten rodzaj Kaizen leży gestii praconikó bezpośrednio produkcyjnych i ich bezpośrednich przełożonych. Kaizen leży gestii praconikó bezpośrednio produkcyjnych i ich bezpośrednich przełożonych. Wyższe Kieronicto Bezpośrednio produkcyjni Kaizen przepłyu Doskolenie strumienia artości Da Da rodzaje Kaizen Kaizen Kaizen procesu Elimicja marnotrasta: jkrótszym czasie przy jniższym koszcie Ciągłe doskolenie ozcza koncentrację praconikó ciągłych, et drobnych uspranieniach Ciągłe doskolenie myśl zasady: ozcza nie skupiaj koncentrację się ielkich praconikó udoskoleniach, ciągłych, po et prostu drobnych postaraj się uspranieniach dzisiaj robić to, co myśl robisz, zasady: trochę nie skupiaj lepiej niż się czoraj, ielkich a jutro udoskoleniach, trochę lepiej niż po dzisiaj. prostu Siła postaraj Kaizen się nie dzisiaj polega robić to, skali co uspranień, robisz, trochę ale lepiej tym, niż że czoraj, uspranienia a jutro robione trochę są lepiej ciągle niż szystkich dzisiaj. Siła poziomach Kaizen nie firmy polega od zarządu skali po uspranień, operatoró. ale tym, że uspranienia robione są ciągle szystkich poziomach firmy od zarządu po operatoró. Zaangażoanie Zaangażoanie praconikó praconikó Kaizen Kaizen procesu procesu skutkuje skutkuje ieloma ieloma uspranieniami, uspranieniami, które które skali skali całego całego przedsiębiorsta dają dają efekcie efekcie zykle zykle iększe iększe tempo tempo zmian zmian niż tempo niż tempo zmian zmian uzyskiane uzyskiane jedynie jedynie dzięki dzięki inestoaniu inestoaniu noe noe maszyny. maszyny. W zakładach W zakładach Toyoty Toyoty średnio średnio każdy każdy praconik praconik zgłasza zgłasza od kilkustu od kilkustu et et do kilkudziesięciu do kilkudziesięciu uspranień uspranień ciągu ciągu roku roku przy przy czym czym niektórych zakładach pod 90% uspranień jest draża. Skutkiem jest zrost produktyności, mniej błędó, iększe bezpieczeństo stanoisk pracy. Książki temat Lean Manufacturing ydane po polsku. Książki temat Lean Manufacturing ydane po polsku. Szkolenia i konferencje dla praktykó Szkolenia W Polsce oferoanych i konferencje jest dla sporo praktykó szkoleń z tematyki Lean Manufacturing. Najlepsze z nich odbyają się formie praktycznych arsztató terenie przedsiębiorst. Uczestnicy takich arsztató mają nie W Polsce oferoanych jest sporo szkoleń z tematyki Lean Manufacturing. Najlepsze z nich odbyają tylko możliość poznia konkretnych metod, ale także poznia jlepszych praktyk Lean się formie praktycznych arsztató terenie przedsiębiorst. Uczestnicy takich arsztató mają Manufacturing przedsiębiorstach goszczących arsztaty. nie tylko możliość poznia konkretnych metod, ale także poznia jlepszych praktyk Lean Manufacturing Cennym źródłem informacji temat Lean Manufacturing są także konferencje. We Wrocłaiu czercu organizoa przedsiębiorstach jest corocznie goszczących od 2000 arsztaty. roku Konferencja Lean jiększa i jbardziej Cennym prestiżoa źródłem impreza informacji tego typu temat Polsce. Lean Stanoi Manufacturing o jbardziej są także konferencje. liczące się We kraju Wrocłaiu forum ymiany czercu iedzy organizoa i dośiadczeń jest corocznie z zakresu od 2000 Lean roku Magement Konferencja gromadząc Lean jiększa każdego roku i jbardziej setki praktykó prestiżoa z impreza przedsiębiorst tego typu przemysłoych Polsce. Stanoi i organizacji o jbardziej biznesoych liczące z kraju się i z zagranicy. kraju forum ymiany iedzy i dośiadczeń z zakresu Lean Magement gromadząc każdego roku setki praktykó z przedsiębiorst przemysłoych Źródła internetoe i organizacji biznesoych z kraju i z zagranicy. Spośród organizacji międzyrodoych zajmujących się tematyką Lean Manufacturing yróżnić leży Źródła Lean Global internetoe Netork (.leanglobal.org). Jest to organizacja typu non profit, założo przez Spośród zrzeszające organizacji ją instytuty, międzyrodoych śród których zjduje zajmujących się polski się Instytut, tematyką i zarejestroa Lean Manufacturing Cambridge, yróżnić MA leży Stach Lean Zjednoczonych. Global Netork Misją (.leanglobal.org). sieci jest przyspieszenie Jest to torzenia organizacja i szerzenia typu non iedzy profit, założo temat Lean przez zrzeszające śiecie oraz ją sparcie instytuty, rozoju śród których lideró zjduje drażających się polski tę iedzę Instytut, praktyce. i zarejestroa Sieci LGN Cambridge, przeodzą Prof. MA Daniel Stach Jones Zjednoczonych. oraz Dr James Misją Womack. sieci Najlepszym jest przyspieszenie śiecie torzenia źródłem i szerzenia internetoym iedzy o Lean temat jest stro Lean amerykańskiego śiecie oraz sparcie Lean Enterprise rozoju Institute lideró (.lean.org). drażających tę iedzę praktyce. Sieci LGN przeodzą Prof. Daniel Jones oraz Dr James Womack. Najlepszym śiecie źródłem internetoym o Lean jest stro amerykańskiego Lean Enterprise Institute (.lean.org). 20 Jak ykorzystyać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do innoacji przedsiębiorstie prof. dr inż. Tomasz Koch 21
Notatki 22 Jak ykorzystyać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do innoacji przedsiębiorstie prof. dr inż. Tomasz Koch 23
Projekt spółfinsoany z Europejskiego Funduszu Rozoju Regiolnego 24 Jak ykorzystyać metody Lean Manufacturing (Oszczędnego Wytarzania) do innoacji przedsiębiorstie