PSZENICA OZIMA W tabelach 1-2 przedstawiono porównanie plonowania pszenicy ozimej w latach 2009-2011 w województwie i w Głubczycach, a w tabeli 3 w - Głubczycach w ostatnim roku w różnych wariantach agrotechnicznych, na intensywnym poziomie agrotechniki a 2. Średnio w województwie w latach 2009-2011 (tabela 1) pszenica ozima plonowała najwyżej po rzepaku m, zarówno w optymalnym (96,9 dt/ha), jak i opóźnionym o 1 miesiąc terminie (99,5 dt/ha). Niższe plony ziarna uzyskano po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie (91,3 dt/ha) i po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie (90,0 dt/ha). Do wyróżniających się odmian, w zależności od wariantu agrotechnicznego należały: po rzepaku m, w optymalnym terminie : Jenga, Brilliant, Garantus, Nadobna, Rapsodia, Ludwig, Mulan, Opus i Muszelka po rzepaku m, w opóźnionym terminie : Nadobna, Smuga, Brilliant, Opus, Legenda, Bogatka i Garantus po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie : Muszelka, Rapsodia, Smuga, Legenda, Mulan, Toras, Ludwig i Jenga po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie : Legenda, Cubus, Figura, Jenga, Muszelka, Nadobna, Ludwig i Opus Przy średnim plonie ziarna 94,4 dt/ha z wszystkich wariantów agrotechnicznych, najwyżej plonującymi odmianami były Muszelka, Legenda, Jenga, Nadobna, Smuga, Ludwig, Mulan, Brilliant i Opus, co świadczy o ich uniwersalności i przydatności do uprawy w tych różnych warunkach, stosowanych przez praktykę rolniczą w uprawie pszenicy ozimej. W tabeli 2 przedstawiono plon ziarna pszenicy ozimej, w różnych wariantach agrotechnicznych z lat 2009-2011 w Głubczycach. Średnio, plonowała ona najwyżej po rzepaku m, w optymalnym terminie (103,3 dt/ha). Wyróżniającymi się odmianami w tym wariancie agrotechniki były Nadobna, Garantus, Ludwig, Smuga, Legenda, Muszelka, Bogatka i Opus. Przy średnim plonie ziarna 101,0 dt/ha po rzepaku m, w opóźnionym o 1 miesiąc terminie dobrze plonowały odmiany Nadobna, Smuga, Legenda, Garantus, Ludwig, Brilliant i Opus. W wariancie po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie przy średnim plonie 98,4 dt/ha wyróżniały się odmiany Smuga, Ludwig, Legenda, Garantus, Mulan i Toras. Najniższy, średni plon ziarna pszenicy ozimej 90,0 dt/ha uzyskano po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym (koniec I dekady listopada) terminie. Lepiej po tym przedplonie plonowały odmiany Legenda, Cubus, Figura, Jenga, Muszelka, Nadobna i Opus. Przy średnim plonie ziarna 98,2 dt/ha z wszystkich wariantów agrotechnicznych, najwyższy uzyskały odmiany Nadobna, Legenda, Smuga, Ludwig, Muszelka, Garantus i Cubus. W 2011 roku w Głubczycach średnie plony pszenicy ozimej wynosiły 120,0 dt/ha po rzepaku m, w optymalnym terminie (najlepsze odmiany - Nadobna, Mulan, KWS Ozon, Ludwig, Bogatka, Boomer i Garantus), 116,5 dt/ha po rzepaku m, w opóźnionym terminie (najlepsze odmiany - Banderola, KWS Ozon, Mulan i Boomer), 116,5 dt/ha po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie (najlepsze odmiany KWS Ozon, Mulan, Fidelius, Nadobna i Julius) i 104,6 dt/ha po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie (najlepsze odmiany - KWS Ozon, Cubus, Smaragd, Banderola, Jenga, Mulan, Kepler i Kredo). Przy średnim plonie 114,4 dt/ha, z wszystkich wariantów agrotechnicznych do wyróżniających się odmian należały KWS Ozon, Mulan, Boomer i Banderola (tabela 3). W tabelach 4-8 przedstawiono porównanie wyróżników jakości ziarna pszenicy ozimej w 2011 roku w województwie, dla różnych wariantów agrotechnicznych jej uprawy na intensywnym poziomie agrotechniki. Gęstość ziarna w stanie zsypnym wynosiła średnio z 4 wariantów agrotechnicznych 73,2 kg/hl (od 71,6 kg/hl po rzepaku m, w opóźnionym terminie do 74,2 kg/hl po tym samym przedplonie, w optymalnym terminie ). W wariancie po rzepaku m w optymalnym terminie wyróżniały się odmiany Legenda i Garantus, po rzepaku m, w opóźnionym terminie Bockris, Nadobna, Ludwig, Garantus, Ostroga, Bamberka i Julius, po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie Julius i Bockris, a po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie Rapsodia, Julius, Bamberka i Brilliant. Średnio, z wszystkich wariantów agrotechniki najwyższe wartości gęstości ziarna w stanie zsypnym miały odmiany Julius, Bockris, Garantus i Bamberka (tabela 4).
Średnia zawartość białka w ziarnie, z wszystkich wariantów agrotechniki wynosiła 12,3 % sm. Wyższa była po rzepaku m w obydwóch terminach (13,0-13,7 %), a wyraźnie niższa po pszenicy i kukurydzy (11,0-11,3 %). Po rzepaku m, w optymalnym terminie wyróżniały się odmiany Legenda, Mulan, Smuga, Bamberka, Bogatka, Ludwig, Ostroga i Julius, po rzepaku m, w opóźnionym terminie Rapsodia, Toras, Bamberka, Ostroga i Kepler, po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie Cubus, Garantus, i Toras, po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie Garantus, Natula, Bamberka, Brilliant, Bogatka, Smuga, Ludwig, Ostroga i Kepler. Średnio z wszystkich wariantów agrotechnicznych zawartością białka wyróżniały się odmiany Bamberka, Ostroga i Toras (tabela 5). Ilość glutenu zależała w dużym stopniu od wariantu agrotechnicznego i wynosiła średnio od 19,4 % po kukurydzy, w opóźnionym terminie do 30,3 % po rzepaku m, w optymalnym terminie. Dużą ilość glutenu w ziarnie po rzepaku m, w optymalnym terminie zawierały odmiany Julius, Bogatka, Garantus, Legenda, Bamberka, Smuga, Jenga, Ludwig i Kepler. Po rzepaku m, w opóźnionym terminie, przy średniej ilości 26,2 % wyróżniały się odmiany Julius, Bamberka, Kepler, Jenga, Garantus, Bogatka, Kredo, Toras i Kampana. W wariancie po pszenicy, w optymalnym terminie ( przy średniej 22,6 %) najwięcej glutenu posiadały odmiany Kepler, Julius, Jenga, Garantus, Ostroga, Bagou i Natula, a po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie Garantus, Julius, Kepler, Bogatka, Bamberka, Ludwig i Jenga. Średnio, z wszystkich wariantów agrotechnicznych ilością glutenu wyróżniały się odmiany Julius, Garantus, Kepler, Jenga, Bamberka i Bogatka (tabela 6). Średni wskaźnik sedymentacji po rzepaku m, w optymalnym terminie był najwyższy z wszystkich wariantów agrotechnicznych i wynosił 59 ml. Wyróżniającymi się odmianami były Julius, Cubus, Ludwig, Ostroga, Bamberka, KWS Ozon, Figura, Natula i Smaragd. Po rzepaku m, w opóźnionym terminie, przy średniej wartości 55 ml najwyższym cechowały się odmiany Cubus, Legenda, Figura, Julius, Ludwig, Toras, Bamberka, KWS Ozon, Kampana, Opus, Muszelka, Ostroga i Garantus, a po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie ( przy średnim 43 ml) Julius, Cubus, KWS Ozon, Kepler, Toras, Figura, Ludwig, Opus, Legenda i Bamberka. Po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie był on najniższy i wynosił średnio 35 ml. Lepszymi wartościami odznaczały się odmiany Cubus, Julius, Muszelka, Bamberka, Kepler, KWS Ozon i Ludwig. Najwyższym wskaźnikiem sedymentacji, średnio z wszystkich wariantów agrotechnicznych (48 ml) charakteryzowały się odmiany Cubus, Julius, KWS Ozon, Ludwig, Bamberka, Legenda, Figura, Opus i Toras (tabela 7). Liczbą opadania w wariancie po rzepaku m, w optymalnym terminie, przy średniej 261 sek wyróżniały się odmiany Julius, Natula, Kepler, Toras, Garantus, Smaragd, Bamberka, Boomer i Banderola, a słabe wartości uzyskały Nadobna, Rapsodia, Kampana, Figura, Bagou, Ludwig i Bockris. Po rzepaku m, w opóźnionym terminie, przy średniej 230 sek większą odznaczały się odmiany Bamberka, Boomer, Kepler, Garantus, Mulan, Jenga, Brilliant i Opus, a mniejszą Cubus, Figura, Bogatka, Rapsodia, Ludwig, Bagou, Jantarka, Muszelka, Legenda, Fidelius i Kampana. W wariancie po pszenicy ozimej, w optymalnym terminie liczba opadania była średnio najniższa i wynosiła 215 sek. Wysoką miały odmiany Julius, Kepler, Natula, Smuga, Smaragd, Brilliant, Garantus, Ostroga i Banderola, a szczególnie niską Nadobna, Figura i Cubus. Przy średniej 272 sek, w wariancie po kukurydzy na ziarno, w opóźnionym terminie wyróżniały się odmiany Smaragd, Bamberka, Kepler, Natula, Smuga, Brilliant, Julius, KWS Ozon, Boomer i Garantus, a najniższe wartości uzyskały Kampana, Ludwig, Rapsodia, Cubus, Bagou, Nadobna i Jenga. Średnio z wszystkich wariantów agrotechnicznych, przy średniej 245 sek najwyższą liczbą opadania odznaczały się odmiany Julius, Kepler, Natula, Bamberka, Smaragd, Garantus, Boomer, Brilliant, Toras, Smuga, Mulan i KWS Ozon, a najniższą Rapsodia, Cubus, Nadobna, Figura, Ludwig, Bagou i Kampana (tabela 8).
Tabela 1. Pszenica ozima. Plon ziarna (% wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki a 2 w latach 2009-2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Wzorzec dt/ha 96,9 99,5 91,3 90,0 94,4 1 Figura A 98 99 98 103 100 2 Muszelka LZO B 101 100 104 101 102 3 Bockris A - - - - - 4 KWS Ozon LZO B - - - - - 5 Nadobna LZO B 102 103 99 101 101 6 Rapsodia LZO C 102 96 102 95 99 7 Bogatka LZO B 98 101 95 98 98 8 Smuga LZO A 99 103 102 98 101 9 Legenda A 100 102 102 105 102 10 Boomer A - - - - - 11 Ludwig A 102 100 101 101 101 12 Garantus B 103 101 98 96 100 13 Jenga LZO B 104 100 101 103 102 14 Mulan LZO B 102 100 102 100 101 15 Ostroga o A 97 98 98 99 98 16 O Bamberka O o LZO A - - - - - 17 Natula A - - - - - 18 Smaragd LZO B - - - - - 19 Bagou K - - - - - 20 Kampana C - - - - - 21 Banderola LZO B - - - - - 22 Fidelius B - - - - - 23 Jantarka B - - - - - 24 Kepler LZO A - - - - - 25 Kredo A - - - - - 26 Brilliant LZO A 104 103 98 100 101 27 Cubus A 97 99 99 104 100 28 Julius LZO B - - - - - 29 Opus LZO B 102 103 99 101 101 30 Toras LZO A 100 100 102 100 101 Liczba doświadczeń 11 4 6 3 24 Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian, o- odmiana oścista, A odmiana jakościowa, B - odmiana chlebowa, C pozostałe, K na ciastka, LZO - Lista Zalecanych Odmian Średnia
Tabela 2. Pszenica ozima. Głubczyce. Plon ziarna (% wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki a 2 w latach 2009-2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian o odmiana oścista, A odmiana jakościowa, B odmiana chlebowa, C pozostałe, K na ciastka, LZO Lista Zalecanych Odmian przedplon kukurydza Wzorzec dt/ha 103,3 101,0 98,4 90,0 98,2 1 Figura A 99 99 97 103 100 2 Muszelka LZO B 101 100 100 101 101 3 Bockris A - - - - - 4 KWS Ozon LZO B - - - - - 5 Nadobna LZO B 107 104 100 101 103 6 Rapsodia LZO C 97 97 98 95 97 7 Bogatka LZO B 101 100 98 98 99 8 Smuga LZO A 102 104 104 98 102 9 Legenda LZO A 102 102 103 105 103 10 Boomer A - - - - - 11 Ludwig A 103 101 104 100 102 12 Garantus B 104 102 102 96 101 13 Jenga LZO B 100 98 100 103 100 14 Mulan LZO B 100 99 102 100 100 15 Ostroga o A 95 97 97 99 97 16 o Bamberka LZO A - - - - - 17 Natula A - - - - - 18 Smaragd LZO B - - - - - 19 Bagou K - - - - - 20 Kampana C - - - - - 21 Banderola B - - - - - 22 Fidelius B - - - - - 23 Jantarka B - - - - - 24 Kepler LZO A - - - - - 25 Kredo A - - - - - 26 Brilliant LZO A 99 101 98 100 100 27 Cubus A 100 100 98 104 101 28 Julius LZO B - - - - - 29 Opus LZO B 101 101 96 101 100 30 Toras LZO A 100 99 101 100 100 Średnia
Tabela 3. Pszenica ozima. Głubczyce. Plon ziarna (%wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki-a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Wzorzec dt/ha 120,0 116,5 116,5 104,6 114,4 1 Figura A 99 96 97 99 98 2 Muszelka LZO B 96 94 95 99 96 3 Bockris A 101 102 102 100 101 4 KWS Ozon LZO B 105 104 107 106 106 5 Nadobna LZO B 106 101 103 98 102 6 Rapsodia LZO C 100 102 101 100 101 7 Bogatka LZO A 104 101 99 97 100 8 Smuga LZO A 102 99 100 89 98 9 Legenda A 102 100 99 102 100 10 Boomer A 104 103 102 102 103 11 Ludwig A 105 98 99 97 100 12 Garantus B 103 101 101 95 100 13 Jenga LZO B 90 98 98 103 97 14 Mulan LZO B 106 104 106 103 105 15 Ostroga o A 97 95 97 99 97 16 O Bamberka o A 101 102 104 96 101 17 Natula A 94 101 99 99 98 18 Smaragd LZO B 99 99 100 105 101 19 Bagou K 100 98 96 101 99 20 Kampana C 95 93 95 101 96 21 Banderola LZO B 100 106 100 104 103 22 Fidelius B 102 102 104 100 102 23 Jantarka B 98 96 97 100 98 24 Kepler LZO A 97 101 98 103 100 25 Kredo A 97 102 102 103 101 26 Brilliant LZO A 97 101 97 95 98 27 Cubus A 101 100 98 106 101 28 Julius LZO A 102 102 103 100 102 29 Opus LZO B 98 102 97 100 99 30 Toras LZO A 96 98 102 96 98 Liczba doświadczeń 1 Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian o odmiana oścista, A odmiana jakościowa, B odmiana chlebowa, C pozostałe, K na ciastka, LZO Lista Zalecanych Odmian Średnia
Tabela 4. Pszenica ozima. Gęstość ziarna w stanie zsypnym (% wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki - a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Średnia Wzorzec kg/hl 74,2 71,6 73,1 73,8 73,2 1 Figura A 100 103 100 100 101 2 Muszelka B 96 97 98 97 97 3 Bockris A 102 105 103 102 103 4 KWS Ozon B 101 100 101 102 101 5 Nadobna B 100 104 101 102 102 6 Rapsodia C 94 94 95 107 98 7 Bogatka B 100 100 100 98 100 8 Smuga A 102 103 102 97 101 9 Legenda A 103 101 102 102 102 10 Boomer A 99 103 100 99 100 11 Ludwig A 101 104 100 102 102 12 Garantus B 103 104 102 101 103 13 Jenga B 98 100 100 98 99 14 Mulan B 99 101 99 99 100 15 Ostroga A 102 104 102 100 102 16 o Bamberka A 102 104 102 103 103 17 Natula A 101 101 101 101 101 18 Smaragd B 99 96 101 101 99 19 Bagou K 93 91 93 95 93 20 Kampana C 93 94 99 96 96 21 Banderola B 97 96 98 97 97 22 Fidelius B 100 102 99 100 100 23 Jantarka B 100 96 100 98 99 24 Kepler A 101 101 101 101 101 25 Kredo A 97 98 97 96 97 26 Brilliant A 101 102 101 103 102 27 Cubus A 99 99 98 102 100 28 Julius B 102 104 104 104 104 29 Opus B 99 93 98 100 98 30 Toras A 100 101 100 101 101 Liczba doświadczeń 4 1 2 1 Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian
Uy8PPPPP Tabela 5. Pszenica ozima. Zawartość białka (%wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki-a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Średnia Wzorzec % sm 13,7 13,0 11,3 11,0 12,3 1 Figura A 99 103 100 99 100 2 Muszelka B 96 99 99 102 99 3 Bockris A 99 97 98 96 98 4 KWS Ozon B 94 98 97 100 97 5 Nadobna B 99 90 95 94 95 6 Rapsodia C 95 109 98 101 101 7 Bogatka A 104 100 102 104 103 8 Smuga A 106 100 101 104 103 9 Legenda A 108 102 101 97 102 10 Boomer A 99 97 97 100 98 11 Ludwig A 104 101 101 104 103 12 Garantus B 101 98 104 108 103 13 Jenga B 100 98 103 102 101 14 Mulan B 107 101 97 98 101 15 Ostroga o A 104 106 101 104 104 16 Bamberka A 105 108 101 106 105 17 Natula A 101 100 102 107 103 18 Smaragd B 98 98 97 95 97 19 Bagou K 93 97 97 93 95 20 Kampana C 96 101 95 92 96 21 Banderola B 96 95 97 94 96 22 Fidelius B 99 92 99 98 97 23 Jantarka B 98 97 98 100 98 24 Kepler A 99 104 103 104 103 25 Kredo A 99 98 100 98 99 26 Brilliant A 99 100 102 105 102 27 Cubus A 100 101 106 101 102 28 Julius A 104 102 100 96 100 29 Opus B 96 98 96 96 97 30 Toras A 102 109 104 100 104 Liczba doświadczeń 4 1 2 1 - Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian
8PPPPP Tabela 6. Pszenica ozima. Ilość glutenu (%wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki-a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Średnia Wzorzec % 30,3 26,2 22,6 19,4 24,6 1 Figura A 98 102 101 103 101 2 Muszelka B 97 97 90 102 97 3 Bockris A 99 91 91 101 96 4 KWS Ozon B 86 89 92 83 88 5 Nadobna B 79 71 82 80 78 6 Rapsodia C 81 83 82 77 81 7 Bogatka A 114 109 104 111 110 8 Smuga A 110 102 102 100 104 9 Legenda A 112 99 103 100 104 10 Boomer A 99 94 94 88 94 11 Ludwig A 107 101 97 107 103 12 Garantus B 114 111 114 124 116 13 Jenga B 108 113 115 106 111 14 Mulan B 101 101 103 102 102 15 Ostroga o A 104 103 109 105 105 16 Bamberka A 111 120 101 111 111 17 Natula A 101 98 106 103 102 18 Smaragd B 86 85 86 94 88 19 Bagou K 93 105 108 91 99 20 Kampana C 103 107 97 96 101 21 Banderola B 92 91 96 99 95 22 Fidelius B 102 92 94 95 96 23 Jantarka B 101 99 98 98 99 24 Kepler A 106 117 120 112 114 25 Kredo A 101 108 105 94 102 26 Brilliant A 83 88 94 95 90 27 Cubus A 91 102 95 104 98 28 Julius A 126 121 120 121 122 29 Opus B 98 92 97 96 96 30 Toras A 105 108 103 100 104 Liczba doświadczeń 4 1 2 1 - Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian
Tabela 7. Pszenica ozima. Wskaźnik sedymentacji (%wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki-a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Średnia Wzorzec ml 59 55 43 35 48 1 Figura A 110 122 112 97 110 2 Muszelka B 105 111 105 116 109 3 Bockris A 97 106 99 102 101 4 KWS Ozon B 112 113 117 114 114 5 Nadobna B 84 58 76 71 72 6 Rapsodia C 54 58 72 74 65 7 Bogatka A 104 95 93 85 94 8 Smuga A 109 88 96 99 98 9 Legenda A 114 124 111 99 112 10 Boomer A 95 108 98 94 99 11 Ludwig A 114 117 112 114 114 12 Garantus B 90 110 97 108 101 13 Jenga B 94 90 93 94 93 14 Mulan B 104 86 89 94 93 15 Ostroga o A 113 111 109 97 108 16 Bamberka A 113 115 110 116 114 17 Natula A 110 97 105 108 105 18 Smaragd B 110 102 101 102 104 19 Bagou K 40 49 60 63 53 20 Kampana C 94 113 97 102 102 21 Banderola B 103 99 101 102 101 22 Fidelius B 102 91 93 88 94 23 Jantarka B 86 73 83 82 81 24 Kepler A 102 102 116 116 109 25 Kredo A 95 86 96 94 93 26 Brilliant A 102 95 94 97 97 27 Cubus A 115 126 124 139 126 28 Julius A 118 122 132 122 124 29 Opus B 107 113 112 108 110 30 Toras A 106 117 116 102 110 Liczba doświadczeń 4 1 2 1 Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian
Tabela 8. Pszenica ozima. Liczba opadania (%wzorca) w różnych wariantach agrotechnicznych na intensywnym poziomie agrotechniki-a 2 w roku 2011 Lp Odmiana Klasa jakości przedplon pszenica ozima przedplon kukurydza Średnia Wzorzec sek 261 230 215 272 245 1 Figura A 72 50 68 86 69 2 Muszelka B 97 69 106 82 89 3 Bockris A 84 107 100 81 93 4 KWS Ozon B 110 110 110 119 112 5 Nadobna B 53 97 48 75 68 6 Rapsodia C 61 57 73 64 64 7 Bogatka A 93 47 94 90 81 8 Smuga A 108 103 123 129 116 9 Legenda A 98 70 98 93 90 10 Boomer A 112 150 108 114 121 11 Ludwig A 80 59 71 65 69 12 Garantus B 125 136 118 114 123 13 Jenga B 90 131 90 76 97 14 Mulan B 101 132 118 106 114 15 Ostroga o A 104 96 117 95 103 16 Bamberka A 117 160 111 138 132 17 Natula A 128 131 148 132 135 18 Smaragd B 118 110 121 150 125 19 Bagou K 76 59 77 73 71 20 Kampana C 66 88 77 56 72 21 Banderola B 112 104 113 104 108 22 Fidelius B 100 75 95 97 92 23 Jantarka B 91 63 95 90 85 24 Kepler A 128 144 158 133 141 25 Kredo A 109 107 105 106 107 26 Brilliant A 108 118 121 128 119 27 Cubus A 89 33 68 71 65 28 Julius A 132 159 161 126 145 29 Opus B 110 113 111 101 109 30 Toras A 128 123 112 105 117 Liczba doświadczeń 4 1 2 1 - Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian
Pozostałe doświadczenia z pszenicą ozimą W 2011 roku w Głubczycach i Bąkowie zakończono 3 letni cykl doświadczeń agrotechnicznych z pszenicą ozimą, w celu określenia wpływu gęstości i regulatorów wzrostu dla wybranych odmian na plonowanie i ważniejsze właściwości rolnicze. Kontynuowano również w tych miejscowościach doświadczenia z mikronawozami, a w Głubczycach zakończono we współpracy z JUNG Puławy doświadczenie mające na celu określenie przydatności 14 odmian pszenicy ozimej do późnego terminu, w porównaniu z 1 odmianą przewódkowej pszenicy jarej. W doświadczeniach z gęstościami prowadzonych po rzepaku m, w optymalnym terminie, na intensywnym poziomie agrotechniki badano wpływ czterech ilości wy ziarna (200, 300, 400 i 500 szt/m 2 ) na pięć odmian pszenicy ozimej (Tonacja, Bogatka, Figura, Muszelka i Finezja). Średnio dla wszystkich odmian najwyższy plon ziarna (90,2dt/ha) uzyskano dla wy 500 szt/m 2, a najniższy (84,4 dt/ha) dla 200 szt/m 2. Różnica wynosiła 5,8 dt/ha (6,9 %). W Głubczycach na bardzo dobrych glebach była ona mniejsza 4,8 dt/ha, a w Bąkowie na słabszych glebach większa 6,9 dt/ha. Różnice w plonowaniu między 500 a 300 szt/m 2 były znacznie mniejsze. (w Głubczycach 1,7 dt/ha, w Bąkowie 2,6 dt/ha), co wskazywałoby na celowość obniżania ilości wy, uwzględniając rodzaj gleby i koszt materiału siewnego. Średnio na wszystkich gęstościach wyróżniała się odmiana Tonacja, a słabiej plonowała Muszelka, zwłaszcza w Bąkowie (tabela 9). W tabeli 10 zestawiono ważniejsze właściwości rolnicze dla badanych odmian, przy różnych gęstościach. Średnio dla odmian, gęstości nie różnicowały wyraźniej wysokości roślin (o 1 cm były one wyższe tylko przy 500 szt/m 2 ), ich wylegania, które nieznacznie zwiększało się na wyższych gęstościach oraz masy 1000 ziaren (tylko przy 500 szt/m 2 była ona o 0,4 g niższa). Do odmian wyższych należały Tonacja, Finezja i Figura, najniższą była Muszelka. Bardziej podatnymi na wyleganie były Figura i Bogatka, a większą odpornością cechowały się Tonacja i Finezja. Wyższą masą 1000 ziaren odznaczały się Bogatka i Tonacja a niższą Finezja i Muszelka. W tabeli 11 przedstawiono wyniki badań jakościowych w latach 2009-2011. Gęstość ziarna w stanie zsypnym była zbliżona na poszczególnych ilościach wy i wynosiła średnio 75,5-75,8 kg/hl. Wyższą odznaczały się odmiany Finezja i Tonacja, a najniższą miała Muszelka. Zawartość białka w ziarnie była najwyższa dla gęstości 200 szt/m 2 i wynosiła 13,9 %. Na pozostałych gęstościach była zbliżona (13,6-13,7 %). Wyraźnie więcej białka od pozostałych odmian posiadała Finezja, a mniej Muszelka i Tonacja. Ilość glutenu w ziarnie była również wyższa przy gęstości 200 szt/m 2 i wynosiła 30,1 %. Na pozostałych gęstościach była zbliżona. Jego zawartością wyróżniały się odmiany Bogatka i Finezja, a mniej miały Muszelka i Tonacja. Wskaźnik sedymentacji był nieco wyższy przy gęstościach 200 i 300 szt/m 2 i wynosił 57-58 ml, a na gęstościach 400 i 500 szt/m 2 55 ml. Większym cechowały się Finezja, Figura i Muszelka a najniższym Tonacja. Liczba opadania mniejszą wartość miała przy gęstości 500 szt/m 2 (251 sek), a nieco wyższą przy pozostałych (259-271 sek). Wyróżniała się nią odmiana Finezja, a niższą cechowały się Figura i Tonacja.
Tabela 9. Pszenica ozima. Plon ziarna (%wzorca) przy różnych gęstościach. Przedplon rzepak, optymalny termin, intensywny poziom agrotechniki - a 2. Głubczyce i Bąków. Lata zbioru 2009-2011 Wysiew w szt/m 2 200 300 400 500 Lp Odmiana Głubczyce Bąków Średnia Głubczyce Bąków Średnia Głubczyce Bąków Średnia Głubczyce Bąków Średnia Wzorzec dt/ha 92,5 76,2 84,4 95,6 80,5 88,1 96,5 82,1 89,3 97,3 83,1 90,2 1 Tonacja 102 105 104 101 104 103 99 106 103 101 105 103 2 Bogatka 99 99 99 100 100 100 101 97 99 100 96 98 3 Figura 100 99 100 101 102 102 101 101 101 102 101 102 4 Muszelka 98 96 97 99 93 96 99 95 97 98 93 96 5 Finezja 100 101 101 98 100 99 99 101 100 100 105 103 Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian Tabela 10. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolnicze (odchylenia od wzorca) przy różnych gęstościach Lata zbioru 2009-2011 Lp Odmiana Wysokość roślin (cm) Wysiew w szt/m 2 200 300 400 500 Wylegani e (skala 9 0 ) Masa 1000 ziaren (g) Wysokość roślin (cm) Wylegani e (skala 9 0 ) Masa 1000 ziaren (g) Wysokość roślin (cm) Wylegani e (skala 9 0 ) Masa 1000 ziaren (g) Wysokość roślin (cm) Wylegani e (skala 9 0 ) Wzorzec 83 7,1 44,8 83 6,9 44,8 83 6,7 44,7 84 6,6 44,4 1 Tonacja 7 0,9 3,1 7 1,6 2,9 7 0,9 2,4 8 0,9 1,9 2 Bogatka -2-0,9 3,8-2 -0,6 4,1-3 -0,6 4,1-1 -0,9 4,2 3 Figura 4-1,2-0,3 4-1,0-0,5 5-1,1-0,3 4-1,5-0,8 4 Muszelka -14 0,4-3,5-13 0,1-3,0-14 0,3-3,1-13 -0,3-3,3 5 Finezja 5 0,9-3,1 5 0,5-3,4 5 0,6-3,0 4 0,7-4,2 Liczba doświadczeń 6 Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian Masa 1000 ziaren (g)
Gęstość ziarna w stanie zsypnym kg/hl Zawartość białka (% s.m) Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania (sek) Gęstość ziarna w stanie zsypnym kg/hl Zawartość białka (% s.m) Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania (sek) Gęstość ziarna w stanie zsypnym kg/hl Zawartość białka (% s.m) Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania (sek) Gęstość ziarna w stanie zsypnym kg/hl Zawartość białka (% s.m) Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania (sek) Tabela 11. Pszenica ozima. Wyniki analiz jakościowych (% wzorca) przy różnych gęstościach. Lata zbioru 2009-2011 Wysiew w szt/m 2 200 300 400 500 Lp Odmiana Wzorzec 75,7 13,9 30,1 58 264 75,5 13,7 29,4 57 259 75,8 13,6 29,5 55 271 75,7 13,6 29,4 55 251 1 Tonacja 102 100 94 89 89 101 97 97 85 92 102 98 97 83 93 102 97 96 89 95 2 Bogatka 98 99 108 95 104 100 100 106 93 100 99 101 106 93 104 99 100 103 90 99 3 Figura 99 100 100 105 85 100 102 98 105 84 99 100 99 107 81 99 100 99 108 87 4 Muszelka 96 97 94 106 101 97 98 97 108 107 96 97 91 105 101 97 99 97 106 103 5 Finezja 104 103 104 105 122 104 103 102 108 118 104 104 106 111 122 103 104 106 105 116 Liczba doświad. 5 Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian
W tabelach 12-14 przedstawiono wpływ regulatorów wzrostu na plonowanie, ważniejsze właściwości rolnicze i jakość dwóch odmian pszenicy ozimej Muszelka i Legenda, o skrajnie zróżnicowanej wysokości roślin, w zależności od temperatury i wilgotności powietrza w łanie. Regulatory wzrostu Moddus 250 EC 0,2 + Stabilan 750 SL 1l/ha zastosowano w fazie rozwojowej 1 kolanka (2009r 17.04, 2010r 27.04, 2011r 21.04) w 7 terminach dobowych, co dwie godziny w ciągu dnia (od 8 00-20 00 ). Doświadczenia prowadzono na intensywnym poziomie agrotechniki po rzepaku m, w optymalnym terminie (2009-30.09, 2010-24.09, 2011-24.09).Pomiary temperatury i wilgotności powietrza w łanie roślin wykonywano tylko w Głubczycach urządzeniem UCOM WM 2000. W poszczególnych latach temperatura i wilgotność były zróżnicowane, a średnio w 3-leciu najwyższe temperatury powietrza w łanie notowano w czasie opryskiwania regulatorami wzrostu w godzinach 12,14 i 16 00, a najniższe o godzinie 8 i 20 00. Odwrotnie kształtowała się wilgotność powietrza w łanie roślin. Najchłodniej w czasie opryskiwania w danym dniu było w 2009, a najcieplej zwłaszcza w godzinach południowych w 2011 roku. Najwyższą wilgotność w łanie notowano w 2009, a najniższą w 2010 roku. Średni plon ziarna w 3-leciu dla odmiany Muszelka wynosił 93,6 dt/ha. W Głubczycach był on bardziej wyrównany (od 99-101 % wzorca), a w Bąkowie bardziej zróżnicowany (96-107 % wzorca), lecz w obydwóch miejscowościach wyższy plon ziarna dla tej odmiany uzyskano przy stosowaniu regulatorów wzrostu w godzinach rannych i południowych (8,10,12,14). W godzinach popołudniowych i wieczornych był on niższy. Średni plon ziarna dla odmiany Legenda wyniósł 88,1 dt/ha. Również w Głubczycach był on bardziej wyrównany w czasie dnia (od 99-102 % wzorca), a w Bąkowie bardziej zróżnicowany (od 96-106 % wzorca). W obydwóch miejscowościach był on najwyższy o godzinie 8 00 rano. Średnio dla obydwóch badanych odmian pszenicy ozimej najwyższy plon ziarna uzyskano przy stosowaniu regulatorów wzrostu w godzinach rannych 8 i 10 00, przy temperaturze 13,0-21,9 0 C i wilgotności 52-64 % w łanie (tabela 12). W tabeli 13 zestawiono ważniejsze właściwości rolnicze dla odmian i terminów dobowych stosowania regulatorów wzrostu. Średnia wysokość roślin dla odmiany Muszelka wynosiła 70 cm, a dla Legendy 100 cm, bez większych różnic w poszczególnych przedziałach czasowych. Pomimo tak znacznej różnicy w wysokości roślin podatność obydwóch odmian na wyleganie była zbliżona, również bez większego zróżnicowania w poszczególnych godzinach dnia. Wysoka odmiana Legenda najsłabiej wylegała przy stosowaniu regulatorów wzrostu o godzinie 8 00, a Muszelka o godzinie 14 00.Przy zbliżonej masie 1000 ziaren dla odmian nie stwierdzono większych odchyleń jej wartości w poszczególnych terminach opryskiwania. Średnio, w latach 2009-2011 odmiana jakościowa Legenda miała lepsze wyróżniki jakości ziarna niż chlebowa Muszelka. Warunki pogodowe w czasie poszczególnych terminów stosowania regulatorów wzrostu powodowały pewne zróżnicowanie ich wartości dla odmian, mniejsze dla gęstości ziarna w stanie zsypnym (Muszelka 99-101 %, Legenda 100-101 %), a większe dla zawartości białka (Muszelka i Legenda 98-102 %), ilości glutenu (Muszelka 96-104, Legenda 95-103 %), wskaźnika sedymentacji (Muszelka 97-103, Legenda 98-102 %) oraz liczby opadania (Muszelka 98-104, Legenda 92-107 %) wzorca (tabela 14).
Tabela 12. Pszenica ozima. Plon ziarna (% wzorca) przy różnych terminach stosowania regulatorów wzrostu. Przedplon rzepak, intensywny poziom agrotechniki a 2. Głubczyce, Bąków. Lata zbioru 2009-2011 Lp Terminy stosowania regulatorów wzrostu Temperatura 0 C w czasie zabiegu * Wilgotność powietrza % w czasie zabiegu * Muszelka Plon ziarna dt/ha Odmiana Legenda 2009 2010 2011 śr. 2009 2010 2011 śr. Głubczyce Bąków średnia Głubczyce Bąków średnia Wzorzec dt/ha 101,0 86,2 93,6 97,9 78,2 88,1 90,9 1 8 00 11,2 13,9 13,8 13,0 67 65 61 64 101 100 101 102 106 104 103 2 10 00 18,5 25,0 22,1 21,9 61 41 54 52 100 107 104 99 98 99 102 3 12 00 20,4 30,5 36,3 29,1 58 34 28 40 101 98 100 99 101 100 100 4 14 00 22,5 29,5 38,5 30,2 57 42 26 42 99 104 102 100 100 100 101 5 16 00 20,9 32,0 31,8 28,2 52 29 34 38 99 98 99 100 96 98 99 6 18 00 15,6 19,5 19,5 18,2 56 53 69 59 100 96 98 99 104 102 100 7 20 00 9,0 12,0 10,1 10,4 79 72 98 83 100 98 99 101 96 99 99 Średnia 16,9 23,2 24,6 21,6 61 48 53 54 6 doświadczeń Wzorzec średnia dla wszystkich badanych terminów * - pomiary wykonano w Głubczycach M + L Muszelka + Legenda Średnia M + L
Tabela 13. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolnicze (odchylenia od wzorca) przy różnych dobowych terminach stosowania regulatorów wzrostu. Lata zbioru 2009-2011 Odmiana Lp Terminy stosowania Muszelka Legenda regulatorów wzrostu Wysokość roślin Wyleganie Masa 1000 ziaren Wysokość roślin Wyleganie Masa 1000 ziaren cm skala 9 o g cm skala 9 o g Wzorzec 70 6,1 40,6 100 skala 6,0 9 o 40,1 wyleganie 1 8 00 0 0 0-1 0,5-0,2 2 10 00 1-0,1-0,2 1-0,2 0,2 3 12 00-1 -0,1 0,3 1 0,1 0,2 4 14 00 1 0,3 0 1-0,3-0,2 5 16 00 1-0,2-0,3 1-0,2 0 6 18 00 1 0 0,2 0-0,2 0 7 20 00-1 0,1 0,1 0 0,3 0,2 Liczba doświadczeń 6 Wzorzec średnia dla wszystkich badanych terminów
Tabela 14. Pszenica ozima. Wyniki analiz jakościowych (% wzorca) przy różnych dobowych terminach stosowania regulatorów wzrostu. Lata zbioru 2009-2011 Lp Terminy stosowania regulatorów wzrostu Gęstość ziarna w stanie zsypnym (kg/hl) Zawartość białka (% s.m) Muszelka Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania (sek) Odmiana Gęstość ziarna w stanie zsypnym (kg/hl) Zawartość białka (% s.m) Legenda Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Wzorzec 72,8 13,2 28,6 54 270 76,9 14,2 30,7 57 288 1 8 00 100 102 103 103 99 101 98 98 102 103 2 10 00 100 100 96 99 98 100 100 95 102 95 3 12 00 100 99 96 99 98 100 100 100 100 101 4 14 00 100 98 99 98 101 100 102 102 98 92 5 16 00 99 100 104 101 104 100 100 103 99 101 6 18 00 100 101 100 99 102 100 100 101 102 107 7 20 00 101 101 102 97 99 100 98 102 99 104 Liczba doświadczeń 5 Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian Liczba opadania (sek)
W 2011 roku zakończono w Głubczycach, we współpracy z IUNG Puławy doświadczenia, mające na celu określenie przydatności 14 odmian pszenicy ozimej do opóźnionego terminu i porównania ich z 1 odmianą pszenicy jarej, o cechach przewódkowości. Były one prowadzone po rzepaku m, na intensywnym poziomie agrotechniki. Wyniki przedstawiono w tabelach 15-17. Średni plon ziarna wszystkich badanych odmian wyniósł w latach 2009-2011 94,8 dt/ha. Najwyższy (104,6 dt/ha) uzyskano w 2011, a najniższy (80,3 dt/ha) w 2009 roku. Wyróżniającymi się odmianami w tych warunkach były Smuga i Bogatka. Nateja uzyskała wysoki plon w 2009, a Boomer i Markiza w 2011 roku. Do najsłabiej plonujących należały Garantus i Naridana. Największe zróżnicowanie między odmianami notowano w 2009 roku (skrajnie 37 %). Badana w tych warunkach odmiana przewódkowej pszenicy jarej Tybalt plonowała średnio, lecz wyżej od 6 badanych odmian pszenicy ozimej (tabela 15). Przy średniej wysokości roślin 85 cm w 3-leciu i 89 cm w ostatnim roku do wyższych odmian należały Tonacja, Nateja, Smuga i Markiza, a niższymi były Muszelka, Naridana i Boomer. Wyleganie roślin było dość duże, większe w 2011 roku. Najsilniej wylegała pszenica jara Tybalt, a z formy ozimej Bogatka, Figura, i Muszelka ( w ostatnim roku również Naridana i Ostroga). Większą odpornością cechowały się Markiza, Garantus, Tonacja, Smuga i Boomer. Przy średniej masie 1000 ziaren 40,8g w 3-leciu i 43,3g w 2011 roku, celniejszym ziarnem odznaczały się odmiany Bogatka, Nateja, Smuga, Tonacja i Ostroga, a drobniejszym Garantus, Muszelka, Meteor i Tybalt (tabela 16). W tabeli 17 zestawiono wyniki analiz jakościowych dla 3-lecia 2009-2011. Gęstość ziarna w stanie zsypnym wynosiła średnio 73,0 kg/hl. Wyższą cechowały się odmiany Tonacja, Finezja, Smuga, Garantus i Nateja, a najniższą Muszelka i Tybalt. Przy średniej zawartości białka 13,6 % sm wyróżniały się Meteor, Markiza, Ostroga, Bogatka i Finezja, a odmiana pszenicy jarej Tybalt uzyskała najniższą wartość. Dużą ilością glutenu (przy średniej 28,2 %) odznaczały się Bogatka, Garantus i Finezja a najmniej miały go Tybalt i Meteor. Przy bardzo wysokim, średnim wskaźniku sedymentacji (60ml), większym charakteryzowały się Muszelka, Finezja, Naridana i Ostroga, a najniższym Markiza. Wysoką liczbą opadania (przy średniej 285 sek) wyróżniały się odmiany Tybalt, Markiza, Garantus i Smuga, a niższe wartości (< 220 sek) uzyskały Naridana i Figura.
Tabela 15. Pszenica ozima. Przedplon rzepak, opóźniony termin, intensywny poziom agrotechniki a 2. Plon ziarna (%wzorca). Głubczyce. Rok zbioru 2011,2010,2009 Lp Odmiana 2011 2010 2009 2009-2011 Wzorzec dt/ha 104,6 99,6 80,3 94,8 1 Tonacja 104 101 98 101 2 Bogatka 103 102 106 104 3 Figura 95 97 102 98 4 Muszelka 90 104 107 100 5 Finezja 98 99 100 99 6 Smuga 106 109 105 106 7 Boomer 107 104 - - 8 Naridana 94 93 93 94 9 Garantus 98 100 78 93 10 Markiza 106 96 103 102 11 Meteor 100 101 96 99 12 Nateja 102 96 115 103 13 Mulan 102 102 97 101 14 Ostroga o 94 92 102 96 15 Tybalt * 100 103 97 100 Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian o odmiana oścista, * - odmiana pszenicy jarej
Tabela 16. Pszenica ozima. Przedplon rzepak, opóźniony termin. Ważniejsze właściwości rolnicze odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru 2011,2009-2011 Lp Odmiana Wysokość roślin (cm) 2009-2011 Wyleganie (skala 9 0 ) Masa 1000 ziaren (g) 2011 2009-2011 2011 2009-2011 2011 2009-2011 Wzorzec 89 85 5,2 6,5 43,3 40,8 1 Tonacja 12 10 1,6 0,5 4,1 3,7 2 Bogatka -4-3 -1,7-0,6 8,1 8,3 3 Figura 4 4-0,9-0,9 0,3-0,1 4 Muszelka -15-13 -0,7-0,8-7,7-4,0 5 Finezja 4 2-0,2 0,1-2,0-2,4 6 Smuga 7 7 1,3 0,4 5,6 3,7 7 Boomer -6-1,1 - -0,2-8 Naridana -5-7 -1,2-0,2-1,3-0,8 9 Garantus -4-2 2,1 1,1-7,7-7,9 10 Markiza 6 5 2,6 2,1 0,1-1,7 11 Meteor 0 2-0,4-1,3-4,0-3,8 12 Nateja 8 7-0,4-0,4 7,4 3,6 13 Mulan -2-4 -0,2 0,5 0,1-1,6 14 Ostroga o 2 1-0,9 0,1 1,1 3,8 15 Tybalt * -2-3 -2,7-2,5-3,2-1,2 Liczba doświadczeń 1 3 1 3 1 3 Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian
Lp Tabela 17. Pszenica ozima. Przedplon rzepak, opóźniony termin. Wyniki analiz jakościowych ( % wzorca). Lata zbioru 2009-2011 Odmiana Klasa jakości Gęstość ziarna w stanie zsypnym (kg/hl) Zawartość białka (% s.m) Ilość glutenu (%) Wskaźnik sedymentacji (ml) Liczba opadania ( sek) 2009-2011 2009-2011 2009-2011 2009-2011 2009-2011 Wzorzec 73,0 13,6 28,2 60 285 1 Tonacja A 104 98 95 95 86 2 Bogatka B 100 102 123 104 83 3 Figura A 100 98 93 108 77 4 Muszelka B 94 101 102 112 87 5 Finezja A 104 102 114 110 103 6 Smuga A 104 99 100 108 111 7 Boomer A - - - - - 8 Naridana A 100 101 92 110 70 9 Garantus B 103 100 119 97 119 10 Markiza C 97 103 110 81 122 11 Meteor B 97 104 87 91 104 12 Nateja B 103 99 104 93 101 13 Mulan B 98 100 109 107 106 14 Ostroga o A 101 103 103 110 95 15 Tybalt * A 95 96 78 106 128 Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian A odmiana jakościowa, B - odmiana chlebowa, C pozostałe, K na ciastka