Fizjologia zwierząt SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język przedmiotu Rodzaj przedmiotu Rok studiów /semestr Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia przedmiotu Opis Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno-Chemiczny, Instytut Biologii Biologia Studia pierwszego stopnia Ogólnoakademicki Stacjonarne 0200-BS1-2FZZ Polski Przedmiot obowiązkowy, moduł kierunkowy II rok / III semestr Student powinien mieć zaliczone przedmioty: Biologia komórki, Biochemia. Wykład 30 godz. Laboratorium 45 godz. Celem przedmiotu jest wprowadzenie studenta w zagadnienia z zakresu fizjologii zwierząt. Podczas realizacji przedmiotu student poznaje procesy fizjologiczne, ich regulację oraz powiązania umożliwiające zachowanie homeostazy w organizmie, a także przystosowanie organizmów zwierzęcych do środowisk ich życia. Przedmiot umożliwia poznanie głównych parametrów fizjologicznych jako wskaźników zdrowia człowieka i zwierząt, rozwija umiejętność stosowania różnych metod w badaniach procesów fizjologicznych oraz interpretacji wyników. Metody dydaktyczne: wykład, konsultacje, wykonywanie doświadczeń według instrukcji podczas zajęć laboratoryjnych, analiza wyników. Formy zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę laboratoriów, egzamin. Efekty kształcenia i Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia 1. Student charakteryzuje mechanizmy procesów fizjologicznych organizmu zwierząt. K_W03, K_W04, K_W05, K_W06 2. Student wskazuje przykłady integracji procesów fizjologicznych. K_W06, K_U03, K_U08 3. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie zwierzęcym. K_W03, K_U06, K_U07, K_K08 4. Student nabiera praktycznej umiejętności stosowania elementarnych technik wykorzystywanych w fizjologii. K_W10, K_U01, K_U09, K_U12, K_U15, K_K02 5. Student wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej i innych. K_U16, K_K05, K_K06, K_K07, K_K09 Punkty ECTS 6 Bilans nakładu pracy studenta ii Wskaźniki ilościowe Ogólny nakład pracy studenta: 150 godz. w tym: udział w wykładach: 30 godz.; udział w zajęciach laboratoryjnych: 45 godz.; przygotowanie się do zajęć, zaliczeń, egzaminów: 66 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach, egzaminie: 9 godz. Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii : Liczba godzin Punkty ECTS wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 84 3,4 o charakterze praktycznym 120 4,8 Data opracowania: 01.10.2015 r. Koordynator przedmiotu: prof. dr hab. Tadeusz Włostowski
Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS B. Informacje szczegółowe Fizjologia zwierząt Opis Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący Treści merytoryczne przedmiotu: Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji 0200-BS1-2FZZ Biologia, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii Polski II rok / III semestr 30 godz., wykład prof. dr hab. Tadeusz Włostowski 1. Układ nerwowy: potencjał czynnościowy, kanały jonowe, receptory jonotropowe i metabotropowe, receptory czuciowe mechanizm fotorecepcji i słuchu, organizacja czynnościowa układu nerwowego. 2. Mięśnie poprzecznie prążkowane: budowa i mechanizm skurczu. 3. Autonomiczny układ nerwowy i mięśnie gładkie. 4. Sygnalizacja hormonalna: mechanizm działania hormonów, hormony podwzgórza i przysadki mózgowej, hormonalna regulacja poziomu glukozy we krwi oraz metabolizmu wapnia. 5. Serce i krążenie krwi: potencjał czynnościowy miocytów serca, układ bodźcoprzewodzący serca, skurcz miocytów serca, regulacja czynności serca, cykl hemodynamiczny serca. 6.Krążenie krwi: krwiobieg duży i mały, fizjologia sieci naczyń włosowatych, rola śródbłonka naczyniowego, regulacja krążenia krwi. 7. Krew: krwiotworzenie, funkcja krwinek, mechanizm czucia tlenu przez komórki (czynnik HIF), limfocyty T i B, główny kompleks zgodności tkankowej I i II. 8. Oddychanie: płuca ssaków, wymiana tlenu i dwutlenku węgla, regulacja oddychania, czucie tlenu przez komórki kłębkowe, płuca ptaków, skrzela i tchawki, oddychanie komórkowe, stres oksydacyjny. 9. Układ pokarmowy: regulacja przyjmowania pokarmu, trawienie i wchłanianie w przewodzie pokarmowym. 10. Osmoregulacja i wydalanie: struktura wody i ciśnienie osmotyczne, problemy osmotyczne zwierząt morskich i słodkowodnych, narządy wydalnicze, wytwarzanie moczu w nerce ssaka. Efekty kształcenia: 1. Student charakteryzuje mechanizmy procesów fizjologicznych organizmu zwierząt. 2. Student wskazuje przykłady integracji procesów fizjologicznych. 3. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie zwierzęcym. Sposoby weryfikacji: Egzamin pisemny w formie testu (pytania zamknięte, otwarte i problemowe). Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej 1. Pozytywna ocena zaliczenia laboratorium. 2. Pozytywna ocena egzaminu. Literatura podstawowa: 1. Krzymowski T., Przała J. (red). 2005. Fizjologia zwierząt. PWRiL, Warszawa
2. Włostowski T. 2006. Wykłady z fizjologii zwierząt. (http://biolchem.uwb.edu.pl/ip/pol/biologia/dyd/wykladtw.pdf). Literatura uzupełniająca: 1. Traczyk W. Z., Trzebski A. (red.) 2004. Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej PZWL, Warszawa. 2. Ganong W. 1994. Fizjologia. Podstawy fizjologii lekarskiej, PZWL, Warszawa 3. Schmidt-Nielsen K. 1992. Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska, PWN, Warszawa. 4. Kawiak J., Mirecka J., Olszewska M., Warchoł J. (red.) 1995. Podstawy cytofizjologii, PWN, Warszawa. 5. Stryer L. 1997. Biochemia, PWN, Warszawa.. podpis osoby składającej sylabus
Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS C. Informacje szczegółowe Fizjologia zwierząt Opis Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący 0200-BS1-2FZZ Biologia, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii polski II rok / III semestr 45 godz., laboratorium dr Elżbieta Bonda-Ostaszewska, dr Sebastian Maciak Treści merytoryczne przedmiotu: 1. Pobudliwość, zjawiska bioelektryczne w tkankach: przygotowanie preparatu mięśniowo-nerwowego, wpływ różnych podniet na preparat mięśniowo-nerwowy, prąd czynnościowy, skurcz wtórorzędny i sumowanie się podniet podprogowych. 2. Układ nerwowy, zmysły: budowa ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, budowa i działanie zmysłu wzroku, słuchu, węchu, smaku i równowagi, badanie odruchów żaby rdzeniowej, mierzenie czasu odruchowego, badanie odruchów u człowieka, badanie oka ludzkiego, badanie współzależności między zmysłem smaku i węchu, rozmieszczenie receptorów smakowych na języku. 3. Fizjologia mięśni: rejestracja skurczu pojedynczego mięśnia szkieletowego (izotonicznego i izometrycznego), sumowanie się skurczów, zmęczenie mięśnia, skurcz tężcowy zupełny i niezupełny, zapisywanie skurczu mięśnia gładkiego. 4. Krążenie płynów ustrojowych: budowa serca kręgowców, budowa i funkcja naczyń krwionośnych - naczynia tętnicze i żylne krążenia wielkiego i małego, obserwacja i zapisywanie skurczów serca żaby, prądy czynnościowe serca żaby, wpływ adrenaliny, acetylocholin i histaminy na serce i naczynia krwionośne języka żaby, pomiar ciśnienia tętniczego u człowieka. 5. Płyny ustojowe: zachowywanie się komórek krwi w roztworach izo-, hipo-, i hipertonicznym, wyznaczanie min- i maksimum rezystencji osmotycznej, czynniki hemolityczne, wykrywanie wybranych niebiałkowych składników osocza, analiza kryształków Teichman a jako przykład hemochromogenów, oznaczanie czasu krwawienia i czasu krzepnięcia, oznaczanie grup krwi, próba krzyżowa, wykonanie rozmazu, oznaczanie wartości hematokrytowej oraz ilości hemoglobiny we krwi, obliczanie liczby erytrocytów 6. Oddychanie: budowa układu oddechowego, wyznaczanie pojemności oddechowej i życiowej płuc, zmiany pojemności zapasowych płuc po wysiłku fizycznym. 7. Fizjologia trawienia: budowa układu pokarmowego, trawienie skrobi w jamie ustnej, badanie aktywności amylazy ślinowej i podpuszczki, budowa i funkcje wątroby i trzustki, działanie żółci na tłuszcze. 8. Termoregulacja: wpływ ukrwienia skóry oraz lokalnego oziębienia na reakcje termoregulacyjne, wpływ parowania wody na temperaturę ciała, wpływ wysiłku fizycznego na temperaturę ciała człowieka. 9. Fizjologia rozrodu: budowa jądra i jajnika ssaka, fazy cyklu płciowego u zwierząt i człowieka, określanie faz cyklu płciowego u myszy, rozwój i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych u myszy, wpływ odczynu środowiska i temperatury na aktywność ruchową plemników. 10. Układ hormonalny: gruczoły dokrewne i wydzielane przez nie
hormony, efekty niedoboru i nadmiaru hormonów, mechanizm działania i regulacja wydzielania hormonów, regulacja hormonalna niektórych procesów fizjologicznych (poziomu glukozy we krwi, cykl płciowy). 11. Fizjologia wydalania: budowa nerek, badanie rozpuszczalności mocznika i kwasu moczowego w wodzie, stwierdzenie obecności kwasu moczowego w odchodach ptaków i gadów, badanie funkcji cewek Malpighiego u karaczana, analiza moczu (ph, kwas moczowy, amoniak, chlorki, glukoza). Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Efekty kształcenia: 1. Student charakteryzuje mechanizmy procesów fizjologicznych organizmu zwierząt. 2. Student wskazuje przykłady integracji procesów fizjologicznych. 3. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie zwierzęcym. 4. Student nabiera praktycznej umiejętności stosowania elementarnych technik wykorzystywanych w fizjologii. 5. Student wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej i innych. Sposoby weryfikacji: 1. Bieżąca kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami (wejściówki). 2. Trzy kolokwia pisemne w formie testu (pytania otwarte i zamknięte). 3. Bieżąca ocena pracy zespołowej podczas analizy uzyskanych w trakcie zajęć wyników. 4. Sprawozdania pisemne z wykonanych ćwiczeń. 1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się jedną usprawiedliwioną nieobecność na zajęciach). 2. Pozytywna ocena pracy studenta podczas zajęć. 3. Zaliczenie sprawozdań z ćwiczeń. 4. Pozytywne oceny z trzech kolokwiów. Literatura podstawowa: 3. Krzymowski T., Przała J. (red). 2005. Fizjologia zwierząt. PWRiL, Warszawa Literatura uzupełniająca: 6. Traczyk W. Z., Trzebski A. (red.) 2004. Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej PZWL, Warszawa. 7. Ganong W. 1994. Fizjologia. Podstawy fizjologii lekarskiej, PZWL, Warszawa 8. Schmidt-Nielsen K. 1992. Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska, PWN, Warszawa. 9. Kawiak J., Mirecka J., Olszewska M., Warchoł J. (red.) 1995. Podstawy cytofizjologii, PWN, Warszawa. 10. Stryer L. 1997. Biochemia, PWN, Warszawa.. podpis osoby składającej sylabus
i Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć. Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne). ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach, realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS 25 30 h. iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.