Warszawa, 29 października 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-IX.431.2.25.2018.CW Pani Grażyna Ciulak Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Suchożebrach ul. Aleksandry Ogińskiej 11 08-125 Suchożebry WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U z 2017 r. poz. 2234) w związku z art. 6 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092 z późn. zm.) oraz zgodnie z Planem Kontroli Zewnętrznych MUW na rok 2018, kontrolerzy Wiesława Cybulska starszy inspektor wojewódzki i Joanna Stepczuk starszy inspektor wojewódzki w Oddziale do spraw Nadzoru Świadczeń w Wydziale Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, przeprowadzili w dniach 18 21 września 2018 roku kontrolę problemową w trybie zwykłym w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Suchożebrach. Przedmiot kontroli obejmował sprawdzenie sposobu organizacji oraz realizacji przez gminę zadań zleconych z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1952 z późn. zm.) w zakresie ustalania uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego. Kontrolą objęto okres od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia rozpoczęcia kontroli, tj. do 18 września 2018 r. Niniejszym przekazuję Pani wystąpienie pokontrolne. Za okres objęty kontrolą, Wojewoda Mazowiecki pozytywnie ocenił działania Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Suchożebrach w zakresie sposobu organizacji zadania oraz pozytywnie, pomimo stwierdzonych uchybień w przedmiocie ustalania uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego. 1. Organizacja realizacji zadania. Zadania z zakresu ustawy o świadczeniach rodzinnych Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje na podstawie regulaminu organizacyjnego wprowadzonego Zarządzeniem Nr 7/09 Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Suchożebrach z dnia 16 czerwca 2009 roku, zmienionego Zarządzeniem Nr 6/2012 z dnia 31 grudnia 2012 r. oraz Zarządzeniem Nr 4/2016 z dnia 17 marca 2016 roku. Kierownikiem kontrolowanej jednostki jest Pani Grażyna Ciulak, pełniąca
funkcję kierownika Ośrodka od 1 maja 1995 r., zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Ustawowe zadania realizuje Pani na podstawie upoważnienia Wójta Gminy z dnia 4 maja 2004 r. Upoważnienie wydane zostało na podstawie art. 20 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych i obejmuje prowadzenie postępowania w sprawach ustalania, przyznawania i wypłacania świadczeń rodzinnych oraz do wydawania decyzji w tych sprawach. Obsługę finansowo-księgową prowadzi Pani Grażyna Bielińska główna księgowa w wymiarze ½ etatu. Według Rozdziału II 2 powołanego wyżej Regulaminu Organizacyjnego, w skład Ośrodka wchodzi stanowisko pracy ds. świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego, a zadania tego stanowiska zawarto w dokumencie Opis Stanowiska pracy. W okresie objętym kontrolą zagadnienia powyższe realizowała Pani Edyta Wyżywniak (samodzielny referent ds. świadczeń rodzinnych), od 1 października 2008 r. posiadała upoważnienie Wójta Gminy Suchożebry do prowadzenia postępowań z zakresu świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego, a następnie od 1 kwietnia 2016 r. posiada upoważnienie do prowadzenia postępowania w sprawach świadczeń rodzinnych. Zatrudniona jest w Ośrodku od 1 maja 2004 r. w pełnym wymiarze czasu pracy, posiada aktualny zakres czynności adekwatny do realizowanych zadań, w którym określono realizację kontrolowanych zadań w wymiarze ½ etatu, a wymiarze ½ etatu jako pracownik socjalny. 2. Prawidłowość ustalania uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i jego wypłacania. W okresie objętym kontrolą Ośrodek prowadził 16 postępowań w zakresie świadczenia pielęgnacyjnego. Analizie poddano wszystkie sprawy zakończone wydaniem decyzji administracyjnych. Postępowanie w sprawach o świadczenie pielęgnacyjne wszczynano na wniosek, którego wzór określał Załącznik Nr 18 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 stycznia 2013 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz.U. z 2013 r., poz.3). Od dnia 2 stycznia 2016 r. na wniosek, którego wzór określał załącznik nr 14 rozporządzenia z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U., poz.2284), które obowiązywało do 31 lipca 2017 r. Po tej dacie, tj. od 1 sierpnia 2017 r. wzór wniosku został określony w 2 Rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych (Dz.U., poz.1466). Przyjęte do realizacji wnioski były zgodne z cyt. wyżej aktami wykonawczymi, były kompletne, prawidłowo wypełnione, opatrzone pieczęcią wpływu wniosku do ośrodka i podpisem osoby przyjmującej wniosek. Zawierały załączniki niezbędne do rozpatrzenia sprawy, tj. orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności oraz konieczne zaświadczenia i oświadczenia, w tym oświadczenia o zaprzestaniu wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustalano na czas określony, oznaczony w orzeczeniu o niepełnosprawności lub na czas nieokreślony jeżeli wynikało to z orzeczenia o niepełnosprawności. W analizowanym okresie świadczenie wypłacano 15 osobom, wszystkie świadczenia wypłacano rodzicom, którzy nie podjęli lub zrezygnowali z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem. Od 1 stycznia 2017 r. na
skutek corocznej waloryzacji świadczeń, z urzędu zostały przyznane w kwocie 1406 złotych miesięcznie, a od 1 stycznia 2018 r. w wysokości 1477 zł. W 15 z 16 skontrolowanych spraw świadczenie pielęgnacyjne przyznano zgodnie z żądaniem wnioskodawcy. Świadczenia przyznano zasadnie, prawidłowo określono ich wysokość oraz okres na jaki zostały przyznane, tj. zgodnie z zapisem art. 24 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Natomiast w jednym przypadku o numerze decyzji GOPS.4120.2.17.2017 z 14 lutego 2017 r. odmówiono przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z uwagi na niespełnianie warunków art. 17 ustawy do przyznania tego świadczenia. Odmowa przyznania świadczenia pielęgnacyjnego była zasadna. Uzasadnienie przedmiotowej decyzji zawierało dokładną analizę rozpoznawanej sprawy oraz w sposób jasny wskazywało, dlaczego wydano taką a nie inną decyzję. Strona złożyła odwołanie od tej decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Organ II instancji utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. We wszystkich wydanych decyzjach przyznających prawo do świadczenia pielęgnacyjnego zawarto informację o formie wypłaty świadczenia, natomiast nie zawarto informacji o terminie wypłaty. Decyzje zawierały jednak informację, że świadczenie będzie wypłacone według harmonogramu wypłat stanowiącego załącznik do decyzji. Wypłaty świadczeń we wszystkich analizowanych sprawach były realizowane najpóźniej do dnia ustalonego w harmonogramie wypłat. Świadczenia wypłacano w terminie do 27 dnia każdego miesiąca na konta bankowe wskazane przez świadczeniobiorców, a w dwóch przypadkach - gotówką w kasie banku. Terminowość wypłaconych świadczeń sprawdzono na podstawie weryfikacji list wypłat o numerach 623 z 27 czerwca 2018 r. (przelewy i wypłaty gotówkowe), 561 z 27 lipca 2017 r. (przelewy i listy gotówkowe), 541 z 27 lipca 2017 r. (przelewy i wypłaty gotówkowe). Należy zaznaczyć, że harmonogram wypłat obejmował okres od miesiąca przyznania prawa do świadczenia do końca miesiąca, do którego przyznano świadczenie lub do końca okresu świadczeniowego tj. do 31 października (jak w świadczeniach rodzinnych). A zatem osoba, której przyznano świadczenie pielęgnacyjne na okres np. do 30 czerwca 2020 r. nie posiadała bieżącej informacji o terminach wypłat świadczenia. W wydanych decyzjach administracyjnych uwzględniono elementy, o których mowa w art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1060 r. Kodeks postępowania administracyjnego. Decyzje zawierały oznaczenie organu właściwego, tj. Wójta Gminy Suchożebry, datę wydania, podstawę prawną, rozstrzygnięcie, pouczenie wskazujące termin i sposób wniesienia odwołania jak również informacje o konieczności zgłoszenia przez stronę wszelkich zmian mających wpływ na prawo do świadczenia. Wydane zostały przez kierownika Ośrodka zgodnie z treścią posiadanego w tym zakresie upoważnienia. W pouczeniach decyzji wydanych po wydanych po 1 czerwca 2017 r. były informacje o możliwości i skutkach zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania, zgodnie z art. 127a Kpa. W podstawie prawnej decyzji przyznających prawo do świadczenia pielęgnacyjnego powoływano przepis art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych bez wskazania osób uprawnionych wymienionych w art. 17 ust. 1 pkt 1-4 cyt. ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że wydane decyzje w przedmiocie przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego nie zawierały uzasadnienia prawnego i faktycznego. Organ jest zobowiązany do wyjaśnienia stronom zasadności przesłanek, którymi się kierował przy załatwianiu
sprawy. Motywy te powinny znaleźć swój wyraz w uzasadnieniu faktycznym i prawnym, bowiem strony mają prawo znać argumenty i przesłanki podejmowanych wobec nich decyzji. Na podstawie art. 107 4 kodeksu postępowania administracyjnego organ I instancji może odstąpić od uzasadnienia decyzji administracyjnej w sytuacji, gdy uwzględnia ona w całości żądania strony. W takim przypadku w podstawie prawnej decyzji należy przywołać ten przepis, a w uzasadnieniu decyzji przywołać jego pełną treść. W żadnej ze skontrolowanych spraw organ nie korzystał z tej możliwości. We wszystkich skontrolowanych sprawach decyzje administracyjne doręczone były w lokalu gminy, tj. zgodnie z art. 42 2 Kpa. Fakt osobistego odbioru decyzji został potwierdzony podpisem strony wraz z datą na kopii decyzji znajdującej się w aktach sprawy. Sprawy świadczeniobiorców załatwiano w terminach zgodnych z kpa i przepisami ustawy o świadczeniach rodzinnych, licząc od daty złożenia wniosku. W aktach 15 skontrolowanych spraw, w których przyznano świadczenie wnioskodawcy znajdowały się dowody potwierdzające dokonanie ustaleń w zakresie objęcia obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Jednostka kontrolowana występowała do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie ustalenia okresu niezbędnego do uzyskania okresu ubezpieczenia emerytalnego i rentowego (składkowego i nieskładkowego) odpowiednio 20- letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę. Ustalono to w 8 sprawach, (w 2 sprawach o numerach decyzji GOPS.4120.2.4.3.2017 z 02.10.2017 r. i GOPS.4120.2.10.2.2016 z 17.11.2016 r. Ośrodek oczekuje na informację z ZUS), natomiast w 7 kolejnych wystąpienie takie nie było konieczne, ponieważ świadczeniobiorcy posiadali tytuł ubezpieczenia w KRUS. W okresie objętym kontrolą Ośrodek za 7 osób opłacał składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 6 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2017 r., poz.1778) oraz za 7 osób do KRUS na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2017 r., poz. 2336 z późn. zm.). Za 1 osobę nie opłacano składek emerytalnych i rentowych, ponieważ osoba legitymowała się wymaganym okresem opłacania składek. Wydane decyzje w przedmiocie przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego zawierały informację o opłacaniu przez Ośrodek składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie zdrowotne. Na dzień kontroli jednostka kontrolowana opłacała składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za 11 osób, które nie posiadają wymaganego okresu ubezpieczenia emerytalnego i rentowego (składkowego i nieskładkowego). Za 6 osób składki opłacane są do ZUS, zaś za 5 osób do KRUS, a 4 kolejne osoby zaprzestały pobierania świadczenia pielęgnacyjnego (GOPS.4120.2.6.2.2016 z 07.03.2016 r.,gops.4120.2.3.3.2017 z 25.01.2017 r., GOPS.4120.2.15.2016 z 11.10.2016 r., GOPS.4120.2.18.2017 z 06.07.2017 r.). Za 7 osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne Ośrodek opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ osoby te nie podlegały obowiązkowi ubezpieczenia z innego tytułu. Pozostali świadczeniobiorcy 4 osoby posiadają inny tytuł ubezpieczenia zdrowotnego. Dokonano w tym zakresie ustaleń. Świadczeniobiorcy złożyli oświadczenia, z których wynika, że zostali zgłoszeni do ubezpieczenia zdrowotnego przy mężu lub żonie.
Za stwierdzone uchybienia odpowiedzialność ponosi Pani jako kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Suchożebrach oraz pracownik merytoryczny, realizujący kontrolowane zagadnienia. Przedstawiając powyższe oceny i uwagi wynikające z ustaleń kontroli, zobowiązuję Panią kierownik do podjęcia następujących działań: 1. Decyzje administracyjne wydawać zgodnie z zapisami art. 107 1 i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257), tj. uzasadniać je prawnie oraz faktycznie. W przypadku odstępowania od uzasadnienia w decyzjach w całości spełniających żądanie strony, w podstawie prawnej oraz pod rozstrzygnięciem decyzji wskazywać art. 107 4 Kodeksu postępowania administracyjnego. Ponadto, zwracam uwagę na zasadność zamieszczania w decyzjach administracyjnych w przedmiocie ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego informacji o terminie wypłaty świadczeń. Informuję, że na podstawie art. 48 ustawy o kontroli w administracji rządowej od wystąpienia pokontrolnego nie przysługują środki odwoławcze. Jednocześnie zobowiązuję Panią do przekazania, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, pisemnej informacji o sposobie wykonania zaleceń, albo o innym sposobie usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Anna Karpińska Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Pan Jacek Świrski Wójt Gminy Suchożebry