Małopolska Kampania Sześciolatek w szkole podsumowanie I etapu Przygotowanie dzieci sześcioletnich, ich rodziców, szkół oraz samorządów na obniżenie wieku szkolnego jest dużym wyzwaniem dla wszystkich środowisk zajmujących się oświatą. Szczególnie istotne jest rzetelne przygotowanie informacji dla rodziców o gotowości szkolnej sześciolatków oraz o stanie przygotowania szkół na ich przyjęcie, gdyż w latach 2012 i 2013 decyzja o rozpoczęciu nauki w szkole przez dziecko sześcioletnie nadal pozostaje w gestii rodziców. Objęcie obowiązkiem szkolnym wszystkich dzieci sześcioletnich nastąpi od dnia 1 września 2014 roku. W styczniu 2012 roku Małopolski Kurator Oświaty zainicjował Kampanię Sześciolatek w szkole. Ma ona na celu przekazanie informacji o stanie przygotowania szkół na przyjęcie dzieci sześcioletnich, zwiększenie wiedzy rodziców na temat gotowości szkolnej sześciolatków, a także wsparcie samorządów i dyrektorów szkół w zapewnieniu właściwego standardu opieki nad uczniem sześcioletnim. Ponadto w Kampanii upowszechniane są dobre praktyki w zakresie edukacji sześciolatków i stanu przygotowania szkół do ich przyjęcia. I etap Kampanii przebiegał w terminie od stycznia 2012 r. do czerwca 2012 r., natomiast przed nami drugi etap, który będzie realizowany od września 2012 r. do czerwca 2013 r. W I edycji Kampanii podjęto szereg działań: W styczniu i lutym zorganizowano dla dyrektorów szkół i organów prowadzących 13 konferencji inaugurujących kampanię z udziałem pracowników Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej, którzy przybliżyli uczestnikom tematykę gotowości szkolnej dzieci sześcioletnich. Pracownicy Kuratorium Oświaty przedstawili założenia Kampanii oraz harmonogram działań. Dyrektorzy szkół zaprezentowali dobre praktyki oraz podzielili się doświadczeniami z zakresu edukacji sześciolatków. 1
Została wydana ulotka informacyjna dla rodziców, w której przedstawiono zadania szkoły i nauczycieli dotyczące przygotowania do przyjęcia dzieci sześcioletnich do pierwszej klasy. Zamieszczono w niej także informacje na temat gotowości dziecka do podjęcia nauki szkolnej. Marcowy numer Biuletynu Informacyjnego Kuratorium Oświaty w Krakowie w całości został poświęcony edukacji szkolnej dzieci sześcioletnich. Na stronie internetowej Kuratorium Oświaty w Krakowie zamieszczono baner Sześciolatek w szkole, informacje dotyczące kampanii oraz dobre praktyki w zakresie edukacji dzieci sześcioletnich. We współpracy z Rzecznikiem Prasowym Wojewody Małopolskiego założono blog oraz utworzono profil Kampanii na portalu społecznościowym facebook, gdzie zamieszczane są informacje związane z edukacją dzieci sześcioletnich. Pięć szkół otrzymało certyfikaty Szkoła przyjazna dla dziecka sześcioletniego : Szkoła Podstawowa Nr 142 im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie, Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Laskowej, Szkoła Podstawowa Nr 155 im. Św. Jadwigi Królowej w Krakowie, Publiczna Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Kazimierza Brodzińskiego w Bochni, Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Miechowie. 2
Została przeprowadzona małopolska edycja konkursu Ministra Edukacji Narodowej Mam 6 lat, która skierowana była do rad rodziców szkół podstawowych i przedszkoli. Celem konkursu było upowszechnianie najciekawszych form aktywności rad rodziców umożliwiających przyjazną adaptację dzieci sześcioletnich do edukacji szkolnej oraz wsparcie współpracy między tymi radami. Udział w nim wzięło 75 rad rodziców (25 z przedszkoli i 50 ze szkół podstawowych). Dwie rady rodziców z naszego województwa uzyskały tytuł laureata ogólnopolskiego. Były to: Rada Rodziców ze Szkoły Podstawowej im. Dywizjonu 303 w Śleszowicach, Rada Rodziców z Przedszkola nr 2 w Nowym Targu. Tytuł finalisty otrzymały Rady Rodziców reprezentujące następujące placówki: Samorządowe Przedszkole Nr 136 przy Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 35 w Krakowie, Przedszkole Publiczne Nr 32 w Tarnowie, Szkoła Podstawowa nr 1 w Zespole Szkół Samorządowych Nr 1 w Limanowej, Zespół Szkół Podstawowo-Gimnazjalnych w Podegrodziu. Wizytatorzy Małopolskiego Kuratorium Oświaty odbyli spotkania z nagrodzonymi Radami Rodziców, podczas których omówiono wdrożenie działań umożliwiających przyjazną adaptację dzieci sześcioletnich do edukacji szkolnej. 3
Podsumowaniem I etapu Kampanii było przeprowadzenie dwóch konferencji (w Tarnowie i Andrychowie), podczas których dzielono się doświadczeniami w zakresie pracy z dziećmi sześcioletnimi. Została przeprowadzona ankieta dla dyrektorów szkół podstawowych, sześcioletnich ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia oraz specjalnych ośrodków szkolnowychowawczych, w celu rozpoznania przygotowania małopolskich szkół do przyjęcia dzieci sześcioletnich do klasy pierwszej. Spośród 1467 szkół podstawowych z terenu województwa małopolskiego udział wzięły 1223 szkoły, co stanowi 83,37%. Wyniki posłużyły do sporządzenia raportu dotyczącego dzieci sześcioletnich, którego wyniki były następujące: Do klasy pierwszej na rok szkolny 2012/2013 w Małopolsce zostało zapisanych ogółem 4706 dzieci spośród 32 652 urodzonych w 2006 roku, co stanowi 14,41% sześciolatków. 89% badanych szkół z terenu województwa małopolskiego przygotowało ofertę edukacyjną dla dzieci sześcioletnich i upowszechnia ją poprzez: tablice informacyjne, 4
ulotki, strony internetowe szkoły i organu prowadzącego, lokalną prasę, zebrania z rodzicami dzieci sześcioletnich oraz spotkania indywidualne. 91,3% tych szkół zorganizowało najczęściej dwa spotkania z rodzicami dzieci sześcioletnich. W 74% zainicjowano także dni otwarte. W przypadku 39% szkół organ prowadzący zwrócił się do rodziców z pisemną informacją na temat wcześniejszej możliwości rozpoczęcia edukacji szkolnej. Rodzice dzieci sześcioletnich uczestniczyli w spotkaniach z następującymi specjalistami: pedagogiem, logopedą, psychologiem, pielęgniarką szkolną, wychowawcami oddziałów przedszkolnych, rodzicami dzieci, które wcześniej rozpoczęły edukację szkolną, pracownikami poradni psychologiczno - pedagogicznej, oligofrenopedagogiem, nauczycielami edukacji wczesnoszkolnej, surdopedagogiem, terapeutą, psychoterapeutą, dyrektorem szkoły, przedstawicielami służb mundurowych, lekarzem, nauczycielem gimnastyki korekcyjnej, reedukatorem, doradcą ds. edukacji dzieci niepełnosprawnych, nauczycielami świetlicy, przedstawicielem organu prowadzącego, metodykiem edukacji wczesnoszkolnej, wizytatorem Kuratorium Oświaty w Krakowie, rehabilitantem, pedagogami specjalnymi, bibliotekarzami, socjoterapeutą. Ponadto mieli kontakt z rodzicami uczniów, którzy wcześniej rozpoczęli naukę w szkole. W 97% szkół nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej współpracowali z nauczycielami wychowania przedszkolnego w zakresie: organizacji imprez i uroczystości, organizacji konkursów i turniejów oraz pracy w zespołach samokształceniowych. Dyrektorzy wskazują także na inne formy w tym zakresie: wycieczki i wyjazdy, lekcje otwarte, konsultacje, wymiana informacji, przedstawienia, zespoły pomocy psychologiczno pedagogicznej, zajęcia biblioteczne, szkolenia dla nauczycieli, badanie dojrzałości szkolnej, analiza podstawy programowej i dobór odpowiednich programów nauczania, wizyty przedszkolaków w szkole, obserwacja zajęć w przedszkolu oraz spotkania z rodzicami wychowanków przedszkoli. 74% szkół prowadziło diagnozę procesu adaptacji dzieci sześcioletnich w szkole. W 40% szkół opracowano program ich adaptacji. Dzieci sześcioletnie uczęszczające do szkół województwa małopolskiego najsłabiej radzą sobie w sferze emocjonalnej oraz w zakresie samodzielności oraz przestrzegania norm i reguł współżycia w grupie. W 84% szkół edukacja dzieci sześcioletnich odbywa się w oddziałach mieszanych (wspólnie z dziećmi siedmioletnimi). W zdecydowanej większości szkół sale lekcyjne, w których odbywają zajęcia dzieci sześcioletnie, są podzielone na część edukacyjną i rekreacyjną. Znajdują się tam kąciki tematyczne przygotowane do realizacji podstawy programowej. 93% szkół umożliwia dzieciom pozostawienie podręczników i przyborów w sali lekcyjnej. W 77% uczniowie mają dostęp do zestawów komputerowych z oprogramowaniem odpowiednim do ich wieku, możliwości i potrzeb. 5
61% szkół organizowało opiekę świetlicową dla dzieci sześcioletnich (w grupie mieszanej ze starszymi uczniami). W 45 szkołach są to zajęcia zorganizowane wyłącznie dla dzieci sześcioletnich. W 86% szkół uczestniczących w badaniu ankietowym dzieci mają możliwość korzystania z posiłków. W zdecydowanej większości rady rodziców współpracują ze szkołami w zakresie tworzenia sprzyjającego środowiska dla dzieci sześcioletnich. Analiza powyższych danych wskazuje, iż szkoły województwa małopolskiego w zdecydowanej większości są przygotowane na przyjęcie dzieci sześcioletnich do pierwszej klasy. Podsumowując powyższe działania w I etapie kampanii Sześciolatek w szkole należy stwierdzić, iż zostały w pełni zrealizowane i przyniosły oczekiwane rezultaty. Druga edycja pozwoli na kontynuację i poszerzenie zakresu działań ukierunkowanych na wcześniejsze rozpoczęcie edukacji szkolnej przez dzieci. Elżbieta Kowalczyk Dyrektor Delegatury Kuratorium Oświaty w Wadowicach 6