Analiza zmian astygmatyzmu rogówkowego porównanie trzech metod usunięcia skrzydlika

Podobne dokumenty
lek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Porównanie skuteczności i bezpieczeństwa fakoemulsyfikacji koaksjalnej wykonanej przez cięcie 2,65 mm i 2,2 mm w badaniu prospektywnym randomizowanym.

Wpływ masażu leczniczego na zmiany parametrów ciśnienia i tętna

OCENA WPŁYWU PRACY WZROKOWEJ Z MONITORAMI EKRANOWYMI NA TEMPERATURĘ POWIERZCHNI OKA I CIŚNIENIE WEWNĄTRZGAŁKOWE

STRESZCZENIE. Przyjęto dopuszczalny błąd statystyczny na poziomie p 0,05, p 0,01 oraz p 0,001.

Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study

Two techniques of pyramidalis muscle dissection in Pfannenstiel incision for cesarean section

WYDAJNOŚĆ POMPOWANIA W MIESZALNIKU Z DWOMA MIESZADŁAMI NA WALE THE PUMPING EFFICIENCY IN DUAL IMPELLER AGITATOR

OCENA ASTYGMATYZMU INDUKOWANEGO CHIRURGICZNIE W TECHNICE BIMANUALNEJ OPERACJI ZAĆMY. Promotor pomocniczy: dr n. med.

Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE

Zmiany w przednim odcinku oka u chorych na cukrzycę typu 2. w zależności od wartości HbA 1c

WYBÓR FORMY OPODATKOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW NIEPOSIADAJĄCYCH OSOBOWOŚCI PRAWNEJ

The application of classic massage and magnetic therapy in treatment of chronic lower back pain

CENTRALNA PRZYCHODNIA REHABILITACYJNO- LECZNICZA POLSKIEGO ZWIĄZKU NIEWIDOMYCH w WARSZAWIE KRZYSZTOF STARZYK

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży

138 Forum Bibl. Med R. 4 nr 1 (7)

Analiza nośności pionowej pojedynczego pala

Wpływ protezoplastyki bioder na aktywność seksualną pacjentów

The Influence of Anxiety Induced by Conservative Dentistry Procedures on Occurrence of Cardiac Arrhythmia in Patients with Ischaemic Heart Disease

Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości

Kamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE

INTERPRETACJA WYNIKÓW BADANIA WSPÓŁCZYNNIKA PARCIA BOCZNEGO W GRUNTACH METODĄ OPARTĄ NA POMIARZE MOMENTÓW OD SIŁ TARCIA

Centrum Badań Naukowych, Chirurgia Refrakcyjna "LUMED"

Załącznik do wytycznych operacyjnego leczenia zaćmy u pacjentów z astygmatyzmem rogówkowym

Zastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie

WYSTĘPOWANIE ORAZ CZYNNIKI RYZYKA OBRZĘKU CHŁONNEGO U KOBIET PO OPERACJI RAKA PIERSI

Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska

Choroby narządu wzroku

STRESZCZENIE Tytuł pracy doktorskiej: Wstęp: Cel pracy:

POLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE

Lęk przed operacją ginekologiczną a przebieg okresu pooperacyjnego

Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.

Problematyka modelowania obciążeń dynamicznych dźwignic wywołanych jazdą po nierównościach

Laserowa korekcja wzroku

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 365 SECTIO D 2005

Maciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych.

THE ANALYSIS OF THE INFLUENCE OF INFORMATION TECHNOLOGY MANAGEMENT INTRODUCTION ON THE STORING PROCESS IN ZWS SILESIA COMPANY

Laboratorium Metod i Algorytmów Sterowania Cyfrowego

CHARAKTERYSTYKI ZŁOŻONYCH UKŁADÓW Z TURBINAMI GAZOWYMI

Ocena efektywności klinicznej operacji typu T-Sling z fiksacją taśmy wykonywanej w ramach procedury jednodniowej i standardowej

Analiza czynników wpływających na spożycie warzyw i owoców przez dzieci w wieku szkolnym

ĆWICZENIE BADANIE BEZPIECZEŃSTWA UŻYTKOWEGO SILOSÓW WIEŻOWYCH

Instrukcja do laboratorium z fizyki budowli. Ćwiczenie: Pomiar i ocena hałasu w pomieszczeniu

Ćwiczenie 4. Wyznaczanie poziomów dźwięku na podstawie pomiaru skorygowanego poziomu A ciśnienia akustycznego

Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych. "Wieloaspektowa ocena kanaloplastyki i sklerektomii głębokiej niepenetrującej

J. Szantyr Wykład nr 16 Przepływy w przewodach zamkniętych

Zakres zagadnienia. Pojęcia podstawowe. Pojęcia podstawowe. Do czego słuŝą modele deformowalne. Pojęcia podstawowe

Wady refrakcji u niemowląt, dzieci i młodzieży.

ODPOWIEDZI NA PYTANIA. Dotyczy przetargu nieograniczonego na zakup sterylizatora parowego w formie leasingu finansowego (znak sprawy 75/13)

Wydział Elektryczny Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu METROLOGIA

ABERRACJE MONOCHROMATYCZNE U DZIECI I MŁODZIEŻY W WARUNKACH CYCLOPLEGII

W latach pracował w Klinice Okulistyki Akademii Medycznej w Lublinie. W

ANALIZA ZALEśNOŚCI KĄTA PODNIESIENIA LUFY OD WZAJEMNEGO POŁOśENIA CELU I STANOWISKA OGNIOWEGO

Bariery uprawiania turystyki przez osoby niepełnosprawne w kontekście statusu materialnego Krzysztof Kaganek 1

BeStCAD - Moduł INŻYNIER 1

OBCIĄŻALNOŚĆ PRĄDOWA GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ CURRENT-CARRYING CAPACITY OF OVERHEAD CONTACT LINE

Zapomnij o okularach , Warszawa

Wskaźnik smukłości a wysklepienie podłużne stóp studentów

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis

CZYNNIKI ROKOWNICZE U CHORYCH DOROSŁYCH NA CHŁONIAKI NIEZIARNICZE. Klinika Onkologii, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków

LABORATORIUM ĆWICZENIE LABORATORYJNE NR 7. Temat: Określenie sztywności ścianki korpusu polimerowego - metody analityczne i doświadczalne

THE ROLLING CONTACT FATIGUE LIFE INVESTIGATION OF ROLLER BEARINGS ELEMENTS ON THE STBL-02 STAND

NAFTA-GAZ, ROK LXIX, Nr 8 / 2013

PROSZKI CERAMICZNE. Metody badań morfologii proszków. Metody badań morfologii proszków. Metody badań morfologii proszków

KARTA PRZEDMIOTU. Egzamin / zaliczenie na ocenę*

Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie medycyny

Ingrid Wenzel. Rozprawa doktorska. Promotor: dr hab. med. Dorota Dworakowska

Wstęp teoretyczny: Krzysztof Rębilas. Autorem ćwiczenia w Pracowni Fizycznej Zakładu Fizyki Akademii Rolniczej w Krakowie jest Barbara Wanik.

Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny) dr hab. inż. Lidia Dąbek, prof.

ZASTOSOWANIE WSKAŹNIKA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI GŁOSOWEJ (VOICE HANDICAP INDEX VHI) W OCENIE EFEKTYWNOŚCI TERAPII GŁOSU U NAUCZYCIELI

Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report

Formularz recenzji magazynu. Journal of Corporate Responsibility and Leadership Review Form

Projekt 9 Obciążenia płata nośnego i usterzenia poziomego

Jak określić stopień wykorzystania mocy elektrowni wiatrowej?

Spearman.

Ocena poziomu wiedzy położnic na temat okresu połogu

Porównanie skuteczności leków adiuwantowych. w neuropatycznym bólu nowotworowym1

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

STRESZCZENIE. Słowa kluczowe: różnowzroczność, astygmatyzm, soczewka toryczna, zaćma, fakoemulsyfikacja, wyniki ABSTRACT

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI

Klasyczne objawy POChP a wynik przesiewowej spirometrii u pacjentów POZ w Bydgoszczy

Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne

Wczesna diagnostyka stożka rogówki Czy można wykorzystać OCT?

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory Agata Miłaszewska 3gB

Ćwiczenie H-2 WPŁYW UKŁADU ZASILANIA NA MIKROPRZEMIESZCZENIA W DWUSTRONNEJ PODPORZE HYDROSTATYCZNEJ (DPH)

STYL ŻYCIA A FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE OSÓB STARSZYCH. DONIESIENIE WSTĘPNE LIFESTYLE AND COGNITIVE FUNCTIONING IN OLDER PEOPLE. A PRELIMINARY STUDY

Stan środowiska przyrodniczego a występowanie alergii i astmy w Polsce wyniki ECAP

Podaż wybranych witamin rozpuszczalnych w tłuszczach w całodziennych racjach pokarmowych młodzieży

Zastosowanie wewnątrzgałkowych soczewek torycznych w trakcie operacji zaćmy u pacjentów z chorobami zniekształcającymi rogówkę

ReLEx SMILE firmy ZEISS Pierwsza minimalnie inwazyjna, bezpłatkowa technika SMILE

OCENA ROZWOJU PSYCHOMOTORYCZNEGO NIEMOWLĄT URODZONYCH PRZEDWCZEŚNIE W PIERWSZYM PÓŁROCZU ŻYCIA

Porównanie wpływu trądziku zwykłego na komfort życia studentów wydziałów medycznych

przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia

II. BUDOWA EFEKTYWNEGO PORTFELA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH

Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny) dr hab. inż. Lidia Dąbek, prof.

Transkrypt:

PRACE ORYGINALNA (12) htts://doi.org/10.5114/ko.2018.79126 Analiza zmian astygmatyzmu rogówkowego orównanie trzech metod usunięcia skrzydlika Changes in corneal astigmatism following terygium surgery comarison of 3 different surgical techniques Mateusz Tłustochowicz, Karolina Krix-Jachym, Anna Byszewska, Marek Rękas Klinika Okulistyki Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie Kierownik: łk rof. dr hab. n. med. Marek Rękas Abstrakt: Cel: ocena wływu różnych tyów oeracji usunięcia skrzydlika na zmianę astygmatyzmu rogówkowego. Materiał i metody: 70 oczu 68 acjentów ze skrzydlikiem ierwotnym zostało oddanych oeracji jedną z trzech metod chirurgicznych: I usunięcie skrzydlika z rzeszczeem nabłonkowo-lamelarnym sojówki z użyciem szwów, II usunięcie skrzydlika z użyciem błony owodniowej oraz kleju tkankowego, III usunięcie skrzydlika z rzeszczeem nabłonkowo-lamelarnym sojówki z zastosowaniem kleju tkankowego. Analizowano dane demograficzne oraz wynik autorefraktometrii wykonanej rzed oeracją oraz o 1, 30, 90, 180 dniach od oeracji, najleszą skorygowaną ostrość wzroku oraz toografię rogówki. Na odstawie toografii rogówki dokonano analizy astygmatyzmu rzedoeracyjnego oraz jego zmiany o oeracji. Wyniki: wartość astygmatyzmu w gruie o oeracji usunięcia skrzydlika z rzeszczeem nabłonkowo-lamelarnym sojówki z użyciem szwów zmniejszyła się z 1,180 ± 0,766 do 0,578 ± 0,437, w gruie o oeracji usunięcia skrzydlika z użyciem błony owodniowej oraz kleju tkankowego z 2,647 ± 2,010 do 0,554 ± 0,478, natomiast w gruie o oeracji usunięcia skrzydlika z rzeszczeem nabłonkowo-lamelarnym sojówki z zastosowaniem kleju tkankowego z 1,355 ± 2,476 do 0,853 ± 0,601. Astygmatyzm rogówkowy o usunięciu skrzydlika nie różnił się istotnie statystycznie między gruami ( = 0.553). Wnioski: skrzydlik owoduje astygmatyzm rogówkowy, który zmniejsza się wskutek zabiegu jego usunięcia wszystkimi trzema metodami, niezależnie od techniki chirurgicznej. Słowa kluczowe: usunięcie skrzydlika, zmiany astygmatyzmu, toografia rogówki. Abstract: Aim: To evaluate changes in corneal astigmatism following terygium surgery. Material and methods: Data from 70 eyes after terygium excision surgery was analysed. Three different surgical techniques were used: I conjunctival autograft with sutures, II amniotic membrane translantation with fibrin glue, III conjunctival autograft with fibrin glue. The reoerative and ostoerative keratometric measurements, evaluated with corneal toograhy were analysed. Results: Following surgery, astigmatism decreased from 1.180 ± 0.766 to 0.578 ± 0.437 in a cohort treated with conjunctival autograft with sutures, 2.647 ± 2.010 to 0.554 ± 0.478 in those after amniotic membrane translantation with fibrin glue, 1.355 ± 2.476 to 0.853 ± 0.601 in atients who underwent conjunctival autograft with fibrin glue. There were no between- -grou differences in ostoerative corneal astigmatism ( =.553). Conclusions: Pterygium results in high corneal astigmatism, which decreases to an accetable level following excision. According to our study, the tye of grafting or the use of suture or glue to fixate the graft does not have a significant effect on changes in astigmatism. Key words: terygium removal, astigmatic changes, corneal toograhy. Autorzy zgłaszają brak konfliktu interesów w związku z ublikowaną racą/ The authors declare no conflict of interest Wstę Skrzydlik jest rocesem atologicznym obejmującym sojówkę i rogówkę, który w istotny sosób wływa na refrakcję oraz ostrość wzroku. W owstawanie skrzydlika zaangażowane są mechanizmy antyaototyczne, immunologiczne, cytokiny, czynniki wzrostu, modulatory macierzy zewnątrzkomórkowej, czynniki genetyczne, infekcje wirusowe i inne (1). Skrzydlik rowadzi do istotnych zmian w stanie refrakcyjnym rogówki nawet wtedy, zanim jego wielkość obejmie strefę otyczną. Dostęnych jest wiele technik chirurgicznych leczenia skrzydlika. Za najskuteczniejszą i obecnie najszerzej stosowaną metodę uznaje się usunięcie skrzydlika i uzuełnienie ubytku autorzeszczeem sojówkowym bądź błoną owodniową. Cel Prezentowane badanie ma na celu ocenę wływu różnych tyów oeracji usunięcia skrzydlika na zmianę astygmatyzmu rogówkowego. Materiał i metody 70 oczu 68 acjentów ze skrzydlikiem ierwotnym zostało oddanych oeracji jedną z trzech metod chirurgicznych: I usunięcie skrzydlika z rzeszczeem nabłonkowo-lamelarnym sojówki z użyciem szwów (CAG-s) (ang. terygium excision with conjunctival autograft with sutures), II usunięcie skrzydlika z użyciem błony owodniowej oraz kleju tkankowego (AMT-g) (ang. terygium surgery with amniotic membrane translantation), 80 Klinika Oczna 2018, 120 (2) ISSN 0023-2157 Index 362646

Mateusz Tłustochowicz, Karolina Krix-Jachym, Anna Byszewska, Marek Rękas Ryc. 1. Przeszcze sojówki własnej ze szwami, rzeszcze błony owodniowej z klejem tkankowym, rzeszcze sojówki własnej z klejem tkankowym. Fig. 1. Conjunctival autograft with sutures, amniotic membrane translantation with fibrin glue, conjunctival autograft with fibrin glue. III usunięcie skrzydlika z rzeszczeem nabłonkowo-lamelarnym sojówki z zastosowaniem kleju tkankowego (CAG-g) (ang. terygium excision with conjunctival autograft with glue) (ryc. 1.). U wszystkich acjentów stwierdzono skrzydlik rzekraczający rąbek rogówki o 2,5 do 4,0 mm. Badania rzerowadzono u acjentów ozostających od oieką lekarzy okulistów z Kliniki Okulistyki Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie w okresie od marca 2014 do marca 2016 roku. Oeracje rzerowadził jeden chirurg o uzyskaniu od acjentów isemnej zgody na ich wykonanie. Zebrane dane obejmowały datę i rodzaj rzerowadzonego zabiegu, wiek i łeć acjenta, oerowane oko. U wszystkich acjentów rzed oeracją oraz o 1, 30, 90, 180 dniach od oeracji wykonano autorefraktometrię Tocon TRK-1P, ocenę najleszej skorygowanej ostrości wzroku (ang. Best Corrected Visual Acuity BCVA) oraz toografię rogówki aaratem Oculus Easygraf. Na odstawie uzyskanych w toografii rogówki wartości keratometrycznych (Rh oziomy romień krzywizny w centrum rogówki, Rv ionowy romień krzywizny w centrum rogówki, Axs oś astygmatyzmu) dokonano analizy astygmatyzmu rzedoeracyjnego oraz jego zmiany w oszczególnych okresach o oeracji. Analiza astygmatyzmu Analiza astygmatyzmu olegała na wyliczeniu centroidu, czyli średniego astygmatyzmu z uwzględnieniem osi. Dane o niezborności rzedstawiane standardowo jako wartości biegunowe (cylinder, oś) rzekształcono w unkty, które można nanieść na układ kartezjański (oś x, y). Uzyskane wyniki centroidu rzedstawiono graficznie na wykresach zdwojonego kąta. Astygmatyzm indukowany chirurgicznie (ang. Surgically Induced Astigmatism SIA) wyliczono na odstawie metody, którą zaroonowali Jaffe i Clayman (2). Wyniki Dane demograficzne (tab. I) Badanym materiałem było 70 oczu 68 acjentów. Oczy kobiet stanowiły 44,3%, a oczy mężczyzn 55,7%. W badanej gruie było 42 oczu rawych (60%) oraz 28 oczu lewych (40%). Przerowadzono łącznie 70 oeracji. W gruie I (CAG-s) było 22 oczu, w gruie II (AMT-g) 24 oczu, w gruie III (CAG-g) 24 oczu. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w liczebności oerowanych oczu między gruami ( = 0.944). Najlesza skorygowana ostrość wzroku Średnia BCVA rzed oeracją w skali logmar wynosiła w gruie I 0,089 ± 0,164, w gruie II 0,181 ± 0,353, w gruie III 0,120 ± 0,196. Po ół roku od oeracji wynosiła 0,081 ± 0,221 w gruie I, 0,023 ± 0,046 w gruie II, 0,059 ± 0,106 w gruie III (tab. II.). W gruach I i III BCVA o 180 dniach od oeracji zmieniła się w sosób nieistotny statystycznie (odowiednio = 0,514 i = 0,092). W gruie II zmiana BCVA była statystycznie istotna (odowiednio = 0,012). I II III usunięcie skrzydlika z rzeszczeem sojówki z użyciem szwów/ terygium excision with conjunctival autograft with sutures (CAG-s) usunięcie skrzydlika z rzeszczeem błony owodniowej z użyciem kleju tkankowego/ terygium surgery with amniotic membrane translantation (AMT-g) usunięcie skrzydlika z rzeszczeem sojówki z zastosowaniem kleju tkankowego/ terygium excision with conjunctival autograft with glue (CAG-g) Liczba oczu/ Number of eyes (n) 22 24 24 0,944 (Chi²) Średni wiek/ Mean age 65,3 ± 13,1 62,1 ± 10,5 61,3 ± 11,6 0,464 (ANOVA) Płeć (K/ M)/ Sex (F/ M) 11/11 11/13 9/15 0,683 (Chi²) Oko (P/ L)/ Eye (R/ L) 13/9 13/11 16/8 0.673 (Chi²) Tab. I. Tab. I. Dane demograficzne. Demograhic data. ISSN 0023-2157 Index 362646 Klinika Oczna 2018, 120 (2) 81

Analiza zmian astygmatyzmu rogówkowego orównanie trzech metod usunięcia skrzydlika Grua/ Grou BCVA (logmar) rzed oeracją Średnia ± SD BCVA (logmar) 180 dni o oeracji Średnia ± SD I (CAG-s) 0,08979 ± 0,164108 0,08067 ± 0,221474 0,514 II (AMT-g) 0,18119 ± 0,353618 0,02289 ± 0,046071 0,012 III (CAG-g) 0,12059 ± 0,195984 0,05942 ± 0,105678 0,092 Tab. II. Analiza BCVA w 3 gruach w zależności od tyu zabiegu (rzed oeracją oraz o 180 dniach od zabiegu) test Wilcoxona. Tab. II. BCVA analysis in 3 surgical technique grous (reoeratively and 180 days ostoeratively) Wilcoxon test. Analiza astygmatyzmu Chorzy rzed oeracją mieli wyższe wartości astygmatyzmu niż o 180 dniach od oeracji. We wszystkich gruach średni astygmatyzm uległ zmniejszeniu, różnice między gruami nie były istotne statystycznie, astygmatyzm w każdym rzyadku był zgodny z regułą (tab. III i IV). materiale ozwoliła wykazać istotne statystycznie zmniejszenie centroidu astygmatyzmu w orównaniu do rzedoeracyjnego we wszystkich okresach obserwacji (tab. V, ryc. 2.). Analiza centroidu astygmatyzmu rzed oeracją i o oeracji w badanych gruach Chorzy rzed oeracją mieli wyższe wartości centroidu astygmatyzmu niż o 180 dniach od oeracji. Analiza różnic astygmatyzmu rogówkowego na odstawie toografii rogówki w oszczególnych okresach obserwacji w całym badanym Grua/ Grou Średnia ± SD/ Mean ± SD Oś/ Axis I (CAG-s) 1,180 ± 0,766 90,65 WTR II (AMT-g) 2,647 ± 2,010 83,12 WTR III (CAG-g) 1,355 ± 2,476 80,74 WTR 0,192 Tab. III. Astygmatyzm rogówkowy mierzony za omocą toografii rogówki rzed oeracją. Tab. III. Preoerative corneal astigmatism assessed in corneal toograhy. Ryc. 2. Analiza centroidu astygmatyzmu rzed oeracją i o oeracji w badanych gruach. Fig. 2. Centroid astigmatism analysis before and after surgery in 3 grous. Zakres orawy jest widoczny na wykresach zdwojonego kąta widać, że ooeracyjny centroid jest bliżej unktu 0 oraz że unkty rzedstawiające astygmatyzm o oeracji u oszczególnych chorych są bardziej zbliżone do siebie (ryc. 3.). Grua/ Grou Średnia ± SD/ Mean ± SD Oś/ Axis Astygmatyzm zgodny z regułą/ rzeciwny regule/ With the rule astigmatism/ Against the rule astigmatism (WTR/ATR) I (CAG-s) 0,578 ± 0,437 87,18 WTR II (AMT-g) 0,554 ± 0,478 91,44 WTR 0,553 III (CAG-g) 0,853 ± 0,601 83,21 WTR Tab. IV. Astygmatyzm rogówkowy mierzony za omocą toografii rogówki o oeracji. Tab. IV. Postoerative corneal astigmatism assessed in corneal toograhy. Wizyta/ Visit Średni centroid astygmatyzmu/ Mean centroid of astigmatism Odchylenie standardowe/ standard deviation (SD) Oś/ Axis Astygmatyzm zgodny z regułą/ rzeciwny regule/ With the rule astigmatism/ Against the rule astigmatism (WTR/ATR) d0 1,684 1,974 84,26 WTR d1 0,920 0,709 90,21 WTR d7 0,647 0,693 87,13 WTR d30 0,628 0,555 86,14 WTR d90 0,721 0,530 88,64 WTR d180 0,652 0,505 86,56 WTR Tab. V. Tab. V. Średni centroid astygmatyzmu w oszczególnych okresach obserwacji. Mean centroid of astigmatism during the follow-u. 82 Klinika Oczna 2018, 120 (2) ISSN 0023-2157 Index 362646

Mateusz Tłustochowicz, Karolina Krix-Jachym, Anna Byszewska, Marek Rękas Ryc. 3. Astygmatyzm indukowany chirurgicznie. Fig. 3. Surgically induced astigmatism. Astygmatyzm indukowany chirurgicznie Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic między gruami astygmatyzmu indukowanego chirurgicznie (tab. VI). Grua/ Grou SIA średnia ± SD/ SIA mean ± SD Oś/ Axis I (CAG-s) 0,951 ± 0,553 89,25 II (AMT-g) 2,670 ± 2,949 113,06 III (CAG-g) 2,036 ± 3,087 101,38 Moc sferyczna rogówki i nieregularności owierzchni rogówki Główną zmianą kształtu rogówki sowodowaną rzez skrzydlika było jej słaszczenie w linii środkowej. Moc sferyczna rogówki rzed oeracją wynosiła średnio 43,242 ± 2,57 D, natomiast o 180 dniach od oeracji 43,815 ± 1,56 D (< 0,05). Nieregularności owierzchni rogówki oceniane w badaniu toograficznym o usunięciu skrzydlika uległy istotnemu statystycznie zmniejszeniu w orównaniu do tożsamych wartości srzed oeracji ( = 0,000002) (tab. VII). Omówienie We wsółczesnej chirurgii rzedniego odcinka gałki ocznej istotna jest ocena wszystkich indukowanych chirurgicznie zmian, które orzez zmiany w refrakcji mogą włynąć na jakość widzenia. Celem oeracji usunięcia skrzydlika jest rzywrócenie toograficznie rawidłowej, gładkiej owierzchni rogówki, która jest niezbędna do uzyskania wysokiej jakości obrazu na siatkówce. Możliwość zmniejszenia astygmatyzmu o 0,148 Tab. VI. Astygmatyzm indukowany chirurgicznie w oszczególnych gruach. Tab. VI. Surgically induced astigmatism (SIA) in three study grous. Nieregularności owierzchni rogówki/ Corneal irregularity rzed oeracją/ before surgery 0,09324 o oeracji/ after surgery 0,07247 0,000002 Tab. VII. Nieregularności owierzchni rogówki rzed oeracją i o oeracji skrzydlika. Tab. VII. Corneal irregularity before and after terygium surgery. oeracji jest jednym z najważniejszych rzedmiotów zainteresowania w odniesieniu do usunięcia skrzydlika. Dotychczas w licznych doniesieniach analizowano wyniki różnych tyów oeracji oraz nawrotów (3), w mniej licznych badaniach orównywano wływ metod chirurgicznych na wielkość ooeracyjnego astygmatyzmu (4). Wcześniej w niewielu badaniach orównywano astygmatyzmy ooeracyjny i indukowany chirurgicznie różnymi technikami oeracji, jeśli je orównywano, wyniki oierały się na mniej recyzyjnym badaniu autorefraktokeratometrii, a nie na badaniu toografii rogówki (4). Z analizy własnego materiału wynika, że rozwój skrzydlika owoduje słaszczenie rogówki w ołudniku oziomym, rowadząc do astygmatyzmu rostego, w którym największa moc układu otycznego oka wystęuje w rzekroju ionowym. Do odobnych wniosków doszli Avisar i ws. oraz Lin i Stern, którzy także stwierdzili, że skrzydlik owoduje owstawanie astygmatyzmu zgodnego z regułą (5, 6). W badaniu Mohammad-Salih i Sharif astygmatyzm zgodny z regułą również był najczęstszy w oczach ze skrzydlikiem i wystęował w 49,4% oczu, rzeciwny regule w 36,4%, skośny natomiast w 14,3% (7). W asekcie wielkości astygmatyzmu rogówkowego analiza własnych wyników dowodzi, że oeracja usunięcia skrzydlika rowadzi do zmniejszenia astygmatyzmu niezależnie od zastosowanej techniki chirurgicznej. Analizę redukcji astygmatyzmu między okresami rzed- i ooeracyjnym rzerowadzono na odstawie obliczenia centroidu, który istotnie statystycznie zmniejszył się we wszystkich okresach obserwacji o zabiegu. Wartość centroidu astygmatyzmu zmniejszyła się z 1,684 rzed oeracją do 0,652 o ół roku od oeracji. Lawan i ws. stwierdzili zmniejszenie astygmatyzmu z 2,12 ± 1,09 diotrii cylindrycznych (DC) do 0,72 ± 0,50 DC (P = 0.000) w 45 oczach oerowanych metodą ozostawienia gołej twardówki z zastosowaniem MMC (8). Bahar i ws. w 55 oczach uzyskali statystycznie istotne obniżenie wartości astygmatyzmu z 3,12 ± 2,43 do 2,51 ± 2,50 (P = 0.05) (9). Khan i ws. w badaniu własnym dowiedli, że średni rzedoeracyjny astygmatyzm uległ zmniejszeniu z 2,25 D do 1,30 D w gruie 30 acjentów badanych za omocą automatycznego keratorefraktometru; zmniejszenie astygmatyzmu o zabiegu było istotne statystycznie (10). ISSN 0023-2157 Index 362646 Klinika Oczna 2018, 120 (2) 83

Analiza zmian astygmatyzmu rogówkowego orównanie trzech metod usunięcia skrzydlika Moc sferyczna rogówki wzrosła o oeracji, to wskazuje, że słaszczenie centralnej części rogówki sowodowane skrzydlikiem jest odwracalne o jego chirurgicznym usunięciu. Te obserwacje otwierdzają w swych acach Tomidokoro i ws., którzy analizowali 119 oczu i stwierdzili wzrost mocy sferycznej rogówki z 43,0 ± 1,18 D do 45,2 ± 1,6 D (11), a także Errais i ws., którzy oisali wzrost mocy sferycznej z 41,65 ± 3,29 D rzed oeracją do 44,58 ± 1,55 D o oeracji (12). Z analizy materiału własnego wynika, że o oeracji ulega także zmniejszeniu w sosób istotny statystycznie wielkość nieregularności rogówki mierzona w badaniu toograficznym, która może owodować ogorszenie jakości widzenia. Niektóre czynniki, takie jak zmiany w zrębie rogówki i warstwie Bowmana, uważa się za odowiedzialne za ozostałe zmiany refrakcyjne w oczach, w których usunięto skrzydlik (13). Wszystkie analizowane arametry rzedniej owierzchni rogówki astygmatyzm rogówkowy, nieregularności owierzchni rogówki i jej średnia krzywizna uległy istotnej orawie o oeracji usunięcia skrzydlika niezależnie od zastosowanej metody chirurgicznej. Wnioski Skrzydlik rowadzi do mechanicznego zniekształcenia i słaszczenia rogówki w ołudniku oziomym, indukując astygmatyzm zgodny z regułą. Astygmatyzm rogówkowy, nieregularności owierzchni rogówki i jej średnia krzywizna ulegają istotnej orawie o oeracji usunięcia skrzydlika niezależnie od zastosowanej metody chirurgicznej. Oś astygmatyzmu nie ulega zmianie o oeracji. Ty rzeszczeu oraz użycie szwów lub kleju w celu ufiksowania graftu nie mają istotnego wływu na zmianę wielkości astygmatyzmu o oeracji. W zaobieganiu nawrotom rzeszcze błony owodniowej jest mniej skuteczny niż rzeszcze sojówki. Piśmiennictwo: 1. Bradley JC, Yang W, Bradley RH, Reid TW, Schwab IR: The science of terygia. Br J Ohthalmol. 2010 Jul; 94(7): 815 820. 2. Jaffe NS, Clayman HM: The athohisiology of corneal astigmatism after cataract extraction. Trans Am Acad Ohthalmol Otolaryngol. 1975; 79: 615 630. 3. Prabhasawat P, Barton K, Tseng SCG: Comarison of conjunctival autografts, amniotic membrane graft and rimary closure for terygium excision. Ohthalmology. 1997; 104: 974 985. 4. Altan-Yaycioglu R, Kucukerdonmez C, Karalezli A, Corak F, Akova YA: Astigmatic changes following terygium removal: Comarison of 5 different methods. Indian J Ohthalmol. 2013; 61: 104 108. 5. Lin A, Stern G: Correlation between terygium size and induced corneal astigmatism. Cornea. 1998 Jan;17(1): 28 30. 6. Avisar R, Loya N, Yassur Y, Weinberger D: Pterygium-induced corneal astigmatism. Isr Med Assoc J. 2000 Jan; 2(1): 14 15. 7. Mohammad-Salih PA, Sharif AF: Analysis of terygium size and induced corneal astigmatism. Cornea. 2008 May; 27(4): 434 438. 8. Lawan A, Hassan S, Ifeanyichukwu EP, Yahaya HB, Sani RY, Habib SG, et al.: The Astigmatic Effect of Pterygium in a Tertiary Hosital in Kano, Nigeria. Ann Afr Med. 2018 Jan-Mar; 17(1): 7 10. 9. Bahar I, Loya N, Weinberger D, Avisar R: Effect of terygium surgery on corneal toograhy: a rosective study. Cornea. 2004 Mar; 23(2): 113 117. 10. Khan FA, Khan Niazi SP, Khan DA: The imact of terygium excision on corneal astigmatism. J Coll Physicians Surg Pak. 2014; 24: 404 407. 11. Tomidokoro A: Effects of terygium on corneal sherical ower and astigmatism. In: Miyata K, Sakaguchi Y, Samejima T, et al, eds. Ohthalmology 2000; 107: 1568 1571. 12. Errais K, Bouden J, Mili-Boussen I, Anane R, Beltaif O, Meddeb Ouertani A: Effect of terygium surgery on corneal toograhy. Eur J Ohthalmol. 2008 Mar-Ar; 18(2): 177 181. 13. Cameron ME: Histology of terygium: en electron microscoic study. Br J Ohthalmol. 1983; 67: 604 608. Praca włynęła do Redakcji 13.04.2018 r. (KO-00156-2018) Zakwalifikowano do druku 16.08.2018 r. Adres do koresondencji (Rerint requests to): lek. Mateusz Tłustochowicz Klinika Okulistyki Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie Szaserów 128 04-141 Warszawa e-mail: mateusz.tlustochowicz@gmail.com 84 Klinika Oczna 2018, 120 (2) ISSN 0023-2157 Index 362646