Zmiany w przednim odcinku oka u chorych na cukrzycę typu 2. w zależności od wartości HbA 1c

Transkrypt

1 PRACE ORYGIALE (03) Zmiany w rzednim odcinku oka u chorych na cukrzycę tyu 2 w zależności od wartości deendent changes in the anterior segment of the eye in atients with tye 2 diabetes Magdalena Mazurek 1, Danuta Karczewicz 1, Wojciech Lubiński 1, Maria Pietrzak-owacka 2 1 Katedra i Klinika Okulistyki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie Kierownik: rof dr hab n med Wojciech Lubiński 2 Klinika efrologii, Translantologii i Chorób Wewnętrznych Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie Kierownik: rof dr hab n med Kazimierz Ciechanowski Abstrakt: Słowa kluczowe: Abstract: Key words: Badania UKPDS (United Kingdom Prosective Diabetes Study) oraz DCCT (Diabetes Control and Comlications Trial) wykazały liniową zależność między wartościami hemoglobiny glikowanej ( ) a wystęowaniem rzewlekłych owikłań w rzebiegu cukrzycy Te owikłania mogą obejmować wiele narządów, w tym także rzedni odcinek oka Cel: ocena zmian w rzednim odcinku gałki ocznej u chorych na cukrzycę tyu 2 w zależności od wartości Materiał i metody: badaniom oddano 87 chorych na cukrzycę tyu 2 (170 oczu), którzy znajdowali się od oieką Poradni Diabetologicznej SPSK-2 w Szczecinie a otrzeby badania ze względu na różne wartości utworzono trzy gruy Chorych na cukrzycę tyu 2 z oniżej 6,5% włączono do gruy A, chorych z mieszczącym się w rzedziale od 6,5 do 7,5% do gruy B, a chorych z owyżej 7,5% do gruy C U wszystkich acjentów wykonano badanie rzedniego odcinka gałki ocznej za omocą biomikroskou i gonioskoię, oceniano zmętnienie soczewki, fałdy sojówkowe równoległe do brzegu owieki, czas rzerwania filmu łzowego i wynik testu Schirmera I, wykonano omiary centralnej grubości rogówki, gęstości komórek śródbłonka rogówki, grubości soczewki, głębokości komory rzedniej i długości gałki ocznej oraz oceniano dno oka Wartości oznaczono w Laboratorium Centralnym SPSK r 2 PUM w Szczecinie Wyniki: u chorych na cukrzycę tyu 2 z wyższymi wartościami stwierdza się bardziej zaawansowane cechy zesołu suchego oka, większe zmętnienie soczewki, większą centralną grubość rogówki i niższą gęstość komórek śródbłonka rogówki aczynia w obrębie kąta rzesączania najczęściej obserwowano u chorych z wartościami > 7,5% Soczewka osiągała największą grubość u chorych z mieszczącym się w rzedziale od 6,5% do 7,5% Wnioski: wyniki tego badania wskazują, że chorzy na cukrzycę są w gruie odwyższonego ryzyka wystąienia owikłań, nie tylko w obrębie siatkówki, ale także w obrębie struktur umiejscowionych w rzednim odcinku oka Większość z nich jest związana z wyższym odsetkiem cukrzyca,, rzedni odcinek oka Introduction: The United Kingdom Prosective Diabetes Study and Diabetes Control and Comlications Trial showed a linear relationshi between the and the incidence of chronic comlications of diabetes They affect many organs, including the structures of the anterior art of the eye The aim of this study was to evaluate deendent changes in the anterior segment of the eye in atients with tye 2 diabetes Material and methods: 87 atients (170 eyes) with tye 2 diabetes (DM2) seen at the diabetes clinic were enrolled They were divided into three grous deending on Grou A consisted of atients with below 65%, grou B consisted of atients with ranging between 65% and 75%, whereas grou C consisted of atients with above 75% The anterior segment assessment erformed in each atient included biomicroscoy, Schirmer test I, gonioscoy, lens oacity rating, the assessment of lid-arallel conjunctival folds, tear break-u time (TBUT), central corneal thickness (CCT), endothelial cell density (ECD), lens thickness evaluation, anterior chamber deth, axial length of the eye and indirect ohthalmoscoy Serum were determined by the Central Laboratory of o 2 University Hosital in Szczecin Main outcome measures: Diabetic atients with higher (> 75%) resented with more advanced features of dry eye syndrome, higher degrees of lens oacity, greater central corneal thickness, decreased endothelial cell density, and blood vessels within the anterior chamber angle The lens was the thickest in the grou with ranging between 65% and 75% Conclusions: The current results suort the elevated risk of ocular comlications affecting the anterior segment of the eye in atients with tye 2 diabetes mellitus The majority of these comlications are associated with higher, which should be taken into account in daily ractice diabetes mellitus,, anterior segment of the eye 18 Klinika Oczna 2017, 119 (1) ISS Index

2 Magdalena Mazurek, Danuta Karczewicz, Wojciech Lubiński, Maria Pietrzak-owacka Grua A chorzy z wartościami nierzekraczającymi 6,5%, Grua B chorzy z wartościami mieszczącym się rzedziale od 6,5% do 7,5%, Grua C chorzy z wartościami rzekraczającymi 7,5% Kwalifikowani do badania acjenci sełniali nastęujące kryteria: 1 wiek owyżej 40 lat, 2 brak wcześniej wykonywanych zabiegów okulistycznych, 3 brak chorób ogólnych i miejscowych mogących wływać na funkcję gałki ocznej U badanych z ww gru nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w długości gałek ocznych Charakterystykę wszystkich badanych gru rzedstawiono w tabeli I Badania, którym zostali oddani wszyscy acjenci, obejmowały ocenę: rzedniego odcinka gałki ocznej za omocą biomikroskou, Gruy badane Study grous Wartości HbA1c HbA1c Płeć Sex Mężczyźni Male Kobiety Female n % n % n % n % Wiek (lata) Age (years) M± Czas trwania cukrzycy (lata) duration of diabetes (years) M± A < 6,5% ,55 ± 8,06 9,85 ± 8,06 B 6,5 7,5% , , , ,86 67,10 ±6,46 11,19 ± 8,00 C > 7,5% , , , ,73 63,90 ±7,21 15,43 ± 7,63 Tab I Tab I liczba oczu number of eyes, n liczba osób number of eole, M średnia arytmetyczna arithmetic mean, odchylenie standardowe standard deviation Charakterystyka gru badanych The characteristics of study grous Wstę Według WHO liczba chorych na cukrzycę zwiększa się systematycznie i w 2030 roku ulegnie odwojeniu W ostatnich latach zaobserwowano wzrost chorobowości we wszystkich gruach wiekowych, najbardziej jednak w średniej gruie wiekowej (45 64 lata) Szacuje się, że w Polsce na cukrzycę choruje 5% sołeczeństwa, czyli onad 2 miliony osób Dodatkowo około 10% olskiej oulacji ma stan rzedcukrzycowy Cukrzyca tyu 2 stanowi około 90% wszystkich rzyadków tej choroby Częstość wystęowania cukrzycy tyu 1 nie jest do końca znana Ocenia się, że stanowi ona około 10% wszystkich rzyadków tej choroby (1, 2) Z tego owodu można się sodziewać dalszego nasilenia wykrywanych owikłań sowodowanych cukrzycą Do oważniejszych sośród nich należy retinoatia cukrzycowa, która jest jedną z głównych rzyczyn utraty wzroku u chorych z gruy wiekowej między 20 a 65 rokiem życia zamieszkujących kraje rozwinięte Zmiany sowodowane cukrzycą jednak nie dotyczą jedynie siatkówki Mogą się ojawić raktycznie we wszystkich strukturach gałki ocznej Badania UKPDS (United Kingdom Prosective Diabetes Study) oraz DCCT (Diabetes Control and Comlications Trial) wykazały liniową zależność między wartościami hemoglobiny glikowanej ( ) a wystęowaniem rzewlekłych owikłań w rzebiegu cukrzycy Stwierdzono, że im niższy jest odsetek, tym mniejsze ryzyko ojawienia się rzewlekłych owikłań cukrzycy W 1998 roku Euroejska Grua ds Postęowania w Cukrzycy (Euroean Diabetes Policy Grou EDPG) rzyorządkowała docelowe wartości rodzajowi ryzyka możliwych owikłań naczyniowych Jeśli wartości nie rzekraczają 6,5%, ryzyko owikłań naczyniowych jest małe, jeśli zaś rzekraczają 7,5%, ryzyko mikro- i makroangioatii cukrzycowej znacznie wzrasta Wartości rzekraczające 6,5% wiążą się z ryzykiem rozwoju miażdżycy Dotychczasowe wyniki badań nad wystęowaniem zmian w rzednim odcinku oka nie są zgodne (3) Cel Celem racy jest ocena zmian w rzednim odcinku gałki ocznej u chorych na cukrzycę tyu 2 w zależności od wartości Metody Badania wykonano u 87 chorych na cukrzycę tyu 2 (170 oczu), którzy znajdowali się od oieką Poradni Diabetologicznej SPSK-2 w Szczecinie a otrzeby badania ze względu na różne wartości utworzono trzy gruy: zmętnienia soczewki wg skali Lens Oacity Classification System III (LOCS III), fałdów sojówkowych równoległych do brzegu owieki (Lid-Parallel Conjunctival Folds LIPCOF), czasu rzerwania filmu łzowego (Break-U Time BUT), wyniku testu Schirmera I, gonioskoii za omocą trójlustra Goldmanna, centralnej grubości rogówki (Central Corneal Thickness CCT) za omocą achymetru SP-2000 firmy TOMEY, gęstości komórek śródbłonka rogówki (Endothelial Cell Density ECD) w mikroskoie lustrzanym SP-1000 firmy TOPCO ołączonym z systemem IMAGEnet do analizy uzyskanego obrazu, grubości soczewki (Lens Thickness LT), głębokości komory rzedniej (Anterior Chamber Deth ACD), długości gałki ocznej w badaniu USG w rojekcji A za omocą ultrasonografu okulistycznego OCULUS US-3300 Echo Scan oraz dna oka za omocą oftalmoskoii ośredniej Wszyscy acjenci byli badani w jednakowym omieszczeniu rzez tę samą osobę Wartości oznaczono w Laboratorium Centralnym SPSK r 2 PUM w Szczecinie, z krwi obieranej do robówki z wersenianem otasu K 3 EDTA (1,2 mg1 ml krwi) metodą immunoturbidymetryczną (aarat Cobas Integra HBA 1c 150: , CV=2,8%) Wszystkie zmienne ciągłe srawdzano ze względu na normalność rozkładów testem Kołmogorowa-Smirnowa Srawdzenie różnic statystycznych między dwoma gruami wykonano testami t-studenta lub U Manna-Whitneya Dla wielu gru stosowano test analizy wariancji (AOVA) lub test Kruskala-Wallisa Zmienne nieciągłe oisano orzez liczbę i częstość ich wystęowania Do badania statystycznych zależności między zmiennymi nieciągłymi zastosowano test χ 2 Pearsona lub dokładny test Fishera Za różnice istotne statystycznie w wynikach wszystkich rzerowadzonych testów uznano te, dla których rawdoodo- ISS Index Klinika Oczna 2017, 119 (1) 19

3 Zmiany w rzednim odcinku oka u chorych na cukrzycę tyu 2 w zależności od wartości bieństwo < 0,05 Analizę statystyczną rzerowadzono za omocą rogramu statystycznego STATA 11 Wyniki Diagnostyka zesołu suchego oka Wartości testu Schirmera I były niższe u acjentów z wyższymi wartościami (tab II) Po szczegółowej analizie statystycznej wyników uzyskanych u badanych z gru A, B i C istotne statystycznie okazały się różnice między wartościami u badanych z gru A i C Czas rzerwania filmu łzowego był krótszy u badanych, u których wartości były wyższe Istotne statystycznie okazały się różnice wyników uzyskanych u badanych z gru A i C oraz z gru B i C (tab III) U badanych z gru A i B najczęściej stwierdzano 1 stoień LIPCOF, odowiednio: u 35% acjentów i u 45,24% acjentów, a u badanych z gruy C 2 stoień LIPCOF (u 50% acjentów) Różnice między stoniami LIPCOF u badanych z gru A, B i C były istotne statystycznie ( = 0,0497) Po szczegółowym orównaniu istotne statystycznie różnice między stoniami LIP- COF wykazano jedynie u badanych z gru A i C ( = 0,0299) Ocena zmętnienia soczewki Średnie wartości oalescencji jądra soczewki (O), zabarwienia jądra soczewki (C), zmętnienia kory soczewki (C) Test Schirmera I Schirmer I test (mm) A Me Min Max Q 1 (orównanie trzech gru comarison of three grous ) A 40 10,93 10,00 3,00 20,00 6,00 15,00 5,17 B 42 9,90 9,50 5,00 25,00 7,00 11,00 4,24 C 88 8,59 7,00 2,00 19,00 5,00 11,50 4,00 0,0287 Poziomy istotności statystycznej () w oszczególnych gruach: A vs B = S; A vs C = 0,0179; B vs C = S Statistical significance () for individual comarisons: A vs B = S; A vs C = 0,0179; B vs C = S S wynik nieistotny statystycznie not statistically significant, liczba oczu number of eyes Tab II Charakterystyka wartości testu Schirmera I u badanych ze wszystkich gru Tab II Schirmer I test results in the study grous TBUT (s) A 40 6,95 7,00 4,00 10,00 6,00 8,00 1,50 B 42 6,55 6,00 3,00 15,00 5,00 8,00 2,63 C 88 5,31 5,00 2,00 15,00 4,00 6,00 2,10 (orównanie trzech gru comarison of three grous) < 0,0001 Poziomy istotności statystycznej () w oszczególnych gruach: A vs B = S; A vs C < 0,0001; B vs C = 0,0031 Statistical significance () for individual comarisons: A vs B = S; A vs C < 0001; B vs C = 0031 Tab III Charakterystyka czasu rzerwania filmu łzowego (TBUT) u badanych ze wszystkich gru Tab III TBUT arameters in the study grous O A 40 2,30 2,20 1,00 3,70 1,60 2,80 0,80 B 42 2,63 2,70 1,30 3,50 2,30 3,10 0,56 C 88 3,00 3,10 0,80 4,30 2,50 3,60 0,73 (orównanie trzech gru comarison of three grous ) < 0,0001 Poziomy istotności statystycznej () w oszczególnych gruach: A vs B = 0,0386; A vs C < 0,0001; B vs C < 0,0016 Statistical significance () for individual comarisons: A vs B = 0386; A vs C < 0001; B vs C < 0016 Tab IV Stoień oalescencji jądra soczewki (O) w skali LOCS III u badanych ze wszystkich gru Tab IV LOCS III grade of nuclear oalescence (O) in study grous C A 40 2,46 2,40 0,90 3,70 1,85 3,15 0,84 B 42 2,52 2,50 1,20 3,50 2,10 3,10 0,66 C 88 2,99 3,15 0,80 4,10 2,50 3,60 0,73 (orównanie trzech gru comarison of three grous) < 0,0001 Tab V Tab V Poziomy istotności statystycznej () w oszczególnych gruach: A vs B = S; A vs C < 0,0011; B vs C < 0,0002 Statistical significance () for individual comarisons: A vs B = S; A vs C < 0011; B vs C < 0002 Stoień zabarwienia jądra soczewki (C) w skali LOCS III u badanych ze wszystkich gru LOCS III grade of nuclear colour in study grous 20 Klinika Oczna 2017, 119 (1) ISS Index

4 Magdalena Mazurek, Danuta Karczewicz, Wojciech Lubiński, Maria Pietrzak-owacka C (orównanie trzech gru comarison of three grous) A 40 2,38 2,40 0,40 3,80 1,85 2,95 0,82 B 42 2,58 2,50 1,30 4,60 2,10 3,10 0,71 C 88 2,83 2,90 0,70 4,10 2,40 3,50 0,78 0,0036 Poziomy istotności statystycznej () w oszczególnych gruach: A vs B = S; A vs C < 0,0021; B vs C <0,0281 Statistical significance () for individual comarisons: A vs B = S; A vs C < 0021; B vs C <0281 Tab VI Stoień zmętnienia kory soczewki (C) w skali LOCS III u badanych ze wszystkich gru Tab VI LOCS III grade of cortical oacity (C) in study grous i zmętnienia tylnej torby soczewki (P) w skali LOCS III wzrastały u badanych, u których wartości były wyższe Różnice istotne statystycznie dla arametrów C, C i P zaobserwowano między gruami A i C oraz gruami B i C, a dla arametru O między gruami A i B, gruami A i C oraz B i C (tab IV VII) Ocena biometrycznych arametrów rzedniego odcinka gałki ocznej Centralna grubość rogówki wzrastała wraz ze wzrostem wartości Różnice istotne statystycznie zaobserwowano między gruami A i C (tab VIII) U badanych ze wszystkich gru nie zaobserwowano istotnych statystycznie różnic w głębokości komory rzedniej Soczewka była najgrubsza u badanych z gruy B Istotne statystycznie różnice wykazano między gruami A i B (tab IX) Gęstość komórek śródbłonka Gęstość komórek śródbłonka ulega zmniejszeniu wraz ze wzrostem wartości Po orównaniu wyników w badanych gruach istotne statystycznie różnice wykazano tylko między gruami A i C (tab X) Ocena kąta rzesączania U badanych ze wszystkich gru najczęściej stwierdzano 3 stoień wg klasyfikacji Shaffera, a różnice między gruami nie były istotne statystycznie P (orównanie trzech gru comarison of three grous) A 40 1,64 1,40 0,50 4,10 0,85 2,25 0,98 B 42 1,82 2,10 0,40 4,90 0,90 2,40 0,98 C 88 2,32 2,45 0,20 4,10 1,75 3,10 0,98 0,0003 Poziomy istotności statystycznej () w oszczególnych gruach: A vs B = S; A vs C < 0,0004; B vs C < 0,0045 Statistical significance () for individual comarisons: A vs B = S; A vs C < 0004; B vs C < 0045 Tab VII Stoień zmętnienia tylnej torby soczewki (P) w skali LOCS III u badanych ze wszystkich gru Tab VII LOCS III grade of osterior casule oacity (P) in study grous CCT (µm) (orównanie trzech gru comarison of three grous) A B C ,0231 Poziomy istotności statystycznej () w oszczególnych gruach: A vs B = S; A vs C < 0,0074; B vs C = S Statistical significance () for individual comarisons: A vs B = S; A vs C < 0074; B vs C = S Tab VIII Centralna grubość rogówki (CCT) u badanych ze wszystkich gru Tab VIII Central corneal thickness (CCT) in study grous Grubość soczewki Lens thickness (mm) (orównanie trzech gru comarison of three grous) A 40 4,83 4,86 4,18 5,52 4,55 5,07 0,37 B 42 4,99 4,96 4,21 5,66 4,67 5,29 0,36 C 88 4,93 4,92 3,51 5,84 4,65 5,21 0,44 S Poziomy istotności statystycznej () w oszczególnych gruach: A vs B = 0,0436; A vs C = S; B vs C = S Statistical significance () for individual comarisons: A vs B = 0436; A vs C = S; B vs C = S Tab IX Grubość soczewki u badanych ze wszystkich gru Tab IX Lens thickness in study grous ISS Index Klinika Oczna 2017, 119 (1) 21

5 Zmiany w rzednim odcinku oka u chorych na cukrzycę tyu 2 w zależności od wartości ECD (liczbamm 2 ) ECD (cellsmm 2 ) (orównanie trzech gru comarison of three grous) A B C ,0026 Tab X Tab X Poziomy istotności statystycznej () w oszczególnych gruach: A vs B = S; A vs C = 0,0007; B vs C = S Statistical significance () for individual comarisons: A vs B = S; A vs C = 0007; B vs C = S Gęstość komórek śródbłonka (ECD) u badanych ze wszystkich gru Endothelial cell density (ECD) in study grous Gruy różniące się wartościami Obecność naczyń w kącie rzesączania The resence of blood vessels in the anterior chamber angle χ 2 Brak naczyń o blood vessels aczynia obecne Blood vessels resent % % A 33 82, ,50 B 39 92,86 3 7,14 C 61 69, ,68 orównanie trzech gru comarison of three grous) = 0,0074 Poziomy istotności statystycznej () w oszczególnych gruach: A vs B = S; A vs C = S; B vs C = 0,0029 Statistical significance () for individual comarisons: A vs B = S; A vs C = S; B vs C = 0029 Tab XI Obecność naczyń w kącie rzesączania u badanych ze wszystkich gru Tab XI The resence of blood vessels in the anterior chamber angle in study grous aczynia w kącie rzesączania wystęowały najczęściej u badanych z gruy C (u 30,68% acjentów) Charakterystykę oraz rozkład rocentowy obecności naczyń u badanych z oisanych gru rzedstawiono w tabeli XI Po dokładnej analizie istotne statystycznie różnice wykazano tylko między gruami B i C Omówienie Wyniki badań UKPDS oraz DCCT wykazały ścisły związek kontro li glikemii z obecnością rzewlekłych owikłań cukrzycy (3 5) Creuzot-Garcher i ws oraz Baek i ws zaobserwowali u chorych na cukrzycę obniżenie wartości testu Schirmera oraz czasu rzerwania filmu łzowego a różnice w wynikach nie miały wływu czas trwania choroby i wartości (6, 7) Seifart i ws wykazali, że objawy zesołu suchego oka wystęowały częściej u chorych z wyższymi wartościami (8) W rzerowadzonym rzez nas badaniu odnotowano istotne różnice w wynikach testu Schirmera między gruami, w których znaleźli się acjenci z najniższymi i najwyższymi wartościami Czas rzerwania filmu łzowego różnił się istotnie u badanych, u których wartości były mniejsze niż 6,5%, i u badanych, u których były większe niż 7,5%, oraz u badanych, u których mieściły się w rzedziale od 6,5 do 7,5%, i u których były większe niż 7,5% Te informacje sugerują, że wydzielanie łez zależy od stonia wyrównania glikemii u chorych na cukrzycę (9) Również wyniki LIPCOF zależały od wartości Zaobserwowano także, że odsetek wływa na arametry zmętnienia soczewki W Bever Dam Eye Study wykryto korelację między wartościami a zmętnieniem jądra i kory soczewki (10, 11) ishitsuka, Su i Tan na odstawie wyników badań własnych uważają, że odwyższone wartości mogą wływać na grubość rogówki u chorych na cukrzycę (12 14) Wyniki ich badań są odobne do tych, które uzyskali Scheler i ws, zaobserwowali oni, że chorzy na cukrzycę z wartościami rzekraczającymi 7% lub równymi 7% mają grubszą rogówkę niż chorzy, u których te wartości są mniejsze niż 7% (15) Autorzy części doniesień jednak zarzeczają istnieniu oisanej owyżej zależności (16, 17) Wyniki badania rzerowadzonego rzez nas dowiodły zależności między wartościami a zmniejszeniem gęstości komórek śródbłonka rogówki Busted i ws wykazali zależność między czasem trwania cukrzycy a zmniejszeniem gęstości komórek śródbłonka rogówki (18, 19) Część badaczy jednak zarzecza istnieniu ww owiązań (20 22) Oinie na temat, czy stonień wyrównania glikemii ma wływ na grubość soczewki, są srzeczne Jonas i ws nie zaobserwowali, aby wartości wływały na grubość soczewki (23) Saito i ws natomiast oisali wzrost jej grubości u chorych na słabo wyrównaną cukrzycę o rozoczęciu intensywnego leczenia hierglikemii (24) Także Kato i ws zaobserwowali wzrost grubości soczewki u chorych ze źle kontrolowaną cukrzycę tyu 2 (25) W rezentowanym rzez nas badaniu największą grubość soczewki odnotowano u chorych na cukrzycę z mieszczącym się w rzedziale od 6,5% do 7,5% Ta różnica była istotna statystycznie tylko w orównaniu do wartości u badanych z niższym odsetkiem W naszych badaniach nie zaobserwowaliśmy istotnego statystycznie słycenia komory rzedniej u chorych na cukrzycę z różnymi wartościach Wyniki naszego badania są zgodne z wynikami, które w badaniu własnym uzyskali Tan i ws (14) Częstość wystęowania naczyń w kącie rzesączania była najniższa (7,1%) u acjentów z wartościami mieszczącymi się w rzedziale od 6,5% do 7,5%, a najwyższa (30,7%) u acjentów z wartościami rzekraczającymi 7,5% a szerokość kąta rzesączania nie miały wływu wartości 22 Klinika Oczna 2017, 119 (1) ISS Index

6 Magdalena Mazurek, Danuta Karczewicz, Wojciech Lubiński, Maria Pietrzak-owacka Przedstawione wyniki badań uświadamiają nam, jak ważne jest odjęcie wsółracy lekarzy okulistów i diabetologów w celu zaewnienia otymalnej oieki chorym na cukrzycę tyu 2 Ta wsółraca może się rzyczynić do szybszego wykrywania niezdiagnozowanych rzyadków cukrzycy i zmniejszenia owikłań rzez nią sowodowanych Wydaje się również, że dzięki dobremu wyrównaniu cukrzycy tyu 2 można uniknąć wielu owikłań w rzednim odcinku oka Wnioski 1 U chorych na cukrzycę tyu 2 wraz ze wzrostem stwierdza się bardziej zaawansowane cechy zesołu suchego oka, większy stoień zmętnienia i grubość soczewki, większą centralną grubość rogówki, mniejszą gęstość komórek śródbłonka rogówki oraz częstszą obecność naczyń w kącie rzesączania 2 U chorych na cukrzycę tyu 2 grubość rogówki owinna być zawsze brana od uwagę odczas oceny ciśnienia wewnątrzgałkowego 3 U chorych na cukrzycę tyu 2 nie zaobserwowano słycenia komory rzedniej oraz zmiany szerokości kąta rzesączania wraz ze wzrostem wartości Piśmiennictwo: 1 International Diabetes Federation: IDF Diabetes Atlas 5 th edn Brussels, Belgium: International Diabetes Federation, Januszewicz W, Kokot F: Interna Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004, Wyd 1 (dodruk), T 3, The Diabetes Control and Comlications Trial Research Grou: The effect of intensive treatment of diabetes on the develoment and rogression of long-term comlications in insulin- -deendent diabetes mellitus Engl J Med 1993; 329(14): icollerat JA: Imlications of the United Kingdom Prosective Diabetes Study (UKPDS) results on atient management Diabetes Educ 2000; 26 (Sul): United Kingdom Prosective Diabetes Study Grou UKPDS 33: Intensive blood glucose control with sulfonylureas or insulin comared with conventional treatment and risk of comlications in atients with tye 2 diabetes Lancet 1998; 352: Creuzot-Garcher C, Lafontaine PO, Gualino O, D Athis P, Petit JM, Bron A: Study of ocular surface involvement in diabetic atients J Fr Ohtalmol 2005; 28(6): Baek J, Doh SH, Chung SK: Assessment of the Tear Meniscus Using Otical Coherence Tomograhy in Patients With Tye 2 Diabetes Mellitus Cornea 2015; 34(12): Seifart U, Stremel I: The dry eye and diabetes mellitus Ohthalmologe 1994; 91(2): Stafiej J, Kaźmierczak K: Objawy suchego oka w chorobach ogólnoustrojowych i owstające w wyniku ich leczenia Okulistyka 2005; 8(4): Klein BE, Klein R, Lee KE: Diabetes, cardiovascular disease, selected cardiovascular disease risk factors, and the 5-year incidence of age-related cataract and rogression of lens oacities: the Beaver Dam Eye Study Am J Ohthalmol 1998; 126(6): Klein BE, Klein R, Wang Q, Moss SE: Older-onset diabetes and lens oacities The Beaver Dam Eye Study Ohthalmic Eidemiol 1995; 2(1): ishitsuka K, Kawasaki R, Kanno M, Tanabe Y, Saito K, Honma K, et al: Determinants and risk factors for central corneal thickness in Jaanese ersons: the Funagata Study Ohthalmic Eidemiol 2011; 18(5): Su DH, Wong TY, Wong WL, Saw SM, Tan DT, Shen SY, et al: Diabetes, hyerglycemia, and central corneal thickness: the Singaore Malay Eye Study Ohthalmology 2008; 115(6): e1 14 Tan DK, Chong W, Tay WT, Yuen LH, He M, Aung T, et al: Anterior chamber dimensions and osterior corneal arc length in Malay eyes: an anterior segment otical coherence tomograhy study Invest Ohthalmol Vis Sci 2012; 53(8): Scheler A, Soerl E, Boehm AG: Effect of diabetes mellitus on corneal biomechanics and measurement of intraocular ressure Acta Ohthalmol 2012; 90(6): e Ozdamar Y, Cankaya B, Ozal S, Acaroglu G, Karakaya J, Ozkan SS: Is there a correlation between diabetes mellitus and central corneal thickness? J Glaucoma 2010; 19(9): Wiemer G, Dubbelman M, Kostense PJ, Ringens PJ, Polak BC: The influence of chronic diabetes mellitus on the thickness and the shae of the anterior and osterior surface of the cornea Cornea 2007; 26(10): Busted, Olsen T, Schmitz O: Clinical observations on the corneal thickness and the corneal endothelium in diabetes mellitus Br J Ohthalmol 1981; 65(10): Bitirgen G, Ozkagnici A, Malik RA, Kerimoglu H: Corneal nerve fibre damage recedes diabetic retinoathy in atients with tye 2 diabetes mellitus Diabet Med 2014; 31(4): de la Messeliere S, Renard G: The corneal endothelium of diabetic atients A study using secular microscoy J Fr Ohtalmol 1987; 10(11): Inoue K, Kato S, Inoue Y, Amano S, Oshika T: The corneal endothelium and thickness in tye II diabetes mellitus Jn J Ohthalmol 2002; 46(1): Wesołek-Czernik A, Bartela J, Zamojska E, Omulecki W: Ocena stanu śródbłonka rogówki u acjentów z cukrzycą Klin Oczna 2007; 109(10 12): Jonas JB, angia V, Guta R, Sinha A, Bhate K: Lens thickness and associated factors Clin Exeriment Ohthalmol 2012; 40(6): Saito Y, Ohmi G, Kinoshita S, akamura Y, Ogawa K, Harino S, et al: Transient hyeroia with lens swelling at initial theray in diabetes Br J Ohthalmol 1993; 77(3): Kato S, Oshika T, umaga J, Kawashima H, Kitano S, Kaiya T: Influence of raid glycemic control on lens oacity in atients with diabetes mellitus Am J Ohthalmol 2000; 130(3): Praca włynęła do Redakcji r (KO ) Zakwalifikowano do druku r Adres do koresondencji (Rerint requests to): dr n med Magdalena Mazurek al Powstańców Wielkoolskich Szczecin mag-maz@o2l ISS Index Klinika Oczna 2017, 119 (1) 23