Stan środowiska przyrodniczego a występowanie alergii i astmy w Polsce wyniki ECAP
|
|
- Jakub Rosiński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 316 Artykuły Probl oryginalne Hig Eidemiol / 29, original 9(3): aers Stan środowiska rzyrodniczego a wystęowanie alergii i astmy w Polsce wyniki ECAP The state of natural environment and the occurrence of allergy and asthma in Poland results of ECAP Barbara Piekarska 1/, Bolesław K. Samoliński 1/, Konrad Furmańczyk 1,2/ 1/ Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii, Wydział Nauki o Zdrowiu, Warszawski Uniwersytet Medyczny 2/ Katedra Zastosowań Matematyki, Szkoła Główna Gosodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wrowadzenie. Zmieniające się warunki środowiskowe stwarzają duże niebezieczeństwo dla odorności człowieka. Wiele substancji chemicznych znajdujących się w środowisku, w którym człowiek żyje, wnika do jego organizmu różnymi drogami, wywołując m.in. choroby alergiczne i astmę. Cel. Określenie wływu środowiska rzyrodniczego na owstawanie chorób alergicznych i astmy w Polsce. Materiał i metody. Badania ankietowe (22 449) i lekarskie (4783) wg standardów ECRHS i ISAAC w wybranych regionach Polski (Warszawa, Kraków, Wrocław, Lublin, Gdańsk, Poznań, Białystok, Katowice i Zamojszczyzna). Analizy statystycznej dokonano za omocą testu c 2. Za istotne statystycznie rzyjęto różnice rzy <,5. Wyniki. Na odstawie rzerowadzonego wywiadu stwierdzono wływ zanieczyszczonego ochodzącego z zewnątrz budynku na owstawanie okresowego alergicznego nieżytu nosa (OR=1,43; 95% CI: 1,2-1,48; <,1) oraz niealergicznego nieżytu nosa (OR=1,29; 95% CI=1,18-1,41, <,1). Sośród wszystkich rzebadanych acjentów 7% ze stwierdzonym atoowym zaaleniem skóry korzystało z wody ochodzącej z wodociągu miejskiego, a 4,9% acjentów z wody ochodzącej z innych źródeł (OR=1,44, 95% CI=1,7-1,94, =,1). 9,7% acjentów ze stwierdzoną okrzywką korzystało z wody ochodzącej z własnego ujęcia (OR=1,62, 95% CI=1,2-2,59, =,4). U 9,6% acjentów rzyczyną owstawania alergii okarmowej była woda wykorzystywana do celów konsumcyjnych kuowana w skleach, a u 7,8% woda ochodząca z innych źródeł (OR=1,25, 95% CI=1,2-1,53, =,3). wykazano zależności między ruchem ojazdów a alergicznym nieżytem nosa oraz niealergicznym nieżytem nosa. Wnioski. Uzyskane wyniki utwierdzają w rzekonaniu o konieczności rzerowadzenia bardziej szczegółowych badań ozwalających na jednoznaczne określenie, w jakim stoniu czynniki środowiskowe oisujące jego stan mają wływ na owstawanie chorób alergicznych i astmy. Słowa kluczowe: środowisko rzyrodnicze, jakość atmosferycznego, jakość zasobów wodnych, choroby alergiczne, astma, ECAP, Polska, eidemiologia Introduction. Changing environmental conditions are very dangerous to human immunity. Many chemical substances resent in human environment enetrate the organism in different ways, resulting in e.g. allergic diseases and asthma. Aim. To investigate the relationshi between allergic diseases and asthma and the state of natural environment. Material and method. The cross-sectional randomized survey based on ECRHS II and ISAAC rotocol was done in 9 regions of Poland (cities: Warszawa, Wroclaw, Poznan, Gdansk, Krakow, Bialystok, Katowice, Lublin and the rural area around Zamosc) questionnaires were collected were included into the analysis. 25% of the subjects had allergic consultations. The c 2 test was used for the statistical analysis. Statistically significant differences were acceted at <.5. Results. The analysis showed a high influence of air ollution on allergic rhinitis (OR=1.43; 95% CI= ; <.1) and non-allergic rhinitis (OR= % CI= , <.1). Statistical analyses showed a significant association between the sources of drinking water and allergic medically diagnosed diseases such as atoic dermatitis, allergic urticaria and food allergy. 7% of atoic dermatitis atients used drinking water from the urban main water intake and 4.9% used drinking water from other sources (OR=1.44, 95% CI= , =.1). 9.7% of allergic urticaria atients used drinking water from own water source and 6.2% used drinking water from other sources (OR=1.62, 95% CI= , =.4). 9.6% of food allergy atients used drinking water from the stores and 7.8% used drinking water from other sources (OR=1.25, 95% CI= , =.3). No correlation was observed between road traffic intensity and allergic and non-allergic rhinitis. Conclusions. The result showed that the association may not be straightforward; therefore further studies are required to identify additional factors that may modify the association. Key words: natural environment, atmosheric air quality, water quality, allergic diseases, asthma, ECAP, Poland, eidemiology Probl Hig Eidemiol 29, 9(3): Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Adres do koresondencji / Address for corresondence Dr inż. Barbara Piekarska Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii ul. Banacha 1a, 2-97 Warszawa tel Barbara.Piekarska@wum.edu.l
2 PiekarskaB i ws. Stan środowiska rzyrodniczego a wystęowanie alergii i astmy w Polsce wyniki ECAP 317 Wrowadzenie Środowisko to system wzajemnie owiązanych elementów, które tworzą się w wyniku naturalnych rocesów rzyrodniczych i wrowadzanych elementów antroogenicznych. Wywierają one duży wływ na kształtowanie się stanu fizycznego i sychicznego człowieka. Zmieniające się warunki środowiskowe stwarzają duże niebezieczeństwo dla odorności człowieka. Wiele substancji chemicznych znajdujących się w środowisku, w którym człowiek żyje, wnika do jego organizmu różnymi drogami, wywołując m.in. choroby alergiczne i astmę. Od oczątku istnienia człowiek nierozerwalnie związany jest ze środowiskiem rzyrodniczym. Środowisko naturalne tworzy warunki niezbędne dla rawidłowego funkcjonowania człowieka i reguluje funkcjonowanie rocesów fizyko-chemicznych umożliwiających odtwarzanie zasobów i walorów środowiska. Od czasów rewolucji rzemysłowej, człowiek wykorzystuje środowisko rzyrodnicze w sosób niekonwencjonalny, rowadząc do nadmiernej eksloatacji surowców naturalnych, zanieczyszczając środowisko różnego rodzaju odadami, niszcząc zielone lasy, wrowadzając wiele szkodliwych substancji do atmosfery, co w konsekwencji rowadzi do ubożenia świata flory i fauny. Szkodliwe czynniki środowiskowe, są rzyczyną rzedwczesnych zgonów i zaburzeń zdrowia człowieka. Coraz częściej zjawiska chorobowe o charakterze sychosomatycznym określa się mianem chorób cywilizacyjnych, gdyż to one towarzyszą ostęowi cywilizacyjnemu. Obok chorób układu krążenia, chorób nowotworowych, sychicznych i układu kostnego na liście chorób cywilizacyjnych ojawiły się również choroby alergiczne. Cel Określenie wływu środowiska rzyrodniczego na owstawanie chorób alergicznych i astmy w Polsce. Materiał i metody Podstawowym narzędziem oceny wływu stanu środowiska rzyrodniczego na wystęowanie alergii i astmy w Polsce było badanie kwestionariuszowe, w którym wzięło udział osoby, w tym w części zasadniczej Sośród ankiet ostateczną weryfikację jakości rzeszło osoby rzeszły badania ambulatoryjne. Badanie zostało rzerowadzone w 9 regionach Polski (Poznań, Wrocław, Kraków, Katowice, Gdańsk, Białystok, Warszawa, Lublin i obszar wiejski terenu Zamojszczyzny). Kwestionariusz obejmował m.in. ytania dotyczące stanu zdrowia, objawów i chorób układu oddechowego, chorób alergicznych oraz astmy. Wywiad kwestionariuszowy zawierał również ytania ozwalające na ocenę wływu wystęującego zewnątrz omieszczeń na samooczucie i nasilenie objawów chorób alergicznych. Różnice w częstości wystęowania objawów chorób alergicznych w zależności od stonia wływu zewnątrz omieszczeń zostały wyrażone za omocą ilorazu szans (OR) wraz z 95% rzedziałem (95% CI). Analizy statystycznej dokonano za omocą testu c 2. Za istotne statystycznie rzyjęto różnice rzy <,5. Dla rzerowadzenia analizy wykorzystującej ytanie Jak bardzo rzeszkadza Pani(u) (w skali -1) zanieczyszczenie na zewnątrz domu (ochodzące z ruchu drogowego, rzemysłu itd.), kiedy trzyma Pan(i) otwarte okna, utworzono kody określające, w jakim stoniu może zanieczyszczone owietrze wływać na choroby alergiczne. Kod brak, 1-4 słaby wływ, 5-7 umiarkowany wływ, 8-1 silny wływ. Wyniki Na odstawie wywiadu i obrazu klinicznego stwierdzono wływ zanieczyszczonego ochodzącego z zewnątrz budynku na owstawanie okresowego alergicznego nieżytu nosa, zarówno u osób mieszkających w miastach, jaki i na obszarach wiejskich (tab. I i II). Tabela I. Iloraz szans (OR) dla alergicznego nieżytu nosa ze względu oddziaływanie zanieczyszczonego z zewnątrz budynku Table I. OR for allergic rhinitis due to olluted outdoor air Miasto Wieś Alergiczny nieżyt nosa Iloraz szans (OR) 95% rzedział brak słabo ,11,99 1,23,6 umiarkowanie ,22 1,1 1,36, silnie ,38 1,23 1,55, brak słabo ,36 1,1 1,83,4 umiarkowanie ,57 1,15 2,15, silnie ,63 1,9 2,45,2 Tabela II. Iloraz szans (OR) dla otwierdzonego klinicznie okresowego alergicznego nieżytu nosa ze względu oddziaływanie zanieczyszczonego z zewnątrz budynku Table II. OR for clinically diagnosed eriodic allergic rhinitis due to olluted outdoor air Potwierdzony klinicznie okresowy alergiczny nieżyt nosa iloraz szans (OR) 95 % rzedział brak słabo ,32 1,4 1,67,2 umiarkowanie ,19,93 1,51,16 silnie ,37 1,5 1,78,2
3 318 Probl Hig Eidemiol 29, 9(3): % Ogółem skala -1 oceny wływu wystęującego zewnątrz omieszczeń na samooczucie i nasilenie objawów chorób alergicznych Ryc. 1. Oddziaływanie zewnątrz omieszczeń (w skali -1) a deklarowany alergiczny nieżyt nosa Fig. 1. The outdoor air influence (on the -1 scale) vs. declared allergic rhinitis % Ryc. 2. Oddziaływanie zewnątrz omieszczeń (w skali -1) a otwierdzony klinicznie alergiczny nieżyt nosa Fig. 2. The outdoor air influence (on the -1 scale) vs. clinically diagnosed allergic rhinitis 9 1 Ogółem skala -1 oceny wływu wystęującego zewnątrz omieszczeń na samooczucie i nasilenie objawów chorób alergicznych 9 Sośród osób osób (ok. 77%), nie chorowało na alergiczny nieżyt nosa. Mimo to osoby z tej gruy deklarowały negatywny wływ zanieczyszczonego na zewnątrz domu (ochodzące m.in. z ruchu drogowego, rzemysłu, it.) na ich funkcjonowanie (ryc. 1). Wśród osób deklarujących wystęowanie u nich alergicznego nieżytu nosa odsetek osób, którym zanieczyszczenie utrudniało funkcjonowanie stanowił onad 22%. U osób z rozoznanym alergicznym nieżytem nosa odsetek ten stanowił około 14% (ryc. 2). Zanieczyszczone owietrze ochodzące z zewnątrz budynku miało również wływ na osoby, które nie chorowały na alergiczny nieżyt nosa. Osoby zamieszkujące zarówno miasta jak i tereny wiejskie, w trakcie eksozycji na zanieczyszczone owietrze deklarowały wystęowanie dolegliwości związane z kichaniem, cieknącym lub zatkanym nosem, niewywołanym żadną infekcją, charakterystyczne dla niealergicznego nieżytu nosa (tab. III). Tabela III. Iloraz szans (OR) dla niealergicznego nieżytu nosa ze względu oddziaływanie zanieczyszczonego z zewnątrz budynku Table III. OR for non-allergic rhinitis due to olluted outdoor air Miasto Wieś % alergiczny nieżyt nosa Iloraz szans (OR) % rzedział brak słabo ,9,99 1,19,7 umiarkowanie ,12 1,2 1,22,2 silnie ,26 1,14 1,4, brak słabo ,42 1,1 1,83,1 umiarkowanie ,41 1,7 1,86,2 silnie ,77 1,25 2,52, Pomimo iż onad 6% ankietowanych nie wskazywało roblemów z kichaniem, cieknącym lub zatkanym nosem, kiedy nie byli rzeziębieni, nie mieli gorączki, gryy it., to kontakt z zanieczyszczonym owietrzem ochodzącym z zewnątrz budynku był dla nich uciążliwy (ryc. 3). 1 Ogółem skala -1 oceny wływu wystęującego zewnątrz omieszczeń na samooczucie i nasilenie objawów chorób alergicznych Ryc. 3. Oddziaływanie zewnątrz omieszczeń (w skali -1) a niealergiczny nieżyt nosa Fig. 3. The outdoor air influence (on the -1 scale) vs. declared nonallergic rhinitis Jakość ochodzącego z zewnątrz (zanieczyszczone owietrze) jest czynnikiem, który może wywoływać objawy odobne do tych, które towarzyszą astmie. Astma jest rzewlekłą chorobą zaalną dróg oddechowych, w której uczestniczy wiele komórek i substancji rzez nie uwalnianych. Przewlekłemu zaaleniu towarzyszy nadreaktywność oskrzeli, rowadząca do nawracających eizodów świszczącego oddechu, duszności, uczucia ściskania w klatce iersiowej i kaszlu, wystęujących szczególnie w nocy lub nad ranem [1]. Objawy te są charakterystyczne również dla innych chorób, n. rzewlekłej obturacyjnej 9
4 PiekarskaB i ws. Stan środowiska rzyrodniczego a wystęowanie alergii i astmy w Polsce wyniki ECAP 319 choroby łuc. Chorzy na POCHP mogą mieć, cechy astmy, takie jak mieszane zaalenie, ze zwiększoną liczbą eozynofilów. Chociaż zazwyczaj można odróżnić astmę od rzewlekłej obturacyjnej choroby łuc, to u niektórych osób z rzewlekłymi objawami ze strony układu oddechowego i trwałym ograniczeniem rzeływu w drogach oddechowych, bywa to trudne [2]. otwierdzona klinicznie astma może być często mylona z rzewlekłą obturacyjną chorobą łuc. Dlatego też analizując ytania ankietowe dotyczące astmy wykazano zależność między astmą a zanieczyszczonym owietrzem ochodzącym z zewnątrz budynku. Dotyczyło to zarówno mieszkańców miast, jak i terenów wiejskich (tab. IV). Tabela IV. Iloraz szans (OR) dla astmy ze względu oddziaływanie zanieczyszczonego z zewnątrz budynku Table IV. OR for asthma due to olluted outdoor air Miasto Wieś Astma Iloraz szans (OR) 95% rzedział brak słabo ,2,82 1,27,84 umiarkowanie ,11,9 1,37,33 silnie ,49 1,19 1,86, brak słabo ,1,8 1,28,92 umiarkowanie ,,78 1,29,98 silnie ,47 1,13 1,92, Zależności te nie zostały jednak otwierdzone w gruie osób rzebadanych klinicznie. Wykazano jedynie zależność między astmą incydentalną a zanieczyszczonym owietrzem ochodzącym z zewnątrz budynku w orzednim miejscu zamieszkania wśród mieszkańców miast (OR=1,89; 95%CI=1,5-3,41; =,3). W rzerowadzonych badaniach nie wykazano wływu ruchu ojazdów na alergiczny nieżyt nosa, roblem z kichaniem, cieknącym lub zatkanym nosem, w okresie, kiedy osoby nie były rzeziębione, nie miały gorączki, ani gryy oraz na trudności w oddychaniu u mieszkańców miast. otwierdzono również w badaniach klinicznych wływu ruchu ojazdów (w tym ciężkich ojazdów) na astmę. Prawdoodobnie sowodowane to było trudnością w rawidłowym określeniu czy na alergiczny nieżyt nosa, roblemy z cieknącym nosem, kichaniem i trudnością w oddychaniu miały wływ tylko zanieczyszczenia z innych źródeł niż transort, czy zanieczyszczenie ochodzące z wielu źródeł. Ponadto uciążliwości w funkcjonowaniu mieszkańców dużych miast ze strony ruchu ojazdów, najczęściej utożsamiane są z hałasem wytwarzanym rzez rzejeżdżające ojazdy. Jedynie mieszkańcy terenów wiejskich deklarowali trudności w rawidłowym funkcjonowaniu rzy ruchu ciężkich ojazdów (tab. V). Obok zanieczyszczeń, czynnikiem środowiska rzyrodniczego wywierającym wływ na owstawanie chorób alergicznych jest woda (jej ochodzenie) wykorzystywana do celów konsumcyjnych i higienicznych. Przerowadzone analizy statystyczne wykazały zależność między astmą a wodą ochodzącą z wodociągu miejskiego (OR=1,3; 95%CI=1,1-1,55; =,). Jednak dolegliwości te deklarowane rzez ankietowanych, nie znalazły otwierdzenia w badaniach klinicznych. Woda ochodząca z wodociągu miejskiego była również rzyczyną wystęowania wśród badanych atoowego zaalenia skóry (OR=1,44; 95%CI=1,7-1,94; =,1). Dużym roblemem jest wykorzystywanie wody ochodzącej z własnego źródła. Dotyczy to głównie terenów wiejskich. Wody te ujmowane są najczęściej ze studni, które są niewłaściwie zabezieczane rzed rzedostawaniem się do nich zanieczyszczeń. Substancje chemiczne w nich zawarte mogą wywoływać różnego rodzaju zmiany na skórze, m.in. okrzywkę. Znalazło to otwierdzenie w rzerowadzonych badaniach ambulatoryjnych (OR=1,62, 95%CI=1,2 2,59; =,4). Polacy chętnie sięgają o wody mineralne. Przyuszcza się, że obecnie jest ich onad 6, a w każdym miesiącu zgłaszają się nowi roducenci tych onoć najzdrowszych wód. Dlatego też trudno jest określić, która z tych licznie wystęujących na rynku wód jest dla człowieka najlesza. Ze względu na zawartość w niej różnych substancji chemicznych możliwe jest wystęowanie alergii okarmowej. Potwierdziły to rzerowadzone badania kliniczne (OR=1,25; 95%CI=1,2-1,53; =,3). wykazano zależności między ochodzeniem wody z: zakuów, wodociągu miejskiego, wodociągu wiejskiego, wodą oligoceńską i wodą z własnego źródła a alergicznym nieżytem nosa oraz roblemem z kichaniem, cieknącym lub zatkanym nosem w okresie, kiedy osoby nie były rzeziębione, nie miały gorączki, ani gryy, trudnościami w zaczernięciu. Omówienie Problem wływu stanu środowiska rzyrodniczego na owstawanie chorób alergicznych jest roblem bardzo złożonym. Przede wszystkim sowodowane jest to zmianami w środowisku wywołanymi zanieczyszczeniem emisją, która jest szkodliwa dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska owoduje szkodę w dobrach materialnych, ogarsza walory estetyczne środowiska lub koliduje z innymi, uzasadnionymi
5 32 Probl Hig Eidemiol 29, 9(3): sosobami korzystania ze środowiska [3]. Szczególnie roblem ten dotyczy atmosferycznego. Powietrze jest jednym z najważniejszych elementów środowiska. Stanowi czynnik niezbędny do życia dla większości znanych organizmów. Bez ożywienia człowiek wytrzyma kilkanaście dni, bez wody tylko kilka dni, bez zaś śmierć nastęuje już o kilku minutach. Zanieczyszczenie wływa negatywnie na rozwój i życie roślin, zwierząt i ludzi, zagraża globalnemu systemowi klimatycznemu. Zanieczyszczenie to każda substancja wrowadzona rzez człowieka w sosób bezośredni lub ośredni do otaczającego, która wywołuje rawdoodobieństwo szkodliwego oddziaływania nas zdrowie ludzkie lub środowisko jako całość. Stężenie zanieczyszczeń jest zależne od różnych czynników, jak: ora roku, warunki atmosferyczne (temeratura, oady, wiatry), wzrost aktywności źródeł emisji i innych. Istnieje soro rozbieżności, czy wrowadzane do atmosferycznego związki chemiczne wywołują alergie. Wynika to z faktu, iż u osób z chorobami alergicznymi wiele czynników nieswoistych (adiutantów) nasila objawy choroby. Często zdarza się, że związki chemiczne są utożsamiane z substancją uczulającą (alergenem). Najczęściej jednak, nie są to substancje uczulające, lecz tylko nieswoiście zaostrzające już istniejącą chorobę. Wywołują one bardzo często takie same objawy, jak w rzyadku kontaktu z alergenem, n. suchy męczący kaszel czy naady duszności. Są to reakcje nieswoiste, wynikające z nadreaktywności oskrzeli towarzyszącej chorobom alergicznym, zwłaszcza astmie oskrzelowej. Wływ zanieczyszczenia na trudności z oddychaniem wynika rawdoodobnie z zawartości w nim różnych zanieczyszczeń m.in. tlenków azotu [4]. Największe zagrożenie owoduje dwutlenek azotu owstający w rocesach salania aliw w wysokich temeraturach, głównie w silnikach samochodowych i aleniskach elektrowni. Przy rzewlekłych narażeniach dwutlenek azotu owoduje lekkie zaalenie błony śluzowej układu oddechowego, zwiększa odatność układu oddechowego na infekcje, wywołuje odrażnienie sojówek. Narażenie na tlenki azotu wystęuje zwykle w ołączeniu z eksozycją na inne składniki smogu wielkomiejskiego. Dlatego trudno jest wyróżnić secyficzne skutki określonego składnika zanieczyszczeń. Dużym roblemem jest emisja zanieczyszczeń ze środków transortu drogowego [5]. Zależy ona rzede wszystkim od rodzaju samochodu (ciężarowy, osobowy), składu chemicznego aliwa, tyu silnika, stonia zużycia i obciążenia silnika. Do zachorowania na alergie usosabiają m.in. cząstki salin silników Diesla. Saliny silników Diesla stanowią mieszaninę gazów o względnie małej masie cząsteczkowej oraz cząstek węglowych z rdzeniem zbudowanym z węgla i zaabsorbowanymi na owierzchni związkami o dużej masie cząsteczkowej. Faza gazowa salin zawiera m.in. CO 2, SO 2, NO X oraz substancje wływające na owstawanie ozonu. Są to tyowe substancje wykazujące działanie drażniące na skórę, oczy lub układ oddechowy. Czynniki te mogą nie tylko modulować objawy astmy, ale również wywoływać uczulenie i rozwój atoowych chorób alergicznych [6]. Szczególnie duży udział salin w ogólnym zanieczyszczeniu wystęuje w wielkich aglomeracjach miejsko-rzemysłowych, gdzie ze względu na ograniczoną rzestrzeń, duże natężenie ruchu i częste zatrzymywanie się ojazdów ilość toksycznych związków jest znacznie większa niż w terenie otwartym. Aglomeracje miejsko-rzemysłowe charakteryzuje secyficzny mikroklimat [7]. W znacznym stoniu zależy od klimatu regionu, w którym miasto się znajduje. Miasto ma jednak swój własny mikroklimat związany z charakterem zabudowy, terenami zielonymi, natężeniem ruchu kołowego, zanieczyszczeniami rzemysłowymi i ogrzewczymi, a nawet materiałami użytymi do konstrukcji budynków, nawierzchni ulic (ulegają ścieraniu, wietrzeniu) itd. Atmosfera miast ma obecnie średnio o 1 C wyższą temeraturę i jest bardziej sucha niż na otaczających je rzestrzeniach. Więcej jest w miastach dni mglistych i ochmurnych. Miasto stwarza inne warunki higieny dzięki infrastrukturze komunalnej, a więc modyfikuje świat mikroorganizmów, w którym żyje, kształtuje roślinność i świat zwierzęcy codziennego środowiska. Wody miejskie są bardziej zasolone i trudniej zamarzają. W Polsce wodociągi dostarczają wodę chlorowaną, w wielu krajach (nie tylko troikalnych) woda z wodociągów nie nadaje się do icia, a nawet do łukania ust. Przyczyn szybkiego wzrostu liczby zachorowań na nowotwory, alergie oraz inne choroby cywilizacyjne jest oczywiście wiele, jednak większość znawców tematu doatruje się ich rzede wszystkim w ostęującej degradacji źródeł wód itnych [8]. Okazuje się, że coraz większe zanieczyszczenie wód owierzchniowych, gruntowych i głębinowych owodowane owszechnym stosowaniem w rolnictwie nawozów sztucznych i estycydów wyrwało się całkowicie sod kontroli. Człowiek nie otrafi również zahamować wzrostu toksyczności ścieków komunalnych, gdyż w domach używa się coraz więcej chemii do higieny osobistej oraz środków czystości. Jakość wody, w tym wody itnej jest jednym z najistotniejszych czynników mający wływ na zdrowie i rawidłowe funkcjonowanie człowieka. Woda dzięki swoim właściwościom jest najleszym i najbardziej uniwersalnym rozuszczalnikiem zarówno ciał stałych jak cieczy i gazów i jest najbardziej rozowszechnionym związkiem chemicznym w rzyrodzie, znajdującym się w stałym obiegu. Powoduje to, że w wodzie
6 PiekarskaB i ws. Stan środowiska rzyrodniczego a wystęowanie alergii i astmy w Polsce wyniki ECAP 321 rozuszcza się łatwo i szybko onad 25 związków chemicznych, które dzisiaj są obecne we wszystkich źródłach wód itnych. Aż 97% tych związków jest niewyczuwalna zmysłami. To właśnie one mogą mieć wływ na owstawanie chorób alergicznych: astmy, atoowego zaalenia skóry i okrzywki. Z materiałów, z których zbudowany jest system rozdzielczy, rzenikają do wody różne substancje zmieniające jej właściwości i wływające szkodliwie na zdrowie jej konsumenta. Główną rzyczyną zmian jakości rzesyłanej wody jest korozja instalacji wodociągowych, która owoduje: zmianę koloru wody i rzebarwienia urządzeń sanitarnych oraz bielizny owstawanie zawiesin roduktów korozji i zatykanie się instalacji owstawanie metalicznego osmaku wody wzrost toksyczności wody orzez zawartość nadmiernych ilości ołowiu, kadmu, miedzi, chlorku winylu lub innych substancji. Podsumowanie Przerowadzone badania i analiza uzyskanych wyników okazują, iż choroby alergiczne są otężnym roblemem wsółczesnej medycyny o charakterze eidemiologicznym obejmującej 1/4-1/3 części wsółczesnych mieszkańców głównie wysokorozwiniętych aglomeracji miejsko-rzemysłowych. Wykazane zależności między owietrzem ochodzącym z zewnątrz budynku (subiektywna ocena wływu wystęującego zewnątrz omieszczeń na samooczucie) a chorobami alergicznymi, otwierdzają, iż czynniki środowiskowe są istotną gruą czynników ryzyka. W diagnostyce chorób alergicznych konieczne jest rzerowadzenie bardziej szczegółowych badań uwzględniających koncentrację chemicznych zanieczyszczeń w środowisku rzyrodniczym wraz z czynnikami fizycznymi, decydującymi o oziomie ich akumulacji w środowisku oraz o charakterze oddziaływania na organizm człowieka. Należy również rzerowadzić ocenę ryzyka, w której wykorzystuje się zależność między wystęowaniem istniejących lub rzewidywanych ujemnych skutków w stanie zdrowia, a oziomem narażenia na określony czynnik toksyczny [9]. Próba oszacowania ryzyka zdrowotnego, ozwoli na rzewidywanie rozmiaru skutków zdrowotnych u osób z chorobami alergicznymi i astmą. Ponadto oszacowanie ryzyka, czyli rawdoodobieństwa wystąienia objawów chorób alergicznych rzy określonym narażeniu, ozwoli na orównywanie i sumowanie ryzyka z różnych źródeł. Umożliwi również bardziej obiektywną kwantyfikację skutków oddziaływania środowiska rzyrodniczego na owstawanie chorób alergicznych. Piśmiennictwo / References 1. Światowa strategia rozoznawania, leczenia i rewencji astmy. Aktualizacja 27. Med Prakt 28, 1: Światowa strategia rozoznawania, leczenia i rewencji rzewlekłej obturacyjnej choroby łuc. Aktualizacja 26. Med Prakt 27, 2: Ustawa Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 21 r. (tekst jednolity Dz.U. z 28 r. nr 25, oz. 15 z óźn. zm.). 4. Siemiński M. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. PWN, Warszawa McCreanor J, Cullinan P, uwenhuijsen MJ, et all. Resiratory Effects of Exosure to Diesel Traffic in Person with Astma. N Engl J Med 27, 357: Rogala B. Choroby alergiczne a genetyka i środowisko. Alergol Wsółcz 2, 2(5): Wolański N. Ekologia człowieka. Podstawy ochrony środowiska i zdrowia człowieka. T 2. Ewolucja i dostosowanie biokulturowe. PWN, Warszawa Montana B. Woda, nie wystarczy żeby żyć, ale bez niej żyć się nie da. Hydroure Polska, Wrocław Kulka E, Rzychoń D. Podstawy oceny ryzyka zdrowotnego sowodowanego zanieczyszczeniem środowiska. [w:] Środowisko a zdrowie. Polityka, zarządzanie, komunikowanie. Janikowski R (red). Ekonomia i Środowisko, Białystok 24:
4. Wyniki streszczenie Komunikat
4. Wyniki streszczenie Komunikat Aby przygotować powyższe zestawienia objęliśmy programem ponad 22.700 osób w 9 regionach kraju, z czego prawie ¼ przeszła szczegółowe badania lekarskie. Program ten jest
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Podczas akcji przebadano 4400 osób. Na badania rozszerzone skierowano ok. 950 osób. Do tej pory przebadano prawie 600 osób. W wyniku pogłębionych
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia powietrza a obturacyjne choroby płuc
Zanieczyszczenia powietrza a obturacyjne choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP Obturacyjne choroby płuc - ASTMA
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoObturacyjne choroby płuc - POCHP
Obturacyjne choroby płuc - POCHP POCHP to zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Ograniczenie to wynika
Bardziej szczegółowoAstma oskrzelowa. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce.
Astma oskrzelowa Astma jest przewlekłym procesem zapalnym dróg oddechowych, w którym biorą udział liczne komórki, a przede wszystkim : mastocyty ( komórki tuczne ), eozynofile i limfocyty T. U osób podatnych
Bardziej szczegółowo3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII
3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, charakteryzującą się nawracającymi atakami duszności, kaszlu i świszczącego oddechu, których częstotliwość
Bardziej szczegółowoAlergia. Ciesz się pełnią życia z Systemem oczyszczania powietrza Atmosphere Sky!
Alergia Ciesz się pełnią życia z Systemem oczyszczania powietrza Atmosphere Sky! 01 Wprowadzenie Alergie są często występującym schorzeniem, a liczba dotkniętych nimi osób rośnie z każdym rokiem. Ponad
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia powietrza w Polsce. Zagrożenia zdrowotne
Zanieczyszczenia powietrza w Polsce Zagrożenia zdrowotne Health and Environment Alliance, 2015 Główne źródła zanieczyszczeń powietrza Do głównych źródeł zanieczyszczeń powietrza w Polsce zaliczamy: Emisje
Bardziej szczegółowoMay 21-23, 2012 Białystok, Poland
6 th International Forum May 21-23, 2012 Białystok, Poland Advances in prevention of allergic diseases of the respiratory system based on population screening of children and adolescents in the Grodno
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZCZEGÓŁOWY Piątek 23 kwietnia 2010 r.
PROGRAM SZCZEGÓŁOWY Piątek 23 kwietnia 2010 r. Warsztaty Szkoleniowe V 7.15 8.45 Warsztaty spirometryczne Sesja B Sala 3/5 Warsztaty organizowane w ramach grantu naukowo szkoleniowego przyznanego przez
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych
Bardziej szczegółowoPowietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic?
Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Projekt realizuje: Zanieczyszczenia powietrza Projekt realizuje: Definicja Rodzaje zanieczyszczeń Przyczyny Skutki (dla człowieka,
Bardziej szczegółowoDr n. med. Dr n. med. Analiza stężenia. Agnieszka Lipiec1. Piotr Rapiejko1,2
autor(); Dr n. med. Agnieszka Lipiec1 Dr n. med. Piotr Rapiejko1,2 1Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii, WUM Warszawa Kierownik Zakładu: Prof. nadzw. WUM dr hab. n. med. Bolesław
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Specjalista chorób wewnętrznych i chorób płuc Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady
Bardziej szczegółowoCzy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia
Bardziej szczegółowoKOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ
KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ Charakterystyka problemu zdrowotnego Alergia uznawana jest za chorobę cywilizacyjną XX wieku. W wielu obserwacjach
Bardziej szczegółowoSmog zwiększa ryzyko wystąpienia alergii i astmy u dzieci
Smog zwiększa ryzyko wystąpienia alergii i astmy u dzieci Zanieczyszczenie powietrza, a dokładnie pyły zawieszone PM 2,5 i PM 10 stanowiące kluczową grupę czynników wpływających na formowanie się zjawiska
Bardziej szczegółowoSymptomatologia chorób alergicznych u dzieci marsz alergiczny
PODYPLOMOWA SZKOŁA PEDIATRII / POSTGRADUATE SCHOOL OF PAEDIATRICS 141 Symptomatologia chorób alergicznych u dzieci marsz alergiczny The symptomatology of allergic diseases in children allergic march Grażyna
Bardziej szczegółowoWpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Dr hab. n. med. Renata Złotkowska Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Dr hab. n. med. Renata Złotkowska Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu Czy zanieczyszczenie powietrza jest szkodliwe dla zdrowia i dlaczego?
Bardziej szczegółowoSmog groźny nie tylko zimą
Smog groźny nie tylko zimą Latem, gdy temperatury oscylują w okolicy 30 C, a prędkość wiatru nie przekracza 2 m/s, szczególnie nad dużymi miastami może pojawić się brunatna mgła. To smog fotochemiczny.
Bardziej szczegółowoZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA
ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ZAGROŻENIA ZDROWOTNE BROSZURA HEALTH AND ENVIRONMENT ALLIANCE (HEAL) 2 ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA Health and Environment Alliance (HEAL) to wiodąca europejska organizacja typu
Bardziej szczegółowoPLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM
PLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM Temat: Powtórzenie wiadomości dotyczących działu ODDYCHANIE. Zakres treści programowych: narządy budujące układ oddechowy, fazy oddychania, mechanizm
Bardziej szczegółowoCzwartek, 25 września 2014
Czwartek, 25 września 2014 SESJA SZKOLENIOWO-NAUKOWA I 9.00 10.30 Leczenie pacjentów z chorobami drobnych dróg oddechowych jakie mamy dzisiaj możliwości? przyznanego przez firmę Chiesi Przewodniczący:
Bardziej szczegółowoThe Influence of Anxiety Induced by Conservative Dentistry Procedures on Occurrence of Cardiac Arrhythmia in Patients with Ischaemic Heart Disease
424 M. Madejczyk et al. race oryginalne Dent. Med. Probl. 2010, 47, 4, 424 429 ISSN 1644-387X Coyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Marlena Madejczyk 1, Andrzej Madejczyk 2,
Bardziej szczegółowoNiska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA
Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Obniżenie emisji dwutlenku węgla w Gminie Raba Wyżna poprzez wymianę kotłów opalanych biomasą, paliwem gazowym oraz węglem Prowadzący: Tomasz Lis Małopolska
Bardziej szczegółowoDepartament Zrównoważonego Rozwoju Biuro Ochrony Przyrody i Klimatu
Departament Zrównoważonego Rozwoju Zanieczyszczenia powietrza Zanieczyszczenia powietrza to wszelkie substancje (gazy, ciecze, ciała stałe), które znajdują się w powietrzu atmosferycznym, ale nie są jego
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 609 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 69 SECTIO D 5 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego WPiNoZ Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoLeczenie POCHP z perspektywy pacjenta
Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergie i POCHP W Polsce ok.2.000.000-2.500.000 osób choruje na POCHP 20% posiada odpowiednie rozpoznanie
Bardziej szczegółowoSubstancje i mieszaniny niebezpieczne w miejscu pracy
Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy Światowy Dzień Ofiar Wypadków Przy Pracy i Chorób Zawodowych Substancje i mieszaniny niebezpieczne w miejscu pracy mgr inż. Anna Dynia Oddział Higieny
Bardziej szczegółowoANKIETA dla dzieci (w szczególności w wieku 6-7 lat)
pieczęć jednostki realizującej Program profilaktyki chorób alergicznych realizowany w ramach środków będących w dyspozycji Dzielnicy II Miasta Krakowa ANKIETA dla dzieci (w szczególności w wieku 6-7 lat)
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowopteronyssinus i Dermatophagoides farinae (dodatnie testy płatkowe stwierdzono odpowiednio u 59,8% i 57,8% pacjentów) oraz żółtko (52,2%) i białko
8. Streszczenie Choroby alergiczne są na początku XXI wieku są globalnym problemem zdrowotnym. Atopowe zapalenie skóry (AZS) występuje u 20% dzieci i u ok. 1-3% dorosłych, alergiczny nieżyt nosa dotyczy
Bardziej szczegółowoPRESYMPOZJUM Expert Meeting Spotkanie naukowe. SALA WISŁA Rola flory bakteryjnej w rozwoju astmy i innych chorób alergicznych
Środa, 21 września 2016 r. 12.00 19.30 PRESYMPOZJUM Expert Meeting Spotkanie naukowe 19.30 20.30 WYKŁAD INAUGURACYJNY Rola flory bakteryjnej w rozwoju astmy i innych chorób alergicznych Wykład organizowany
Bardziej szczegółowoJesteśmy tym czym oddychamy?
Jesteśmy tym czym oddychamy? Jak działają płuca Najczęstsze choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP ANATOMIA UKŁADU
Bardziej szczegółowoSezon pylenia roślin w Polsce w 2016 roku
Sezon pylenia roślin w Polsce w 2016 roku dr n. med. Piotr Rapiejko 1 dr n. med. Agnieszka Lipiec 2 dr hab. Małgorzata Puc 3 dr Małgorzata Malkiewicz 4 dr hab. n. med. Ewa Świebocka 6 dr n. med. Grzegorz
Bardziej szczegółowoKONFERENCJA: JAK DBAĆ O CZYSTE
KONFERENCJA: JAK DBAĆ O CZYSTE POWIETRZE W POLSKICH AGLOMERACJACH? WYBRANEASPEKTYJAKOŚCI POWIETRZA WMIASTACH Artur Jerzy BADYDA 2 Problemy jakości powietrza PROBLEMYJAKOŚCIPOWIETRZA ozanieczyszczenie powietrza
Bardziej szczegółowoJak żyć i pracować z chorobą alergiczną układu oddechowego? Jakie są najczęstsze przyczyny i objawy alergii?
Jak żyć i pracować z chorobą alergiczną układu oddechowego? Czy alergia układu oddechowego to często spotykany problem? Choroby alergiczne występują obecnie z bardzo dużą częstością. Szacuje się, że na
Bardziej szczegółowo11. Liebhard J., Małolepszy J., Wojtyniak B. i wsp. Prevalence and risk factors for asthma in Poland: Results from the PMSEAD Study.
1. Wstęp Alergia uznawana jest za chorobę cywilizacyjną XX wieku. W wielu obserwacjach epidemiologicznych stwierdzono znaczący wzrost częstości występowania alergicznego nieżytu nosa i astmy oskrzelowej
Bardziej szczegółowoPROMOCJA ZDROWIA TO PROCES
STAROSTWO POWIATOWE W ŚWIDNICY WYDZIAŁ ZDROWIA 2007 r. Opracowała Barbara Świętek PROMOCJA ZDROWIA TO PROCES UMOŻLIWIAJĄCY JEDNOSTKOM, GRUPOM, SPOŁECZNOŚCIĄ ZWIĘKSZENIE KONTROLI NAD WŁASNYM ZROWIEM I JEGO
Bardziej szczegółowoTemat: Higiena i choroby układu oddechowego.
Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. 1. Sprawność układu oddechowego - ważnym czynnikiem zdrowotnym. a) zanieczyszczenia powietrza Pyły miedzi, aluminium, żelaza, ołowiu, piaskowe, węglowe, azbestowe,
Bardziej szczegółowoStosowanie schematów terapeutycznych a jakość życia i stopień kontroli objawów astmy oskrzelowej współwystępującej z alergicznym nieżytem nosa
Tekst: dr n. med. Mikołaj Dąbrowski, Klinika Chirurgii Kręgosłupa, Ortopedii Onkologicznej i Traumatologii, Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. Wiktora Degi Uniwersytetu Medycznego im. Karola
Bardziej szczegółowoH200 Materiały wybuchowe niestabilne. H201 Materiał wybuchowy; zagrożenie wybuchem masowym. H202
http://www.msds-europe.com H200 Materiały wybuchowe niestabilne. H201 Materiał wybuchowy; zagrożenie wybuchem masowym. H202 Materiał wybuchowy, poważne zagrożenie rozrzutem. H203 Materiał wybuchowy; zagrożenie
Bardziej szczegółowoRys. 1 Chłopiec 4- letni - astma oskrzelowa z zaburzonym torem oddechowym i połykaniem.
Krystyna Marasz logopeda- PPP Toruń PSL UMK WPŁYW PRZEWLEKŁYCH STANÓW ZAPALNYCH GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH NA WADY WYMOWY We wrześniu 2011 roku w czasie trwania konferencji organizacji GARD w Warszawie,
Bardziej szczegółowoPRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM DEFINICJA POChP charakteryzuje się: niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez
Bardziej szczegółowoOcena wiedzy i świadomości osób po 50. roku życia w zakresie czynników ryzyka raka jelita grubego
Family Medicine & Primary Care Review ; 7, : doi:./fmcr/ PRACE ORYGINALNE ORIGINAL PAPERS Ocena wiedzy i świadomości osób o. roku życia w zakresie czynników ryzyka raka jelita grubego Coyright by Wydawnictwo
Bardziej szczegółowoKatedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI. Pomiar ciepła spalania paliw gazowych
Katedra Silników Salinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Pomiar cieła salania aliw gazowych Wstę teoretyczny. Salanie olega na gwałtownym chemicznym łączeniu się składników aliwa z tlenem, czemu
Bardziej szczegółowoWYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Nadmierne wydzielanie śluzu w drogach
Bardziej szczegółowoCYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA
Magdalena Szewczyk Dział programowy : Ekologia CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA temat lekcji : Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń powietrza. Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów ( cele operacyjne):
Bardziej szczegółowoAntyalergiczne filtry kabinowe. Czerwiec 2016
Antyalergiczne filtry kabinowe Czerwiec 2016 Alergia na pyłki Rosnący problem na całym świecie 30% osób na świecie cierpi na alergię na pyłki * Liczba ta podwoiła się w ciągu 10 lat * Rosnące zanieczyszczenia
Bardziej szczegółowoEPIDEMIOLOGIA ASTMY W POLSCE W OPARCIU O WYNIKI BADANIA ECAP.
EPIDEMIOLOGIA ASTMY W POLSCE W OPARCIU O WYNIKI BADANIA ECAP. Praca na stopień doktora nauk medycznych lek. Jarosław Komorowski Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii Wydział Nauki o
Bardziej szczegółowoBIULETYN INFORMACYJNY NR 98/2013 za okres od r. godz do r. do godz. 8.00
BIULETYN INFORMACYJNY NR 98/2013 za okres od 07.04.2013 r. godz. 8.00 do 08.04.2013 r. do godz. 8.00 poniedziałek, 08.04.2013 r. Najważniejsze zdarzenia z minionej doby 1. Mława zgon mężczyzny l. 24 (zaczadzenie).
Bardziej szczegółowoKalorymetria paliw gazowych
Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn i Urządzeń Cielnych W9/K2 Miernictwo energetyczne laboratorium Kalorymetria aliw gazowych Instrukcja do ćwiczenia nr 7 Oracowała: dr inż. Elżbieta Wróblewska Wrocław,
Bardziej szczegółowoAnaliza sezonu pylenia roślin w 2015 roku w Polsce
Analiza sezonu pylenia roślin w 2015 roku w Polsce A E R O B I O L O G I A M E D Y C Z N A P R A C A O R Y G I N A L N A The analysis pollen season in 2015 in Poland. S U M M A R Y The paper presents the
Bardziej szczegółowo12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna: Wyciągi alergenowe, kurz domowy; Kod ATC: V01AA03
SUBSTANCJA CZYNNA (INN) GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC) PODMIOT ODPOWIEDZIALNY NAZWA HANDLOWA PRODUKTU LECZNICZEGO, KTÓREGO DOTYCZY PLAN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna:
Bardziej szczegółowoObecna sytuacja w zakresie oceny oddziaływania na zdrowie
Obecna sytuacja w zakresie oceny oddziaływania na zdrowie Aktualny stan prawny Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
Bardziej szczegółowoSesje. "POLASTMA - Astma oskrzelowa - problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny" 16.00-17.30
ŚRODA 25.03.2009 Sesje SESJA SZKOLENIOWO-NAUKOWA I 14.00-15.45 "POLASTMA - Astma oskrzelowa - problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny" Prof. dr hab. med. Wacław Droszcz, Prof. dr hab. med. Piotr Kuna
Bardziej szczegółowoNAFTA-GAZ, ROK LXIX, Nr 8 / 2013
NAFTA-GAZ, ROK LXIX, Nr 8 / 2013 Robert Wojtowicz Instytut Nafty i Gazu Ocena gazu granicznego G21 od kątem jego rzydatności do określenia jakości salania gazów ziemnych wysokometanowych ochodzących z
Bardziej szczegółowoEpidemiologia wybranych chorób alergicznych u dzieci w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2007 2010
378 Hygeia Public Health 212, 47(3): 378-382 Epidemiologia wybranych chorób alergicznych u dzieci w województwie warmińsko-mazurskim w latach 27 21 Epidemiology of selected allergic diseases in children
Bardziej szczegółowoCzynniki alternatywne - przyszłość chłodnictwa? Dr hab. inż. Artur Rusowicz Instytut Techniki Cieplnej Politechnika Warszawska
Czynniki alternatywne - przyszłość chłodnictwa? Dr hab. inż. Artur Rusowicz Instytut Techniki Cieplnej Politechnika Warszawska Wpływ na środowisko: ODP (ang. Ozone Depletion Potential) - potencjał niszczenia
Bardziej szczegółowoZbigniew Doniec. Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej
Zbigniew Doniec Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej Klinika Pneumonologii Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział Terenowy
Bardziej szczegółowoJakość powietrza w Polsce na tle Europy
Monitoring jakości powietrza w systemie Państwowego Monitoringu Środowiska Jakość powietrza w Polsce na tle Europy PODSYSTEMY: 1. Monitoring jakości powietrza 2. Monitoring jakości wód 3. Monitoring jakości
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja i oznakowanie zagrożeń dla środowiska zgodnie z wymaganiami rozporządzenia 1272/2008/WE (CLP) Mariusz Godala
Klasyfikacja i oznakowanie zagrożeń dla środowiska zgodnie z wymaganiami rozporządzenia 1272/2008/WE (CLP) Mariusz Godala Kryteria klasyfikacji środowiskowej - zagrożenie dla środowiska wodnego, - zagrożenie
Bardziej szczegółowoEnergetyka węglowa a zdrowie. Paulina Miśkiewicz Michał Krzyżanowski
Energetyka węglowa a zdrowie World Health Organization - WHO Światowa Organizacja Zdrowia jest wyspecjalizowaną agendą ONZ powołaną do rozwiązywania problemów międzynarodowych w zakresie zdrowia publicznego.
Bardziej szczegółowoBadanie używania substancji psychoaktywnych oraz postaw prozdrowotnych wśród studentów uczelni z Suwałk, Białegostoku i Grodna
748 Probl Hig Eidemiol 2011, 92(4): 748-753 Badanie używania substancji sychoaktywnych oraz ostaw rozdrowotnych wśród studentów uczelni z Suwałk, Białegostoku i Grodna The study of sychoactive substance
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego
Choroby układu oddechowego Astma, alergia i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to poważne schorzenia układu oddechowego, które w XXI wieku przybrały już charakter epidemiologiczny. Astma, alergia
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO SCOPE OF ACCREDITATION FOR TESTING LABORATORY Nr/No AB 967
PCA ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO SCOPE OF ACCREDITATION FOR TESTING LABORATORY Nr/No AB 967 Zakres akredytacji Nr AB 967 Scope of accreditation No AB 967 wydany przez / issued by POLSKIE
Bardziej szczegółowoKarta charakterystyki preparatu niebezpiecznego Płyn do usuwania tapet ATLAS ALPAN
Identyfikacja przedsiębiorstwa Nazwa i adres firmy: 1. Wytwórnia Klejów i Zapraw Budowlanych ATLAS Grzelak i wspólnicy spółka jawna 91-222 Łódź, ul. Św. Teresy105 Numer telefonu: (042) 631 89 45 Numer
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu: Data wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Kierunek: Opis przedmiotu. Dane podstawowe. Efekty i cele. Opis.
Sylabus przedmiotu: Specjalność: Analiza mobilna skażeń Inżynieria ochrony środowiska Data wydruku: 23.01.2016 Dla rocznika: 2015/2016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie i inżynieria produkcji Inżynieryjno-Ekonomiczny
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 4 i 5 OCENA EKOTOKSYCZNOŚCI TEORIA Chemia zanieczyszczeń środowiska
Bardziej szczegółowoPROBLEM ODŻELAZIANIA WÓD W GEOTERMALNYCH NA CELE BALNEOLOGICZNE I REKREACYJNE. Problem żelaza w wodach geotermalnych
PROBLEM ODŻELAZIANIA WÓD W GEOTERMALNYCH NA CELE BALNEOLOGICZNE I REKREACYJNE Iwona Kłosok-Bazan Politechnika Oolska Science for Industry: Necessity is the mother of invention Second Networking Event in
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG)
L 73/188 DECYZJA KOMISJI (UE) 2019/418 z dnia 13 marca 2019 r. zmieniająca decyzje (UE) 2017/1214, (UE) 2017/1215, (UE) 2017/1216, (UE) 2017/1217, (UE) 2017/1218 i (UE) 2017/1219 (notyfikowana jako dokument
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoNietrzymanie moczu u kobiet a zaburzenia depresyjne
Nietrzymanie moczu u kobiet a zaburzenia deresyjne Urinary incontinence in women and deressive disorders Beata Ogórek-Tęcza 1, Aneta Pulit 2 1 Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa Collegium Medicum w
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoEfekty zdrowotne zanieczyszczeń powietrza w następstwie niskiej emisji
Efekty zdrowotne zanieczyszczeń powietrza w następstwie niskiej emisji Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP Z szacunków WHO
Bardziej szczegółowogrupa a Człowiek i środowisko
grupa a Człowiek i środowisko................................................. Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 18 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową
Bardziej szczegółowoMiejsce zamieszkania. Typ mieszkania. Liczba osób biorących udział w ankiecie. Miejsce zamieszkania Wieś 190 Miasto 150
Liczba osób biorących udział w ankiecie 340 Miejsce zamieszkania Wieś 190 Miasto 150 Miejsce zamieszkania 44% 56% Wieś Miasto Typ mieszkania Mieszkanie w bloku 81 Mieszkanie w kamienicy 68 Dom wolnostojący
Bardziej szczegółowoSezon pylenia traw w 2015 r. w Krakowie, Lublinie, Opolu, Piotrkowie Trybunalskim, Sosnowcu, we Wrocławiu i w Zielonej Górze
Sezon pylenia traw w 2015 r. w Krakowie, Lublinie, Opolu, Piotrkowie Trybunalskim, Sosnowcu, we Wrocławiu i w Zielonej Górze Grass pollen season in Cracow, Lublin, Opole, Piotrkow Trybunalski, Sosnowiec,
Bardziej szczegółowoKoszty ekonomiczne zanieczyszczeń powietrza na wybranych przykładach
Koszty ekonomiczne zanieczyszczeń powietrza na wybranych przykładach Weronika Piestrzyńska HEAL Polska Modelowanie: Ł. Adamkiewicz, dr A. Badyda Warszawa, 21 kwietnia 2016 HEAL reprezentuje interesy: ponad
Bardziej szczegółowoPolacy bagatelizują wpływ zanieczyszczeń powietrza na własne zdrowie
Polacy bagatelizują wpływ zanieczyszczeń powietrza na własne zdrowie Polacy cenią czyste powietrze i wiedzą, że jego zanieczyszczenia powodują choroby. Zdecydowana większość uważa jednak, że problem jakości
Bardziej szczegółowoNarażenie ludności miejskiej na powietrze zanieczyszczone ozonem
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH Wskaźniki Zrównoważonego Rozwoju. Moduł krajowy Więcej informacji: w kwestiach merytorycznych dotyczących: wskaźników krajowych oraz na poziomie
Bardziej szczegółowoCZWARTEK, 26 WRZEŚNIA 2013 R. OTWARCIE FORUM 16.15-16.30. SESJA INAUGURACYJNA 16.30-18.00 Astma i POChP od urodzenia na całe życie
CZWARTEK, 26 WRZEŚNIA 2013 R. OTWARCIE FORUM 16.15-16.30 SESJA INAUGURACYJNA 16.30-18.00 Astma i POChP od urodzenia na całe życie Sesja organizowana w ramach Narodowego Programu Wczesnej Diagnostyki i
Bardziej szczegółowoPlan wykładu: Wstęp. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Zanieczyszczenia wód. Odpady stałe
Plan wykładu: Wstęp Klasyfikacja odpadów i zanieczyszczeń Drogi przepływu substancji odpadowych Analiza instalacji przemysłowej w aspekcie ochrony środowiska Parametry charakterystyczne procesu oczyszczania
Bardziej szczegółowoAstma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Astma trudna do leczenia CIĘŻKA UMIARKO WANA ŁAGODNA
Bardziej szczegółowo.~~y INSTYTUl MEDYCZNY
.~~y INSTYTUl MEDYCZNY "'turu~~nętr.mvch, Pneumonologi A~lIllmmuno'ogij Klinicznej ~alnego Szpitala Klinicznego MO~ ~141 Warszawa, ul. Szaserów 128 ~ -.n; 015294487; NIP; 11~ -, -1- Warszawa, 28 grudnia
Bardziej szczegółowoPoprawa jakości powietrza Aspekty ochrony środowiska - uwarunkowania prawne dla osób fizycznych
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Poprawa jakości powietrza Aspekty ochrony środowiska - uwarunkowania prawne dla osób fizycznych
Bardziej szczegółowoJakie jest jego znaczenie? Przykładowe zwroty określające środki ostrożności Jakie jest jego znaczenie?
Zawiera gaz pod ciśnieniem; ogrzanie grozi wybuchem. Zawiera schłodzony gaz; może spowodować oparzenia kriogeniczne lub obrażenia. Chronić przed światłem słonecznym Nosić rękawice izolujące od zimna/maski
Bardziej szczegółowoJak działamy dla dobrego klimatu?
Jak działamy dla dobrego klimatu? Utrzymanie stanu czystości powietrza Zanieczyszczenia powietrza w istotny sposób wpływają na społeczeństwo. Grupy najbardziej narażone to: dzieci, osoby starsze oraz ludzie
Bardziej szczegółowoPrzeciwwskazania zdrowotne ograniczające możliwości wyboru kierunku kształcenia
Wybór zawodu a warunki zdrowotne Wkrótce podejmiecie decyzję edukacyjno-zawodową (dotyczącą wyboru szkół ponadgimnazjalnych i zawodu). Ważnym czynnikiem decydującym o tym czy zostaniecie przyjęci do danego
Bardziej szczegółowoDraft programu Sympozjum Alergii na Pokarmy 2015
20.03.2015 Piątek GODZ. 12.50 13.00 GODZ. 13.00 14.30 Ceremonia Inauguracyjna Sesja Inauguracyjna Alergia pokarmowa w 2015 roku co dalej? 1. Czy rzeczywiście nastąpił wzrost alergii pokarmowych, 13.00-13.30
Bardziej szczegółowoHEAL Polska - Health and Environment Alliance
Warszawa, 10.02.15 r. Uwagi do projektu Rozporządzenia Ministerstwa Gospodarki w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych Dnia 23 stycznia Ministerstwo Gospodarki przekazało do konsultacji społecznych
Bardziej szczegółowoDlaczego płuca chorują?
Dlaczego płuca chorują? Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP Budowa płuc Płuca to parzysty narząd o budowie pęcherzykowatej
Bardziej szczegółowoDepartament Zrównoważonego Rozwoju Biuro Ochrony Przyrody i Klimatu
Departament Zrównoważonego Rozwoju DYSKUSJA Jaki mamy wpływ na jakość powietrza? Dlaczego potrzebne jest nam czyste powietrze? Jaki wpływ na nasze życie mają zanieczyszczenia powietrza? Zanieczyszczenia
Bardziej szczegółowoWpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań Łukasz Adamkiewicz Health and Environment Alliance (HEAL) 10 Marca 2014, Kraków HEAL reprezentuje interesy Ponad 65 organizacji członkowskich
Bardziej szczegółowoDo działań przyczyniających się do minimalizacji odpadów możemy zaliczyć:
Do działań rzyczyniających się do minimalizacji odadów możemy zaliczyć: - wrowadzanie nowych technologii - mniejsze zużycie surowców, rezygnacja z niektórych surowców, używanie surowców o wyższej jakości
Bardziej szczegółowoNIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA
NIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA Nietolerancja i alergia pokarmowa to dwie mylone ze sobą reakcje organizmu na pokarmy, które dla zdrowych osób są nieszkodliwe. Nietolerancja pokarmowa w objawach przypomina
Bardziej szczegółowo