Wielkopolski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w Wielkopolsce ZBOŻA, RZEPAK OZIMY. Śrem Wójtostwo, styczeń 2018 1
Przewodniczący Wielkpolskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego Ryszard Napierała Sejmik Województwa Wielkopolskiego Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Słupi Wielkiej Dyrektor: mgr inż. Grzegorz Koszucki Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Śremie Wójtostwie 63-100 Śrem ul. Wiosny Ludów 27 faks. (0-61) 283-46-07 tel. i faks. (0-61) 283-45-91 zdoo.sremwojtostwo@coboru.pl Kierownik Zakładu: mgr inż. Justyna Rejmaniak Opracowała: inż. Irena Perczak Redakcja merytoryczna: mgr inż. Justyna Rejmaniak Publikacja współfinansowana ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego oraz Wielkopolskiej Izby Rolniczej Publikacja chroniona prawem autorskim. Przedruk dozwolony tylko po uzyskaniu zgody przewodniczącego Wojewódzkiego Zespołu PDO Wydawca: SDOO Słupia Wielka, ZDOO Śrem Wójtostwo 2
PSZENICA JARA UWAGI OGÓLNE W roku na terenie województwa wielkopolskiego założono trzy doświadczenia z odmianami pszenicy jarej, tak samo jak w roku poprzednim. Zlokalizowane one były w zakładach doświadczalnych oceny odmian Śrem Wójtostwo, Kościelna Wieś i Nowa Wieś Ujska. Wszystkie doświadczenia uznano za udane i ich wyniki wykorzystano w niniejszym opracowaniu. W doświadczeniach badano łącznie piętnaście odmian, w tym trzy odmiany wyznaczone przez Centralny Ośrodek jako wzorcowe (Tybalt, Jarlanka i Harenda) oraz dwanaście wybranych przez Zespół Wojewódzki PDO (tab. 1). Pięć spośród nich jest włączonych do LOZ. Omawiane doświadczenia były prowadzone na dwóch poziomach agrotechniki: a 1 - poziom przeciętny (patrz tabela 2), a 2 - poziom wysoki; w porównaniu z poziomem przeciętnym zwiększono nawożenie azotowe o 40 kg N/ha, zastosowano ochronę przed chorobami (pierwszy zabieg dla ochrony podstawy źdźbła i liści), drugi zabieg - dla ochrony liści i kłosa), przed wyleganiem (regulator wzrostu) i po dwa razy zastosowano nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi (tab. 2). Doświadczenia wysiano w dniach od 28 do 30 marca w dobrych warunkach pogodowych. Zbioru doświadczeń dokonano w dniach od 15 do 24 sierpnia. WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Średnie p l o n y ziarna w roku na przeciętnym poziomie agrotechniki (a 1 ) były wyższe niż w poprzednim roku i wyniosły 72,4 dt/ha. Zastosowanie wysokiego poziomu agrotechniki (a 2 ) spowodowało zwyżkę plonu o 8,2 dt/ha w stosunku do poziomu przeciętnego. Wahała się ona od 6,1 dt/ha w Śremie Wójtostwie do 10,4 dt/ha w Kościelnej Wsi (tab. 3). W roku na obu poziomach agrotechniki najwyżej plonowały odmiany Goplana (A), Arabella (A), Mandaryna (A) i Rusałka (A) (tab. 4). Na podstawie analizy wieloletnich wyników plonowania najwyższym poziomem plonowania na obu poziomach agrotechniki cechowały się odmiany Goplana (A), WPB SKYE (A) i Harenda (B) (tab. 5). Nawiększą m a s ą 1000 z i a r n charakteryzowały się odmiany Serenada (A), Nimfa (A) oraz WPB SKYE (B), a najniższą odmiany Arabella (A) i, Mandaryna (A) (tab. 6). W roku największym p o r a ż e n i e m przez mączniaka prawdziwego cechowała się odmiana KWS Torridon (A), a przez rdzę żółtą odmiana Rusałka (A) (tab. 7). 3
Tabela 1 Pszenica jara. Odmiany badane. Rok zbioru: Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru w Polsce Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodzenia Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce jakościowe (grupa A) 1 Tybalt 2005 NL 2 Kandela 2010 2013 3 Arabella 2011 4 KWS Torridon 2012 UK 5 Mandaryna 2014 2016 6 Goplana 2015 7 Serenada 2015 8 Nimfa 2016 9 Rusałka 2016 10 Varius 2016 DE 11 WPB Skye 2016 NL 12 Jarlanka Irena Szyld, ul. Celtycka 41a, 62-800 Kalisz DANKO HR Sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan DANKO HR Sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy DANKO HR Sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan DANKO HR Sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec Irena Szyld, ul. Celtycka 41a, 62-800 Kalisz HR Smolice Sp. z o.o., Grupa IHAR, Smolice 146, 63-740 Kobylin, chlebowe (grupa B) 13 Harenda 2014 14 Kamelia 2015 15 Frajda Małopolska HR Sp z o.o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków 4
Tabela 2 Pszenica jara. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość ZDOO Śrem Wójtostwo ZDOO Kościelna Wieś ZDOO Nowa Wieś Ujska Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 2 4 Klasa bonitacyjna gleby III b III a IV a PH gleby w KCl 5,7 6,0 5,8 Przedplon Rzepak ozimy Kukurydza Rzepak ozimy Data siewu (dzień, m-c) 28.03 30.03 28.03 Obsada nasion (szt/m 2 ) 500 450 450 Data zbioru (dzień, m-c) 16.08 15.08 24.08 Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) 110 80 90 N na poziomie a 2 (kg/ha) 150 120 130 P 2 O 5 (kg/ha) 72 50 48 K 2 O (kg/ha) 72 80 80 Nawożenie dolistne preparatem wieloskładnikowym (l/ha) Adob Mikro Zboże, 1,5kg x 2 Insol 3, 1,0l x 2 Yaravita Zboże, 1,0l x2 Środki ochrony roślin Herbicyd (dawka/ha) Chisel Nowy 51,6WG, 60g Mustang Forte 195 SE, 0,8l Insektycyd (dawka/ha) Bi 58 Nowy, 0,5l Sparviero, 0,075l Lintur 70WG, 150g Karate Zeon 050CS, 0,1l (dodatkowo na poziomie a 2 ) Fungicyd - pierwszy zabieg (dawka/ha) Tilt Turbo 571 EC, 1,0l Capalo 337,5SE, 2,0l Menara 410EC, 0,5l Fungicyd - drugi zabieg (dawka/ha) Falcon 460EC, 0,6l Osiris 65EC, 2,0l Artea 330EC, 0,5l Regulator wzrostu (dawka/ha) Moddus 250 EC, 0,2l Medax Max, 0,5kg Moddus 250 EC, 0,4l - - zabiegu nie zastosowano lub brak danych 5
Tabela 3 Pszenica jara. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Lp. Wyszczególnienie Śrem Wójtostwo Kościelna Wieś Nowa Wieś Ujska a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 07.06 08.06 09.06 10.06 22.06 22.06 2 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) 17.07 18.07 22.07 23.07 26.07 26.07 3 Wysokość roślin (cm) 91 86 84 79 91 88 4 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 3,0 3,0 8,2 8,8 - - 5 Mączniak prawdziwy (skala 9 0 ) 8,6 9,0 8,4 9,0 7,6 8,7 6 Rdza brunatna (skala 9 o ) 7,8 9,0 8,9 9,0 7,9 8,9 7 Septorioza liści (skala 9 0 ) 7,6 9,0 7,5 9,0 6,8 7,8 Choroby podstawy źdźbła 8 (skala 9 o - - - - 8,2 8,9 ) 9 Masa 1000 ziarn (g) 39,9 43,7 43,2 45,2 40,2 41,0 Wilgotność ziarna podczas 10 12,6 13,3 9,1 9,3 17,0 16,9 zbioru (%) 11 Plon ziarna (dt z ha) 88,7 94,8 68,7 79,1 59,9 67,9 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian, a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki Skala 9 0 : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny - - brak danych Tabela 4 Pszenica jara. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: Poziom a 1 Poziom a 2 Lp. Odmiana Śrem Wójtostwo Kościelna Wieś Nowa Wieś Ujska Średnia Śrem Wójtostwo Kościelna Wieś Nowa Wieś Ujska Średnia Wzorzec, dt z ha 88,7 68,7 59,9 72,4 94,8 79,1 67,9 80,6 1 Tybalt 90 89 76 86 99 85 96 94 2 Kandela 88 95 105 95 88 91 101 93 3 Arabella 107 100 105 104 105 100 100 102 4 KWS Torridon 110 106 85 102 110 101 91 102 5 Mandaryna 104 106 108 106 99 101 109 102 6 Goplana 108 107 96 104 105 103 106 105 7 Serenada 93 97 100 96 92 102 96 96 8 Nimfa 97 102 109 102 94 99 102 98 9 Rusałka 95 103 113 102 97 102 108 102 10 Varius 104 96 98 100 107 99 92 100 11 WPB SKYE 98 107 97 101 100 111 98 103 12 Jarlanka 103 105 101 103 99 106 94 100 13 Harenda 107 87 107 100 102 91 105 99 14 Kamelia 103 97 101 100 104 98 94 100 15 Frajda 93 104 100 98 98 111 106 105 Wzorzec wszystkie odmiany badane
Tabela 5 Pszenica jara. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2016, 2015 Lp. Odmiana Grupa wartości technologicznej 2016 2015 Poziom a 1 Poziom a 2 2016-2016 2015 2016- Wzorzec, dt z ha 72,4 68,5 57,3 70,5 66,1 80,6 74,1 63,1 77,4 72,6 1 Tybalt 86 104 112 95 100 94 101 112 97 102 2 Kandela 95 100 104 97 99 93 95 103 94 96 3 Arabella 104 96 100 100 100 102 94 105 98 100 4 KWS Torridon 102 95 104 98 100 102 95 102 99 100 5 Mandaryna 106 102 99 104 103 102 99 103 101 101 6 Goplana 104 109 112 106 108 105 104 110 104 106 A 7 Serenada 96 101 108 99 101 96 100 106 98 101 8 Nimfa 102 102 102 98 107 102 9 Rusałka 102 105 104 102 103 102 10 Varius 100 104 102 100 104 102 11 WPB SKYE 101 104 102 103 104 103 12 Jarlanka 103 100 13 Harenda 100 106 98 103 102 99 106 101 102 102 14 Kamelia B 100 94 99 97 98 100 101 101 100 100 15 Frajda 98 105 Liczba doświadczeń 3 3 3 6 9 3 3 3 6 9 Wzorzec: wszystkie badane odmiany w latach, Grupa wartości technologicznej: A jakościowe chlebowe, B - chlebowa, (wg Listy Opisowej Odmian, COBORU)
Tabela 6 Pszenica jara. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Lp. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 o ) w dojrz. mleczne przed zbiorem 2016- Wysokość roślin (cm) Wilgotność ziarna w czasie zbioru (%) Masa 1000 ziarn (g) Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec 8,7 5,6 6,9 88 83 12,9 11,8 41,1 38,8 1 Tybalt 3 0,3 0,4 0,2-2 -3-0,3-0,8 1,7 1,7 2 Kandela 3 0,3 0,1-0,5 3 3 0,4-0,3 0,8 0,7 3 Arabella 3 0,3 0,1 0,0 4 1 0,7 0,6-3,7-2,7 4 KWS Torridon 3 0,3 0,4 0,7-5 -5 0,1-0,1 0,2-0,6 5 Mandaryna 3-0,2-0,4 0,3 5 3 1,1 1,1-4,7-5,1 6 Goplana 3-0,7-0,4-0,3 4 2 0,5 0,2 0,4 0,6 7 Serenada 3 0,3 0,4 0,2 2 4-1,0-1,1 3,6 3,4 8 Nimfa 2 0,3 0,4-0,4-5 -6-1,0-1,4 3,5 2,6 9 Rusałka 2-0,7-0,6 0,2 2 2 0,1 0,0-0,9 0,1 10 Varius 2 0,3 0,4 0,2-2 -4-0,5-0,8-1,9-2,6 11 WPB SKYE 2-0,2-0,4-0,3-2 -3-0,8-1,3 4,1 2,7 12 Jarlanka 1-0,7-0,1-2 -0,7 0,2 13 Harenda 3 0,3 0,1 0,5-1 1 1,2 1,5-1,2-1,8 14 Kamelia 3 0,3 0,1 0,0-3 -4 0,1-0,2-0,4-0,2 15 Frajda 1-0,7-0,6 2 0,3-1,5 Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec 9,0 5,9 7,4 84 79 13,2 12,3 43,3 40,3 1 Tybalt 3 0,0 0,1 0,2-5 -4-0,3-1,1 1,0 0,7 2 Kandela 3 0,0 0,1-0,4 5 3 0,4 0,1 0,6 0,3 3 Arabella 3 0,0 0,1-0,4 2 0 1,1 1,2-3,6-3,4 4 KWS Torridon 3 0,0 0,1 0,2-1 -3-0,3-0,3 0,1-0,6 5 Mandaryna 3 0,0-0,2 0,0 2 3 0,8 1,1-6,0-5,7 6 Goplana 3 0,0 0,1 0,2 3 0 0,5 0,0 0,5 0,3 7 Serenada 3 0,0 0,1 0,2 3 4-0,8-1,2 4,3 3,4 8 Nimfa 2 0,0 0,1-0,4-5 -5-0,7-1,0 4,2 3,6 9 Rusałka 2 0,0-0,2 0,0 0-1 0,2 0,4 0,0 0,2 10 Varius 2 0,0 0,1 0,2-5 -6-1,1-1,2-1,4-2,5 11 WPB SKYE 2 0,0-0,2 0,0-2 -3-0,3-1,0 3,5 3,3 12 Jarlanka 1 0,0 0,1 0-0,8 0,3 13 Harenda 3 0,0 0,1 0,2 0 0 1,2 1,2-1,7-1,4 14 Kamelia 3 0,0 0,1 0,2 0-2 0,0-0,2 0,5-0,1 15 Frajda 1 0,0-0,4 2 0,3-2,4 Liczba doświadczeń 1 2 3 3 9 3 9 3 9 Wzorzec: wszystkie badane odmiany
Tabela 7 Pszenica jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki (a 1 ) w skali 9 0 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Lp. Odmiana Liczba lat badań Mączniak prawdziwy Septorioza liści Rdza brunatna Rdza żółta 2016- Wzorzec 8,2 7,9 7,3 7,6 8,2 8,6 8,7 8,8 1 Tybalt 3 0,1 0,2-0,5 0,0 0,1 0,2 0,3 0,3 2 Kandela 3 0,6 0,5 0,2 0,3 0,0 0,2 0,3 0,3 3 Arabella 3 0,6 0,5-0,6-0,5 0,0-0,2 0,1-0,1 4 KWS Torridon 3-1,4-1,0 0,2 0,2 0,1 0,2 0,0 0,1 5 Mandaryna 3 0,3 0,5 0,0 0,0 0,5 0,3-0,4-0,1 6 Goplana 3 0,1 0,2 0,4 0,2-0,2 0,1 0,3 0,3 7 Serenada 3-0,4-0,1 0,4 0,4-0,5-0,3 0,0-0,7 8 Nimfa 2 0,1 0,3-0,3-0,2 0,3 0,4 0,3 0,3 9 Rusałka 2-0,4-0,4-0,5-0,3-0,2-0,4-0,7-0,8 10 Varius 2-0,1 0,4 0,2 0,0-0,2-0,4 0,1 0,2 11 WPB SKYE 2 0,4 0,5 0,5 0,2 0,3 0,4 0,3 0,3 12 Jarlanka 1 0,1 0,0 0,0 0,3 13 Harenda 3-0,1-0,2-0,1 0,1 0,3 0,3 0,3 0,3 14 Kamelia 3-0,6-0,2-0,1-0,1 0,3 0,3 0,0 0,1 15 Frajda 1 0,4 0,0-0,5-1,0 Liczba doświadczeń 3 9 3 8 3 5 3 4 Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; Wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniejsza 9