Projekcja inflacji Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu ECMOD Styczeń 2007 r.
Projekcja a prognoza Projekcja inflacji prognoza inflacji projekcja inflacji jest prognozą warunkową, tzn. pokazuje, jak ukształtowałby się przebieg inflacji pod warunkiem spełnienia przyjętych założeń, w tym m.in. braku reakcji ze strony polityki pieniężnej więcej informacji nt. różnic między projekcją a prognozą na www.nbportal.pl: http://www.nbportal.pl/library/pub_auto_b_0002/kat_b3984.pdf 2
Projekcja inflacji styczeń 2007 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 proc. 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2 04q1 04q3 05q1 05q3 06q1 06q3 07q1 07q3 08q1 08q3 09q1 09q3-2 źródło: DAMS 3
Układ prezentacji Model i korekty danych Zmiany w modelu po projekcji październikowej Korekty eksperckie Projekcja centralna Punkt startowy na tle projekcji październikowej Projekcja 2007-2009 Dekompozycja inflacji Analiza niepewności projekcji inflacji Czynniki ujmowane w modelu wykresy wachlarzowe Czynniki nie ujęte w modelu analiza poza modelem 4
Uwarunkowania i interpretacja projekcji Uwarunkowania Polityka monetarna: stały poziom stóp procentowych NBP Polityka fiskalna w latach 2007-2009: kotwica nominalna: deficyt SFP ok. 30 mld zł wydatki nominalne = dochody nominalne + 30 mld zł Polityka strukturalna: brak zmian Interpretacja przebieg ścieżki centralnej inflacji i PKB jest efektem: kontynuacji ożywienia na rynku pracy ożywienia popytu krajowego ożywienia gospodarczego za granicą 5
Model i korekty eksperckie 6
Zmiany w modelu po projekcji październikowej Zmiany w modelu wprowadzone po projekcji październikowej są zgodne z poglądami ekspertów na temat procesów zachodzących w gospodarce Zmiany dotyczą następujących obszarów: sektor zewnętrzny (przesunięcie ścieżki średniookresowego kursu realnego aprecjacja; wolumeny eksportu i importu w górę) rynek pracy (obniżenie TFP, korekta stałej w relacji długookresowej w równaniu płac) deflator PKB (korekta relacji długookresowej i reestymacja krótkookresowej dynamiki w równaniu deflatora PKB) PKB i komponenty (korekta dynamiki spożycia zbiorowego) Po zmianach model lepiej odzwierciedla obserwowane obecnie procesy na rynku pracy i w sektorze zewnętrznym mniejsza liczba korekt eksperckich 7
Korekty eksperckie Standardowy sposób wprowadzenia wiedzy ekspertów do modelu Główne obszary korekt w styczniowej rundzie prognostycznej: a) Handel zagraniczny b) Jednostkowe koszty pracy c) Pracujący d) Nakłady na środki trwałe e) Sektor fiskalny f) Spożycie zbiorowe W szczególności: dokonano korekty ULC w II poł. 2006r. (obniżono o około 1%) podwyższono dynamikę liczby pracujących w latach 2008-2009 w stosunku do surowego rozwiązania modelu wygładzono ścieżki eksportu i inwestycji 8
Łączny wpływ korekt na inflację i PKB Inflacja CPI (%) PKB (r/r) (%) 4 6.5 3 6.0 2 5.5 1 0 06Q1 09Q1 Sty.skor. Sty.sur. 09Q3 5.0 4.5 06Q1 Sty.skor. Sty.sur. 09Q1 09Q3 Łączny efekt wprowadzenia korekt był bardziej istotny dla wzrostu PKB niż dla inflacji CPI Wygładzenie ścieżki eksportu i inwestycji wpłynęło na kształt ścieżki PKB, bez istotnych konsekwencji dla inflacji 9
Projekcja centralna 10
Punkt startowy projekcji na tle projekcji październikowej PKB i jego składowe Rynek pracy CPI i inflacja bazowa 11
PKB 12
Nakłady na środki trwałe: rosły w szybszym tempie Nakłady inwestycyjne (r/r) (%) 20 18 16 07 Sty 06 Paźdz 14 12 10 8 6 06Q1 09Q1 09Q3 13
Spożycie indywidualne: nieznacznie mniejsze tempo wzrostu Spożycie indywidualne (r/r) (%) 6.0 5.5 5.0 4.5 06Q1 07 Sty 06 Paźdz 14
Wkład eksportu netto: mniejszy Wkład eksportu netto (r/r) (%) 1.0 0.5 0.0 07 Sty 06 Paźdz -0.5-1.0-1.5-2.0-2.5-3.0 06Q1 09Q1 09Q3 15
PKB: znacznie większe tempo wzrostu PKB (r/r) (%) 7.0 6.5 07 Sty 06 Paźdz 6.0 5.5 5.0 4.5 06Q1 09Q1 09Q3 16
Rynek pracy
Pracujący, płace i ULC Pracujący BAEL (r/r) (%) Płace (r/r) (%) 5 9 4 07 Sty 06 Paźdz 8 3 7 2 6 1 5 07 Sty 06 Paźdz 0 4 06Q1 09Q1 09Q3 5.0 4.5 4.0 ULC (r/r) (%) Pracujący: wyższe tempo wzrostu 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 07 Sty 06 Paźdz Płace: rosną szybciej ULC: rosną szybciej 06Q1 09Q1 09Q3 06Q1 09Q1 09Q3 18
Inflacja
Inflacja: na niższym poziomie Inflacja CPI (%) 4 3 2 1 07 Sty 0 06 Paźdz 06Q1 09Q1 09Q3 20
Inflacja netto: zbliżona Inflacja netto (%) 5 4 3 2 1 07 Sty 06 Paźdz 0 06Q1 09Q1 09Q3 21
Ceny żywności r/r: mniejsze tempo wzrostu cen Inflacja cen żyw ności (%) 5 4 3 2 1 0 07 Sty 06 Paźdz -1 06Q1 09Q1 09Q3 22
Ceny paliw r/r: spadek cen Ceny paliw (r/r) (%) 20 15 10 07 Sty 06 Paźdz 5 0-5 -10 06Q1 09Q1 09Q3 23
Projekcja makroekonomiczna 2007-2009 Stałe stopy procentowe 24
Założenia Czynniki zewnętrzne: Wysokie prawdopodobieństwo wzrostu PKB w strefie euro powyżej 2% r/r w horyzoncie projekcji, wzrost dynamiki zagranicznego deflatora PKB. Ceny ropy niższe niż w projekcji październikowej Czynniki wewnętrzne: Brak zasadniczych zmian dotyczących wykorzystania funduszy unijnych W sektorze fiskalnym uwzględniono skutki zmian systemowych wchodzących w życie w latach 2008-2009 (VAT, PIT), utrzymano kotwicę budżetową Wskaźnik wzrostu cen żywności r/r niższy, niższa ścieżka cen paliw zwłaszcza w krótkim okresie 25
PKB i jego składowe Nakłady inw estycyjne (r/r) (%) 20 18 16 07 Sty 06 Paźdz 14 12 10 8 6 06Q1 09Q1 09Q3 Silniejszy wzrost PKB Wyższa kapitałochłonność wzrostu gospodarczego 26
PKB i jego składowe Spożycie indyw idualne (r/r) (%) 6.0 5.5 5.0 07 Sty 06 Paźdz 4.5 06Q1 09Q1 09Q3 27
PKB i jego składowe Wkład eksportu netto (r/r) (%) 1.0 0.5 0.0 07 Sty 06 Paźdz -0.5-1.0-1.5-2.0-2.5-3.0 06Q1 09Q1 09Q3 Ujemny wkład eksportu netto w całym horyzoncie projekcji Negatywna kontrybucja eksportu netto związana z ożywieniem gospodarczym 28
7.0 6.5 6.0 5.5 5.0 4.5 PKB (r/r) (%) 07 Sty 06 Paźdz 29 06Q1 09Q1 09Q3
9 8 7 6 5 4 Płace (r/r) (%) Rynek pracy 5 4 3 2 07 Sty 06 Paźdz 1 0 Pracujący BAEL (r/r) (%) 07 Sty 06 Paźdz 30 06Q1 09Q1 09Q3 06Q1 09Q1 09Q3
Wydajność pracy i ULC ULC (r/r) (%) Wydajność pracy (r/r) (%) 5.0 5.5 4.5 4.0 4.5 3.5 3.5 3.0 2.5 2.5 2.0 1.5 07 Sty 06 Paźdz 1.5 0.5 07 Sty 06 Paźdz 06Q1 09Q1 09Q3 ULC poza rolnictwem (r/r) (%) 7 6 5 W całym horyzoncie projekcji dynamika płac realnych będzie przekraczać wzrost wydajności pracy 4 3 2 07 Sty 06 Paźdz 06Q1 09Q1 09Q3 06Q1 09Q1 09Q3 31
5 4 3 2 1 0 Inflacja netto r/r Inflacja netto (%) 07 Sty 06 Paźdz 32 06Q1 09Q1 09Q3
5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 Determinanty inflacji netto r/r (%) 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0-0.5-1.0-1.5-2.0-2.5 33 Tempo wzrostu r/r (%) 05Q1 05Q2 05Q3 05Q4 06Q1 06Q2 06Q4 07Q2 07Q4 08Q2 08Q4 09Q1 09Q2 09Q3 09Q4 % PKB potencjalnego projekcja ceny importu (lewa oś) ULC poza rolnictwem (lewa oś) luka popytowa (prawa oś)
4 3 2 1 0 Inflacja CPI (%) 07 Sty 06 Paźdz 34 06Q1 09Q1 09Q3
Dekompozycja inflacji netto 35
Dekompozycja W modelu ECMOD na inflację netto wpływają: a) dynamika jednostkowych kosztów pracy, b) ceny importu, c) luka popytowa, d) inercja inflacji netto Dekompozycja inflacji oszacowanie wkładu każdego z w/w czynników na zmianęścieżki inflacji netto Wkład czynnika inflacja netto wygenerowana przez ten czynnik Analiza ma charakter statyczny 36
Dekompozycja inflacji netto dla projekcji styczniowej i październikowej Dekompozycja inflacji w projekcji styczniowej (%, r/r) Dekompozycja inflacji w projekcji październikowej (%, r/r) 4.0 4.0 3.5 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0-0.5 06Q4 07Q2 07Q4 08Q2 08Q4 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0-0.5 06Q4 07Q2 07Q4 08Q2 08Q4 Wkład cen importu Wkład luki popytowej Wkład ULC Wkad inercji inflacji Wkład cen importu Wkład luki popytowej Wkład ULC Wkad inercji inflacji 37
Niepewność projekcji makroekonomicznej - wykres wachlarzowy - 38
Projekcja inflacji styczeń 2007 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 proc. 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2 04q1 04q3 05q1 05q3 06q1 06q3 07q1 07q3 08q1 08q3 09q1 09q3-2 źródło: DAMS 39
Projekcja inflacji styczeń 2007 (stałe stopy procentowe) Ścieżka centralna pokazuje, że inflacja w pierwszej trzech kwartałach 2007 roku będzie się kształtowała w pobliżu celu inflacyjnego (2,5%), następnie przekroczy go w IV kw. 2007 r., by na koniec horyzontu projekcji przekroczyć dopuszczalny poziom wahań Wykres wachlarzowy wskazuje na zbliżone ryzyko odchylenia inflacji od ścieżki centralnej w dół i w górę w horyzoncie projekcji 40
Zestawienie prawdopodobieństw dla inflacji Prawdopodobieństwo, że inflacja będzie: poniżej 1,5% poniżej 2,5% poniżej 3,5% poniżej projekcji centralnej w przedziale (1,5%; 3,5%) I kw. 2007 0.016 0.639 0.998 0.502 0.983 II kw. 2007 0.059 0.480 0.923 0.503 0.864 III kw. 2007 0.235 0.617 0.903 0.504 0.668 IV kw. 2007 0.127 0.366 0.661 0.506 0.534 I kw. 2008 0.131 0.342 0.611 0.505 0.480 II kw. 2008 0.136 0.333 0.581 0.503 0.445 III kw. 2008 0.135 0.320 0.562 0.505 0.427 IV kw. 2008 0.140 0.312 0.539 0.507 0.399 I kw. 2009 0.143 0.305 0.521 0.507 0.377 II kw. 2009 0.142 0.299 0.501 0.507 0.359 III kw. 2009 0.135 0.281 0.478 0.511 0.342 IV kw. 2009 0.134 0.270 0.452 0.510 0.318 źródło: DAMS 41
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 per cent Projekcja dynamiki PKB styczeń 2007 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 04q1 04q3 05q1 05q3 06q1 06q3 07q1 07q3 08q1 08q3 09q1 09q3 0 źródło: DAMS 42
Dekompozycja niepewności ścieżki centralnej (dekompozycja wachlarza) w krótkim okresie: dominujący wpływ na niepewność inflacji ma niepewność kształtowania się cen żywności, inflacji netto i cen ropy w średnim okresie: najważniejszym czynnikiem pozostaje niepewność cen żywności, ale znacznie rośnie znaczenie niepewności związanej z rynkiem pracy oraz handlem zagranicznym Wachlarz nie ujmuje niepewności związanej z korektami eksperckimi (dotyczącej odchylenia inflacji netto po korektach od inflacji netto z czystego modelu). Wachlarz nie ujmuje niepewności modelu (jest konstruowany przy założeniu, że model jest adekwatny) 43
Ryzyka pozamodelowe Ryzyko popełnienia błędu z powodu zmian na rynku pracy niepewność danych BAEL kształtowanie się aktywności zawodowej populacji 44
Czynniki ryzyka pozamodelowego Ryzyko popełnienia błędu związane ze spowolnieniem gospodarki światowej możliwość korekty wysokiego deficytu obrotów bieżących w USA niestabilne fundamenty gospodarki światowej scenariusz twardego lądowania (napięcie na rynkach finansowych, deprecjacja dolara, istotny wzrost długoterminowych stóp procentowych). 45
Czynniki ryzyka pozamodelowego Ryzyko związane z nieadekwatnością odwzorowania determinant inflacji Presja kosztowa w punkcie startowym projekcji prawdopodobnie jest niższa niż pokazuje to model inflacja zawyżona przynajmniej w krótkim horyzoncie projekcji Trwałość i nasilenie w przyszłości procesów globalizacyjnych Jakie skutki wzrostu ULC? Wzrost cen (tak jest w projekcji) Globalna konkurencja uniemożliwia podniesienie cen w konsekwencji spadek produkcji i popytu na pracę (tego nie przewiduje projekcja) 46
Czynniki ryzyka pozamodelowego Ryzyko związane z oszacowaniem produktu potencjalnego zmiana struktury inwestycji (FDI, fundusze unijne) w modelu kapitał w ujęciu netto, w rzeczywistości niektóre w pełni zamortyzowane składniki majątku też produkują nadmierna wrażliwość kapitału na znaczny przyrost inwestycji 47
Czynniki ryzyka pozamodelowego Ryzyko związane z niespełnieniem założenia o braku zmian w polityce gospodarczej w horyzoncie projekcji obniżka składek na ubezpieczenie społeczne Prawdopodobnie mocniejszy kurs nominalny niż to pokazuje projekcja 48
Bilans Układ ryzyk ujętych na wykresie wachlarzowym projekcji styczniowej jest niemal symetryczny. W krótkim okresie, czynniki nie uwzględniane na tym wykresie powodują jednak, że bardziej prawdopodobna jest niższa, niż wynikająca z projekcji, dynamika cen. Przemawiają za tym: możliwość ukształtowania się cen ropy, paliw i żywności poniżej ścieżki założonej w projekcji prawdopodobne przeszacowanie presji kosztowej w punkcie startowym projekcji możliwość zawyżenia przez wykorzystywane dane faktycznego wzrostu nakładu pracy w gospodarce 49
Bilans W średnim okresie kierunek odchylenia od ścieżki centralnej jest trudniejszy do określenia. Za wyższą inflacją przemawia: nasilenie presji płacowej (migracje, proces konwergencji płac) słabsze przełożenie ożywienia inwestycyjnego na przyrost potencjału zagrożenie pogłębienia nierównowagi finansów publicznych Za niższą inflacją przemawia: efekty globalizacji (globalna konkurencja, globalizacja rynku pracy) spowolnienie w gospodarce światowej (eliminacja nierównowag) silniejsze umocnienie się kursu nominalnego (nie wynikające z umocnienia kursu równowagi) 50