Kwoty wolne od potrąceń po zmianach od 01 stycznia 2019 r.

Kwoty wolne od potrąceń po zmianach od 01 stycznia 2019 r. Kwoty wolne od potrąceń przy umowach zlecenia w 2019 roku Dla umów cywilnoprawnych ochronę przewiduje ustawa Kodeks postępowania cywilnego Stan prawny obowiązujący do 31 grudnia 2018 r. Określone w Kodeksie pracy zasady dokonywania potrąceń stosuje się odpowiednio m.in.: do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania (art. 833 2 k.p.c.). Do takich świadczeń należy wynagrodzenie z umowy zlecenia, o ile jest to jedyne źródło utrzymania pracownika. Jeżeli wynagrodzenie z umowy zlecenia spełnia przesłanki, o których mowa w art. 833 2 K.p.c., dotyczące powtarzalności oraz zapewnienia utrzymania, wówczas pracodawca przy dokonywaniu potrąceń powinien stosować zasady wynikające z przepisów ustawy Kodeks pracy. Stan prawny obowiązujący do 01 stycznia 2019 r. Art. 833 K.p.c. 1. Wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w przepisach Kodeksu pracy. 2 1. Przepisy art. 87 i art. 87 1 Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną. Maksymalna kwota potrąceń odnosi się do wysokości rzeczywistego wynagrodzenia uzyskanego przez zleceniobiorcę. W przypadku sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych, potrącenie może nastąpić do wysokości: 3/5 wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych: w przypadku świadczeń alimentacyjnych 1/2 wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych: w przypadku innych należności. 1

Zmiana przepisu jednoznacznie precyzuje, iż kwota wolna w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (2 250 zł od 01 stycznia 2019 r.) w przypadku innych zajęć niż alimentacyjnych odnosić się będzie również do wszystkich świadczeń w tym umów zlecenia spełniających warunki wskazane w tym przepisie. Wątpliwość, która może powstać to pomniejszenie kwoty wolnej w przypadku wykonywania umowy zlecenia przez różną liczbę godzin w danym miesiącu kalendarzowym. Należy zatem przyjąć, że skoro kwoty wolne, w przypadku wynagrodzeń za pracę, ulegają proporcjonalnemu pomniejszeniu do wymiaru etatu (art. 87 1 2 K.p.) oraz kwoty wolne przy wypłacie zasiłków z ubezpieczenia społecznego i wypadkowego również ulegają proporcjonalnemu pomniejszeniu do dni za które zasiłek został wypłacony również kwota wolna dla umów zlecenia powinna być pomniejszona do liczby godzin wykonanego zlecenia. Zleceniobiorca wynagradzany stawką: 15 zł/h posiada zajęcie wierzytelności na podstawie tytułu wykonawczego przekazanego przez komornika na świadczenia inne niż alimentacyjne. Ze względu na to, że ma ono charakter wynagrodzenia stanowiącego jedyne źródło utrzymania zleceniobiorcy należy zastosować do niego ograniczenia wynikające z przepisów Kodeksu pracy w tym kwoty wolnej. W miesiącu styczniu 2019 r. zlecenie wykonywane było przez 120h za co zleceniobiorca uzyskał wynagrodzenie w wysokości: 1 800 zł (15 zł x 120h). Z zawartej umowy zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom: E-R-Z-W i stosuje się 20% koszty uzyskania przychodu Ustalenie wysokości potrącenia: składka emerytalna: 9,76% x 1 800 zł: 175,68 zł składka rentowa: 1,50% x 1 800 zł: 27,00 zł razem składki: 202,68 zł podstawa wymiaru składki na ub. zdrowotne: 1 597,32 zł (1 800 zł 202,68 zł) składka na ub. zdrowotne: 9% x 1 597,32 zł: 143,76 zł składka na ub. zdrowotne do odliczenia od podatku: 7,75% 123,79 zł koszty uzyskania przychodu: 20% x 1 597,32 zł: 319,46 zł podstawa do opodatkowania: 1 278,00 zł (1 800 zł - 319,46 zł - 202,68 zł) zaliczka na podatek: 18% x 1 278 zł: 230,04 zł zaliczka do US: 106,00 zł (230,04 zł 123,79 zł) Do wypłaty: 1 347,56 zł 2

Ustalenie kwoty wolnej od potrąceń: wymiar czasu pracy w miesiącu styczniu 2019 r.: godziny wykonanego zlecenia: proporcja: 120h / 176h kwota wolna: 2 250 zł x (120/176) = kwota wolna po potrąceniach składek i podatku: 176h 120h 1 534,09 zł 1 147,83 zł Ustalenie wysokości potrąceń: 1 347,56 zł x ½ = 673, 78 zł < 1 147,83 zł potrącenie należy ograniczyć: 1 347,56 zł 1 147,83 zł = 199,73 zł wysokość potrącenia 3

Kwoty wolne od potrąceń dla wynagrodzeń za pracę w 2019 roku W związku z podwyższeniem z dniem 01 stycznia 2019 r. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę do wysokości: 2 250 zł, kwoty wolne od potrąceń w przypadku egzekucji należności niealimentacyjnych z wynagrodzenia pracownika pełnoetatowego w 2019 r. przedstawia się następująco: Założenia minimalne wynagrodzenie za pracę Założenia 75% wynagrodzenia minimalnego Założenia 80% wynagrodzenia minimalnego Kwota wolna od potraceń 1 633,78 zł 1 587,78 zł 1 638,78 zł 1 592,78 zł Kwota wolna od potraceń 1 225,34 zł 1 190,84 zł 1 229,09 zł 1 194,59 zł Kwota wolna od potraceń 1 307,02 zł 1 270,22 zł 1 311,02 zł 1 274,22 zł 4

Założenia 90% wynagrodzenia minimalnego Kwota wolna od potraceń 1 470,40 zł 1 429,00 zł 1 474,90 zł 1 433,50 zł Reasumując: Przy założeniu, że u pracownika stosowane są podstawowe koszty uzyskania przychodu (111,25 zł) oraz stosowana jest kwota zmniejszająca podatek (46,33 zł) Rodzaj potrącenia Maksymalne potrącenie Kwota wolna od potrąceń świadczenia alimentacyjne 3/5 brak świadczenia niealimentacyjne 1/2 1 633,78 zł zaliczki pieniężne 1/2 1 225,34 zł (75% x 1 633,78 zł) kary pieniężne (art. 108 K.p.) 1 470,40 zł (90% x 1 633,78 zł) Zbieg egzekucji Łączne potrącenie alimentacyjne + inne 3/5 niealimentacyjne + zaliczki + kary pieniężne 1/2 Z wynagrodzenia pracownika, na podstawie tytułów wykonawczych, dokonywane są potrącenia na poczet: świadczeń alimentacyjnych stała rata: 300 zł świadczenia niealimentacyjne niespłacona pożyczka bankowa na łączną kwotę: 49 000 zł W celu dokonania potrącenia, należy: ustalić kwotę do wypłaty tzw. kwotę netto wynagrodzenia przy założeniu, że u pracownika stosowane są podstawowe koszty uzyskania przychodu w wysokości 111,25 zł oraz stosowana jest kwota zmniejszająca podatek w wysokości 46,33 zł. Po 5

potrąceniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy, do wypłaty kwota wynagrodzenia wyniosła 4 000 zł ustalić maksymalne kwoty do potrącenia alimenty: max 3/5 x 4 000 zł = 2 400 zł niealimentacyjne: max 1/2 x 4 000 zł = 2 000 zł Ponieważ tytułem alimentów potrącana jest stała kwota w wysokości 300 zł to taką maksymalnie kwotę wynagrodzenia należy potrącić Maksymalne potrącenie wyniosło: 2 300 zł (300 zł + 2 000 zł) sprawdzić czy łączna kwota potrącona nie przekracza 3/5 wynagrodzenia łączne potrącenie: 2 300 zł < 2 400 zł (3/5 x 4 000 zł) Pracodawca przekaże na konto komornika kwotę 2 300 zł Z wynagrodzenia pracownika, na podstawie tytułów wykonawczych, dokonywane są potrącenia na poczet: świadczeń alimentacyjnych stała rata: 300 zł świadczenia niealimentacyjne niespłacona pożyczka bankowa na łączną kwotę: 49 000 zł Po potrąceniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy, do wypłaty kwota wynagrodzenia za miesiąc styczeń 2019 r. wyniosła 2 100 zł (kup podstawowe, kwota zmniejszająca podatek przysługuje). W pierwszej kolejności należy potrącić kwotę stałych alimentów w wysokości 300 zł. Po potrąceniu do wypłaty pozostała kwota: 1 800 zł (2 100 zł 300 zł). Ponieważ kolejne potrącenie dotyczy niespłaconej pożyczki, kwotą wolną od potrąceń jest kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę: 1 633,78 zł. W związku z czym na poczet potrąceń niealimentacyjnych przekazana do komornika będzie należna kwota wynagrodzenia w wysokości: 166,22 zł (1 800 zł 1 633,78 zł). Łączne potrącenie wyniosło: 466,22 zł (300 zł + 166,22 zł) 2 100 zł 466,22 zł = 1 633,78 zł W przypadku potrąceń dobrowolnych, przepisy Kodeksu pracy wprowadzają kwoty wolne od potrąceń, które wynoszą: - określonej w art. 87 1 1 pkt 1 (minimalne wynagrodzenie) przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy 6

- 80% kwoty określonej w art. 87 1 1 pkt 1 przy potrącaniu innych należności niż na rzecz pracodawcy (art. 91 2 K.p.) W związku z wprowadzonymi kwotami wolnymi od potrąceń, przed potrąceniem dobrowolnym, należy ustalić na czyją rzecz w pierwszej kolejności należy dokonywać potrąceń. Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy wynagradzany jest stawką wynagrodzenia zasadniczego w wysokości: 2 500 zł. Na podstawie pisemnej zgody pracownika, pracodawca potrąca: składkę na ubezpieczenie na życie w wysokości 57 zł ratę pożyczki z ZFŚS w wysokości 155 zł ratę za zniszczone mienie pracodawcy (na podstawie zawartej ugody) w wysokości 100 zł W miesiącu lutym 2019 roku wynagrodzenie zostało zajęte przez komornika na poczet należności innych niż alimentacyjne w wysokości: 29 000 zł. Pracownik ma prawo do: podstawowych kosztów uzyskania przychodu: 111,25 zł kwoty zmniejszającej podatek: 46,33 zł Kwota do wypłaty z wynagrodzenia za pracę: 1 808,10 zł Pracodawca może potrącić max 1/2 wynagrodzenia: 904,05 zł (1/2 x 1 808,10 zł) Ponieważ kwota ta naruszy kwotę wolną od potrąceń Pracodawca przekaże do komornika: 1 808,10 zł 1 633,78 zł = 174,32 zł Pracodawca sprawdza czy jest możliwość dokonania potrąceń dobrowolnych. Kwota wolna dla potrąceń dobrowolnych na rzecz pracodawcy wynosi 1 633,78 zł (tzw. kwota netto z minimalnego wynagrodzenia za pracę tj. 2 250 zł), w takim wypadku pracodawca nie może dokonać potrącenia kwoty 100 zł na poczet zniszczonego mienia przez pracownika 7

Kwota wolna dla potrąceń dobrowolnych innych niż na rzecz pracodawcy wynosi: 1 633,78zł x 80% = 1 307,02 zł 1 633,78 zł 1 307,02 zł = 326,76 zł Przepisy nie przewidują zmniejszenia kwoty wolnej od potrąceń z powodu nieprzepracowania pełnego miesiąca. Analogiczne stanowisko w tej sprawie prezentuje Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy (znak pisma: GPP-306-4560-457/08/PE). Kwoty wolne od potrąceń ulegają zmniejszeniu tylko i wyłącznie wtedy, jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy (art. 87 1 2 K.p.). Analogiczna sytuacja będzie miała miejsce w przypadku potrąceń dobrowolnych. Kwotą wolną w przypadku potrąceń dobrowolnych pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy będzie kwota określona w art. 91 2 Kodeksu pracy proporcjonalnie pomniejszona do wymiaru etatu. 8

Kwoty wolne od potrąceń dla zasiłków w 2019 roku Wysokość części świadczenia podlegającego egzekucjom ( ) ustala się od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne (art. 140 ust. 7 ustawy emerytalnej) Ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie, po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141, następujące należności: - sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych - należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego - sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne (art. 139 ust. 1 pkt 3-5 ustawy emerytalnej) Potrąceń należności wymienionych powyżej, dokonuje się w kolejności podanej w tym przepisie (art. 139 ust. 3 ustawy emerytalnej) Przy dokonywaniu potrąceń, o których mowa w ust. 1 pkt 4, potrąca się w pierwszej kolejności alimenty zaległe za okres wskazany w tytule wykonawczym, pod warunkiem uzyskania od wierzyciela oświadczenia, że nie zostały w inny sposób uiszczone przez dłużnika (art. 139 ust. 4 ustawy emerytalnej) Zasiłki podlegają egzekucji na zaspokojenie: należności alimentacyjnych: do wysokości 60% kwoty zasiłku na zaspokojenie innych należności: do wysokości 25% kwoty zasiłku (ust. 387 komentarza do ustawy zasiłkowej) W razie zbiegu egzekucji należności alimentacyjnych z egzekucją innych należności, zasiłki podlegają egzekucji według podanej wyżej kolejności, z tym że egzekucja tych należności nie może przekraczać 60% kwoty zasiłku. 9

Kwota wolna od potrąceń Stan prawny obowiązujący od 01 lipca 2018 r. do nadal Od 01 lipca 2018 r. kwoty wolne określone są kwotowo i wynoszą: 500 zł przy potrącaniu: a. należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej (tj. należności alimentacyjnych egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych), wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi, b. należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej (tj. należności alimentacyjnych potrącanych na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego tytułu wykonawczego) 825 zł przy potrącaniu: należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 5 ustawy emerytalnej (tj. należności innych niż świadczenia alimentacyjne egzekwowane na mocy tytułu wykonawczego), wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi Ważne: Ustalając kwotę wolną od potrąceń, w przypadku dokonywania potrąceń z wypłacanych pracownikom zasiłków, należy pomniejszyć ją proporcjonalnie do dni za które zasiłek przysługuje a więc kwotę tą należy podzielić przez 30 i pomnożyć przez liczbę dni, za które świadczenie jest wypłacane. Powyższą metodę potwierdza Resort pracy. Wynagrodzenie zasadnicze pracownika wynosi 2 500 zł. Pracownik posiada zajęcia należności alimentacyjnych. W okresie od 01 do 31 lipca 2018 roku pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim otrzymując za ten okres zasiłek chorobowy w wysokości 1 783,43 zł. U pracownika stosowana jest kwota zmniejszająca podatek (46,33 zł). Maksymalna kwota potrącenia: 60% x 1 783,43 zł = 1 070,06 zł W pierwszej kolejności pracownikowi z zasiłku chorobowego potrącamy zaliczkę na podatek dochodowy: (1 783 zł x 18%) 46,33 zł = 274,61 zł = 275 zł Kwota wolna od potrąceń wynosi: 500 zł Kwota zasiłku do wypłaty: 1 783,43 zł 275 zł 1 070,06 zł = 438,37 zł 10

Kwota wypłaty zasiłku narusza kwotę wolną od potrąceń, stąd należy dokonać ograniczenia w potrąceniu w następujący sposób: 1 783,43 zł 275 zł 500 zł = 1 008,43 zł kwota do potrącenia dla komornika. Do wypłaty dla pracownika: 1 783,43 zł 275 zł 1 008,43 zł = 500 zł zasiłku chorobowego Wynagrodzenie zasadnicze pracownika wynosi 3 500 zł. Pracownik posiada zajęcia należności niealimentacyjnych w wysokości 20 000 zł. W okresie od 01 do 31 lipca 2018 roku pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim otrzymując za ten okres zasiłek chorobowy w wysokości 2 496,74 zł. U pracownika stosowana jest kwota zmniejszająca podatek (46,33 zł). Maksymalna kwota potrącenia: 25% x 2 496,74 zł = 624,19 zł W pierwszej kolejności pracownikowi z zasiłku chorobowego potrącamy zaliczkę na podatek dochodowy (2 497 zł x 18%) 46,33 zł = 403,13 zł = 403 zł Kwota wolna od potrąceń wynosi: 825 zł 2 496,74 zł 403 zł 624,19 zł = 1 469,55 zł Pracownikowi pozostanie do wypłaty więcej niż kwota wolna od potrąceń 11