Rada Unii Europejskiej Bruksela, 4 lipca 207 r. (OR. en) 0986/7 GAF 38 FIN 454 PISMO PRZEWODNIE Od: Data otrzymania: 29 czerwca 207 r. Do: Nr dok. Kom.: Dotyczy: Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej, podpisał dyrektor Jordi AYET PUIGARNAU Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej COM(207) 345 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY dotyczące realizacji i wyników programu Perykles 2020 w dziedzinie ochrony euro przed fałszowaniem w 206 r. Delegacje otrzymują w załączeniu dokument COM(207) 345 final. Zał.: COM(207) 345 final 0986/7 gt DG G 2A PL
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 29.6.207 r. COM(207) 345 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY dotyczące realizacji i wyników programu Perykles 2020 w dziedzinie ochrony euro przed fałszowaniem w 206 r. PL PL
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY dotyczące realizacji i wyników programu Perykles 2020 w dziedzinie ochrony euro przed fałszowaniem w 206 r.. Uwagi ogólne Program Perykles 2020 (dalej zwany programem ) jest programem wymiany, pomocy i szkoleń w dziedzinie ochrony euro przed fałszowaniem. Zastępuje on program Perykles ustanowiony w 200 r. i realizowany w latach 2002 203. Program został ustanowiony na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 33/204 z dnia marca 204 r.. Rozporządzeniem Rady (UE) 205/768 z dnia maja 205 r. 2 rozszerzono zakres jego stosowania na nieuczestniczące państwa członkowskie. Rozporządzenie (UE) nr 33/204 stanowi, że program będzie obowiązywał do dnia 3 grudnia 2020 r. W art. 3 ust. 3 rozporządzenia zobowiązano Komisję do corocznego przedstawiania Parlamentowi Europejskiemu i Radzie informacji o wynikach programu. Przedstawiając niniejsze trzecie sprawozdanie roczne, Komisja spełnia ten wymóg w odniesieniu do 206 r. 2. Realizacja programu i wyniki działań, na które przeznaczono środki w 206 r. Roczny budżet na realizację programu w 206 r. ustalono na poziomie 038 500 EUR i sfinansowano z linii budżetowej 0 02 04 00 budżetu ogólnego Unii Europejskiej na 206 r. W 206 r. zaciągnięto zobowiązania na łączną kwotę 029 353,87 EUR. Program jest realizowany poprzez działania współfinansowane (dotacje) zgłaszane przez właściwe organy państw członkowskich i w ramach działań Komisji organizowanych bezpośrednio przez Komisję. Program odzwierciedla zaangażowanie państw członkowskich i Komisji w ochronę euro przed fałszowaniem. Dzięki dyskusjom na temat wieloletniej strategii na posiedzeniach grupy ekspertów ds. fałszowania euro (ECEG) w 206 r. możliwe było zaciągnięcie zobowiązań na 99,2 % łącznego budżetu. W celu pełnego i skutecznego wykorzystania dostępnych środków na zobowiązania przesunięto 45 083,6 EUR z dotacji na działania Komisji. W 206 r. w ramach programu sfinansowano łącznie 3 projektów 3. W sumie na podstawie wniosków złożonych przez właściwe organy państw członkowskich udzielono 9 dotacji, czyli tyle samo co w 205 r. Ponadto sfinansowano 4 działania Komisji, w porównaniu z 3 działaniami Komisji w roku poprzednim. W 206 r. zrealizowano 4 działania, a pozostałe 9 jest w trakcie realizacji lub zostanie zrealizowanych w 207 r. lub później. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 33/204 ustanawiające program wymiany, pomocy i szkoleń w dziedzinie ochrony euro przed fałszowaniem (program Perykles 2020 ) (Dz.U. L 03 z 5.4.204, s. ). Rozporządzenie to uchyliło decyzje Rady 200/923/WE, 2006/75/WE oraz 2006/849/WE. 2 Rozporządzenie Rady (UE) 205/768 z dnia maja 205 r. rozszerzające stosowanie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 33/204 ustanawiającego program wymiany, pomocy i szkoleń dla ochrony euro przed fałszowaniem (program Perykles 2020 ) na nieuczestniczące państwa członkowskie (Dz.U. L 2 z 4.5.205, s. ). 3 Kompleksowy przegląd działań w ramach programu Perykles, na które przeznaczono środki w 206 r., znajduje się w załączniku I. 2
Wykres I i II: Liczba sfinansowanych działań w podziale na państwa członkowskie i rodzaje finansowanych działań (działania, na które przeznaczono środki w 206 r. zob. załącznik I) 4 Liczba działań w podziale na państwa członkowskie Rodzaj finansowanego działania Bułgaria Komisja 4 Hiszpania 3 Włochy 4 Francja Zakup sprzętu Badania Szkolenia techniczne 3 Wymiany pracownic ze 3 Seminaria 5 Uczestnikami programu w 206 r. są cztery państwa członkowskie, a mianowicie Włochy, Francja, Hiszpania i Bułgaria. Wynika to w dużym stopniu z tego, że ze środków z programu Perykles częściej korzystają państwa najbardziej narażone na fałszowanie euro. Ponadto po raz pierwszy uczestniczy w programie bułgarski organ krajowy. Działania, na które przeznaczono środki w 206 r., obejmują 5 seminariów/konferencji, 3 szkolenia techniczne, 3 wymiany pracowników oraz przeprowadzenie badania i dokonanie zakupu sprzętu. Działania odbywają się zarówno w UE, jak i poza nią 5, w zależności od konkretnych potrzeb w zakresie ochrony euro przed fałszowaniem. Od czasu powstania program przyczynił się do ugruntowania podejścia regionalnego dzięki realizacji działań obejmujących regiony świata szczególnie narażone na problem fałszowania euro. Szczególny nacisk kładzie się na Amerykę Łacińską (2 działania zorganizowane przez Hiszpanię i działanie Komisji) i Europę Południowo-Wschodnią (2 działania zorganizowane przez Włochy i działanie podjęte przez Bułgarię). Na wykresach III i IV przedstawiono podział uczestników programu według pochodzenia i profilu zawodowego: 4 Wszystkie dane dotyczą zarówno działań zrealizowanych w 206 r., jak i działań, które są/będą realizowane po 206 roku. 5 Niektóre działania są nadal realizowane w 207 r. 3
Wykres III i IV: Pochodzenie i profil zawodowy uczestników 6 przeznaczono środki w 206 r. zob. załącznik I) 7 (działania, na które Pochodzenie uczestników Azja 2% Inne % Bliski Wschód i Afryka Północna 2% Ameryka Łacińska 26% Instytucja UE 6% Europa (spoza UE) 4% Strefa euro 39% Spoza strefy euro 0% Instytucje UE 7% Branża urządzeń do weryf. monet 8% Mennice 8% Profil zawodowy uczestników Inny 6% Krajowe banki centralne 23% Policja 37% Wymiar sprawiedli wości % Szacuje się, że w działaniach w ramach programu, na które przeznaczono środki w 206 r., wzięło udział 528 ekspertów 8. Uczestnicy pochodzą z 60 krajów. Większość uczestników szkoleń (63 %) to osoby z Europy: 39 % pochodzi z państw członkowskich strefy euro, podczas gdy 4 % stanowią uczestnicy z krajów europejskich nienależących do UE, natomiast 0 % to państwa członkowskie spoza strefy euro; 26 % uczestników pochodzi z Ameryki Łacińskiej, co stanowi znaczny wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim 9 jest to obecnie druga pod względem wielkości grupa uczestników. Ponadto 2 % uczestników pochodzi z Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, a 2 % z Azji. Jeśli chodzi o profil zawodowy uczestników, 37 % ogółu stanowią przedstawiciele służb policyjnych. Ta znacząca obecność wynika z faktu, że organy policji są na pierwszej linii walki z fałszowaniem euro, a wśród przedstawicieli policji znajdują się zarówno oficerowie 6 Kategoria inne obejmuje między innymi Interpol, pracowników ministerstw krajowych i przedstawicielstw oraz pracowników instytucji akademickich. 7 Wszystkie dane dotyczą zarówno działań zrealizowanych w 206 r., jak i działań, które są/będą realizowane po 206 roku. 8 W działaniach realizowanych w 206 r. uczestniczyło 74 ekspertów, a w działaniach realizowanych po roku 206 uczestniczy lub będzie uczestniczyć 354 ekspertów. 9 Oznacza to wzrost w stosunku do 4 % w trakcie wdrażania programu Perykles w 205 r., zob. COM(206) 49 final. 4
śledczy, jak i personel techniczny. Niemniej jednak na inne kategorie uczestników przypada 63 % ogólnej liczby, co stanowi znaczny wzrost w porównaniu z 47 % w roku poprzednim. W szczególności znacznie wzrósł względny udział banków centralnych (23 %) 0. Ponadto nadal obserwuje się wysoki udział przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości ( %) oraz coraz większy udział mennic (8 %) 2. Realizacja działania Komisji konferencja na temat weryfikacji autentyczności monet euro zaowocowała licznym udziałem przedstawicieli branży zajmującej się urządzeniami do weryfikacji monet (8 %), co potwierdza, że znaczącą rolę w walce z fałszowaniem pieniądza odgrywa sektor prywatny. Dzięki temu realizacja programu ma wymiar transnarodowy i multidyscyplinarny, o którym mowa w przepisach rozporządzenia (UE) nr 33/204. 3. Przegląd działań, na które przeznaczono środki w 206 r. najważniejsze działania 3 Realizacja programu w 206 r. wskazuje na utrzymującą się pozytywną tendencję, która polega na tym, że profile zawodowe uczestników są z roku na rok coraz bardziej zróżnicowane. I tak, w 206 r. po raz pierwszy organy policyjne nie stanowią absolutnej większości uczestników. Szczególnie godny uwagi jest znaczny wzrost zaangażowania banków centralnych, a także coraz większy udział przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości, mennic oraz branży zajmującej się urządzeniami do weryfikacji monet. Przydziały środków w ramach programu na 206 r. odzwierciedlają także dalszą dywersyfikację właściwych organów krajowych państw członkowskich ubiegających się o środki w ramach programu. O środki z programu Perykles po raz pierwszy wystąpił Narodowy Bank Bułgarii. Ponadto, biorąc pod uwagę priorytety programu na rok 206 4, można wymienić następujące najważniejsze działania: Regionalna współpraca międzynarodowa W ramach programu w 206 r. udało się utrzymać, a nawet wzmocnić ścisłą regionalną współpracę międzynarodową: W Ameryce Łacińskiej zrealizowano lub realizuje się obecnie trzy działania skupiające ekspertów z wielu państw Ameryki Łacińskiej. Trzy działania odbyły lub odbędą się w Europie Południowo-Wschodniej, co pozwoli utrzymać ścisłą współpracę w tym regionie. Internet/darknet Niektóre działania, na które przeznaczono środki w 206 r., dotyczyły zagrożenia, jakie w walce z fałszowaniem pieniądza stanowią internet i darknet; skupiały się one na skuteczności technik dochodzeniowych oraz potrzebie skoordynowanej reakcji na to zagrożenie: 0 Oznacza to wzrost w stosunku do 9 % w trakcie wdrażania programu Perykles w 205 r., zob. COM(206) 49 final. Oznacza to wzrost w stosunku do 0 % w trakcie wdrażania programu Perykles w 205 r., zob. COM(206) 49 final. 2 Oznacza to wzrost o 5 punktów procentowych w stosunku do wdrażania programu Perykles w 205 r., zob. COM(206) 49 final. 3 Kompleksowy przegląd działań w ramach programu Perykles, na które przeznaczono środki w 206 r., znajduje się w załączniku I. 4 Priorytety programu określono w rocznym programie prac załączonym do decyzji Komisji C(206) 36 z dnia 27 stycznia 206 r. w sprawie przyjęcia programu prac w ramach programu Perykles 2020 na 206 r. 5
Współfinansowane seminarium Nowe zagrożenie dotyczące fałszowania euro sieć głęboka i kryptowaluty, zorganizowane przez włoski krajowy urząd centralny, odbyło się w Rzymie w kwietniu 207 r. Ponadto problematyki tej dotyczyły również konferencja zorganizowana przez UCAMP 5 zatytułowana Wspólnotowa strategia ochrony euro w regionie Morza Śródziemnego oraz konferencja zorganizowana przez BIBE 6 Curso de Formación sobre Falsificación de Moneda para Expertos de Paises Iberoamericanos. Badanie na temat nowych zabezpieczeń W 206 r. w ramach programu udało się współfinansować drugi etap badania na temat nanostrukturalnych polimerów fotochromowych o nowych właściwościach zabezpieczających do stosowania w monetach euro, stanowiący kontynuację pierwszego etapu, uprzednio finansowanego w ramach budżetu na 204 r. Badanie organizowane przez Monnaie de Paris ma na celu przeanalizowanie możliwości opracowania nowych interaktywnych materiałów, które wzmocnią zabezpieczenia stosowane w przyszłości w odniesieniu do monet euro, a tym samym znacznie zmniejszą ryzyko fałszowania monet. Klasyfikacja lub weryfikacja autentyczności monet i banknotów euro W ramach niektórych działań przeprowadzonych w 206 r. skoncentrowano się na kwestiach związanych z klasyfikacją lub weryfikacją autentyczności monet i banknotów euro: współfinansowana wymiana pracowników w dziedzinie klasyfikacji euro zorganizowana przez Bank Hiszpanii; działanie Komisji dotyczące zaległości w państwach członkowskich w zakresie klasyfikacji monet; działanie Komisji zorganizowane we współpracy z Europejskim Centrum Technicznym i Naukowym (ECTN) i wspierające jego działalność, polegające na zapewnieniu szkoleń na temat bazy danych LICO, która ma być wykorzystywana przez KCAM (Krajowe Centra Analiz Monet) w państwach członkowskich do rejestracji urządzeń do weryfikacji monet zgodnie z art. 5 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 20/200 7 ; konferencja na temat weryfikacji autentyczności monet euro z udziałem przedstawicieli branży urządzeń do weryfikacji monet. Konferencja ta, zorganizowana jako działanie Komisji przeprowadzone we współpracy z Europejskim Centrum Technicznym i Naukowym (ECTN) i wspierające jego działalność, ma na celu podniesienie świadomości i podzielenie się głównymi kwestiami problemowymi dotyczącymi wszystkich zainteresowanych stron w odniesieniu do weryfikacji autentyczności monet euro oraz postępowania z monetami euro nienadającymi się do obiegu, zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 20/200 8. Będzie ona obejmować przegląd dotychczasowych działań oraz omówienie perspektyw na przyszłość w 5 Ufficio Centrale Antifrode dei Mezzi di Pagamento. 6 Brigada de Investigacion del Banco de España. 7 Wykaz urządzeń do weryfikacji monet (LICO) to narzędzie informatyczne opracowane przez DG ECFIN w celu zarządzania Skonsolidowanym wykazem urządzeń do weryfikacji monet, które pozytywnie przeszły testy bądź zostały określone jako zgodne i monitorowania tego wykazu zgodnie z art. 5 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 20/200. Narzędzie to będzie wspierać wyznaczone organy krajowe państw członkowskich we wdrażaniu rozporządzenia i umożliwi im przedłożenie sprawozdania podsumowującego z testu wykrywalności do ECTN. 8 Dz.U. L 339 z 22.2.200. 6
zakresie najważniejszych zmian technologicznych w dziedzinie urządzeń do weryfikacji monet, przyszłych wyzwań i zmian na rynku. 4. Realizacja działań w 206 r., na które przeznaczono środki w ramach poprzednich budżetów programu W 206 r. zrealizowano 9 działań, na które przeznaczono środki w ramach poprzednich budżetów programu 9. Siedem z tych działań zgłosiły właściwe organy krajowe państw członkowskich Francji, Hiszpanii, Niemiec, Chorwacji i Włoch natomiast 2 działania uruchomiono z inicjatywy Komisji. Obejmowały one 5 seminariów, 3 wymiany pracowników oraz jedno badanie naukowe. Skupiono się w szczególności na działaniach w Europie Południowo-Wschodniej, Chinach, Ameryce Łacińskiej i regionie Morza Śródziemnego. Należy zwrócić szczególną uwagę na 2. konferencję Euro South East, która odbyła się w październiku 206 r. w Zagrzebiu w Chorwacji. Konferencja ta stanowiła kontynuację cyklu konferencji Euro South East o istotnym znaczeniu dla zacieśniania współpracy między właściwymi organami krajowymi w Europie Południowo-Wschodniej, gdzie znajduje się kilka miejsc aktywności, w których prawdopodobnie odbywa się produkcja fałszywych euro i które mogą być odpowiedzialne za ich przemyt. 5. Wnioski i dalsze działania Komisja na bieżąco przekazuje ekspertom z ECEG wyniki działań wspieranych w ramach programu. W 206 r. grupa ta odbyła trzy posiedzenia. Program charakteryzuje się wysokim stopniem spójności i komplementarności względem innych właściwych programów i działań na szczeblu Unii, ponieważ skupia się na zapobieganiu konkretnym formom przestępczości zorganizowanej, a mianowicie fałszowaniu euro, oraz ich zwalczaniu, i jest poświęcony wyłącznie tym działaniom. Jest zatem spójny i komplementarny względem prowadzonego przez OLAF programu Herkules III 20, którego celem jest ochrona interesów finansowych Unii, oraz wykazuje się wysokim stopniem komplementarności między innymi względem Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego DG HOME w części dotyczącej współpracy policyjnej 2, która obejmuje ogólnie pojęte zapobieganie i zwalczanie przestępczości. Program Perykles 2020 jest nadal znaczącym i skutecznym instrumentem służącym zwalczaniu fałszowania pieniądza, o czym świadczy fakt, że zaciągnięto zobowiązania na całą kwotę środków budżetowych dostępnych na rok 206. Ponadto wkład programu w ochronę euro przed fałszowaniem w 206 r. ilustrują następujące przykłady: w maju 206 r. w Kosowie przyjęto nowe uregulowania obejmujące wszystkie aspekty operacji 9 Kompleksowy przegląd działań w ramach programu Perykles, na które przeznaczono środki w poprzednich budżetach programu Perykles 2020, a które zrealizowano w 206 r., znajduje się w załączniku II. 20 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 250/204 z dnia 26 lutego 204 r. ustanawiające program na rzecz wspierania działalności w dziedzinie ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej (program Herkules III) i uchylające decyzję nr 804/2004/WE (Dz.U. L 84 z 20.3.204, s. 6). 2 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 53/204 z dnia 6 kwietnia 204 r. ustanawiające, w ramach Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, instrument na rzecz wsparcia finansowego współpracy policyjnej, zapobiegania i zwalczania przestępczości oraz zarządzania kryzysowego oraz uchylające decyzję Rady 2007/25/WSiSW (Dz.U. L 50 z 20.5.204, s. 93). 7
gotówkowych w euro 22, po tym jak przedstawiciele tego kraju uczestniczyli w szeregu działań w ramach programu Perykles 2020 23. Ponadto pracownicy organów ścigania przeszkoleni w ramach programu Perykles 2020 wzięli udział w trzech akcjach likwidacji nielegalnych drukarni w Kolumbii i w aresztowaniu 49 osób podejrzanych o fałszowanie euro w Peru w 206 r. 24. Program stanowi podstawę wsparcia badań, utrzymania i rozwoju współpracy oraz wymiany najlepszych praktyk między wszystkimi podmiotami zaangażowanymi w walkę z fałszowaniem euro. Na podstawie wyników realizacji programu i ciągłej analizy pojawiających się zagrożeń, które są przedmiotem dyskusji na forum ECEG, na 207 r. określono następujące priorytety 25 : wspieranie działań mających na celu poprawę współpracy między tymi państwami członkowskimi, które są najbardziej narażone na problem produkcji lub dystrybucji fałszywych pieniędzy; wspieranie współpracy z organami tych państw trzecich, w przypadku których istnieje podejrzenie występowania produkcji fałszywych euro lub istnieją na to dowody; utrzymanie skutecznych ram ochrony euro w Europie Południowo-Wschodniej; nowe tendencje: rozwój technologiczny w dziedzinie urządzeń do weryfikacji monet, dystrybucja fałszywych pieniędzy i wysokiej jakości komponentów przez internet oraz rosnące zainteresowanie fałszowaniem euro wśród przestępców w krajach trzecich. 22 Użycie tej nazwy nie wpływa na stanowiska w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ 244/999 oraz z opinią Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Deklaracji niepodległości Kosowa. 23 Informacje otrzymane po konsultacji z władzami Kosowa w ramach śródokresowej oceny programu Perykles 2020. 24 Informacje otrzymane od Europolu i Brigada de Investigacion del Banco de España podczas ECEG w dniu 6 marca 207 r. 25 Priorytety programu na 207 r. stanowią zasadniczą część rocznego programu prac, załączonego do decyzji Komisji C(206) 8778 final z dnia 3 stycznia 207 r. w sprawie przyjęcia programu prac na 207 r. w odniesieniu do programu Perykles 2020. 8