Inżynieria ruchu lotniczego 2 wykład 2 Kto jest odpowiedzialny i gdzie publikowane są informacje o aktualnych warunkach przestrzeni powietrznej i występujących zmianach? dr inż. Anna Kwasiborska Zarządzanie Ruchem Lotniczym (ATM) Aneks 15 ICAO Żeglugi Powietrznej ATS Zarządzanie Przepływem Ruchu Lotniczego (ATFM) Zarządzanie Przestrzenią Powietrzną (ASM) Ruchu Lotniczego Meteorologiczne Informacji Łączność, Nawigacja Dozorowanie Poszukiwanie i Ratownictwo (ATS) (MET) (AIS) (CNS) (ASAR) Kontroli Ruchu Lotniczego (ATC) Służba Informacji Powietrznej (FIS) Służba Alarmowa (ALAR) Łączności Obszaru (ACC) Zbliżania (APP) Lotniska Nawigacji (VOR, NDB, DME) Dozorowania (PSR, SSR) (TWR) 4 Służba Informacji Służba Informacji (AIS) jest specjalnym organem Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej wyznaczonym do zapewnienia Informacji w Polsce. Służba Informacji jest odpowiedzialna za zbieranie i rozpowszechnianie informacji dla całego terytorium Polski i przestrzeni powietrznej nad otwartym morzem, która podlega polskim przepisom w zakresie kontroli ruchu lotniczego. AIS w Polsce jest w szczególności odpowiedzialna za: zbieranie i publikowanie informacji mających zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa, regularności i wydajności żeglugi powietrznej; wydawanie i dystrybucję Zintegrowanego Pakietu Informacji Lotniczych; wydawanie NOTAM dotyczących polskiej przestrzeni powietrznej (FIR Warszawa). Depesze NOTAM w FIR Warszawa są publikowane przez Międzynarodowe Biuro NOTAM w jedenastu seriach - A, B, C, D, E, M, N, P, R, U oraz S (SNOWTAM), za pośrednictwem Europejskiej Bazy Danych AIS (EAD); publikowanie map lotniczych; druk i rozpowszechnianie publikacji AIS; udzielanie informacji lotniczych. Wspólne układy odniesienia dla żeglugi powietrznej Poziomy Pionowy Czasowy Światowy System Geodezyjny 1984 (World Geodetic System) (WGS-84) jest stosowany jako poziomy (geodezyjny) układ odniesienia dla międzynarodowej żeglugi powietrznej. W związku z tym publikowane lotnicze współrzędne geograficzne (określające długość i szerokość geograficzną) są wyrażane w geodezyjnym układzie odniesienia o nazwie WGS-84. Jako pionowy system odniesienia dla międzynarodowej żeglugi powietrznej jest stosowany średni poziom morza (MSL Mean sea level), który określa relację między wysokością względną (wzniesieniem) zależną od grawitacji a powierzchnią zwaną geoidą. Jako czasowy układ odniesienia dla międzynarodowego lotnictwa cywilnego stosuje się kalendarz gregoriański i czas uniwersalny skoordynowany (UTC) Coordinated Universal Time. 6 1
Obowiązki i funkcje AIS Powinna zapewnić dostępność danych i informacji lotniczych niezbędnych dla bezpieczeństwa, regularności i efektywności żeglugi powietrznej w formie zgodnej z wymaganiami operacyjnymi środowiska ATM: a) personelowi związanemu z operacjami lotniczymi, w tym załogom statków powietrznych, organom służb związanych z planowaniem lotu, symulatorami lotów; i b) organom służb ruchu lotniczego odpowiedzialnym za zapewnienie służby informacji powietrznej i za przygotowanie oraz zapewnienie informacji przed rozpoczęciem lotu. Wymiana informacji lotniczych Publikowanie informacji lotniczych Nadawanie kształtu i formy informacjom Usuwanie niedociągnięć i usterek w przekazanych do AIS danych lotniczych (wyjaśnianie, weryfikacja) Archiwizacja publikowanych danych Ograniczona interpretacja informacji Kierowanie informacji lotniczych/załóg 7 AIS ma publikować, a nie interpretować, uzgadniać, koordynować itp. AIS weryfikuje dane przekazane do publikacji AIS publikuje tylko na żądanie źródła. AIS nie powinna sama wydawać informacji. AIS nie powinna sama interpretować danych. Zasada Garbage in = garbage out. AIS może zalecać, wskazać, doradzić. AIS musi wstępnie ocenić wartość i wagę informacji. AIS ma prawo żądać uzupełnienia danych. AIS jest zobowiązana do weryfikacji danych. AIS decyduje o rodzaju wydawanej publikacji. AIS ma prawo żądać tłumaczenia informacji na język angielski zwłaszcza w przypadku tekstów specjalistycznych. AIS musi ustalić zakres podawanej informacji, zgodnie z zasadami ICAO. AIS odpowiada za publikację. Umiejscowienie AIS w Polsce Struktura PAŻP (AIS/BOZ) Prezes PAŻP Civil Aviation Authority (CAA) Urząd Lotnictwa Cywilnego - ULC Air Navigation Services Provider (ANSP) Polska Agencja Żeglugi Powietrznej - PAŻP AIS Biuro Żeglugi Powietrznej Biuro Zarządzania Przestrzenią Powietrzną i Przygotowania Operacyjnego Dział Informacji 2
Struktura Działu Informacji Biura Odpraw Załóg BOZ Air traffic services Reporting Office ARO Organ ustanowiony w celu przyjmowania meldunków dotyczących służb ruchu lotniczego oraz planów lotu składanych przed wylotem. Kierownik Działu Informacji Zespół Publikacji Zespół Kartografii Międzynarodowe Biuro NOTAM Zespół Biur Odpraw Załóg Dostępność AIS Zintegrowany Pakiet Lotniczy AIS z zasady jest zapewniana przez całą dobę. W przypadku gdy nie jest, należy zapewnić jej dostępność: w trakcie trwania całego lotu statku powietrznego w przestrzeni powietrznej, w której organ informacji lotniczej odpowiada za obsługę ruchu lotniczego, a także na co najmniej 2 godziny przed rozpoczęciem lotu i po jego zakończeniu. Służba powinna być również dostępna w takim czasie, jaki może być potrzebny właściwym organom naziemnym. Zawiera następujące elementy: - Zbiór Informacji Lotniczych włącznie ze zmianami do niego, - Suplementy do Zbioru Informacji Lotniczych, - informacje NOTAM oraz Biuletyny Informacji Przed Lotem (PIB), - Biuletyny Informacji Lotniczych (AIC), - wykazy kontrolne do powyższych publikacji i wykaz ważnych NOTAM. 15 Podział informacji lotniczej Wstęp Informację lotniczą możemy podzielić na: Statyczną, dynamiczną. Informację statyczną stanowi Zbiór Informacji Lotniczych, Suplementy do oraz AIC, a więc informacja, która nie zmienia się z dnia na dzień. Informacja ta zmienia się w ściśle określonych momentach czasowych, które zdefiniowane są datami systemu regulacji AIRAC (Aeronautical Information Regulation And Control). Są to wspólne na całym świecie daty wejścia w życie informacji lotniczych. Informacją dynamiczną są natomiast informacje NOTAM, które mogą wejść w życie lub stracić ważność w dowolnym momencie czasowym. wydawany jest głównie z myślą o międzynarodowych wymaganiach dotyczących wymiany informacji lotniczych o charakterze stałym, mających istotne znaczenie dla żeglugi powietrznej. Jeśli jest to możliwe, dane powinny być przedstawione w postaci ułatwiającej ich użycie w trakcie trwania lotu. stanowi podstawowe źródło informacji stałych i informacji o czasowych zmianach o charakterze długotrwałym. 3
Zbiór Informacji Lotniczych Zbiór Informacji Lotniczych ma status informatora. Informacja w nim zawarta jest opracowywana na podstawie innych dokumentów źródłowych (np. obowiązujące akty prawne, protokoły pomiarów geodezyjnych itd.). Zapisy w żadnym przypadku nie mogą być traktowane jako źródło prawa. Zawartość informacyjna Zbioru Informacji Lotniczych jest określona w Dodatku 1 do Załącznika 15 ICAO. Z całości informacji zawartej w wydzielono informację o szczególnym znaczeniu operacyjnym, która zdefiniowana jest w Dodatku 4 do Załącznika 15 ICAO. Treść Wymagania ogólne Wymagania dotyczące Zmian do Wymagania dotyczące Suplementów do Rozpowszechnianie Elektroniczne (e) 20 Zintegrowany pakiet informacji lotniczych Treść Informacja trwała lub o długim czasie ważności dotycząca obiektów i służb Skład : trzy części zawierające rozdziały i podrozdziały Układ i forma jednolite, opisane w Dodatku 1 Załącznika 15 Suplementy do AIC Czasowe zmiany o charakterze długotrwałym Zmiany krótkotrwałe zawierające dużą ilość tekstu/grafiki Informacje administracyjne i wyjaśniające Zmiany do Zmiany i uzupełnienia w o charakterze stałym O dokładnym formacie mogą decydować Państwa obowiązkowo dołączony odpowiedni spis treści NOTAM Informacje tymczasowe i krótkotrwałe Zmiany stałe o szczególnym znaczeniu Zmiany czasowe i długotrwałe Listy kontrolne i listy ważnych NOTAM Umożliwienie przechowywania i odtwarzania danych elektronicznych, jak również bieżących informacji Wyjątek stanowi lub tom, który ma za zadanie ułatwienie wykorzystania operacyjnego w trakcie lotu Zalecane metody postępowania Zbiór Informacji Lotniczych powinien zawierać bieżące informacje dotyczące: opłat za korzystania z lotniska / lotniska dla śmigłowców opłat za usługi nawigacyjne PIB Biuletyny Informacji Przed Lotem Aktualna informacja o przestrzeni, służbach, infrastrukturze Ważne NOTAM Zmiany do i Suplementy Wydane AIC 21 Zintegrowany Pakiet Informacji Lotniczych NOTAM PIB Zmiany do Suplementy do CZĘŚĆ 1 INFORMACJE OGÓLNE (GEN) Treść AIC Wykaz kontrolny stron Wykaz kontrolny obowiąz. NOTAM CZĘŚĆ 2 TRASA (ENR) CZĘŚĆ 3 LOTNISKA (AD) GEN 0 ENR 0 AD 0 GEN 1 Krajowe przepisy i wymagania ENR 1 Przepisy i procedury ogólne AD 1 GEN 2 Tabele i kody ENR 2 Przestrzeń powietrzna ATS AD 2 Lotniska GEN 3 ENR 3 Drogi lotnicze AD 3 Lotniska dla śmigłowców GEN 4 Opłaty za korzystanie z lotnisk i usługi nawigacyjne ENR 4 Pomoce i systemy radionawig. Lotniska / Lotniska dla śmigłowców Tabele lub teksty zawarte w mogą być uzupełniane lub zastępowane przez odpowiednie mapy, szkice albo wykresy. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, mapy opracowywane zgodnie z Załącznikiem 4 Mapy lotnicze mogą być stosowane w celu spełnienia powyższego wymogu. Wytyczne dotyczące wymagań w zakresie map i wykresów, zawarte w Zbiorze Informacji Lotniczych, zostały przedstawione w Podręczniku służb informacji lotniczej (Doc 8126). ENR 5 Ostrzeżenia nawigacyjne ENR 6 Mapy trasowe 4
Plan lotu Plan lotu to dokument wypełniany przez pilota dowódcę lub dispatcher a przed wykonaniem lotu. Przesyłając go do lokalnego lub krajowego (np w Polsce) Biura Odpraw Załóg (ARO) kompleksowo informuje służby ruchu lotniczego o najważniejszych parametrach planowanego lotu. Szczegółowe wytyczne na temat wypełniania Planu Lotu znajdują się w dokumencie ICAO Doc 4444. Instrukcja wypełniania planu lotu Dodatek 2 do Doc 4444 25 26 Plan lotu ICAO W części Route pola 15 planu lotu: punkty nawigacyjne, drogi lotnicze, skrót DCT direct, zmiany prędkości i/lub wysokości, zmiany zasad wykonywania lotu, wskaźnik STAY 27 28 Ćwiczenie nr 2 Wypełnienie planu lotu The end 29 5