PTHip w Projekcie HO.R.S.E. Programu Erasmus+ Od września 2015 roku Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne (PTHip) jest jednym z partnerów międzynarodowego projektu w ramach Programu Erasmus+ (Akcja 2 Partnerstwa strategiczne), którego celem jest promowanie i rozwijanie hipoterapii jako formy rehabilitacji dzieci z zaburzeniami spektrum autyzmu. Projekt HO.R.S.E. (Horse Riding in Special Education for Autistic Children) został zainicjowany przez szkołę specjalną Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. oraz ośrodek terapeutycznej jazdy konnej KETHIS z miasta Serres w północnej Grecji. Szkoła specjalna Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. jest liderem i koordynatorem Projektu. W Projekcie biorą udział organizacje z pięciu krajów europejskich: 1. Grecja Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. (Εργαζηήριο Ειδικής Επαγγελμαηικής Εκπαίδεσζης & Καηάρηιζης/ Warsztat Edukacji Specjalnej i Treningu Zawodowego) KETHIS (ΚένηροΘεραπεσηικής Ιππαζίας Σερρών/ Centrum Terapeutycznej Jazdy Konnej w Serres) 2. Polska PTHip (Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne) 3. Czechy North Com (firma działając na polu edukacji i przekwalifikowania) HIPODROM oraz EQUI PARK (centra jeździeckie, prowadzące również hipoterapię) 4. Słowenia DRUSTVO HIPPOS (stowarzyszenie skupiające się na hipoterapii oraz innych rodzajach terapii z udziałem zwierząt) 5. Włochy
CIRCES (Centro di Iniziativae di Ricercasul Sistema Educativoe Scientifico/ Inicjatywa i Centrum Przedsiębiorczości oraz Badań Naukowych w Systemie Oświaty i Nauki) W projekcie biorą udział także szkoły specjalne z Czech, Polski i Słowenii, w których hipoterapia jest prowadzona jako nowa forma rehabilitacji dla ich uczniów. Szkoły te są dodatkowymi partnerami zaangażowanymi do Projektu przez partnerów wiodących z poszczególnych krajów. W Projekcie biorą udział następujące organizacje z Polski: Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne, PTHip partner wiodący Centrum Rehabilitacji, Edukacji i Opieki TPD Helenów (Warszawa) Fundacja SYNAPSIS (Warszawa) Zespół Społecznych Szkół Specjalnych Dać Szansę STO (Warszawa) Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Zbylitowskiej Górze koło Tarnowa Głównym celem Projektu jest wspieranie równości i integracji w edukacji dzieci z autyzmem, aby umożliwić im rozwijanie umiejętności społecznych, behawioralnych, poznawczych i emocjonalnych oraz promowanie nauczania z wykorzystaniem jazdy konnej. Projekt ma również przyczynić się do rozwoju potencjału nauczycieli i pedagogów w edukacji specjalnej dla dzieci z autyzmem, dzięki czemu będą oni mogli wykorzystać jazdę konną w swoich zajęciach. Cele operacyjne Projektu HO.R.S.E. to: promowanie wymiany wiedzy i doświadczeń w zakresie wykorzystania jazdy konnej w zajęciach szkolnych uczniów z autyzmem, poprzez organizację warsztatów i wspólnych działań edukacyjnych dla pracowników i nauczycieli szkół specjalnych, przeszkolenie nauczycieli i pedagogów w edukacji specjalnej dla dzieci z autyzmem, w terapeutycznej jeździe konnej, poprzez organizację szkoleń składających się z zajęć teoretycznych i praktycznych oraz obserwacji pracy wykwalifikowanych hipoterapeutów,
opracowanie i udostępnienie online tzw. otwartych zasobów edukacyjnych w formie aplikacji/gry komputerowej dla dzieci, które uczestniczą w sesjach terapeutycznej jazdy konnej, aby pomóc im w nauce procedur, opracowanie sposobów monitorowania i oceny różnych aspektów postępów dzieci w wyniku uczestnictwa w zajęciach terapeutycznej jazdy konnej. Od początku realizacji Projektu odbyły się dwa spotkania organizacyjne i dwa bloki szkoleniowe: 16 18 grudnia 2015 r. inaugurujące spotkanie organizacyjne partnerów Projektu; Most, Czechy 29 lutego 4 marca2016 r. pierwszy blok kursów szkoleniowych; Serres, Grecja 08 10 czerwca 2016 drugie spotkanie organizacyjne partnerów Projektu; Rzym, Włochy 26 września 1 października 2016 drugi blok kursów szkoleniowych; Warszawa i Zbylitowska Góra, Polska. Zgodnie z harmonogramem, odbędzie się jeszcze jeden blok szkoleniowy na wiosnę 2017 roku (27 marca 1 kwietnia 2017 r. Izola, Słowenia) oraz ostatnie spotkanie organizacyjne partnerów (spotkanie podsumowujące) pod koniec Projektu, w siedzicie pomysłodawcy i partnera wiodącego, szkoły specjalnej Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. w Serres, Grecja. Po pierwszym bloku szkoleniowym w Grecji zaczęliśmy wprowadzać w naszych ośrodkach opracowany podczas tego bloku program sesji terapeutycznej jazdy konnej dla dzieci autystycznych. Do uczestnictwa w Projekcie wybraliśmy w Polsce 6 dzieci ze spektrum autyzmu, o różnym poziomie funkcjonowania: 2 dzieci z Zespołu Społecznych Szkół Specjalnych Dać Szansę STO (Warszawa), 3 dzieci z Centrum Rehabilitacji, Edukacji i Opieki TPD Helenów (Warszawa), 1 dziecko ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Zbylitowskiej Górze.
Sesje terapeutycznej jazdy konnej odbywają się raz w tygodniu, po pół godziny, zgodnie z wytycznymi przygotowanymi w trakcie szkolenia w Grecji. W kilku przypadkach musieliśmy nieco zmienić programy poszczególnych sesji terapeutycznych, aby dostosować je do poziomu funkcjonowania naszych pacjentów, ale ogólne założenia pozostały takie same. Ogólne wytyczne do projektowych zajęć terapeutycznej jazdy konnej, przygotowane w trakcie szkolenia w Grecji są następujące: każdy partner będzie pracował z 4 6 dzieci ze spektrum autyzmu (wysoko, średnio i nisko funkcjonującymi), w wieku 8 19 lat, naszym celem jest skupienie się na obszarach interakcji społecznych oraz komunikacji pacjentów, a także zarejestrowanie potencjalnych korzyści płynących z hipoterapii w tych obszarach, będziemy używać nagrań wideo oraz obserwacji (tzw. dziennik zajęć), a także w celu ułatwienia obserwacji (w obszarach komunikacji i interakcji społecznej) możemy wykorzystywać różnego rodzaju skale, kwestionariusze, wywiady z rodzicami i/lub nauczycielami, wykonamy zapis wideo przynajmniej pierwszych trzech sesji terapeutycznych z każdym z pacjentów oraz zapis ostatniej sesji (w celu zaobserwowania postępów w terapii) oczywiście dobrze byłoby mieć jak najobszerniejszy materiał fotograficzny i wideo obejmujący zapis takich zachowań naszych pacjentów, jak: kontakt wzrokowy, interakcja i komunikacja z koniem, terapeutą i rówieśnikami itp. każdy pacjent odbędzie 30 sesji terapeutycznych do końca trwania Projektu częstotliwość raz w tygodniu, wyłączając dni wolne, święta, wakacje itp. Stosując się do podstawowych zasad nauczania uczniów z autyzmem i odpowiednio dostosowując wszystkie nasze działania i materiały, dążymy do wdrożenia opracowanego protokołu sesji terapeutycznej, który obejmuje: 1. przywitanie z koniem i zespołem terapeutycznym (terapeutą i osobą asystującą), 2. przyniesienie szczotek i czyszczenie konia,
3. przyniesienie sprzętu i ubieranie konia(czaprak, pas itp.), 4. prowadzenie konia przez dziecko, z pomocą terapeuty, przez 1 2 okrążenia na ujeżdżalni (lub innym wyznaczonym do tego terenie), 5. wsiadanie na konia, 6. ćwiczenia na koniu (główna część zajęć), 7. zsiadanie i pożegnanie z koniem i zespołem terapeutycznym, 8. zadbanie o konia po zajęciach (czyszczenie, jeśli potrzeba, uwiązanie go w wyznaczonym miejscu itp.), 9. odniesienie całego sprzętu na właściwe miejsce (czaprak, pas, szczotki itp.). Możemy oczywiście używać jakichkolwiek innych materiałów i gier w celu wspomagania rozwoju umiejętności społecznych i komunikacyjnych naszych uczniów (głównego celu naszych działań), takich jak: zrozumienie i wykorzystanie prostych słów, wykonywanie prostych i bardziej skomplikowanych poleceń, podawanie i branie przedmiotów, dzielenie się rzeczami i wspólne działanie, czekanie, tworzenie i utrzymywanie więzi emocjonalnych i przyjacielskich stosunków z nauczycielami, kolegami i zwierzętami. Wychodząc poza ramy Projektu oraz poza podstawowe wymagane działania, nauczyciele z Zespołu Społecznych Szkół Specjalnych Daj szansę w Warszawie prowadzą dodatkowe zajęcia wstępne przygotowujące ich uczniów do terapii z końmi. Zajęcia te obejmują również dzieci, które nie znajdują się teraz w Projekcie, ale być może w przyszłości będą chciały rozpocząć zajęcia hipoterapii. Dwoje dzieci wybranych do Projektu z Zespołu Szkół Dać
Szansę ma zajęcia projektowe z terapeutycznej jazdy konnej w ośrodku terapeutycznym Fundacji Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym HIPOTERAPIA na Ursynowie w Warszawie. Pod koniec września 2016 roku odbył się drugi blok szkoleniowy w ramach Projektu HO.R.S.E., tym razem zorganizowany w Polsce przez PTHip. Uczestnicy odwiedzili wówczas szkoły specjalne, ośrodki terapeutyczne i centra hipoterapii w Warszawie i Zbylitowskiej Górze (k/tarnowa). Blok szkoleniowy w Polsce obejmował (w kolejności chronologicznej): spotkanie organizacyjne podsumowujące dotychczasowe osiągnięcia Projektu HO.R.S.E., wizytę w Centrum Rehabilitacji, Edukacji i Opieki TPD Helenów, wykład Anny Strumińskiej i Joanny Dzwonkowskiej Hipoterapia w Polsce wczoraj i dziś, wykład Joanny Dzwonkowskiej AAC, alternatywne i wspomagające metody komunikacji, prezentację Agaty Nowakowskiej naszych dotychczasowych działań w ramach Projektu HO.R.S.E. połączoną ze zwiedzaniem Centrum Helenów, wizytę w Zespole Społecznych Szkół Specjalnych Dać Szansę STO w Warszawie, warsztat Pauliny Zawadzkiej Zaburzenia sensoryczne u osób z autyzmem, wizytę w Fundacji Synapsis w Warszawie i prezentację działań Fundacji na rzecz osób z autyzmem, wizytę w kawiarni Życie jest fajne w Warszawie, zatrudniającej osoby z autyzmem, wizytę w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Zbylitowskiej Górze, wykład Magdaleny Pikul na temat metodologii badań dotyczących wpływu hipoterapii na osoby z autyzmem, zajęcia pokazowe zawodników Olimpiad Specjalnych, uczniów Ośrodka w Zbylitowskiej Górze,
zajęcia pokazowe z hipoterapii i terapeutycznej jazdy konnej dla dzieci ze spektrum autyzmu, zajęcia uczniów Ośrodka w Zbylitowskiej Górze. Projekt HO.R.S.E. formalnie zaczął się we wrześniu 2015 r. i ma trwać do końca sierpnia 2017 r. Przed nami jeszcze: trzeci blok szkoleniowy na wiosnę 2017 roku, w miejscowości Izolana w Słowenii, organizowany przez stowarzyszenie DRUSTVO HIPPOS, ostatnie spotkanie organizacyjne partnerów, podsumowujące działania Projektu HO.R.S.E., w Serres w Grecji, organizowane przez szkołę specjalną E.E.E.E.K., prezentacja filmów wideo z pracy poszczególnych partnerów Projektu oraz prezentacji wideo podsumowującej Projekt przygotowanej przez North Com partnera z Czech, przygotowanie drugiego finalnego produkt Projektu gry/aplikacji (wykonanie włoski partner, centrum CIRCES), celem której będzie przygotowanie dzieci autystycznych do udziału w hipoterapii, zaznajomienie ich z tematem i przebiegiem sesji terapeutycznej jazdy konnej. Działania w ramach Projektu nie kończą się wraz z realizacją zajęć terapeutycznych dla wybranych dzieci według opracowanego harmonogramu. Już teraz w ramach promocji i upowszechniania działań projektowych oraz popularyzacji wiedzy na temat tego, co robimy, zaprezentowaliśmy nasze dotychczasowe osiągnięcia w Projekcie HO.R.S.E. podczas V Międzynarodowej Konferencji Hipoterapeutycznej Stępem przez życie w listopadzie 2016 r., zorganizowanej w Warszawie przez Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne i Fundację Pomocy Dzieciom Niepełnoprawnym HIPOTERAPIA. Zachęcamy wszystkich do śledzenia naszych dalszych działań w Projekcie HO.R.S.E. Więcej informacji na temat Projektu znajdą Państwo na naszej stronie https://www.facebook.com/horse.erasmus Michał Kaczor psycholog, hipoterapeuta, polski koordynator Projektu HO.R.S.E