Przywracanie PAMIĘCI GRAFIKI Franciszka Kurzeji 2X17 godz. 17.00 Katowice, ul. Wincentego Pola 38 16/12/81 PAMIĘTAMY
Opracowanie Karol Chwastek Prace ze zbiorów Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności Marii Kurzeji Projekt graficzny Emildesign Druk Drukpol Wydawca Śląskie Centrum Wolności i Solidarności Copyright: Creative Commons 4.0. Wydanie I, Katowice 2017 Katalog wydano dzięki wsparciu finansowemu Muzeum Historii Polski w ramach Programu Patriotyzm Jutra 2017
WSTĘP Bli sko 36 lat dzie li nas od naj krwaw sze go wy da rze nia sta nu wo jen ne go. 16 grud nia 1981 ro ku ko mu ni stycz na wła dza po raz ko lej ny uży ła si ły, aby utrzy mać swo je rzą dy w pań stwie. Pa cy fi ka cja ko pal ni Wu jek mia ła słu żyć za przy kład, że nie - po słu szeń stwo wo bec par tii mo że zo stać uka ra ne naj wyż szą ce ną. Od dzia ły mi li cji prze pę dza ły lu dzi zgro ma dzo nych wo kół ko - pal ni. Funk cjo na riu sze uży li ga zów łza wią cych, pe tard, ar ma - tek wod nych, choć na ze wnątrz pa no wał siar czy sty mróz. Po oczysz cze niu przed po la zo mow cy wkro czy li do ko pal ni Wu jek. Obie stro ny, wśród wy strza łów i hu ku czoł go wych ar - mat, prze rzu ca ły się ga za mi łza wią cy mi, na kręt ka mi, ka mie - nia mi i śru ba mi. W koń cu, wi dząc zde ter mi no wa nie gór ni ków, do ak cji wy sła no plu ton spe cjal ny ZO MO uzbro jo ny w broń au to ma tycz ną z ostrą amu ni cją. Strze la no tak, aby za bić. Sze - ściu gór ni ków zgi nę ło na miej scu, ko lej nych trzech zmar ło po prze wie zie niu do szpi ta li, a dwu dzie stu trzech zo sta ło po - strze lo nych. Po nad czter dzie stu gór ni ków do zna ło cięż kie go za tru cia ga za mi bo jo wy mi. Nie wszy scy z nich po wró ci li do peł ni zdro wia. W la tach 80. ko pal nia Wu jek by ła jed nym z sym bo li opo ru prze ciw ko wła dzy ko mu ni stycz nej. Po ja wia ła się na ustach, sztan da rach i ulot kach z dru gie go obie gu. Przez la ta da wa ła si łę ty siąc om osób do wal ki prze ciw ko to ta li tar nej wła dzy. Dziś, ży jąc w wol nym i de mo kra tycz nym kra ju po wo li za po mi na się owy da rze niach z tam tych lat. Co wię cej, w świa do mo ści wie - lu lu dzi wciąż funk cjo nu ją ele men ty pro pa gan dy ko mu ni stycz - nej, któ re mia ły na ce lu de za wu ować trud i wy si łek lu dzi, któ - rzy sta nę li do wal ki w obro nie swo ich praw, w obro nie ludz kiej god no ści. Wy sta wa prac Fran cisz ka Ku rze ji w Ślą skim Cen trum Wol no ści i So li dar no ści jest jed nym z ele men tów pro jek tu Tragedia Wujka przywracanie pamięci. W tym kon tek ście prze pro wa dzo - ny zo sta nie sze reg warsz ta tów edu ka cyj nych dla mło dzie ży ze szkół śred nich, warsz ta ty dla stu den tów Uni wer sy te tu Ślą skie - go oraz kon kurs pla stycz ny dla uczniów szkół pod sta wo wych. Dzię ki edu ka cji hi sto rycz nej chce my pro mo wać wśród mło - dzie ży po sta wy, za któ re wal czy ło po ko le nie So li dar no - ści: pa trio tyzm i de mo kra cję. Fran ci szek Ku rze ja cie szył by się z tej ini cja ty wy. Przez la ta zwią za ny był ze Spo łecz nym Ko mi te tem Pa mię ci Gór ni ków KWK Wu jek w Ka to wi cach Po le głych 16 grud nia 1981 roku So li dar ność, stan wo jen ny i tra gicz ne wy da rze nia w ko pal ni Wu jek by ły jed ny mi z głów nych, cią gle ak tu al nych mo ty wów, po któ re się gał w swo jej twór czo ści. Dziś, do cze go chciał bym Pań stwa szcze gól nie za chę cić, mo że my od kry wać je go pra - ce i utrwa lo ne w nich hi sto rie na no wo. Ro bert Ciu pa Dyrektor Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności R FRAN CI SZEK KU RZE JA Uro dził się 19 wrze śnia 1936 ro ku w Ka to wi cach -Bo gu ci cach. Był jed nym z naj bar dziej wszech stron nych twór ców ama to rów na Ślą sku. Two rzył gra fi kę, ma lar stwo olej ne, rzeź bę w wę glu, wy ci nan kę ar ty stycz ną, a tak że zaj mo wał się mo de lar stwem ipro jek to wa niem me bli. Pra co wał w ko pal ni Ka to wi ce, gdzie w 1958 ro ku wraz zdwo ma ko le ga mi za ło żył gru pę pla stycz ną Gwa rek 58. In - spi ro wał go Gór ny Śląsk, swą hi sto rią, kul tu rą, oby cza ja mi i co - dzien no ścią. W swych pra cach czę sto ak cen to wał mo ty wy re - li gij ne. Fran ci szek Ku rze ja był ty po wą oso bo wo ścią w krę gu tra dy cji ślą skiej z jej in ten syw ną du cho wo ścią, okre śla ną przez szcze rą roz mo wę z Bo giem i ludź mi. W pra cach ar ty sta utrwa lał ślą skie po sta cie hi sto rycz ne m. in.: Woj cie cha Kor - fan te go, Ka ro la Miar kę, Jó ze fa Lom pę czy Ka ro la Go du lę. Wgra fi ce Fran ci szek Ku rze ja wy po wia dał się naj peł niej i naj - wy raź niej. Znacz na część je go do rob ku, to pra ce po świę co - ne sta no wi wo jen ne mu na Ślą sku, ze szcze gól nym uwzględ - nie niem jed ne go z naj tra gicz niej szych wy da rzeń pa cy fi ka - cji ko pal ni Wu jek. Na tej że ko pal ni był za ło ży cie lem i in struk - to rem ze spo łu pla stycz ne go Bar wa. Pod ko niec lat 80. ar ty - sta ak tyw nie wspie rał opo zy cję an ty ko mu ni stycz ną, a po prze - mia nach ustro jo wych w Katowicach dzia łał w Spo łecz nym Ko - mi te cie Pa mię ci Gór ni ków KWK Wu jek Po le głych 16 grud - nia 1981 ro ku. Fran ci szek Ku rze ja brał udział w po nad 100 wy sta wach zbio - ro wych w kra ju i za gra ni cą. Uczest ni czył w licz nych kon kur - sach, fe sti wa lach i prze glą dach, zdo by wa jąc na gro dy i pre sti - żo we wy róż nie nia. Ar ty sta był lau re atem pierw szych i dru gich na gród w rzeź bie, ma lar stwie, a przede wszyst kim w gra fi ce. Brał udział w wy sta wach or ga ni zo wa nych w la tach 1985-1989 we Fran cji oraz w prze glą dach mię dzy na ro do wych i kon kur - sach we Fran cji, Au strii, Wło szech, Niem czech, Cze chach, Sło wa cji, Szwe cji, Buł ga rii i Chi nach. Po nad to je go pra ce moż - na by ło oglą dać na bli sko 50 wy sta wach in dy wi du al nych wkra ju. Pra ce ar ty sty znaj du ją się w zbio rach mu ze al nych ipry wat nych w kra ju i poza Polską. Twór czość Fran cisz ka Ku rze ji, a za ra zem mo je go Ta ty jest ogrom na. Żył tym wszyst kim co dzien nie, to był je go świat, je - go Śląsk. Nie ste ty po dłu giej i cięż kiej cho ro bie zmarł 23 li - sto pa da 2011 ro ku. Alek san der Ku rze ja
komunizm Zbiory prywatne Marii Kurzeji Zbiory prywatne Marii Kurzeji
Zbiory prywatne Marii Kurzeji Zbiory prywatne Marii Kurzeji
Solidarność Zbiory prywatne Marii Kurzeji Zbiory prywatne Marii Kurzeji
Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności
Tragedia Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności
Zbiory prywatne Marii Kurzeji Zbiory prywatne Marii Kurzeji
Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności
Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności
Zbiory prywatne Marii Kurzeji Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności
Upamiętnienie Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności
Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności Zbiory prywatne Marii Kurzeji
Zbiory Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności