Edu ka cja re gio nal na jest nie zwy kle wa -

Transkrypt

1 Gry miej skie, ja ko na rzę dzie edu ka cji re gio nal nej na przy kła dzie gry Łódź Bój Miejskie rozgrywki zadomowiły się już na gruncie polskim, stają się coraz bardziej popularne. Jednak w dalszym ciągu rzadko wykorzystuje się je w edukacji regionalnej i edukacji w ogóle. Warto to zmienić, gdyż gry niosą za sobą dużą dawkę wiedzy w atrakcyjnej dla ucznia formie. To ciekawa alternatywa dla lekcji prowadzonych w klasie. Miasto to plansza! n MI CHAŁ GRE LEW SKI, VO JI SLAV RA DO JIČIĆ Edu ka cja re gio nal na jest nie zwy kle wa - żna w pro ce sie kształ to wa nia świa do - me go oby wa te la. Jej isto tą jest zbu do - wa nie po sta wy pa trio tycz nej, za rów no wo bec swo jej miej sco wo ści, jak i re gio nu za miesz ka - nia, ja ko czę ści Pol ski i Eu ro py. Edu ka cja re - gio nal na po ma ga w po zna wa niu dzie dzic twa kul tu ro we go re gio nu, utrwa la re gio nal ne tra - dy cje, war to ści i tre ści wśród dzie ci i mło dzie - ży, po zwa la na wy kształ ce nie sil nych wię zi re - gio nal nych oraz po sta wy re gio nal nej. Nie ste ty, w pro gra mie na ucza nia edu ka - cja re gio nal na jest na dal mar gi na li zo wa na. W szko łach na uczy cie le re ali zu ją ją naj czę - ściej w po sta ci za jęć po za lek cyj nych ja ko ko ła za in te re so wań, wy ciecz ki i raj dy te re no - we, kon kur sy wie dzy o re gio nie. In ną for mą prze ka zy wa nia tre ści edu ka cji re gio nal nej jest wpla ta nie wąt ków lo kal nych do pro gra - mów na ucza nia przed mio tów. Jed nak po ru - sza nie wąt ków wie dzy o re gio nie i je go kul - tu rze jest, pó ki co, na dal wy ra zem do brej wo li na uczy cie li i od by wa się czę sto kosz tem cza su wol ne go, bądź za jęć przed mio to wych. Nie ma w pro gra mie edu ka cji od dziel ne go przed mio tu, któ ry po zwo lił by na uczy cie lom na nie za le żne re ali zo wa nie tych tre ści. Z dru giej jed nak stro ny w wie lu śro do wi - skach co raz więk szą uwa gę przy kła da się do kształ to wa nia lo kal nych po staw pa trio - tycz nych. Na tym po lu wi dać dość du że oży - wie nie, zwłasz cza w dzia ła niu sa mo rzą dów lo kal nych. Du żą ak tyw ność wy ka zu ją rów - nież or ga ni za cje po za rzą do we, dzia ła ją ce na rzecz kształ to wa nia to żsa mo ści re gio nal - nej i utrwa le nia po staw re gio nal nych. Dzia - ła nia za rów no jed nych, ja ki dru gich przy bie - ra ją ró żne for my. Ni niej szy ar ty kuł ma na ce lu opi sa nie bar dzo atrak cyj nej i uni - wer sal nej me to dy prze ka zy wa nia tre ści edu - ka cji re gio nal nej, ja ką jest gra miej ska. For - ma ta jest na ty le po jem na i wszech stron na, że mo gą ją wy ko rzy stać za rów no na uczy cie - le do re ali za cji lek cji, jak i or ga ni za cje po za - rzą do we czy sa mo rzą dy do pro mo cji miej - sco wo ści i re gio nu oraz wie dzy o nich. Gry miej skie hi sto ria i współ cze sność Spójrz na mia sto jak na wiel ką plan szę do gry. Set ki miejsc, ty sią ce obiek tów, dzie siąt ki ty - się cy osób. At mos fe ra ry wa li za cji wy peł nia sza re uli ce i wle wa się do bu dyn ków, jed nak tyl ko nie licz ni wie dzą, jak grać czy je steś wśród nich? (Krzysz tof Semp Bie lec ki, pro log do ksią żki Mia sto to gra) 58 geografia w szkole

2 Aby opi sać fe no men gier miej skich na le - ży za cząć od ich zde fi nio wa nia. W opi sach gier spo tka my się z licz ny mi de fi ni cja mi ilu or ga ni za to rów gier, ty le de fi ni cji. War to za tem zwró cić uwa gę na dwa pod sta wo we ele men ty, bez któ rych żad na gra nie mo - gła by mieć miej sca. Po pierw sze mia sto. Mia sto jest z jed nej stro ny te ma tem gier, a z dru giej ich śro do - wi skiem. Ce lem dla gra czy jest po zna nie mia sta, od kry wa nie je go ta jem nic, a pro ces ten ma miej sce w sa mym mie ście, na je go uli cach, pla cach, w bu dyn kach i środ kach ko mu ni ka cji. Mia sto jest do świad cza ne bez - po śred nio, ka żdy z gra czy mo że mia sto zo - ba czyć, usły szeć, ale ta kże po czuć, do tknąć. Po dru gie ry wa li za cja. Ka żda z gier wy ko - rzy stu je ele ment ry wa li za cji, aby za chę cić gra czy do ak tyw ne go ba da nia mia sta. Uczest ni cy gra ją sa mi, bądź w dru ży nach, za - wsze jed nak ma ją prze ciw ni ków. Wy gry wa ten, kto jest szyb szy, do kład niej szy, spryt niej - szy, bar dziej po my sło wy al bo po pro stu ma szczę ście. Ja ką ro lę speł nia ry wa li za cja? Przede wszyst kim wy wo łu je emo cje, a emo - cje po zwa la ją na dłu żej za pa mię tać to, co się dzia ło w grze mia sto wcho dzi w krew, a te - ma ty ka gry po zo sta je na dłu go w umy śle. Jak wy glą da ją w prak ty ce gry miej skie? Uczest ni cy zgła sza ją się do gry wcze śniej, bądź w mo men cie jej roz po czę cia. Wszy scy spo ty ka ją się za zwy czaj w jed nym miej scu owy zna czo nej po rze, gdzie otrzy mu ją in - struk cję od or ga ni za to rów i po chwi li ru sza - ją w mia sto. W prze strze ni mia sta na gra czy cze ka ją za da nia. Za da nia mo gą być prze ró - żne cza sem po le ga ją na od na le zie niu kon - kret ne go punk tu ma jąc do dys po zy cji wska - zów kę, cza sa mi wy ko rzy stu ją in te rak cję z miej ski mi po sta cia mi, cza sa mi wy ma ga ją od uczest ni ków spe cy ficz nych umie jęt no ści. Po wy ko na niu wszyst kich za dań gra cze po - now nie spo ty ka ją się, a ci z nich, któ rzy by - li naj szyb si/naj lep si zo sta ją wy ró żnie ni/na - gro dze ni. Oczy wi ście ta ki sce na riusz jest tyl ko ba zą do roz ma itych mo dy fi ka cji tak jak mia sto nie jest do koń ca prze wi dy wal ne, tak gry mo gą po dą żać w roz ma itych kie run - kach. Wa żnym ele men tem jest też za zwy - czaj fa bu ła, któ ra okre śla ra my da nej gry. Je śli gra cze wcie la ją się w po sta ci łódz kich fa bry kan tów to ich za da nia do ty czyć bę dą gro ma dze nia środ ków na uru cho mie nie fa - bry ki, pro wa dze nia ne go cja cji z kon tra hen - ta mi, po szu ki wa nia pra cow ni ków, etc. Sa - ma zaś roz gryw ka umiesz czo na zo sta nie tam, gdzie cha dza li fa bry kan ci, na przy kład na łódz kim Księ żym Mły nie. Hi sto ria gier miej skich za czy na się we - dług Wi ki pe dii w 1929 ro ku, kie dy po raz pierw szy w No wym Jor ku ro ze gra no grę Rin go le vio. Gry miej skie roz wi ja ły się na za - cho dzie już w la tach 60. i 70. (gra Man hunt), pod ko niec XX wie ku sta ły się po pu lar ne (m.in. dzię ki In ter ne to wi), obec nie zaś cią - gle się roz wi ja ją, cze go do wo dem są cho cia - żby fe sti wa le gier i roz ry wek miej skich (Co - me Out and Play), jed nost ki na uko we zaj mu ją ce się gra mi miej ski mi. WPol sce zja wi sko gier miej skich po ja wi ło się na prze ło mie XX i XXI wie ku, ale ko rze - ni mo żna do pa try wać się du żo wcze śniej. Ruch har cer ski, ist nie ją cy w Pol sce od 1911 ro ku od po cząt ku za jed ną z wa żniej szych form pra cy uznał grę te re no wą. Gry pro wa - dzo ne by ły w te re nie le śnym, ale ta kże w mia - stach (zna ne wszyst kim har cer skie pod cho - dy). Gra mi uczo no m.in. orien ta cji w te re nie. Kil ku na sto let ni chłop cy, któ rzy przez gry miej skie w cza sieiiwoj ny świa to wej po zna - wa li War sza wę, oka za li się miej ski mi eks per - ta mi w cza sie Po wsta nia War szaw skie go. No wy roz dział w hi sto rii pol skich gier miej skich przy pa da na koń ców kę lat 90. i pierw szą de ka dę XXI wie ku. W 1995 ro ku roz gło śnia RMF FM or ga ni zu je In wa zję Mo cy za ba wę po le ga ją cą na od szu ki wa - niu skar bu w mie ście. Praw dzi wy wy syp gier za czy na się jed nak nie co póź niej. 18 grud - nia 2005 ro ku Krzysz tof Bie lec ki or ga ni zu - je w War sza wie pierw szą grę z le gen dar ne - go już dzi siaj cy klu Urban Play gro und. 27 grud nia 2006 ro ku od by wa się pierw sza zdłu giej se rii gier hi sto rycz nych w Po zna - niu. Wkrót ce gry za czy na ją się od by wać na Ślą sku (ko lek tyw Par ty znatz), w Ło dzi (Sto wa rzy sze nie To po gra fie), Wro cła wiu 4/

3 (Explo ring Wro cław) i w in nych więk szych i mniej szych mia stach. Gra mi miej ski mi za - czy na ją się in te re so wać fir my, (wi dząc w tym spo sób na pro mo cję), sa mo rzą dy lo - kal ne i or ga ni za cje po za rzą do we. Co spra wia, że gry miej skie są co raz bar dziej po pu lar ne? Przy czyn na pew no jest wie le. Po za chły - śnię ciu się świa tem wir tu al nym w la tach 90. wie lu lu dzi zmę czy ło się cy fro wą fik cją i za - pra gnę li wzię cia udzia łu w czymś na ma cal - nym. Gry miej skie ofe ru ją du żo emo cji, tak jak roz ryw ki wir tu al ne, ale też bez po śred ni kon takt z ludź mi, oka zję do wy sił ku fi zycz ne - go i prze by wa nia na otwar tym te re nie te go rze czy wi stość cy fro wa nie mo że za pew nić. Co raz wię cej lu dzi chce też po zna wać swo je oto cze nie i dzia łać na rzecz naj bli ższe go są - siedz twa. Po wsta ją ce licz nie ru chy oby wa tel - skie, któ re za cel sta wia ją so bie bu do wa nie lo kal nej to żsa mo ści, (choć by zło żo ny z or ga - ni za cji po za rzą do wych i osób pry wat nych ruch Sza cu nek dla Ło dzi) czy nią mia sto swo - istą pa sją wie lu je go miesz kań ców. Gry miej skie w edu ka cji re gio nal nej Wy ko rzy sta nie gier miej skich w edu ka cji szkol nej to, pó ki co, przy pad ki ra czej spo ra - dycz ne. Gry o cha rak te rze edu ka cyj nym or - ga ni zo wa ne są naj czę ściej przez ró żne go ro - dza ju or ga ni za cje po za rzą do we o cha rak terze kul tu ral nym bądź spo łecz nym, a uczest - nic two w nich jest kwe stią otwar tą. Są to naj - czę ściej gry o te ma ty ce hi sto rycz nej zwią za - ne bez po śred nio z mia stem. Do brym przy kła dem mo gą być: Go dzi na przed W (War sza wa), przy bli ża ją ca uczest ni kom Po - wsta nie War szaw skie, czy Łap zło dzie ja (Łódź), gra opo wia da ją ca hi sto rią Śle pe go Mak sa (łódz kie go gang ste ra lat 30.), przez wie lu uwa ża ne go za łódz kie go Ro bin Ho - oda. Ogrom ną war tość edu ka cyj ną po sia da - ją też gry miej skie or ga ni zo wa ne przez Szy - mo na Dą brow skie go w Po zna niu od 2006 ro ku. We wszyst kich tych grach edu ka cja re - gio nal na by ła wa żnym ele men tem w pro ce - sie ich po wsta wa nia, ale nie naj wa żniej szym. Pierw szą grą miej ską o stric te edu ka cyj nym cha rak te rze był Łódź Bój, omó wio na sze rzej w dal szej czę ści ar ty ku łu. Gry miej skie po ten cjal nie sta no wią bar - dzo do bre na rzę dzie do edu ka cji re gio nal - nej. Przy od po wied nim ich skon stru owa niu speł nia ją więk szość ce lów, sta wia nych przed edu ka cją re gio nal ną. Otwar tość i ró - żno rod ność te ma ty ki, for ma ak ty wi zu ją ca uczest ni ków, ry wa li za cja oraz nie sza blo no - wość, spra wia ją, iż spo sób prze ka za nia in - for ma cji jest atrak cyj ny dla ucznia. Po nie - waż gry od by wa ją się w prze strze ni mia sta, po zwa la ją na po zna nie naj bli ższe go śro do - wi ska swo je go miej sca za miesz ka nia oraz oswo je nie się z nim. For ma roz gryw ki wy - ma ga od uczest ni ków peł ne go za an ga żo wa - nia. Gry mo gą po ru szać za rów no te ma ty kę zwią za ną z hi sto rią re gio nu (mia sta), kul tu - rą i dzie dzic twem kul tu ro wym, czy też ak tu - al ny mi pro ble ma mi (do sko na łym przy kła - dem jest tzw. Fu tu re Ci ty Ga me, bę dą ce po łą cze niem gry, warsz ta tów i kon sul ta cji spo łecz nych). W treść mo żna rów nież wpla - tać wąt ki zwią za ne z wie dzą ogól ną, ilu stro - wa ną przy kła da mi re gio nal ny mi. Ta ki za - bieg spo wo du je, iż wie dza teo re tycz na prze sta nie być je dy nie abs trak cyj nym wy - obra że niem, a sta nie się czymś na ma cal - nym, czymś, cze go mo żna do świad czyć em - pi rycz nie. Przy oka zji ucznio wie po zna ją prze bieg wy da rzeń, w któ rych bra li udział miesz kań cy ich miej sco wo ści, czę sto ich przod ko wie. Po zwo li to po wią zać hi sto rię ro dzi ny z hi sto rią re gio nu i Pol ski. Po sze - rze nie wie dzy o miej scu za miesz ka nia, je go kul tu rą, hi sto rią spo wo du je roz wój, zwłasz - cza u mło dych lu dzi, to żsa mo ści re gio nal nej oraz roz wi ja nie po sta wy pa trio tycz nej wo - bec re gio nu swe go za miesz ka nia. Dzię ki grom miej skim ich uczest ni cy na bie ra ją wie lu umie jęt no ści oraz zdo by wa ją sze ro ką wie dzę o swo im re gio nie. Au to rom ar ty ku łu naj bli ższe i naj le piej zna ne są łódz kie przy kła dy, zwłasz cza przy - kład gry miej skiej Łódź Bój. War to tu przy - to czyć przy kła dy osią gnięć, ja kie po win na re ali zo wać edu ka cja re gio nal na i spo sób, wja ki po przez tę oraz in ne gry miej skie uda ło się je speł nić. 60 geografia w szkole

4 Jed nym z wa żniej szych osią gnięć, ja kie uda je się zre ali zo wać po przez ten typ dzia - łań jest do strze ga nie zna cze nia war to ści re gio nu w ży ciu oso bi stym i spo łecz nym. Przy kład łódz ki jest tu bar dzo do bry. Cho - dzi przede wszyst kim o ma so wo wy bu rza - ne XIX -wiecz ne bu dyn ki fa brycz ne, sta no - wią ce istot ny ele ment łódz kie go dzie - dzic twa kul tu ro we go. Zwró ce nie uwa gi na to bar dzo nie ko rzyst ne zja wi sko by ło nie zwy kle wa żne przy ukła da niu za dań łódź bo jo wych, le ża ło ta kże u pod staw re - ali za cji wie lu gier, zwłasz cza Zmo taj fa - bry kę. In nym za da niem, by ło sfo to gra fo - wa nie jak naj więk szej licz by PRL -owskich mu ra li (któ re ko ja rzą się z po wo jen nym dzie dzic twem prze my sło wym mia sta), gi - ną cych już pod bil bor da mi i sty ro pia no wy - mi fa sa da mi ocie pleń bu dyn ków (fot. 1). Wa żne jest rów nież zdo by wa nie wie lo - aspek to wej wie dzy o re gio nie, w tym o je go dzie dzic twie kul tu ro wym, na tle Pol ski ieu ro py. Tu istot ne by ło po ka za nie ge ne - zy po wsta nia mia sta, je go spe cy ficz ne go ukła du pla ni stycz ne go i ar chi tek tu ry. Za - da nia do ty czy ły za rów no cech za bu do wy se ce syj nej, neo go tyc kiej i eklek tycz nej, tak cha rak te ry stycz nych dla Ło dzi, jak i po li - tycz nych przy czyn tak dy na micz ne go roz - wo ju mia sta w po ło wie XIX wie ku. Gry pro mu ją rów nież świa do my udział w ży ciu kul tu ral nym, spo łecz nym, go spo - dar czym i po li tycz nym śro do wi ska lo kal ne - go (sa me gry są wy da rze nia mi spo łecz no - -kul tu ral ny mi). Jed nym z za dań pod czas Łódź Bo ju by ło wzię cie udzia łu w łódz kiej Ma sie Kry tycz nej ini cja ty wie po pu la ry zu - ją cej ruch ro we ro wy w mie ście. Nie daw no re ali zo wa na Ku li nar na Gra Miej ska pro - mo wa ła od by wa ją cy się w Ło dzi Fe sti wal Do bre go Sma ku. Za da nia w grze wią za ły się rów nież z do strze ga niem zna cze nia war to ści re gio nu w ży ciu oso bi stym, wspól - no to wym i spo łecz nym. Te go ro dza ju za - da nia to mię dzy in ny mi stwo rze nie ma py men tal nej oko li cy, w któ rej się miesz ka, czy też stwo rze nie drze wa ge ne alo gicz ne go swo jej ro dzi ny, zwłasz cza w od nie sie niu do kie run ków mi gra cji swych przod ków. Fot. 1. Jed nym z za dań by ło od na le zie nie mu ra li re kla mo - wych z cza sów PRL. Zdję cia gra cze za miesz cza li na por ta lu Fot. 2. Gry miej skie to ry wa li za cja i na uka w jed nym. Na zdję ciu start do to wa rzy szą ce mu Łódź Bo jo wi miej skie - mu bie go wi na orien ta cję MI NO Po da ne wy żej przy kła do we osią gnię cia do pro wa dza ją do po sze rze nia wie dzy o re - gio nie, w wy ni ku cze go ukształ to wa nia po - sta wy so li dar no ści na ro do wej i otwar to ści na in ne wspól no ty oraz kul tu ry, zwłasz cza w kon tek ście Ło dzi, ja ko mia sta zbu do wa - ne go przez czte ry kul tu ry (pol ską, ży dow - ską, nie miec ką i ro syj ską). Wią że się to rów nież z wy two rze niem sil niej szych wię zi z re gio nem oraz świa do mym i dum nym pro mo wa nia re gio nu w kra ju i za gra ni cą. 4/

5 Łódź Bój no wa tor skie na rzę dzie edu ka cji re gio nal nej Ro ze gra na w Ło dzi w dniach ro ku gra wir tu al no -miej ska Łódź Bój (fot. 2) od sa me go po cząt ku by ła two rzo na, ja ko gra edu ka cyj na, przy bli ża ją - ca uczest ni kom tre ści edu ka cji re gio nal nej. Gra zo sta ła zor ga ni zo wa na przez Łódz kie Sto wa rzy sze nie Ini cja tyw Miej skich To po - gra fie w ra mach pro gra mu Aka de mia Oran ge. Ce chy, ja kie wy ró żnia ły Łódź Bój na tle in nych gier to: l dłu ga, dwu ty go dnio wa roz gryw ka; za sad ni cza część gry po le ga ła na wy ko ny wa - niu przez uczest ni ków za dań, któ re po ja wia - ły się co dzien nie na por ta lu To po gra fie. pl. Ka żde go dnia za miesz cza nych by ło kil ka za - dań, w su mie przez dwa ty go dnie roz gryw ki by ło ich 65. Za da nia, któ re do ty czy ły hi sto - rii Ło dzi uło żo ne by ły w po rząd ku chro no lo - gicz nym, wśród nich by ły ta kże za da nia do - ty czą ce geo gra fii, kul tu ry i in nych aspek tów funk cjo no wa nia mia sta. Za da nia wy ma ga ły od uczest ni ków kon kret nej wie dzy, ale też dzia ła nia od na le zie nie da ne go punk tu w Ło dzi i udo ku men to wa nia od kry cia zdję - ciem. Tak sze ro ka for ma roz gryw ki po zwo - li ła na po ru sze nie wie lu te ma tów. Uczest ni - cy gry mie li szan sę wy ka zać się wie dzą o Ło dzi, ale ta kże ją uzu peł nić i roz sze rzyć. (Wszyst kie za da nia są do stęp ne na por ta lu To po gra fie.pl w za kład ce Łódź Bój). l wy ko rzy sta nie no wych tech no lo gii por ta lu To po gra fie. pl oraz tech no lo gii mo bil nych; no we tech no lo gie po win ny przede wszyst kim uła twiać po zna wa nie świa - ta, nie zaś wpro wa dzać kom pli ka cje do pro ce - su po znaw cze go. Do sko na łym me dium na po trze by gry stał się por tal To po gra fie. pl. Był on wie lo wy mia ro wą plat for mą ko mu ni - ka cji z uczest ni ka mi, za je go po śred nic twem prze ka zy wa ne by ły in for ma cje o za da niach, na nim ta kże uczest ni cy umiesz cza li do ku - men ta cję z wy ko na nia za dań. Po moc ne oka - za ły się ta kże tech no lo gie mo bil ne, wy ko rzy - stu ją ce te le fo ny ko mór ko we. Uczest ni cy by li in for mo wa ni o za da niach spe cjal nych przez SMS. Mu sie li na przy kład w cią gu pół go dzi - ny udzie lić od po wie dzi na py ta nie. Po nad to Fot. 3. Przy kła do wy fo to kod umiesz czo ny na za byt ko wym bu dyn ku do roz gryw ki zo stał włą czo ny ele ment edu ka - cji tech no lo gicz nej, kil ka za dań do ty czy ło pro jek tu Od ko duj Łódź, któ ry wy ko rzy stu je tech no lo gię fo to ko dów w Sys te mie In for ma - cji Tu ry stycz nej. Fo to ko dy (fot. 3) to gra ficz - ne zna ki, ro dzaj ko du kre sko we go w po sta ci kwa dra tu, któ ry mo żna od czy ty wać za po mo - cą apli ka cji w te le fo nie ko mór ko wym wy po - sa żo nym w apa rat fo to gra ficz ny. Ze ska no wa - nie po zwa la na po bra nie in for ma cji ukry tych pod nim. W Ło dzi opar to na nich dwa szla ki za byt ko wej ar chi tek tu ry ( Wil le i pa ła ce oraz Ar chi tek tu ra prze my sło wa ). Pod ko - da mi umiesz czo ny mi na bu dyn ku znaj du ją się in for ma cje o je go hi sto rii i nie zwy kłych wa lo - rach ar chi tek to nicz nych, czę sto czy ta ne przez lek to ra (wię cej na ko duj lodz.pl). l udział miej skich eks per tów; w tro sce o po ziom me ry to rycz ny za dań, do współ pra - cy zo sta li za pro sze ni eks per ci od spraw mia - sta. Au tor skie za da nia na grze przy go to wa li: Jo an na Po dol ska, dzien ni kar ka Ga ze ty Wy - bor czej, au tor ka Spa ce row ni ków po Ło dzi; Ma rek Ja niak, ar chi tekt, pre zes Fun da cji Uli cy Piotr kow skiej, czło nek i za ło ży ciel gru - py Łódź Ka li ska, oraz łódz cy prze wod ni cy. l za da nia wy ko rzy stu ją ce kre atyw - ność; w cza sie Łódź Bo ju uczest ni cy mu sie li ta kże ujaw nić swo je spoj rze nie na mia sto, po ka zać Łódź przez pry zmat ich oso bi stych do świad czeń. W jed nym z za dań gra cze spo - rzą dza li ma py men tal ne mia sta su biek tyw - ne, od wzo ro wu ją ce ele men ty, któ re dla nich są naj wa żniej sze. W in nym za da niu trze ba by ło po ko lo ro wać Wil lę Kin der man na, któ - ra nie gdyś by ła ko lo ro wa, ale nie za cho wa ła się żad na do ku men ta cja na ten te mat. l ele men ty ró żnych gier; po za wspo - mnia ny mi wcze śniej za da nia mi w cza sie 62 geografia w szkole

6 Łódź Bo ju od by ły się trzy ma łe gry miej skie, w któ rych uczest ni cy mie li szan sę się spo tkać i do świad czyć ry wa li za cji ra mię w ra mię z in - ny mi gru pa mi. Pierw sza gra wy ko rzy sty wa ła po mysł bie gów na orien ta cję, prze no sząc je z te re nów le śnych na śro do wi sko mia sta. Gra cze otrzy my wa li ma pę z za zna czo ny mi punk ta mi oraz wska zów ki, jak do trzeć do punk tów. Dru ga gra opar ta by ła na po my śle LARP (Li ve Ac tion Ro le Play). Gra cze mu - sie li wcie lić się w ro lę po cząt ku ją cych fil - mow ców i przez spo tka nia z ak to ra mi, od - gry wa ją cy mi po sta cie ze świa ta fil mo we go osią gnąć cel ze brać wszyst ko, co po trzeb ne do pro duk cji fil mu (fot. 4). Trze cia gra ko - rzy sta ła z po my słu gier Urban Play gro und. Za da niem gra czy by ło od na le zie nie ukry tych na okre ślo nym te re nie (w tym wy pad ku w cen trum han dlo wym Ga le ria Łódz ka) słów za pi sa nych na kart kach. Dys po no wa li przy tym je dy nie krót ki mi za gad ka mi, któ re zdra dza ły miej sce ukry cia ha sła. l ada pto wal ność na rzę dzia; gra Łódź - Bój zo sta ła przy go to wa na tak, aby ka żdy mógł ją do sto so wać i wy ko rzy stać do swo ich ce lów. Na uczy cie le, wy cho waw cy, in struk - to rzy har cer scy i opie ku no wie mło dzie ży mo gą w pro sty spo sób przy go to wać swo je za da nia i prze pro wa dzić roz gryw kę we dług in dy wi du al nie do bra nych kry te riów. Do gry za pi sa ło się 135 osób, z cze go ak - tyw ny udział bra ło przez ca ły czas trwa nia gry kil ka dzie siąt osób. Naj lep sze dru ży ny roz wią za ły wszyst kie za da nia. W su mie w grze zdo by to 6098 punk tów, co przy śred - niej ilo ści 5 10 punk tów za ka żde z za dań jest wy ni kiem im po nu ją cym. Łódź Bój oka - zał się nie tyl ko do brym po my słem na edu - ka cję, ale ta kże for mą do ce nio ną przez uczest ni ków w cza sie przy go to wań gry nikt nie spo dzie wał się, że de ter mi na cja za - wod ni ków do po zna wa nia Ło dzi w ta kiej for mie bę dzie tak du ża. Wię cej in for ma cji na te mat gry Łódź - Bój: boj.pl, po gra fie.pl Po ra na gry miej skie Nie od dziś wia do mo, że dzie ci naj le piej uczą się no wych umie jęt no ści i szyb ko zdo - Fot. 4. Wto wa rzy szą cej Łódź Bo jo wi grze ty pu LARP li czy - ło się wczu cie w ro lę, w tym rów nież prze bra nie w strój z epo ki by wa ją wie dzę przez za ba wę. Nie jest też ta - jem ni cą, że ta kże i dla do ro słych za ba wa jest rze czą przy jem ną i po żą da ną. Gry miej skie do star cza ją uczest ni kom przede wszyst kim za ba wy, a je śli tą za ba wę po łą czyć z edu ka - cją, to ist nie je spo ra szan sa, że zdo by te w przy jem nych oko licz no ściach wie dza i umie jęt no ści, zo sta ną na dłu go. Miej skie roz gryw ki by ły do tąd ma ło wy ko rzy sta ne w pro ce sie edu ka cji re gio nal nej i edu ka cji wogó le. Nic nie stoi na prze szko dzie, aby to zmie nić w grze miej skiej mo że wziąć udział ka żdy. Na uczy ciel szu ka ją cy cie ka wych form edu ka cji mo że za brać na grę uczniów, a je śli szu ka cze goś wię cej mo że sam ta ką grę zor - ga ni zo wać. Mia sto to plan sza za cznij grać! MI CHAŁ GRE LEW SKI, VO JI SLAV RA DJIČIĆ Łódzkie Stowarzyszenie Inicjatyw Miejskich Topografie P IŚMIENNICTWO c Bie lec ki K., 2008, Mia sto to gra, ksią żka wy da na wła snym na kła dem War sza wa c Bi blio tecz ka Re for my 24, Mi ni ster stwo Edu ka cji Na ro do wej o edu ka cji re gio nal nej dzie dzic twie kul tu ro wym w re gio nie, 2000, MEN, War sza wa c for ma pro gra mo wa.men.gov.pl/ 4/