Bliskie i dalekie krajobrazy sportu program alternatywny

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Bliskie i dalekie krajobrazy sportu program alternatywny"

Transkrypt

1 MAGDALENA BREŃKO, KATARZYNA RESZTA Bliskie i dalekie krajobrazy sportu program alternatywny Prezentujemy kolejny autorski program wyróżniony w IV edycji konkursu na Alternatywne programy realizacji wychowania fizycznego i sportu szkolnego, organizowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, którego redakcja Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego jest patronem medialnym. Praca poza koniecznym opracowaniem redakcyjnym jest publikowana w formie oryginalnej. Wpro wa dze nie Bez po śred nią in spi ra cją do na pi sa nia pro - gra mu by ła chęć włą cze nia się w pro mo wa nie sze ro ko po ję te go zdro we go sty lu ży cia i re kre - acji ru cho wej. Jest to rów nież pró ba od po wie - dzi na za po trze bo wa nie lo kal ne go śro do wi ska (szcze gól nie dzie ci i mło dzie ży) da ją ca pro po - zy cje kon kret nych roz wią zań or ga ni za cyj nych mo gą cych być źró dłem in spi ra cji do róż nych dzia łań pro fi lak tycz nych i dy dak tycz no-wy cho - waw czych. Ana li zu jąc skrom ny za kres za spo - ka ja nia po trzeb spor to w-re kre acyj nych lo - kalnej spo łecz no ści, za uwa ża my że: Wna szym śro do wi sku lo kal nym ist nie je po - trze ba pro mo wa nia re kre acji ru cho wej ja ko for my spę dza nia cza su wol ne go i lan so wa - nia zdro we go sty lu ży cia. Spo łe czeń stwo ma ogra ni czo ny (zni ko my) do stęp do wie lu cie ka wych form re kre acji oraz nie za spo ko jo ne po trze by ru chu na świe żym po wie trzu, któ re za pew ni ły by też in te gra cję mię dzy po ko le nio wą. Ob ser wu je się re gres spraw no ści fi zycz nej, oty łość, wa dy po sta wy, ner wi ce, apa tię wśród dzie ci, mło dzie ży i do ro słych. Ma ło jest bez piecz nych, atrak cyj nych i es - te tycz nych miejsc do re kre acji i spę dza nia wol ne go cza su na świe żym po wie trzu. Kon stru ując pro gram uwzględ nia li śmy moż li wo ści i po trze by na szej szko ły moż li we do zre ali zo wa nia w naj bliż szym oto cze niu. Ad re sa ci i re ali za to rzy Pro gram był ad re so wa ny do uczniów Gim na - zjum nr 1 w So kół ce i re ali zo wa ny w ro ku szkol - nym 2006/2007 przez au tor ki, na uczy ciel ki wy cho - wa nia fi zycz ne go: Mag da le nę Breń ko na uczycie la mia no wa ne go z je de na sto let nim sta żem pra cy i Ka ta rzy nę Resz ta na uczy cie la dy plo mo - wa ne go z je de na sto let nim sta żem pra cy. Da ne do ty czą ce szko ły re ali zu ją cej pro gram W Gim na zjum nr 1 w So kół ce w 27 od dzia - łach uczy się 734 uczniów. Za ję cia wy cho wa nia fi zycz ne go pro wa dzi tu taj je de na stu na uczy cie li. Ba za spor to wa szko ły to: 1 du ża sa la gim na stycz - na do gier ze spo ło wych, 2 ma łe sal ki gim na - stycz ne do gim na sty ki, bo iska: as fal to we do pił ki ręcz nej, pia sko we do siat ków ki, pia sko we do pił - ki noż nej. W od le gło ści ok. 200 m od szko ły znaj - du je się sta dion OSiR z bo iskiem do pił ki noż nej i bo iska mi bocz ny mi oraz bież nią, z któ rych mo - że ko rzy stać szko ła. W po bli żu szko ły znaj du je się las i ścież ka te re no wa (pę tla bie go wa) na da - ją ce się do upra wia nia bie gów. Od kil ku lat ist - nie je tam rów nież kry ta pły wal nia ko rzy sta nie z niej pod czas lek cji jest jed nak od płat ne. Współ pra ca Pro gram spon so ro wa ły: Fun da cja So kól ski Fun dusz Lo kal ny Pol sko-ame ry kań ska Fun da cja Wol no ści 35

2 Sto wa rzy sze nie Aka de mia Roz wo ju Fi lan - tro pii w Pol sce Urząd Miej ski w So kół ce Przed się bior cy: GS Sa mo po moc Chłop ska; Biu ro ser wis M. Dy lew ski; Som lek So kół - ka; PPUH Ge no; sklep mię sny A. Kra wel oraz: Nie pu blicz ny Za kład Me dy cy ny Szkol nej Szkol -med prze wod nik wy cie czek do Bo ho nik OSiR w So kół ce Po li cja Straż Miej ska Klub Fit nes Ma niak Gym w Bia łym sto ku Klub Jeź dziec ki Bik w Gie niu szach Krę giel nia w Ho te lu Go łę biew ski oso by pry wat ne ro dzi ce gim na zja li stów i przed szko la ków Ce le ogól ne pro gra mu lan so wa nie zdro we go sty lu ży cia, pro mo wa nie re kre acji ru cho wej i spor tu ja - ko for my spę dza nia cza su wol ne go, po sze rza nie wie dzy o zdro wiu, ru chu i spo rcie, in te gra cja mię dzy po ko le nio wa lo kal nej spo łecz no ści, uświa do mie nie zna cze nia dba ło ści o zdro - wie i in spi ro wa nie do sa mo do sko na le nia, kształ to wa nie in wen cji twór czej po przez wdra ża nie do twór cze go my śle nia i dzia ła nia, pro pa go wa nie i uka zy wa nie wa lo rów zdro - wot nych ru chu na świe żym po wie trzu, utrwa la nie pra wi dło wych za cho wań w śro - do wi sku na tu ral nym oraz stwa rza nie moż li - wo ści wy ko rzy sta nia go do ak tyw ne go wy - po czyn ku w wol nym cza sie, stwa rza nie wa run ków i oka zji do prze ży wa - nia ra do ści z wy sił ku fi zycz ne go i ak tyw no - ści ru cho wej, kształ to wa nie umie jęt no ści i wdra ża nie do współ pra cy w ze spo le, upo wszech nia nie form ak tyw ne go wy po - czyn ku, Ce le szcze gó ło we in te gra cja dzie ci, mło dzie ży, ro dzi ców, na uczy - cie li oraz po głę bia nie wię zi emo cjo nal nych; uru cho mie nie i za an ga żo wa nie wspól nych dzia łań miesz kań ców i lo kal nych in sty tu cji (śro do wisk i spo łecz no ści); upo wszech nia nie form ak tyw ne go wy po - czyn ku i spę dza nia wol ne go cza su; po zna nie wa lo rów re kre acyj nych naj bliż - sze go re gio nu, je go za byt ków kul tu ry i hi - sto rii. ob ser wa cja przy ro dy, obiek tów, ży cia lu dzi i róż nych sy tu acji w śro do wi sku; pod no sze nie spraw no ści po przez umiar ko - wa ny wy si łek fi zycz ny; po zna nie za sad bez piecz ne go za cho wa nia się w róż nych sy tu acjach; kształ to wa nie po czu cia oso bi stej od po wie - dzial no ści za wła sne za cho wa nie; po pu la ry za cja wy sił ku dla przy jem no ści bez ry wa li za cji i współ za wod nic twa; wzbo ga ce nie ba zy spor to wo-re kre acyj nej wmie ście; roz wi ja nie za in te re so wań spor to wych po przez uczest nic two w róż nych for mach re kre acji; ukie run ko wa nie za in te re so wań uczest ni - ków wg ich pre dys po zy cji i moż li wo ści; wdra ża nie do sa mo do sko na le nia spraw no - ści mo to rycz nej w wol nym cza sie; uświa do mie nie po trze by zdo by wa nia no - wych umie jęt no ści spor to wo - re kre acyj - nych i pod no sze nia swo jej spraw no ści; ak ty wo wa nie do po ko ny wa nia wła snych sła bo ści; stwa rza nie wa run ków do peł nie nia ro li or - ga ni za to ra, sę dzie go, za wod ni ka, ki bi ca; in spi ro wa nie do twór cze go trak to wa nia za jęć; roz wi ja nie umie jęt no ści in ter per so nal nych i wdra ża nie do współ pra cy w ze spo le. Pro ce du ry osią ga nia ce lów Po szcze gól ne ce le bę dą re ali zo wa ne po - przez: szko le nia i warsz ta ty z in struk ta żem; po ga dan ki; re fe ra ty; fil my edu ka cyj ne; od gry wa nie ról in sce ni za cje; wy ciecz ki, rajd ro we ro wy, spływ ka ja ko wy; im pre zę spor to wą Bieg Po ko leń; gry i za ba wy ru cho we, to ry prze szkód; za ję cia w zie lo nej sa li gim na stycz nej; ogni ska, spo tka nia in te gra cyj ne; pra cę z kom pu te rem; ga zet ki, wy sta wy, spra woz da nia, al bu my; pra cę w gru pie; pra cę wo lon ta riac ką. 36 nr 8/2008

3 Har mo no gram Wy ko na nie ogło szeń, pla ka tów, ulo tek pro - mu ją cych pro gram, pra ca z kom pu te rem, pra ce w gru pie. Opra co wy wa nie sce na riu - szy za jęć, wy cie czek, spo tkań ca ły okres re ali za cji. Zor ga ni zo wa nie wy ciecz ki ro we ro wej pod ha słem: Re kre acja na ko łach rajd ro - we ro wy do Szla kiem Ta tar skim ; ogni sko in te gra cyj ne; po ga dan ki z prze wod ni kiem wy ciecz ki wrze sień. Re kre acja na wo dzie spływ ka ja ko wy wo - kół so kól skie go za le wu; ogni sko in te gra cyj - ne oraz szko le nie przez ra tow ni ków wod - nych maj. Zor ga ni zo wa nie I So kól skie go Bie gu Po ko - leń czer wiec. Pla no wa nie i pro jek to wa nie zie lo nej sa li gim na stycz nej (pra ca z kom pu te rem) wrze sień. Za ję cia na kry tej pły wal ni li sto pad, lu ty. Za ję cia na lo do wi sku sty czeń, lu ty. Za ję cia na ścian ce wspi nacz ko wej paź - dzier nik. Za ję cia w klu bie fit ness kwie cień. Za ję cia w klu bie jeź dziec kim; zwie dza nie stad ni ny, za ję cia prak tycz ne, pra ca in struk - to ra jaz dy kon nej paź dzier nik. Spo tka nia z pie lę gniar ką dot. pro mo cji zdro wia; pierw sza po moc ma rzec. Emi sja fil mów edu ka cyj nych do ty czą cych zdro wia li sto pad. Za ję cia lek cyj ne i po za lek cyj ne w zie lo nej sa li gim na stycz nej ca ły okres re ali za cji. Ocze ki wa ne efek ty roz bu dze nie za in te re so wań re kre acyj no- -spor to wych mło dzie ży; zwięk sze nie licz by za jęć o cha rak te rze re kre - acyj no-spor to wym na świe żym po wie trzu; pod nie sie nie po zio mu wie dzy z za kre su ochro - ny zdro wia i pro fi lak ty ki prze ciw ura zo wej; wy kształ ce nie umie jęt no ści wła ści we go za - cho wa nia się w sy tu acjach za gra ża ją cych ży ciu i zdro wiu oraz udzie la nia pierw szej po mo cy; wy ro bie nie i utrwa le nie na wy ków hi gie nicz - nych; zwięk sze nie aser tyw no ści i umie jęt no ści współ pra cy w gru pie; zna czą ce zmniej sze nie za cho wań i dzia łań za gra ża ją cych zdro wiu (np.: pa le nie ty to - niu, ką piel w nie do zwo lo nych miej scach, nie spraw ny ro wer i bra wu ro wa jaz da, bier - ny wy po czy nek przed te le wi zo rem itp.); in te gra cja mię dzy po ko le nio wa oraz wy pra - co wa nie i wzmoc nie nie sie ci współ pra cy wlo kal nej spo łecz no ści. Ewa lu acja Ewa lu acja by ła prze pro wa dza na na bie żą - co po zre ali zo wa niu każ de go za da nia ob ję te - go har mo no gra mem, oraz po za koń cze niu ca - łe go pro gra mu na pod sta wie ob ser wa cji uczest ni ków pod ką tem za cho wa nia, za an ga - żo wa nia i po staw oraz ich ust nych wy po wie dzi in dy wi du al nych i wy wia du gru po we go. Ana li zo wa ne by ły też pra ce pi sem ne i prak - tycz ne uczest ni ków (ga zet ki, spra woz da nia, ko men ta rze, re cen zje, in sce ni za cje ru cho we, itp.); wpi sy na li sty pa miąt ko we, zdję cia i ar ty - ku ły pra so we. Spra woz da nie z re ali za cji Re kre acja na ko łach rajd ro we ro wy do Bo ho nik Głów ny mi ce la mi wy ciecz ki by ło: po zna nie wa lo rów re kre acyj nych naj bliż - sze go re gio nu, je go tra dy cji, za byt ków kul - tu ry i hi sto rii (me czet, cmen tarz mu zuł mań - ski mi zar); upo wszech nia nie form ak tyw ne go wy po - czyn ku; uka za nie uczest ni kom róż nych moż li wo ści ak tyw ne go spę dza nia cza su wol ne go; in te gra cja uczniów i na uczy cie li, oraz po - głę bie nie wię zi emo cjo nal nych; 37

4 pod no sze nie spraw no ści po przez umiar ko - wa ny wy si łek fi zycz ny; po zna wa nie za sad bez piecz ne go za cho wa - nia się w róż nych sy tu acjach; do sko na le nie umie jęt no ści ko rzy sta nia z ru - chu dro go we go oraz pod no sze nie tech ni ki jaz dy na ro we rze; ob ser wa cja przy ro dy, obiek tów, ży cia lu dzi iróż nych sy tu acji w śro do wi sku; kształ to wa nie po czu cia oso bi stej od po wie - dzial no ści za wła sne za cho wa nie. Re kre acja na no gach I So kól ski Bieg Po ko leń ru szył uli ca mi So - kół ki 16 czerw ca 2006 ro ku o go dzi nie By ła to pierw sza te go ro dza ju im pre za zor ga ni - zo wa na na ta ką ska lę przez na szą szko łę. Jej głów ny mi za ło że nia mi by ły: in te gra cja po ko leń sku pie nie jed no cze - śnie lu dzi w róż nym wie ku wo kół idei wspól ne go bie ga nia; wdra ża nie dzie ci, mło dzie ży i do ro słych do ak - tyw ne go wy po czyn ku na świe żym po wie trzu; po pu la ry za cja i upo wszech nie nie bie ga nia ja ko for my ak tyw no ści fi zycz nej zdro wej, ta niej, po wszech nie do stęp nej; in te gra cja śro do wisk i spo łecz no ści lo kal nych; po pu la ry za cja wy sił ku dla przy jem no ści bez ry wa li za cji i współ za wod nic twa. W bie gu udział wzię ło po nad 100 osób: dzie ci i mło dzież so kól skich szkół, stu den ci, na uczy cie le, sio stry za kon ne, ro dzi ce, dziad ko - wie, przed sta wi cie le władz mia sta, lo kal nych przed się biorstw i in sty tu cji. Wszy scy wpi sa li się na pa miąt ko we li sty. Nad bez pie czeń - stwem czu wa li po li cjan ci, straż miej ska, służ ba zdro wia i wo lon ta riu sze. Dzię ki współ pra cy spon so rów na me cie cze ka ły na gro dy dla każ de go uczest ni ka bie - gu (dy plo my, dłu go pi sy, jo gur ty, ke fi ry, wo da mi ne ral na). Re kre acja na wo dzie spływ ka ja ko wy wo kół so kól skie go za le wu Za nim uczest ni cy do sko na li li swo je wio ślar - skie umie jęt no ści w ka ja kach, wzię li udział w spo tka niu z ra tow ni kiem do ty czą cym bez - pie czeń stwa nad wo dą i udzie la nia pierw szej po mo cy to ną ce mu. Mi łej at mos fe rze sprzy ja ło też spę dze nie kil ku chwil przy ogni sku na za - koń cze nie wy ciecz ki. Pla no wa nie i pro jek to wa nie zie lo nej sa li gim na stycz nej Uzgad nia li śmy ja kie urzą dze nia na pla cu szkol nym bę dą nam po trzeb ne i ja kie bę dzie ich roz miesz cze nie. Szu ka jąc wy ko naw ców ne go cjo wa li śmy ce ny. Wy bra li śmy lo kal ną fir - mę Ostro via (Ostrów Pół noc ny Szu dzia ło - wo), któ rą od wie dzi li śmy oso bi ście przed zło - że niem za mó wie nia. 38 nr 8/2008

5 Na pla cu zo sta ło za mon to wa nych sześć drew - nia nych ele men tów sta no wią cych ze staw spor to - we go to ru prze szkód. Pro wa dzo ne tu taj za ję cia uatrak cyj nia ją lek cje wy cho wa nia fi zycz ne go. Na go to wym już pla cu2wrze śnia 2006 ro ku od by ła się im pre za in te gra cyj na Po baw się z przed szko la kiem. Na szą szko łę od wie dzi ło bli sko 50 dzie ci. Wspól na za ba wa by ła jed no - cze śnie in au gu ra cją za jęć na zie lo nej sa li. Ce la mi te go spo tka nia by ły: pro mo cja no we go miej sca do za jęć spor to - wych; in te gra cja mię dzy po ko le nio wa dzie ci i mło - dzie ży; głów nym pro pa go wa nie zdro we go sty lu ży cia i idei spę dza nia cza su na świe żym po - wie trzu. na kry tej pły wal ni w So kół ce; na lo do wi sku wklu bie fit ness Ma niak -gym w Bia łym sto ku Dzie ci otrzy ma ły pa miąt ko we dy plo my, ko - lo ro we ba lon, sło dy cze i na po je. na ścia nie wspi nacz ko wej w Su pra ślu. Cykl: Bli sko i cał kiem nie da le ko Za ję cia spor to wore kre acyj ne od by wa ły się: wstad ni nie ko ni i Klu bie Jeź dziec kim Bik wge niu szach; 39

6 Za ję cia wy mie nio ne po wy żej sta no wi ły je - den z klu czo wych punk tów re ali zo wa ne go pro gra mu. W znacz nym stop niu uświa do mi ły i przy bli ży ły mło dzie ży ol brzy mią róż no rod - ność form re kre acji, któ re są w za się gu ich moż li wo ści. Po przez ob ser wa cję i udział wpro po no wa nych za ję ciach mło dzież: po zna ła i sko rzy sta ła z róż nych form re kre - acji do stęp nych w po bli skim oto cze niu; roz wi nę ła swo je za in te re so wa nia i uzdol - nie nia; pod nio sła swo ją spraw ność fi zycz ną, co ko - rzyst nie wpły nę ło na ogól ny stan zdro wia; na uczy ła się po ży tecz nie wy ko rzy stać swój czas wol ny; kształ to wa ła na wy ki ru cho we i przy zwy cza - je nia do re kre acji na ca łe ży cie. Spo tka nia z pie lę gniar ką szkol ną Le piej za po bie gać niż le czyć Mło dzież uczest ni czy ła w po ga dan kach do - ty czą cych zdro wia i zdro we go sty lu ży cia, któ - rych szcze gó ło wą te ma ty kę sta no wi ły: hi gie na w spo rcie, od ży wia nie się mło de go czło wie ka upra - wia ją ce go sport, pro fi lak ty ka prze ciw u ra zo wa i udzie la nie pierw szej po mo cy w na głych przy pad kach. W trak cie re ali za cji te go pro gra mu i na je - go za koń cze nie zbie ra ne by ły in for ma cje do ty czą ce prze bie gu, efek tów i ko rzy ści wy - ni ka ją cych z je go wdro że nia. Ze bra ne in for - ma cje po cho dzi ły z roz mów od by wa nych zuczest ni ka mi, ob ser wa cji ich w trak cie re - ali za cji ko lej nych przed się wzięć, wy ko na - nych prac. Na pod sta wie ze bra nych da nych moż na stwier dzić, ze ce le za war te w pro gra mie zo sta - ły zre ali zo wa ne. Pro gram był bar dzo roz bu do wa ny, a uczest - ni cy za fa scy no wa ni te ma ty ką i róż no rod no ścią za jęć. Wszy scy bar dzo chęt nie pra co wa li i an - ga żo wa li się w pro po no wa ne za ję cia. Więk - szość z nich prze nie sio na by ła ze szko ły w bar - dziej atrak cyj ne miej sca, ucznio wie spę dza li więc czas w spo sób czyn ny i za ra zem po ży - tecz ny. Uczest ni cy po sze rzy li swo ją wie dzę na te mat pra cy ra tow ni ków wod nych, in struk to - rów jaz dy kon nej, in struk to rów fit ness. Za zna jo - mi li się z za sa da mi udzie la nia pierw szej po mo - cy w na głych przy pad kach. W trak cie re ali za cji za dań pro fi lak tycz nych wska za ne zo sta ły al ter - na ty wy, że moż na żyć ina czej, cie ka wiej, mą - drzej. Mło dzież prze ko na ła się, że aby wy bie - rać, trze ba być świa do mym róż nych za gro żeń: zcze go wy ni ka ją i ja kie są ich kon se kwen cje. Uczest ni cy na uczy li się efek tyw ne go współ - dzia ła nia w ze spo le. Po zna li i sko rzy sta li z róż - nych form re kre acji do stęp nych w po bli skim oto cze niu. Roz wi nę li swo je za in te re so wa nia i uzdol nie nia. Pod nie śli swo ją spraw ność fi - zycz ną, co ko rzyst nie wpły wa na ich ogól ny stan zdro wia. Umie ją po ży tecz nie wy ko rzy stać swój czas wol ny. Po tra fią do ko nać wy bo ru for - my ak tyw no ści w za leż no ści od swo ich za in te - re so wań i moż li wo ści. Za in te re so wa nie mło dzie ży re kre acją fi - zycz ną po zwo li ło wy do być m.in. ta kie wy cho - waw cze war to ści jak: roz bu dze nie am bi cji, ukie run ko wa nie ener gii ży cio wej, wy ro bie nie wy trwa ło ści i sys te ma tycz no ści w dzia ła niu, od por ność fi zycz ną i psy chicz ną, wo lę do sko - na le nia się. Prze ży wa nie łą czy się tu z ak tyw - no ścią prak tycz ną. Jest to jed na z istot nych dróg roz wo ju oso bo wo ści mło de go czło wie ka, któ ry ma jąc moż li wość wy bo ru ro dza ju ak tyw - no ści ru cho wej z róż nych form pro po no wa - nych przez oto cze nie, na pew no znaj dzie coś dla sie bie na te raz i na przy szłość. Wy cho wu - jąc mło de po ko le nia do re kre acji fi zycz nej moż na ocze ki wać, że uczest nic two w niej przy szłych po ko leń bę dzie fak tem a nie czczym ży cze niem. Moż na śmia ło stwier dzić, iż pro gram Bli- skie i da le kie kra jo bra zy spor tu zna czą co wpły nął na kształ to wa nie na wy ków ru cho wych 40 nr 8/2008

7 i przy zwy cza jeń do re kre acji na ca łe ży cie je go uczest ni ków a przede wszyst kim mło dzie ży gim na zjal nej. Pod su mo wa nie Re ali za cja pro gra mu Bli skie i da le kie kra - jo bra zy spor tu przy nio sła na stę pu ją ce efek ty: Uczest ni cy pro gra mu po sze rzy li swo ją wie - dzę o ru chu, spo rcie i zdro wiu. Pod niósł się po ziom wie dzy z za kre su ochro ny zdro wia ipro fi lak ty ki prze ciw ura zo wej. Po wsta ła zie lo na sa la gim na stycz na na pla cu szkol nym, przez co or ga ni zo wa - nych jest wię cej za jęć i im prez o cha rak te - rze spor to wo - re kre acyj nym na świe żym po wie trzu. Wpły wa to ko rzyst nie na po ziom za har to wa nia mło dzie ży, oraz zmniej sza de - fi cyt ru chu. Mło dzież po zna ła i sko rzy sta ła z wie lu róż - nych form re kre acji do stęp nych w oto cze - niu, co z pew no ścią wpły nę ło na roz wój ich uzdol nień i za in te re so wań spor to wych, oraz na pod nie sie nie spraw no ści fi zycz nej. Wpły nę ło to rów nież na kształ to wa nie na - wy ków i przy zwy cza jeń do re kre acji na ca - łe ży cie. Zo stał wy lan so wa ny zdro wy styl ży cia i ak - tyw ny wy po czy nek. Zwięk szy ła się licz ba za - jęć wy cho wa nia fi zycz ne go o cha rak te rze re - kre acyj no -spor to wym na świe żym po wie trzu. Zwięk sze nie aser tyw no ści i umie jęt no ści współ pra cy w gru pie Uczest ni cy wie dzą i ro zu mie ją, jak naj le piej i naj ko rzyst niej zor ga ni zo wać swój czas wol ny. Pro gram wpły nął na umie jęt ność wła ści we - go za cho wa nia się w sy tu acjach za gra ża ją - cych ży ciu i zdro wiu, udzie la nia pierw szej po mo cy oraz zna czą co pod niósł świa do - mość za cho wań i dzia łań za gra ża ją cych zdro wiu (np.: pa le nie ty to niu, ką piel w nie - do zwo lo nych miej scach, nie spraw ny ro wer i bra wu ro wa jaz da, bier ny wy po czy nek przed te le wi zo rem itp.). Szko ła otwie ra jąc się na ze wnątrz zy ska ła po - zy tyw ny wi ze ru nek w lo kal nej spo łecz no ści. Zdjęcia autorek mgr Magdalena Breńko mgr Katarzyna Reszta Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II w Sokółce Naszym Czytelnikom życzymy powodzenia w nowym roku szkolnym i akademickim! Zapraszamy na stronę internetową 41

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE 5. Pro mie nio wa nie elek tro ma gne tycz ne (PEM) nie jo ni - zu ją ce wy stę pu je w po sta ci na tu ral nej (źró dła mi są Zie - mia, Słoń ce, zja wi ska at mos fe rycz ne) oraz sztucz nej (zwią za

Bardziej szczegółowo

Rozwiązywanie umów o pracę

Rozwiązywanie umów o pracę Ryszard Sadlik Rozwiązywanie umów o pracę instruktaż, wzory, przykłady Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2012 Wstęp...7 Rozdział I Wy po wie dze nie umo wy o pra cę za war tej na

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Rewolucja dziewczyn na informatyce

Rewolucja dziewczyn na informatyce Rewolucja dziewczyn na informatyce Wro ku aka de mic kim 2017/18 od no to wa no w Pol sce naj więk szy w hi sto rii przy rost licz by stu den tek kie run ków in for ma tycz nych o 1179 w ska li kra ju

Bardziej szczegółowo

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU PRAWO SPÓŁDZIELCZE I MIESZKANIOWE... Część 6, rozdział 1, punkt 4.1, str. 1 6.1.4. PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU 6.1.4.1. Usta no wie nie od ręb nej wła sno ści Z człon kiem spół dziel ni ubie ga ją

Bardziej szczegółowo

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach BAR BA RA WOY NA ROW SKA, MA RIA SO KO OW SKA, MAG DA LE NA WOY NA ROW SKA -SO DAN Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach W nowej podstawie programowej kszta³cenia

Bardziej szczegółowo

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key Master Key Zalety i korzyści Ochro na praw na klu cze sys te mo we pro du ko wa ne są wy łącz nie w fir mie WIL KA. Ponad to WIL KA chro ni je przed nie upraw nio ną pro duk cją, umiesz - cza jąc na nich

Bardziej szczegółowo

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Europejski Dzień Wiosny Eu ro pej ski Dzień Wio sny w Szko le Pod sta wo wej nr 59 im. Ja na Ma tej ki w kla sach na ucza nia zin te gro wa ne go za ini cjo wa li na uczy cie

Bardziej szczegółowo

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE:

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: 44 Scenariusz 10 I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: Te ma ty ka lek cji do ty czy pod r cz ni ka Wie dza o spo e czeƒ stwie, cz Êç I. Pod

Bardziej szczegółowo

przekrój prostokàtny

przekrój prostokàtny Szcze gól ne miej sce w wen ty la cji me cha nicz nej znaj du je wen ty - la cja o prze kro ju pro sto kąt nym. Co raz czę ściej sto so wa na i co raz czę ściej po szu ki wa na przez wy ko naw ców. Naj

Bardziej szczegółowo

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Zasady bezpieczeństwa WAŻNE Przed użyciem piły należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi, dołączoną do urządzenia. 1. Pi łę na le ży moc no trzy mać obiema rę ka mi.

Bardziej szczegółowo

w umowach dotyczących

w umowach dotyczących Niezbędne postanowienia w umowach dotyczących utworów audiowizualnych Produkcja utworu audiowizualnego wymaga nie tylko sporych nakładów finansowych i organizacyjnych, ale również współpracy wielu podmiotów

Bardziej szczegółowo

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li?

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Drę czy ciel nie jest ani ta ki zły, ani ta ki sil ny, na ja kie go wy glą da. Sam, bez po mo cy dzie ci, drę czy ciel jest ni kim. q Si ła drę czy cie la bie rze

Bardziej szczegółowo

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni?

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? 2 Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? biuletyn informacyjny dotyczący ochrony praw pracowników USTA WA z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11 SPIS TRE ŚCI WSTĘP.....................................................9 ROZ DZIAŁ I ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI.......................11 1. TEO RIE OR GA NI ZA CJI A NA UKI O ZAR ZĄ

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna # Modlitwa nad darami " # # K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. lub... Któ

Bardziej szczegółowo

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych BE ATA DZIE WIĘC KA Głów nym za da niem wy cho waw czo dy - dak tycz nym re ali zo wa nym przez pla - ców ki przed szkol ne jest stwo rze

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od po wie dzi.

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. Modlitwa nad darami... Któ - ry ży - e

Bardziej szczegółowo

Opakowania na materiały niebezpieczne

Opakowania na materiały niebezpieczne Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Opakowania na materiały 208 GGVS Opakowania na materiały 209 Opakowania na materiały Cer ty fi ko wa ne po jem ni ki Utz jest pro du cen tem sze ro kiej ga my opa ko

Bardziej szczegółowo

250 pytań rekrutacyjnych

250 pytań rekrutacyjnych 250 pytań rekrutacyjnych które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi 250 pytań rekrutacyjnych, które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi Autorzy Katarzyna Chudzińska dyrektor zarządzający zasobami ludzkimi

Bardziej szczegółowo

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Zajęcia zgodne z niniejszym konspektem przeprowadzono z uczniami klasy I gimnazjum podczas Klubu Młodego Odkrywcy DawBas, działającego przy Zespole Szkół w Górsku.

Bardziej szczegółowo

Montaż okna połaciowego

Montaż okna połaciowego Montaż okna połaciowego L Okna do pod da szy do star czają na pod da sze pra wie 40% świa tła wię cej niż okna o tej sa mej po wierzch ni za mon to wa ne pio no wo. Wy bór okna za le ży od: po wierzch

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ogólne Warunki Ubezpieczenia Ryzyka Śmierci lub Kalectwa

Bardziej szczegółowo

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia masazyk_layout 1 10/9/13 2:29 PM Page 1 Ćwi cze nie Spo sób wy ko na nia Ma su je te ra peu ta lub sa mo dziec ko ko lej no każ dą rę kę od od ra mie nia w kie run ku dło ni po stro nie ze wnętrz nej ra

Bardziej szczegółowo

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Mi chał Gra bia, Grze gorz So ko łow ski, Piotr Ho łu bo wicz In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia GS1 Polska Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Śle dząc

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do

Bardziej szczegółowo

Konstrukcja szkieletowa

Konstrukcja szkieletowa Obudowa wanny Obudowę wanny mocuje się na konstrukcji szkieletowej zbudowanej z listewek o grubości 40 x 40 mm, rozstawionej wzdłuż boków wanny i przymocowanej do ściany. NARZĘDZIA poziomnica wyrzynarka

Bardziej szczegółowo

FASADY FOTOWOLTAICZNE

FASADY FOTOWOLTAICZNE JANUSZ MARCHWIŃSKI FASADY FOTOWOLTAICZNE TECHNOLOGIA PV W ARCHITEKTURZE WARSZAWA 2012 SPIS TREŚCI WSTĘP...........................................................7 1. Przedmiot, uzasadnienie i cel pracy....................................7

Bardziej szczegółowo

Nie pod le głość Li twy w 1990 r. sta ła się

Nie pod le głość Li twy w 1990 r. sta ła się ZE ŚWIATA Wspieranie rozwoju dziecka na Litwie Na świe cie za uwa ża się wy raź ną ten den cję do wspie ra nia roz wo ju dziec ka. Uza leż nio ne jest to jed nak od tra dy cji edu ka cyj nych, kul tu ro

Bardziej szczegółowo

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI Rozdział Blokada nadgarstka PODSTAWY Blo ka da nad garst ka po le ga na znie czu le niu trzech ner wów: pro mie nio we go, po środ ko we go oraz łok cio we go. 1. Nerw łok cio wy ma ga łąz kę czu cio wą

Bardziej szczegółowo

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Wojciech Świątek Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Praktyczne wskazówki dla specjalistów ds. ochrony środowiska Ochrona środowiska VERLAG DASHÖFER www.dashofer.pl Wydawnictwo VERLAG DASHOFER Sp.

Bardziej szczegółowo

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą,

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą, DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Ratujmy kasztanowce Metoda projektu Istota metody projektów polega na tym, że grupa osób uczących się samodzielnie inicjuje, planuje i wykonuje pewne przedsięwzięcia, a następnie

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Statut Zwi zku Kynologicznego w Polsce 2/ 1 STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Roz dzia³ I Po sta no wie nia og l ne 1 Sto wa rzy sze nie no si na zw Zwi zek Ky no lo gicz ny w Pol sceµ zwa ny

Bardziej szczegółowo

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie Nie jed no krot nie chęć po sia da nia ko min ka w dom ku let ni sko wym wy mu sza zna le zie nie ta kie go roz wią za nia, aby by ło spraw ne i bez piecz - ne, a jak to uczy nić je śli w samym dom ku

Bardziej szczegółowo

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny Ogól ne za sa dy za miesz cza nia ogło szeń wy mia ro wych i re klam w Par kie cie i je go do dat kach oraz wkład ko wa nia I. PO STA NO WIE NIA OGÓL NE 1 Ile kroć w ni niej szych za sa dach ogól nych

Bardziej szczegółowo

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon -

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon - 1 Plan wy ni ko wy Pol ska we współ - cze snym świe cie NA TO od zim nej woj ny do współ - ist nie nia In te gra cja eu ro - pej ska Pol ska w sys te - mie po li tycz nym i go spo dar czym Świat współczesny

Bardziej szczegółowo

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach działania

Bardziej szczegółowo

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK.

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK. PRZEWODNIK Rozdzia³ 1, str. 1 SKUTECZNE ZARZ DZANIE SPÓ DZIELNI MIESZKANIOW Spis treœci 1. PRZEWODNIK 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów

Bardziej szczegółowo

Al ter na tyw ny pro gram za jęć z wf Szkol na Aka de mia Gol fa

Al ter na tyw ny pro gram za jęć z wf Szkol na Aka de mia Gol fa akademia golfa JACEK BANACH Al ter na tyw ny pro gram za jęć z wf Szkol na Aka de mia Gol fa Pre zen tu je my trze ci z au tor skich pro gra mów wy róż nio nych w IV edy cji kon kur su na Al ter na tyw

Bardziej szczegółowo

War sza wa 2015 PUBLIKACJA DYSTRYBUOWANA BEZPŁATNIE

War sza wa 2015 PUBLIKACJA DYSTRYBUOWANA BEZPŁATNIE Pu bli ka cja po wsta ła w ra mach pro jek tu re ali zo wa ne go z do fi nan so wa niem NFOŚiGW w ra mach pro gra mu prio ry te to we go Edu ka cja eko lo gicz na Lider projektu: Wyż sza Szko ła Eko lo

Bardziej szczegółowo

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so -

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so - Metoda projekt w badawczych Me to da pro jek t w jest spo so bem wspie ra nia ak tyw ne go za an ga o wa nia i ce lo we go ucze nia siê oraz roz wo ju in te lek tu al ne go, a dla nie kt rych na uczy cie

Bardziej szczegółowo

www.nie bo na zie mi.pl

www.nie bo na zie mi.pl Nie bo Na Zie mi www.nie bo na zie mi.pl Kon rad Mi lew ski Wszel kie pra wa za strze żo ne. Nie au to ry zo wa ne roz po wszech nia nie ca ło ści lub frag men tu ni niej szej pu bli ka cji w ja kiej kol

Bardziej szczegółowo

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej 3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej Te mat: Ćwi cze nia na to rze prze szkód wrot ki, ro we ry, kół ka hu la - ho op, słup ki, ła wecz ki, rów no waż nia Zbiór ka na

Bardziej szczegółowo

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia Gwarantowana Renta Kapitałowa Ogólne warunki ubezpieczenia OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA GWARANTOWANEJ RENTY KAPITAŁOWEJ GRK/R/4/2007 1. DE FI NI CJE Ile kroć w ni niej szych ogól nych wa run kach

Bardziej szczegółowo

1 Teoretyczne podstawy edukacji wczesnoszkolnej

1 Teoretyczne podstawy edukacji wczesnoszkolnej 1 Teoretyczne podstawy edukacji wczesnoszkolnej MałgorzataChojak Lublin Współpraca rodziców i nauczycieli trud ne, waż ne i ko niecz ne za da nie N ie ule ga wąt pli wo ści pi sze M. Ło boc ki iż współ

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z PERNEM Chemia Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież uznać od po wie dzi

Bardziej szczegółowo

za ba wy i gry te re no we w edu ka cji wcze snosz kol nej

za ba wy i gry te re no we w edu ka cji wcze snosz kol nej za ba wy i gry te re no we w edu ka cji wcze snosz kol nej Kształcenie na etapie edukacji wczesnoszkolnej ma charakter edukacji zintegrowanej. Jest łagodnym przejściem od wychowania przedszkolnego do edukacji

Bardziej szczegółowo

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej aparatura i technika Dr n. farm. Sławomir Wilczyński Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego z OML w Sosnowcu, SUM w Katowicach Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. fiz. Barbara Pilawa

Bardziej szczegółowo

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim Jaki podatek zapłaci twórca? Zbliża się czas rozliczenia z fiskusem. Wielu twórcom rozliczenia podatkowe mogą nastręczać trudności, zwłaszcza, gdy prowadzą kilka rodzajów działalności, albo osiągają przychody

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych Ubezpieczenie Składki OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA SKŁAD KI US/J/3/2007 Ni niej sze ogól ne wa run ki ubez pie cze nia sto su je się wy

Bardziej szczegółowo

Koncepcje i strategie logistyczne

Koncepcje i strategie logistyczne Ewa Ku liń ska 1 Agniesz ka Do rn fel d 2 Za rzą dza nie ry zy kiem pro ce sów lo gi stycz nych - studium przypadku 3 Przed mio tem pu bli ka cji jest oce na ry - zy ka to wa rzy szą ce go re ali za cji

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od.

Bardziej szczegółowo

Lublin moje miasto. (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go

Lublin moje miasto. (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go Lublin moje miasto Forum edukacyjne (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go Ome to dzie pro jek tu sły szał chy ba każ dy z nas. Wie

Bardziej szczegółowo

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9 Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM G d y n i a 2 0 0 9 Program nauczania do nowej podstawy programowej (Rozporzàdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 23.2.2008 r.) skonsultowany

Bardziej szczegółowo

Kontrola inbredu. hodowla NEGATYWNE SKUTKI INBREDU DEPRESJA INBREDOWA

Kontrola inbredu. hodowla NEGATYWNE SKUTKI INBREDU DEPRESJA INBREDOWA hodowla Ka mil Siat ka Ma zo wiec kie Cen trum Ho dow li i Roz ro du Zwie rząt Sp. z o.o. w Ło wi czu Kontrola inbredu Terminem inbred, chów wsobny albo kojarzenie krewniacze określa się kojarzenia spokrewnionych

Bardziej szczegółowo

Pra co wi te la ta. Zo bacz cie Pań stwo i oceń cie sa mi. Pro jek ty zre ali zo wa ne lub w trak cie re ali za cji

Pra co wi te la ta. Zo bacz cie Pań stwo i oceń cie sa mi. Pro jek ty zre ali zo wa ne lub w trak cie re ali za cji czwartek, 14 sierpnia 2014 Z życia Gminy 3 Pra co wi te la ta W cią gu mi ja ją cej ka den cji (2010 2014) wój ta Zbi gnie wa Grzy ba i rad nych Gmi ny dzię ki wspar ciu środ ków ze wnętrz nych uda ło

Bardziej szczegółowo

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem War sza wa 2010 Pro jekt okład ki Do ro ta Za jąc Zdję cie na okład ce Wojciech Sternak Opra co wa nie re dak cyj ne Iza bel la Skrzecz Re dak cja

Bardziej szczegółowo

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry Tomasz LATAWIEC członek SIDiR Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry pod ziem nej miesz czą się w sze ro ko ro zu mia nej dzie - dzi nie in ży nie rii sa ni tar nej i ochro nie śro

Bardziej szczegółowo

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym szpachelka (15 cm) NARZĘDZIA piła długa linijka drobnoziarnisty papier ścierny nóż z wymiennym ostrzem kuweta na zaprawę kuweta na klej

Bardziej szczegółowo

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Mi ro sław No wak, Ja cek Za jąc In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Wy daj ność sys te mów dys try bu cji

Bardziej szczegółowo

Wilno: magia historii

Wilno: magia historii Wilno: magia historii Są miejsca magiczne na ziemi, ale drugiego takiego jak Wilno nie ma JAROSŁAW DUMANOWSKI Wil no by ło i jest mia stem ma gicz - nym, nie zwy kle waż nym dla wszyst kich za miesz ku

Bardziej szczegółowo

Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA

Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA Rozdział 1 Lu dzie uwa ża ją, że... In na książ ka dla na sto lat ków Więk szość lu dzi uwa ża, że nie je ste ście w sta nie zro zu mieć te go, co przed sta

Bardziej szczegółowo

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA w po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w STOCZ NI GDYNIA S.A., pro wa dzo nym na pod sta wie prze pi sów usta wy z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze gól

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Miejsce na naklejk z kodem ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Instrukcja dla zdajàcego POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 120 minut 1. Spraw dê, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 11 stron (zadania

Bardziej szczegółowo

Terminy określone w ogólnych warunkach umowy podstawowej stosuje się odpowiednio w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia.

Terminy określone w ogólnych warunkach umowy podstawowej stosuje się odpowiednio w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia. Ogólne warunki dodatkowego ubezpieczenia na wypadek śmierci lub trwałego i całkowitego inwalidztwa w wyniku nieszczęśliwego wypadku Niniejsze ogólne warunki ubezpieczenia na wypadek śmierci lub trwałego

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki Elżbieta Judasz Prawo pra cy pierwsze kroki War sza wa 2012 Aktualizacja Katarzyna Piecyk Pro jekt okład ki www.jsphoto.eu Opra co wa nie re dak cyj ne Izabella Skrzecz Opra co wa nie ty po gra ficz ne

Bardziej szczegółowo

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia:

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia: 20 Wspólny Język 2010 Wspólny J zyk 2010 Standard Otwar cie Zna cze nie Otwar cie ma na stę pu ją ce zna cze nia: A) 5 kar w si le 12 17, B) układ 4441 z czwór ką ka ro w si le 12 17, C) układ 4 ka ra,

Bardziej szczegółowo

XXV Międzynarodowy SALON EDUKACYJNY

XXV Międzynarodowy SALON EDUKACYJNY XXV Międzynarodowy SALON EDUKACYJNY Salon Szkół Wyższych Idee, dla których warto się uczyć! Salon Liceów i Szkół Zawodowych salon.perspektywy.pl, salon.perspektywy.pl Mię dzy na ro do wy to największe

Bardziej szczegółowo

Uczeƒ z dysleksjà w domu

Uczeƒ z dysleksjà w domu Marta Bogdanowicz Anna Adryjanek Ma gorzata Ro yƒska Uczeƒ z dysleksjà w domu Poradnik nie tylko dla rodziców G d y n i a 2 0 1 0 Re cenzja merytoryczna: dr hab. Gra yna Krasowicz-Kupis, prof. UMCS Re

Bardziej szczegółowo

Środ ka mi ochro ny indywidualnej wska za ny mi w oce nie ry zy ka za wo do we go przy ob słu dze LPG są także: oku

Środ ka mi ochro ny indywidualnej wska za ny mi w oce nie ry zy ka za wo do we go przy ob słu dze LPG są także: oku BHP NA STACJACH LPG Pra cow nik, przy stę pu jąc do pra cy na sta no wi sku ope ra to ra LPG po wi nien za po znać się z oce ną ry zy - ka za wo do we go dla je go sta no wi ska oraz sto so wać odzież

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treœci.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w I. DEKLARACJA WYDAWCY II. OKREعLENIA Ago ra SA, wy daw ca Ga ze ty Wy bor czej wiad czy kom plek so wà usùu gو Ne kro lo gi, po le ga jà cà na za miesz cza niu ne

Bardziej szczegółowo

Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u

Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u Scenariusz lekcji w III klasie gimnazjum Przed sta wia my Ko le an kom i Ko le gom pro po zy cjê sce na riu sza lek cji ote ma cie nie ³a twym, szcze g l nie

Bardziej szczegółowo

Walizki. Walizki i pojemniki zamykane

Walizki. Walizki i pojemniki zamykane Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Pod kluczem 62 i pojemniki zamykane 63 Systemy zamknięć Po jem ni ki RA KO moż na za my kać za po mo cą po kry - wy z za wia sa mi. Je że li do te go na dłuż szym bo

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RODZINNY OLIMPIAD SPECJALNYCH POLSKA. Program Rodzinny

PROGRAM RODZINNY OLIMPIAD SPECJALNYCH POLSKA. Program Rodzinny PROGRAM RODZINNY OLIMPIAD SPECJALNYCH POLSKA Program Rodzinny PROGRAM RODZINNY Dla kogo jest Program Rodzinny? dla każ de go człon ka ro dzi ny oso by z nie peł no spraw no ścią in te lek tu al ną; Kto

Bardziej szczegółowo

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 Na świe cie trwa ci cha re wo lu cja: zmie nia się ro la ko biet w no wych tech no lo giach. Ich wpływ, do tych czas nie wiel ki, za czy

Bardziej szczegółowo

potrzebna jest wiedza o umyśle?

potrzebna jest wiedza o umyśle? Dlaczego przedszkolakom potrzebna jest wiedza o umyśle? MAR TA BIA ŁEC KA -PI KUL, AR KA DIUSZ BIA ŁEK Gdy na zy wa my dziec ko ma łym psy cho lo - giem i mó wi my, że ma na iw ną wie dzę o umy śle, czy

Bardziej szczegółowo

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 2 Przydatne pojęcia Czas pra cy to czas, w któ rym po zo sta jesz w dys - pozycji

Bardziej szczegółowo

Układanie paneli z PCV

Układanie paneli z PCV Układanie paneli z PCV Wybór paneli 1. Panele z PVC są produktem gotowym do użytku. Można kłaść je we wszystkich rodzajach pomieszczeń. Szczególnie dobrze sprawdzają się w pomieszczeniach wilgotnych (łazienki,

Bardziej szczegółowo

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa?

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa? 1 3aparatura i technika Dr n. farm. S 0 0awomir Wilczy Ґski Katedra i Zak 0 0ad Podstawowych Nauk Biomedycznych, Wydzia 0 0 Farmaceutyczny z OML w Sosnowcu 0 1l 0 2skiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010

Rada Unii Europejskiej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010 Rada Unii Europejskiej Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010 1 Autorzy: Aleksander Parzych, Aureliusz Wlaź Projekt graficzny serii: Techna Studio www.techna.pl Zdjęcia na okładce i w tekście: The Audiovisual

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Geografia Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Geografia Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom rozszerzony Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne

Bardziej szczegółowo

Układanie wykładzin podłogowych

Układanie wykładzin podłogowych Układanie wykładzin podłogowych Sposoby układania Sposób układania Układanie swobodne Zastosowanie Zalety Wady W małych pomieszczeniach, tam gdzie wystarcza jeden arkusz lub rzadko odwiedzanych Szybkie

Bardziej szczegółowo

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym.

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym. Sztuka i komputer Jak już wie cie, za po mo cą kom pu te ro wych pro gra mów gra ficz nych moż na wy ko ny wać róż ne dzie ła pla stycz ne, czy li two rzyć gra fi kę kom pu te ro wą. Ta ki ob raz moż na

Bardziej szczegółowo

Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da

Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da postęp hodowlany Ka mil Siat ka Ma zo wiec kie Cen trum Ho dow li i Roz ro du Zwie rząt Sp. z o.o. w Ło wi czu Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da Ho dow la to skom pli ko wa ny, dłu go trwa

Bardziej szczegółowo

StReFA UmIeJętnoścI CHCEMY OSIĄGNĄĆ K2!

StReFA UmIeJętnoścI CHCEMY OSIĄGNĄĆ K2! O szkolnictwie dualnym i Programie K2 (Kariera i Kompetencje) rozmawiano podczas Konferencji z udziałem minister Joanny Kluzik-Rostkowskiej CHCEMY OSIĄGNĄĆ K2! KatowicKa specjalna strefa ekonomiczna wraz

Bardziej szczegółowo

Przywracanie PAMIĘCI. GRAFIKI Franciszka Kurzeji 2X17. godz Katowice, ul. Wincentego Pola 38 16/12/81 PAMIĘTAMY

Przywracanie PAMIĘCI. GRAFIKI Franciszka Kurzeji 2X17. godz Katowice, ul. Wincentego Pola 38 16/12/81 PAMIĘTAMY Przywracanie PAMIĘCI GRAFIKI Franciszka Kurzeji 2X17 godz. 17.00 Katowice, ul. Wincentego Pola 38 16/12/81 PAMIĘTAMY Opracowanie Karol Chwastek Prace ze zbiorów Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Kredytu dla Kredytobiorców Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Kredytu dla Kredytobiorców Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Kredytu dla Kredytobiorców Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treści.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Art Lift nowa technologia liftingu

Art Lift nowa technologia liftingu medycyna estetyczna Marcin Wujtowicz Sales manager MYDERM Laboratories S.A. Art Lift nowa technologia liftingu Me dy cy na este tycz na to no wa ga łąź na uk me dycz nych po wsta ła zpo łą cze nia der

Bardziej szczegółowo

W p r o w a d z e n i e. do sprawozdania finansowego

W p r o w a d z e n i e. do sprawozdania finansowego Monitor Polski B Nr 994 969 09 SPRAWOZDANIE FINANSOWE 07 SZPITAL WOJSKOWY Z PRZYCHODNI SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAK AD OPIEKI ZDROWOTNEJ 78-600 Wa³cz, ul. Ko³obrzeska 44 tel. 67 50-8-09; fax 50-8-0 REGON

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RODZINNY OLIMPIAD SPECJALNYCH POLSKA. Program Rodzinny

PROGRAM RODZINNY OLIMPIAD SPECJALNYCH POLSKA. Program Rodzinny PROGRAM RODZINNY OLIMPIAD SPECJALNYCH POLSKA Program Rodzinny PROGRAM RODZINNY Dla kogo jest Program Rodzinny? dla każ de go człon ka ro dzi ny oso by z nie peł no spraw no ścią in te lek tu al ną; Kto

Bardziej szczegółowo

str. 28 DZIENNIK URZÊDOWY KG PSP 1 2 Zarz¹dzenie nr 3

str. 28 DZIENNIK URZÊDOWY KG PSP 1 2 Zarz¹dzenie nr 3 str. 28 DZIENNIK URZÊDOWY KG PSP 1 2 Zarz¹dzenie nr 3 Ko men dan ta G³ówne go Pa ñ stwo wej Stra y Po a r nej z dnia 24 lu te go 2006 r. w spra wie spo so bu pro wa dze nia przez prze³o o nych do ku men

Bardziej szczegółowo

Prze słan ki i za kres sto so wa nia lo gi sty ki w go spo da ro wa niu za so ba mi krwi

Prze słan ki i za kres sto so wa nia lo gi sty ki w go spo da ro wa niu za so ba mi krwi Ja cek Szoł ty sek, Se ba stian Twa róg Aka de mia Eko no micz na w Ka to wi ca ch 1 Prze słan ki i za kres sto so wa nia lo gi sty ki w go spo da ro wa niu za so ba mi krwi Zło żo ność pro ce sów za cho

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treœci.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo