Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Ochrona Środowiska, II Sylabus modułu: Zagrożenia i ochrona różnorodności przyrodniczej (2OS_12) 1. Informacje ogólne koordynator modułu/wariantu dr Alicja Barć rok akademicki 2014/2015 semestr Zimowy forma studiów Stacjonarne sposób ustalania oceny Ocena końcowa modułu jest średnią arytmetyczną z ocen uzyskanych na egzaminie końcowej modułu (0,5) i oceny zaliczeniowej z konwersatoriów (0,5). Z kolei ocena z konwersatoriów jest średnią arytmetyczną składającą się z 3 komponentów (EKO, ZBiOP, ZOO) po 0,33 udziału każdy i obecności na wykładach z genetyki (2x+). Komponent (0,33) wyceniany jest na podstawie wymagań poszczególnych prowadzących wg opisów sposobów zamieszczonych poniżej (pisemne sprawozdanie, prezentacje, aktywność, kolokwium). Egzamin pisemny składa się z 20 pytań (otwartych, testowych, uzupełnień) wycenianych w skali od 1 do 20 punktów. 90-100% uzyskanych punktów ocena bdb 85-89% uzyskanych punktów ocena +dobra 75-84% uzyskanych punktów ocena dobra 60-74% uzyskanych punktów ocena + dostateczna 51-59% uzyskanych punktów ocena dostateczna 0-50% uzyskanych punktów ocena niedostateczna Istnieje możliwość zdawania egzaminu w terminie 0. 2. Opis dydaktycznych i pracy studenta nazwa Wykład 2OS_12_fs_1 prowadzący dr Alicja Barć, dr hab. Andrzej Urbisz, dr hab. Karina Wieczorek treści 1. CBD oraz Protokół Kartageński i ich skutki dla: nauki, finansów i gospodarki. Poziomy różnorodności biologicznej. Różnorodność ekosystemowa Polski i jej źródła. 2. Zagrożenia różnorodności biologicznej na poziomie ekosystemowym i ich skutki. Ochrona ekosystemów. 3. Zagrożenia i ochrona różnorodności roślin w Polsce (gatunki chronione, wymarłe i zagrożone oraz Natura 2000). 4. Wpływ działalności człowieka na bioróżnorodność flory. 5. Zagrożenia różnorodności biologicznej na poziomie gatunkowym czynniki antropogeniczne wpływające na różnorodność biologiczną. 6. Zagrożenia różnorodności biologicznej na poziomie gatunkowym strategie ochrony różnorodności biologicznej. 7. Genetyczne podstawy różnorodności roślin i zwierząt. 8. Zagrożenia różnorodności biologicznej na poziomie genetycznym. (1 h) metody prowadzenia Jak w module liczba godzin dydaktycznych (kontaktowych) liczba godzin pracy własnej studenta opis pracy własnej 15 15 Student ma obowiązek zapoznać się z materiałem wykładowym, uzupełnić notatki z
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 2 studenta organizacja obowiązkowa uzupełniająca adres strony www wykładów o zalecaną literaturę, opracować całość na potrzeby własne. Wykłady prowadzone są w wymiarze 2 godzin tygodniowo przez 7 tygodni oraz 1 wykład w wymiarze 1 h (zagadnienia: EKO, ZBiOP, ZOO, GEN wg harmonogramu). Andrzejewski R., Weigle A. (red.) 2003. Różnorodność biologiczna Polski. Drugi raport-10 lat po Rio. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska. Warszawa. Bell J.N.B., Treshow M. 2004. Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa. Futuyama D.J. 2008. Ewolucja. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. Głowaciński Z. 1992. Polska czerwona księga zwierząt. PWRiL, Warszawa. Krzanowska H., Łomnicki A., Rafinski J., Szarski H., Szymura J.M. 2002. Zarys Mechanizmów Ewolucji. PWN, Warszawa. Mróz W. (red.) 2010. Monitoring siedlisk przyrodniczych. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa. Pullin A.S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Weiner J. 2003. Życie i ewolucja biosfery. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa ss. 396-459. Zarzycki K., Kaźmierczakowa R. 2001. Polska czerwona księga roślin. PAN, Kraków. IV Raport wdrażania zasad CBD. nazwa Konwersatorium 2OS_12_fs_2 prowadzący dr Alicja Barć, mgr Agnieszka Hutniczak, dr hab. Andrzej Urbisz, mgr Łukasz Folcik, dr hab. Karina Wieczorek, mgr inż. Marcin Walczak treści 1. Różnorodność ekosystemów i jej wskaźniki. metody prowadzenia liczba godzin dydaktycznych (kontaktowych) liczba godzin pracy własnej studenta opis pracy własnej 2. Różnorodność ekosystemów i jej wskaźniki c.d.. Lokalne, regionalne i ponadregionalne zagrożenia ekosystemów Polski. 3. Różnorodność ekosystemów w wybranych krajach europejskich, jej zagrożenia i ochrona. 4. Przegląd roślin charakterystycznych dla wybranych typów siedlisk. 5. Gatunki roślin będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty (Natura 2000) oraz chronione i zagrożone we florze Polski. 6. Różnorodność flory kuli ziemskiej (biodiversity hotspots). 7. Centra różnorodności biologicznej zagrożenia i ochrona. 8. Centra różnorodności biologicznej zagrożenia i ochrona. 9. Zagrożenia różnorodności biologicznej na poziomie gatunkowym ginące i zagrożone taksony zwierząt. Jak w module. 45 45 Praca studenta polega na przygotowaniu się do konwersatorium, przeczytaniu zalecanej
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 3 studenta organizacja obowiązkowa uzupełniająca adres strony www literatury, przygotowaniu prezentacji multimedialnej, przygotowaniu się do kolokwium. Każdy z poziomów organizacji różnorodności biologicznej jest reprezentowany przez 1 z Katedr (Zakładów) współuczestniczących w prowadzeniu (problematyka genetyczna na wykładzie). Andrzejewski R., Weigle A. (red.) 2003. Różnorodność biologiczna Polski. Drugi raport-10 lat po Rio. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska. Warszawa. The Biodiversity Hotspots Conservation International: http://www.conservation.org./where/priority_areas/hotspots/pages/hotspots_main.aspx Dowkins R. 2010. Najwspanialsze Widowisko Świata. CIS, Warszawa. Dzwonko Z. 2007. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Wyd. Sorus, Inst. Bot. UJ, Poznań-Kraków: 269-275. Fourth National Report on the Implementation of the Convention on Biological Diversity (overview, trends, threats) wybrane kraje europejskie. Głowaciński Z. 1992. Polska czerwona księga zwierząt. PWRiL, Warszawa. Holeksa J., Babczyńska-Sendek B., Wika S. (eds. ) 2009. The role of geobotany in biodiversity conservation. University of Silesia, Katowice. Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. Mirek Z., Piękoś-Mirek H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. (Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski). W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences. Kraków. Mróz W. (red.) 2010. Monitoring siedlisk przyrodniczych. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. 1986. Rośliny polskie. PWN, Warszawa. Myers N., Mittermeier R.A., Mittermeier C.G., da Fonseca G.A.B, Kent J. 2000. Biodiversity hotspots for conservation priorities. Nature 403: 853-858. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 roku w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 wraz z nowelizacją z dnia 6 listopada 2013 roku. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409). Urbisz A., Urbisz Al. 2004. Rośliny zielne i krzewinki Polski rośliny pospolite, częste. Wydawnictwo Kubajak. 3. Opis sposobów efektów kształcenia modułu Egzamin (-y) 2OS_12_fs_1, 2OS_12_fs_2 2OS_12_w_1 dr Alicja Barć, dr hab. Andrzej Urbisz, dr hab. Karina Wieczorek Treści wykładów i konwersatoriów poszerzone o literaturę obowiązkową i dodatkową. Egzamin składa się z 20 pytań. Skala punktowa obejmuje zakres od 0-20 pkt. Każda pełna, poprawna odpowiedź jest punktowana 1 pkt. 90-100% uzyskanych punktów ocena bdb 85-89% uzyskanych punktów ocena +dobra
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 4 75-84% uzyskanych punktów ocena dobra 60-74% uzyskanych punktów ocena + dostateczna 51-59% uzyskanych punktów ocena dostateczna 0-50% uzyskanych punktów ocena niedostateczna Egzamin pisemny w formie testu wyboru, uzupełnień i pytań otwartych trwa 60 minut. Pytania mogą zawierać kilka składowych poprawnej odpowiedzi. Istnieje możliwość zdawania egzaminu w terminie 0. (-y) 2OS_12_fs_2 dr Alicja Barći Student poprawnie odpowiada na pytania dotyczące materiału analizowanego na poprzednich zajęciach lub wykazuje ponadprzeciętną wiedzę obejmującą materiał bieżący. Na dwóch kolejnych zajęciach poprawnie (tj. w 100% wypełnia kartę pracy) Aktywność ciągła mierzona jest za pomocą +. (-y) 2OS_12_fs_2 dr Alicja Barć Na jednych zajęciach student może zdobyć jeden +, a kumulacja trzech + jest tożsama z uzyskaniem oceny bdb z aktywności. Ocena ta wliczana jest do średniej na równi z innymi składowymi. Prezentacja multimedialna zawierająca nt. przykładów zagrożeń lokalnych, regionalnych i ponadregionalnych w odniesieniu do ekosystemów Polski; prezentacja wybranego kraju europejskiego, zagrożeń jego różnorodności biologicznej, charakterystyki różnorodności na poziomie ekosystemowym oraz sposobów jej ochrony. Praca w podgrupach. Ocenie podlega: oryginalność podejścia do zagadnienia, sposób przetworzenia powierzonych materiałów, udział materiałów własnych, czas wystąpienia, płynność wypowiedzi, udział % w przygotowaniu prezentacji deklarowany przez samych zainteresowanych i wynegocjowany w podgrupie. Po wygłoszeniu prezentacji i dyskusji nad poruszonymi zagadnieniami następuje otwarta wycena przez prowadzącego wkładu pracy poszczególnych osób (skala ocen: ndst, dost, db, bdb) oraz ewentualnych dyskutantów (+, -). (-y) 2OS_12_fs_2 dr hab. Andrzej Urbisz Pisemne sprawozdanie z oraz krótka prezentacja na temat wybranego zagadnienia.
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 5 Ćwiczenie zaliczone student bierze aktywny udział w zajęciach, w sprawozdaniu z brak błędów merytorycznych. Ćwiczenie niezaliczone sprawozdanie z błędami, nie do zaakceptowania. Prezentacja: bdb przedstawiona bezbłędnie, w sposób interesujący, tematyka poszerzona, +db przedstawiona bezbłędnie, db w prezentacji drobne błędy i niedociągnięcia, + dost w prezentacji niewielkie błędy, wskazujące jednak na brak zrozumienia prezentowanej problematyki, ndst w prezentacji błędy, które ją dyskwalifikują. Student dostarcza sprawozdanie z i przedstawia prezentację multimedialną. (-y) 2OS_12_fs_2 dr inż. Marcin Walczak Kolokwium (-y) Prezentacja multimedialna zawierająca nt. centrów różnorodności biologicznej i ich zagrożeń; prezentacja wybranego centrum bioróżnorodności (hot spot) i jego charakterystyka oraz sposoby ochrony. W oparciu o konspekt oraz przygotowane materiały (eksponaty kręgowców i bezkręgowców, klucze, przewodniki, materiały audiowizualne) student wypełnia kartę pracy. Praca w podgrupach. Ocenie podlega: umiejętność pracy w zespole, obserwacji i wyciągania wniosków, oryginalność podejścia do zagadnienia, sposób przetworzenia powierzonych materiałów, udział materiałów własnych, czas wystąpienia i płynność wypowiedzi. Po wygłoszeniu prezentacji i dyskusji nad poruszonymi zagadnieniami następuje otwarta wycena przez prowadzącego wkładu pracy poszczególnych osób (skala ocen: ndst, dost, db, bdb). Indywidualna ocena wypełnionej karty pracy. Ocena w systemie punktowym 0-50 punktów (skala ocen: ndst 0-25, dst 26-33, db 34-41, bdb 42-50). 2OS_12_fs_2 dr Alicja Barć 2OS_12_w_4 Rozpoznawanie i charakterystyka grup ekologiczno-siedliskowych zbiorowisk Polski. Znajomość wybranych gatunków diagnostycznych, wyróżników wybranych syntaksonów. Znajomość wybranych typów zagrożeń różnorodności biologicznej na poziomie ekosystemowym. Skala 0-12 pkt., gdzie 0-6 pkt ndst, 7-8 pkt dost, 9-10 pkt db, 11-12 pkt bdb, Kolokwium pisemne w formie testu wyboru i uzupełnień (12 pytań) w czasie 20 minut.