Program autorski do nauczania języka niemieckiego dla Oddziału Przedszkolnego w Zespole Szkół w Pisanicy opracowała: Krystyna Organek 1
1. Wstęp Program zajęć z języka niemieckiego został przygotowany w oparciu o: Program wychowania przedszkolnego Jolanty Andrzejewskiej i Jolanty Wieruckiej, publikację pt. Język niemiecki w przedszkolu Mirosławy Burej, program nauczania języka angielskiego dla przedszkola i klas zerowych o numerze dopuszczenia DKW-4013-8/01, Ewy Lewandowskiej i Barbary Maciszewskiej oraz Program wychowania i nauczania dla Oddziału Przedszkolnego Zespołu Szkół w Pisanicy Aldony Runge. Nadrzędnym celem nauczania na etapie przedszkolnym jest zapewnienie dzieciom w wieku 6 lat zorganizowanej formy nauki języka niemieckiego, w zintegrowanym wieloletnim cyklu programowym realizowanym w kolejnych latach, a tym samym stworzenie właściwych warunków ich rozwoju oraz wyposażenie dzieci w narzędzia niezbędne dla zrozumienia obecnego świata. Rozpoczynając pracę w przedszkolu i posiadając kwalifikacje do nauczania języka niemieckiego postanowiłam podjąć próbę zainteresowania dzieci językiem naszych zachodnich sąsiadów, a poprzez to poszerzać nie tylko ich doświadczenia językowe ale i kulturowe. Uważam, że J. W. Goethe miał rację, mówiąc, że...tylekroć jesteś człowiekiem, iloma językami potrafisz mówić. Nauka języków obcych stwarza możliwość stawania się nowym człowiekiem. Istnieją również inne przyczyny, dla których chciałam umożliwić dzieciom w wieku przedszkolnym kontakt również z językiem niemieckim. Mając za sobą doświadczenie jako nauczyciel tegoż języka w szkole podstawowej i gimnazjum, spotykałam się często z opinią, że jest to język niepopularny= nie lubiany w naszym kraju ze względu na fakty z historii Polski oraz charakteryzuje się trudną, twardą wymową. Chciałam, aby zajęcia prowadzone przeze mnie miały na celu przede wszystkim nabywanie kompetencji językowych, rozbudzanie ciekawości poznawczej oraz kształtowanie postaw tolerancji i akceptacji. O tym, że warto uczyć się języków obcych od najmłodszych lat, wiemy nie od dziś. Niezmiernie ważne jest to, że dziecko ze znajomością dwu lub więcej języków ma większą świadomość własnego ja. Poczucie własnej wartości, tak istotne dla rozwoju osobowości dziecka, jest też wzmacnianie poprzez ćwiczenie reakcji językowych. Poza tym kształtowana jest postawa otwartości na różne kultury, ponieważ ucząc się języka zawsze mamy kontakt również z dziedzictwem kulturowym danego narodu. 2
2. Cele kształcenia Istotnym celem nauczania na poziomie przedszkolnym jest wprowadzenie dzieci w świat języka niemieckiego oraz wytworzenie podstawowej kompetencji komunikacyjnej, zgodnie z treściami nauczania. Celem edukacji językowej na etapie przedszkolnym jest : rozwijanie u dzieci poczucia własnej wartości oraz wiary we własne możliwości językowe, między innymi poprzez pozytywną informację zwrotną dotyczącą indywidualnych kompetencji językowych, zapewnienie dostępu do stosowanych materiałów autentycznych, w tym głównie piosenek i wierszy w wykonaniu dzieci niemieckich, zapewnienie dzieciom maksimum kontaktu z językiem obcym w trakcie zajęć poprzez stosowanie niemieckojęzycznych słuchowisk, piosenek i rymowanek dla dzieci. rozwijanie u dzieci postawy ciekawości, otwartości i akceptacji wobec innych kultur. 3. Warunki realizacji programu Nauczyciel powinien mieć do swojej dyspozycji :odtwarzacz CD i płyty CD audio oraz zestaw plansz i rysunków do prezentacji materiału. Na realizację nauczania podstaw języka niemieckiego w klasie 0 przeznaczono 2 razy po 30 minut tygodniowo 4. Przewidywane osiągnięcia ucznia rozumie proste polecenia i właściwie na nie reaguje; - nazywa obiekty w najbliższym otoczeniu; - recytuje wierszyki i rymowanki, śpiewa piosenki z repertuaru dziecięcego; - rozumie sens opowiedzianych historyjek, gdy są wspierane obrazkami, gestami, przedmiotami. - reaguje werbalnie i niewerbalnie na proste polecenia nauczyciela; - rozumie proste i krótkie wypowiedzi ze słuchu: - powtarza za nauczycielem proste słowa i krótkie zdania; 3
5. Treści programowe Zakres edukacji Dziecko jako osoba Rodzina Święta i uroczystości Szacunek dla innych ludzi Ciało człowieka Jedzenie Pogoda Sposoby realizacji programu Malowanie autoportretu lub rysunku całej postaci. Prezentowanie własnej osoby poprzez zwrot: Ich heiβe...- nazywam się. Zabawa w Stummes Telepfon lub Frageketten Prace plastyczne na temat Ja i moja rodzina. Przedstawianie członków rodziny. Udział dzieci w uroczystościach przygotowywanych podczas zajęć, np. recytacja wiersza po niemiecku przy okazji Dnia Matki, Dnia Babci i Dziadka, Dnia Dziecka. Prezentowanie dzieciom sposobów celebrowania świąt w państwach niemieckojęzycznych. Używanie form grzecznościowych. Nazywanie najważniejszych części ciała. Zabawy typu: Zeig mir, bitte...- wskaż proszę... Prezentowanie dzieciom różnych warzyw i owoców rosnących w okolicy oraz ich niemieckich nazw. Zorganizowanie wystawy jesiennych plonów. Określanie kilku najważniejszych zjawisk atmosferycznych. Rozwój wiedzy i umiejętności dzieci Dziecko potrafi przedstawić siebie oraz kolegę/koleżankę. Dziecko wymienia i przedstawia członków rodziny, zna ich niemieckie nazwy, potrafi recytować krótkie okolicznościowe wierszyki. Dziecko znajduje różnice w sposobach celebrowania świąt. Uczy się tolerancji i zrozumienia innych kultur oraz religii. Dziecko grzecznie odnosi się do innych, zna niemieckie słowa grzecznościowe: Bitteproszę, Entschuldigung- przepraszam, Danke-dziękuję. Dziecko potrafi nazwać i wskazać kilka części własnego ciała, wyróżnia nazwy części ciała między innymi słowami. Dziecko nazywa znane mu z otoczenia warzywa i owoce. Dziecko używa zwrotów : es regnet pada deszcz, es schneit- pada śnieg, es ist kalt- jest zimno, es ist warmjest ciepło, es ist sonnig- jest 4
Zwierzęta Literatura dziecięca Zabawki Liczby Kolory Przy pomocy ilustracji dziecko poznaje nazwy znanych mu z otoczenia zwierząt, np. der Hund- pies, die Katze- kot. Prezentowanie dzieciom licznych krótkich utworów literackich, prezentowanie książek i czasopism niemieckojęzycznych dla dzieci. Nazywanie ulubionych zabawek dzieci, zabawa w warm-kalt czyli ciepło-zimno, zabawa Bring mir, bitte...- podaj mi... Odgadywanie jaka zabawka jest ukryta w worku. Liczenie klocków, patyczków w zakresie minimum 6, odwzorowywanie liczb za pomocą sznurka. Kolorowanie ilustracji, nazywanie kolorów przedmiotów, zabawy typu: was ist rot...- pokaż co jest czerwone... słonecznie. Dziecko nazywa wskazane zwierzę, potrafi wskazać ilustrację lub naśladować dźwięk wydawany przez zwierzę wymienione przez nauczyciela. Dziecko uważnie słucha utworów, osłuchuje się z brzmieniem języka, wysłuchuje w tekście znane słowa, rozwija swoją fantazję i wiedzę o świecie. Dziecko potrafi nazwać wskazaną zabawkę, podać tę, o którą prosi nauczyciel. Dziecko potrafi liczyć do 6, zna niemieckie oznaczenia kolejnych liczb. Dziecko zna podstawowe kolory, potrafi je prawidłowo nazwać po niemiecku oraz wyróżnić w zbiorze kolorowych przedmiotów. 6. Organizacyjne formy kształcenia Nauczyciel stosuje różnorodne formy organizacji pracy uczniów na lekcji, zarówno pracę zbiorową (np. prezentacje treści, ćwiczenia, piosenki), grupową (praca w parach, w małych grupach), jak i indywidualną (np.dialogi typu uczeń nauczyciel). 7. Nauka przez zabawę Dzieci najszybciej uczą się języka obcego poprzez zabawy, gry oraz różnego rodzaju czynności, w których wykorzystuje się zarówno słowo, muzykę, jak i ruch. Takie techniki nauczania, jak odgrywanie ról, opowiadanie historyjek, śpiewanie piosenek, recytowanie wierszyków i rymowanek, rozwiązywanie zagadek są bardzo popularne wśród dzieci. Na etapie przedszkolnym program zakłada przede wszystkim rozwój sprawności rozumienia 5
ze słuchu i, w dalszej kolejności, rozwój sprawności mówienia. - zabawy typu: Stummes Telepfon- głuchy telefon, zabawy ruchowe, zabawy z piłką, słuchanie nagrań itp. - zgadywanki typu: Ja/Nein, zabawy plastyczne,,rozpoznawanie przedmiotów schowanych w woreczku, wyliczanki itp. Metody i techniki wspierające proces mówienia w języku niemieckim: techniki dramowe i inscenizacyjne, dialogi w parach, piosenki, rapy, rymowanki, łańcuszek pytań i odpowiedzi, zgadywanki. gry dydaktyczne :Bingo, domina i loteryjki słowno-obrazkowe, gry z użyciem kostki, zabawy logiczne, Memory, karty dydaktyczne. 8. Ewaluacja programu -za pomocą kart pracy; -obserwacja dzieci podczas zabaw językowych; -rozmowy z rodzicami; -wywiad z nauczycielką przedszkola; -odtwarzanie przez dzieci z pamięci krótkich tekstów i rymowanek; -śpiewanie krótkich prostych piosenek; -prace plastyczne tematyką dotyczące zajęć z j. niemieckiego; -nazywanie po niemiecku znanych dziecku obiektów, np. zabawek; 6