Astma oskrzelowa Astma jest przewlekłym procesem zapalnym dróg oddechowych, w którym biorą udział liczne komórki, a przede wszystkim : mastocyty ( komórki tuczne ), eozynofile i limfocyty T. U osób podatnych zapalenie to powoduje nawracające epizody świszczącego oddechu, duszności, ucisku w klatce piersiowej i kaszlu, szczególnie w nocy ( 2 00 3 00 ) i lub wcześnie rano. Objawom tym towarzyszy ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe, które jest przynajmniej częściowo odwracalne samoistnie lub pod wpływem leków. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce. Najważniejsze dla rozpoznania : 1. objawy kliniczne 2. badania czynnościowe układu oddechowego Epidemiologia : choruje ok. 5% populacji dziecięcej Nadreaktywność oskrzeli : zjawisko reagowania skurczem na różne bodźce prowokujące, które u osób całkowicie zdrowych nie wywołują podobnej reakcji. Najprostszą metodą jest zalecenie szybkiego głębokiego oddychania > powoduje to napad kaszlu Podobnie reakcja na zimne powietrze. Nadreaktywność oskrzeli jest cechą charakterystyczną astmy i występuje we wszystkich jej postaciach!
Etiologia : 1. czynniki genetyczne ( chromosom 11 q 5 q ) 2. czynniki środowiskowe czynniki genetyczne atopia zapalenie nadreaktywność oskrzeli astma - dym tytoniowy - zanieczyszczenie środowiska - infekcje wirusowe
Przebieg astmy : Aspiryna Alergeny Wysiłek Zimne powietrze komórki stanu zapalnego ( głównie eozynofile ) uwalnianie mediatorów leukotrieny LTC 4, D 4, E 4 ( skurcz oskrzeli 1000 x silniejszy niż przy histaminie ) stan zapalny rekrutacja skurcz oskrzeli dróg oddechowych dalszych komórek stanu zapalnego
Wczesna faza : łatwo odwracalny skurcz oskrzeli po podaniu β - mimetyków Późna faza ( po 2 godzinach ) : trudno odwracalna, stosujemy leki p-zapalne, jeśli pacjent nie otrzyma leczenia to : faza przewlekłego zapalenia nadreaktywność oskrzeli Zmiany w oskrzelach : 1. w świetle gęsta wydzielina śluzowa 2. złuszczenie nabłonka 3. pogrubienie błony podstawnej nabłonka 4. hyperplazia gruczołów śluzowych 5. rozszerzenie naczyń
OBJAWY ASTMY OSKRZELOWEJ 1. ŚWISZCZĄCY ODDECH! 2. DUSZNOŚĆ! 3. KASZEL NOCNY 4. uczucie ucisku w klatce piersiowej 5. występowanie objawów w nocy Musimy opierać się na tym co mówią rodzice, gdyż najczęściej objawy są w domu. PODZIAŁ ETIOLOGICZNY ASTMY OSKRZELOWEJ : 1. ASTMA ATOPOWA ( typ I ) 2. ASTMA NIEATOPOWA : - infekcyjna - aspirynowa ( u dorosłych uczulenie na NLPZ ) - wysiłkowa ( wysuszenie dróg oddechowych > degranulacja komórek tucznych ) - psychogenna ( u starszych dzieci i młodzieży )
KASZEL ASTMATYCZNY ( zespół Corrao jako jedyny objaw astmy ) kaszel nieproduktywny, nawracający zaostrza się pod wpływem zimnego powietrza, wysiłku fizycznego, infekcji wirusowej nasila się pod wpływem alergenu może być sezonowy nie ustępuje po leczeniu antybiotykiem często stwierdza się chorobę atopową badanie RTG nie wykazuje zmian w płucach dobra reakcja na leczenie p-astmatyczne! Spirometria służy do diagnostyki astmy oskrzelowej i monitorowania przebiegu, wykonujemy 1 x w roku Badamy FEV 1 > podajemy ß 2 mimetyki > i po 15 minutach wzrost FEV 1 o co najmniej 15% ( świadczy o astmie oskrzelowej ) Pikflometr służy do monitorowania astmy ( w domu ), mierzymy szczytowy przepływ wydechowy Różnicowanie :
Obturacyjne zapalenia oskrzeli : < 4 x w roku zazwyczaj z infekcją wirusową bez cech atopii ujemny wywiad rodzinny Astma oskrzelowa : > 3 x w roku lub 1 x bardzo ciężka duszność obciążający wywiad rodzinny AZS lub inna alergia suchy, nieefektywny kaszel w nocy Podział wg przebiegu : - Astma przewlekła lekka - Astma przewlekła umiarkowana - Astma przewlekła ciężka Objawy zagrażające życiu w napadzie astmy : PEFR < 40% sinica bradykardia wyczerpanie, zaburzenia świadomości cisza nad płucami zanik ruchów pomocniczych mięśni oddechowych paradoksalne ruchy klatki piersiowej
Ryzyko zgonu z powodu astmy : - zablokowanie oskrzeli czopami śluzowymi - zaburzenia rytmu serca - martwica mięśnia sercowego Leczenie stanu astmatycznego : 1. Tlenoterapia 8 10 l/min. = ( saturacja > 95% ) 2. ß 2 mimetyki w nebulizacji ciągłej lub przerywanej 3. sterydy systemowe dożylnie 4. bromek ipratropium ( Atrovent ) w nebulizacji 5. aminofilina 6. monitorowanie czynności życiowych 7. wyrównanie ph RA i wodno - elektrolitowe