Jak radzić sobie z astmą oskrzelową?

Transkrypt

1 KOMPLEKSOWY SYSTEM OPIEKI MEDYCZNEJ Medicover radzi: Jak radzić sobie z astmą oskrzelową? Opracowanie: prof. dr hab. med. Rafał Pawliczak

2 SPIS TREŚCI: Astma oskrzelowa to choroba, która niesie ze sobą wiele uciążliwych objawów. Nie jest jednak tak, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Można sobie z nią radzić! Z naszym poradnikiem będzie Ci łatwiej kontrolować przebieg choroby. Wystarczy tylko ściśle przestrzegać zaleceń! Nie daj się astmie! Z Medicover będzie Ci dużo łatwiej! O astmie oskrzelowej 4 Rozpoznanie 7 Leczenie astmy 9 Styl życia pacjenta chorego na astmę 14 Co sądzisz o poradnikach z serii Medicover radzi? Czekamy na Twoją opinię pod adresem profi laktyka@medicover.pl Choroba a aktywność zawodowa 18 2 Jak radzić sobie z astmą oskrzelową? 3

3 w dużych miastach, wychowujące się w sterylnych warunkach, które nie chodziły do żłobka lub przedszkola. Jakie są czynniki ryzyka astmy? O astmie oskrzelowej Astma oskrzelowa jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych. Proces zapalny dotyczy oskrzeli i oskrzelików i nie jest zakaźny. Astmą nie można się zarazić. Zapalenie występujące w oskrzelach powoduje zjawisko nadreaktywności oskrzeli. Oskrzela osób chorych na astmę oskrzelową łatwiej reagują skurczem na bodźce z otoczenia. Kiedy oskrzela kurczą się, słychać świsty podczas oddychania jeden z najczęstszych objawów astmy. Zwykle wtedy także pacjent odczuwa duszność, trudności w oddychaniu, czy ucisk w klatce piersiowej. Skąd bierze się astma? Wydaje się, że duże znaczenie mają tu czynniki genetyczne. U osób z predyspozycją genetyczną zanieczyszczenie środowiska (duże miasta), uczulenie na alergeny wziewne (pyłki drzew, traw, chwastów, pleśnie, roztocza i zwierzęta domowe), alergiczny nieżyt nosa, mogą powodować nasilenie procesu zapalnego doprowadzając do rozwinięcia się astmy oskrzelowej. Najważniejszym czynnikiem ryzyka jest nieżyt nosa. U pacjentów chorujących na alergiczny nieżyt nosa astma występuje 3-5 razy częściej. Dotyczy to zarówno pacjentów chorujących na okresowy nieżyt nosa (np. związany z uczuleniem na pyłki traw), jak i pacjentów, którzy chorują na przewlekły nieżyt nosa (związany np. z uczuleniem na roztocza czy alergeny zwierząt domowych). Ważne jest więc, by każdy pacjent chorujący na nieżyt nosa, szczególnie na ciężki i przewlekły, był diagnozowany w kierunku astmy oskrzelowej. Mama lub tata chorujący na astmę. Astma ma podłoże genetyczne. Nie wiadomo jednak jaki jest sposób dziedziczenia tej choroby, dlatego też trudno ocenić ryzyko dziedziczenia astmy. Uczulenie (atopia). Uczulenie na alergeny inhalacyjne, szczególnie uczulenie na alergen kota oraz roztocze, zwiększa prawie dwukrotnie ryzyko astmy. Dlatego też pacjenci, którzy są uczuleni na te alergeny, powinni zwracać szczególną uwagę na dolegliwości ze strony układu oddechowego. Wykonywanie niektórych zawodów. Praca w przemyśle piekarskim i cukierniczym, a także praca związana z gryzoniami (myszami i szczurami) niesie ze sobą ryzyko zachorowania na astmę zawodową. U kogo może występować astma oskrzelowa? Astma występuje zarówno u dorosłych, jak i młodzieży i dzieci. Występuje tak samo często u kobiet, jak i u mężczyzn. Na astmę częściej chorują dzieci nie mające rodzeństwa, mieszkające 4 Jak radzić sobie z astmą oskrzelową? 5

4 Kiedy podejrzewać astmę oskrzelową? Najbardziej charakterystyczną cechą astmy jest napadowe występowanie dolegliwości takich jak duszność, ucisk w klatce piersiowej oraz kaszel. Objawy te prawie zawsze występują nagle, często podczas wysiłku fizycznego, emocji, stresu. Często dolegliwości pojawiają się w obecności intensywnych zapachów (np. perfum i kosmetyków), dymu papierosowego, przemysłowych i miejskich zanieczyszczeń powietrza. U niektórych chorych zimne i suche powietrze, a także wiatr może wywoływać dolegliwości. Inne osoby mogą reagować w podobny sposób na dużą wilgotność powietrza. Kolejnym objawem astmy są świsty, występujące podczas oddychania. Świszczący oddech jest zawsze niepokojącym objawem i zjawisko to może mieć wiele przyczyn. Świsty pojawiające się napadowo, podczas wysiłku fizycznego lub w innych sytuacjach, np. podczas kontaktu z kotem, czy podczas snu nad ranem mogą wskazywać na astmę oskrzelową. Świsty pacjenci opisują czasem jako zjawisko bulgotania albo gwizdu. Świsty związane z astmą zawsze występują w fazie wydechu. Napadowa duszność nie zawsze jest łatwa do opisania przez pacjenta. Często pacjenci mówią raczej o uczuciu braku powietrza, konieczności otworzenia okna, ucisku w klatce piersiowej, niemożności nabrania powietrza. Kaszel może mieć bardzo wiele przyczyn. Kaszel przewlekły, suchy, występujący napadowo może być jednym z objawów astmy oskrzelowej. Szczególnie charakterystyczny jest kaszel występujący podczas wysiłku fizycznego lub zaraz po nim. Istnieje nawet wariant kaszlowy astmy nazywany niekiedy zespołem Corrao, w którym kaszel jest jedynym objawem choroby. Zmniejszona tolerancja wysiłku także bywa objawem astmy oskrzelowej. Okresowo występujące ograniczenie możliwości wykonania wysiłku fizycznego w związku z pojawiającą się dusznością, brakiem powietrza czy kaszlem często bywa jednym z objawów astmy. Rozpoznanie Do rozpoznania astmy w wielu przypadkach wystarczą informacje zebrane od pacjenta podczas wizyty (wywiad lekarski) oraz badanie przedmiotowe. Jest jednak bardzo prawdopodobne, że lekarz w celu ustalenia rozpoznania skieruje pacjenta na dodatkowe badania. W wielu przypadkach będą to: spirometria, czyli badanie czynności oddychania, testy skórne skaryfikacyjne, zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej, próba prowokacyjna z metacholiną. Spirometria Spirometria jest badaniem umożliwiającym ocenę parametrów przepływu powietrza przez oskrzela oraz pojemności płuc. Badanie polega na oddychaniu przez specjalny ustnik zawierający czujnik przepływu połączony z komputerem analizującym dane. Jest to proste, niebolesne i niekłopotliwe badanie, które jest w stanie wykonać prawie każdy dorosły, a także większość dzieci po 4 roku życia. Przed badaniem zwykle lekarz informuje pacjenta czy i na jak długo powinien on przestać stosować leki rozszerzające oskrzela. W przypadku leków takich jak Salbutamol (Ventolin), zwanych krótkodziałającymi betamimetykami, leków tych nie powinno się stoso- 6 Jak radzić sobie z astmą oskrzelową? 7

5 wać na 4 godziny przed badaniem. W przypadku leków takich jak formoterol czy salmeterol, leków tych nie powinno się stosować na 24 godziny przed spirometrią. Lekarz uprzedza o tym pacjenta kierując go na badanie. Podczas wykonywania spirometrii konieczna jest współpraca pacjenta z osobą wykonującą badanie. Najtrudniejszym momentem jest konieczność wykonywania sekwencji: wydech, wdech, gwałtowny jak najsilniejszy i jak najdłuższy wydech, wdech. Aby wyniki spirometrii można było uznać za ważne, konieczne jest wykonanie co najmniej trzech takich badań, z których dwa będą miały zbliżone wyniki. Osoba wykonująca badanie zachęca pacjenta do wykonania w/w manewrów. Po badaniu pacjent może czuć się zmęczony. Badanie spirometryczne wykonujemy aby ocenić przepływ powietrza przez oskrzela. U osób zdrowych przepływy te zawierają się zwykle pomiędzy 80 a 120 % wartości należnych. Pacjenci chorzy na astmę zwykle mają parametry oddechowe poniżej tych wartości. Czasami lekarz zleca wykonanie tzw. próby rozkurczowej. Badanie to polega na wykonaniu spirometrii przed i minut po przyjęciu leku rozkurczającego oskrzela. Gdy parametry wentylacyjne zwiększą się o co najmniej 15 % próba ta jest dodatnia, a rozpoznanie astmy oskrzelowej jest prawie pewne. U znacznej części pacjentów chorych na astmę wynik tego badania jest jednak ujemny. Niekiedy u pacjentów należy wykonać badanie nadreaktywności oskrzeli, czyli próbę z metacholiną lub histaminą. Obie substancje kurczą oskrzela w niższym stężeniu u pacjentów chorych na astmę niż u zdrowych. Badanie polega na wziewnym podaniu metacholiny lub histaminy z nebulizatora i wykonywaniu spirometrii po podaniu każdego stężenia. Gdy spadek przepływu w oskrzelach wyniesie 20%, badanie jest zakończone, a pacjent otrzymuje lek rozkurczający oskrzela. To badanie wykonuje się tylko w przypadkach wątpliwości diagnostycznych. Testy skórne skaryfikacyjne Badanie polega na ustaleniu na jakie alergeny pacjent jest uczulony. Polega na nakropleniu na powierzchnię skóry przedramion roztworów alergenów, a następnie delikatnym nakłuciu naskórka specjalnymi sztylecikami. Alergeny wnikają pod naskórek, łączą się z obecnymi u pacjenta przeciwciałami IgE, co powoduje degranulację komórek tucznych. Histamina i inne substancje wydostające się z komórek tucznych są odpowiedzialne za powstanie w miejscu dostania się alergenu bąbla i rumienia. Jeśli średnica bąbla przekracza 3 mm, test taki jest dodatni a pacjent uczulony na dany alergen. Testy są dowodem na to, że u pacjenta znajdują się przeciwciała IgE przeciwko danemu alergenowi. Niekiedy zamiast testów wykonuje się ocenę stężenia IgE we krwi pacjenta, tzw. pomiar stężenia IgE alergenowo-swoistych. Oczywiście samo zjawisko występowania IgE skierowanych przeciwko alergenom, czyli bycie uczulonym, nie dowodzi przyczyny choroby. Niektóre osoby zdrowe są uczulone na prawie wszystkie alergeny. Konieczne jest wykazanie związku między uczuleniem na alergeny, ekspozycją na niektóre z nich i występowaniem objawów klinicznych. Leczenie astmy Celem leczenia astmy jest uzyskanie takiej kontroli procesu zapalnego w oskrzelach, aby pacjent nie miał żadnych objawów, mógł wydajnie pracować, uczyć się, prowadzić aktywne życie i uprawiać 8 Jak radzić sobie z astmą oskrzelową? 9

6 sport. Aby osiągnąć ten cel konieczne jest systematyczne przyjmowanie leków. Astma oskrzelowa jest chorobą przewlekłą, która wymaga stałego przyjmowania leków przeciwzapalnych. Oprócz leków przeciwzapalnych stosuje się leki rozkurczające oskrzela betamimetyki. Większość leków stosowanych w leczeniu astmy to leki wziewne w różnych typach inhalatorów: inhalatory proszkowe lek w postaci proszku dostaje się do oskrzeli pacjenta podczas silnego wdechu, inhalatory ciśnieniowe lek podawany jest w zawiesinie gazu nośnikowego (spray). Często pacjent stosuje więcej niż jeden inhalator. Ponieważ od poprawnego stosowania inhalatora zależy skuteczność leku, należy zapoznać się z instrukcją producenta, a w razie wątpliwości przynieść lek na wizytę lekarską. Lekarz lub pielęgniarka chętnie przeszkolą pacjenta w przyjmowaniu leku wziewnego. Do leków przeciwzapalnych stosowanych w leczeniu astmy należą: glikokortykosteroidy wziewne, leki antyleukotrienowe. Leki rozkurczające oskrzela to: krótkodziałajace betamimetyki, długodziałające betamimetyki, leki antycholinergiczne. Glikokortykosteroidy wziewne Najczęściej są stosowane przewlekle. Leki te stosowane są w bardzo różnych dawkach wyrażonych w mikrogramach. Dlatego też należy zwrócić uwagę na dawkę leku i liczbę wziewów dziennie. Powszechnie znane działania niepożądane związane ze stosowaniem steroidów doustnych nie występują podczas stosowania tych leków w postaci wziewnej. Glikokortykosteroidy wziewne stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza i pod jego kontrolą są bezpieczne i mają niewiele działań niepożądanych. Do najczęstszych należą: chrypka, suchość w jamie ustnej, ból gardła, uczucie podrażnienia gardła, bezgłos, grzybica jamy ustnej (przy stosowaniu bardzo dużych dawek). Najczęściej stosowane glikokortykosteroidy wziewne są tak bezpieczne, że ich działania niepożądane występują bardzo rzadko. Stosowanie tych leków nie zwiększa ryzyka zachorowania na infekcje układu oddechowego. Należy pamiętać, że glikokortykosteroidy nie służą do doraźnego zwalczania duszności. W sytuacji zaostrzenia objawów astmy zachodzi niekiedy konieczność podawania steroidów doustnych przez kilka dni. Taka krótka terapia zwykle nie niesie ze sobą ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Alternatywnym sposobem postępowania w zaostrzeniu jest stosowanie nebulizacji, czyli podanie leku w roztworze z urządzenia zwanego nebulizatorem. Lek taki jest podawany razem ze strumieniem powietrza. Dociera on wtedy do najdrobniejszych oskrzeli i oskrzelików. Są lekami o najszerszym spektrum działania przeciwzapalnego. Zwykle są przyjmowane raz lub dwa razy dziennie. Leczą zapalenie toczące się w drogach oddechowych. Leki te pozwalają pacjentom chorym na astmę żyć tak samo aktywnie jak osoby zdrowe. 10 Jak radzić sobie z astmą oskrzelową? 11

7 Leki antyleukotrienowe To jedna z najnowszych generacji leków przeciwastmatycznych. Leki te są przyjmowane w tabletkach. Mają one, podobnie jak glikokortykosteroidy, działanie przeciwzapalne hamują działanie leukotrienów, substancji o działaniu prozapalnym w astmie. Uzupełniają one działanie glikokortykosteroidów. W niektórych sytuacjach i u niektórych pacjentów u dzieci oraz u pacjentów z bardzo lekką astmą mogą być niekiedy stosowane samodzielnie. Leki te, ponieważ są przyjmowane w tabletkach, są także zalecane do leczenia nieżytu nosa. Leki te najskuteczniej chronią przed objawami astmy podczas wysiłku fizycznego. Zmniejszają także częstość wirusowych zaostrzeń astmy. Leki antyleukotrienowe mają bardzo wysoki profil bezpieczeństwa i prawie w ogóle nie wywołują działań niepożądanych. Do najczęstszych z nich należą: bóle głowy, nudności, biegunka. Leki antyleukotrienowe nie służą do leczenia napadu duszności. Krótkodziałające betamimetyki To grupa leków, które każdy z chorych na astmę powinien mieć w zasięgu ręki, bez względu na to jakie inne leki przeciwastmatyczne zażywa. Leki te służą do znoszenia skurczu oskrzeli i są stosowane wyłącznie doraźnie ( w razie duszności ). Nie wolno ich nadużywać ani stosować w regularnych odstępach czasu bez potrzeby. Ich działanie trwa ok. 4-6 godzin. Leki te stosowane są wziewnie. Nie leczą astmy, nie wpływają na zapalenie, jedynie rozkurczają oskrzela. Jeśli astma jest dobrze kontrolowana, ich zużycie w ciągu tygodnia nie przekracza 1-2 wziewów. Jeśli pacjent musi z powodu powtarzających się ataków duszności stosować więcej niż 4 wziewy na dobę, powinien pilnie zwrócić się do lekarza prawdopodobnie ma aktualnie zaostrzenie astmy wymagające zwiększenia leczenia przeciwzapalnego. Krótkodziałające betamimetyki mają szereg nieprzyjemnych działań niepożądanych, które nie są groźne. Po zażyciu leku może pojawiać się kołatanie serca, pocenie, drżenie mięśniowe, ból głowy, nudności, irytacja, bezsenność, wzrost ciśnienia tętniczego, niepokój. Te najczęstsze objawy są związane z mechanizmem działania leków i zwykle szybko przemijają. Długodziałające betamimetyki Jest to nowa generacja leków rozkurczających oskrzela. Są to leki stosowane wziewnie. Leki te charakteryzują się długim, wynoszącym około 12 godzin czasem działania. Leki te nie powinny być stosowane bez wziewnych glikokortykosteroidów. Ich działania niepożądane są zbliżone do krótkodziałających betamimetyków, są jednak znacznie rzadsze. Zwykle są przyjmowane regularnie co 12 godzin. Leki antycholinergiczne mają podobny mechanizm działania do betamimetyków. Są stosowane rzadko. Metyloksantyny Jest to grupa leków rzadko stosowanych w leczeniu astmy oskrzelowej. Mają one działanie rozkurczające oskrzela i słabe działanie przeciwzapalne. Są rzadko stosowane ze względu na liczne działania niepożądane takie jak bóle głowy, zawroty głowy, biegunki, nudności, bezsenność, pobudzenie. Leki przeciwhistaminowe i glikokortykosteroidy donosowe Leki te stosowane są pomocniczo u pacjentów chorujących na astmę. Leki te nie leczą astmy, a stosowane są w leczeniu nieżytu nosa, który występuje u około 90% pacjentów chorych na astmę. 12 Jak radzić sobie z astmą oskrzelową? 13

8 Immunoterapia alergenowa (odczulanie) Odczulanie jest leczeniem prowadzącym do zmniejszenia wytwarzania przeciwciał IgE skierowanych przeciwko alergenom. Jest postępowaniem modyfikującym przebieg nieżytu nosa i zmniejsza prawdopodobieństwo pojawienia się astmy u pacjentów z alergicznym nieżytem nosa. U chorych na astmę jest metodą leczenia nieżytu nosa, co poprawia kontrolę astmy. Może być stosowana wyłącznie przez doświadczonego lekarza alergologa u wybranych pacjentów z dobrze kontrolowaną astmą. Wymaga zachowania szczególnej ostrożności. Otyłość pogarsza kontrolę astmy. Redukcja masy ciała pozwala na uzyskanie lepszej kontroli choroby. Jednym z ważniejszych elementów kontroli astmy jest unikanie ekspozycji na alergeny wywołujące objawy. Nie zawsze jest to możliwe, szczególnie przy uczuleniu na roztocze, ale warto o tym pamiętać. Astma a ciąża Astma oskrzelowa nie jest przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę. Mamy do dyspozycji leki, które są całkowicie bezpieczne dla mamy i dziecka. Większość pacjentek chorujących na astmę prawie nie ma objawów choroby podczas ciąży. W tym czasie nie należy jednak rezygnować z regularnego przyjmowania leków i okresowej kontroli. Podobnie kobiety karmiące piersią mogą brać leki, które są bezpieczne dla dziecka i zapewniają skuteczną kontrolę choroby. Warto zwrócić się do naszych lekarzy, którzy wyjaśnią wątpliwości i przepiszą bezpieczne leki. Monitorowanie przebiegu astmy Styl życia pacjenta chorego na astmę Astma oskrzelowa jest chorobą, która, jeśli jest dobrze kontrolowana, nie wpływa na jakość życia. Pacjent chory na astmę powinien uprawiać sport, z wysiłkiem o charakterze interwałowym. Do takich sportów należy pływanie, jazda na rowerze, narciarstwo, żeglarstwo, kajakarstwo, nordic walking, alpinizm, marszobiegi. Wielu sportowców wyczynowych choruje na astmę i zdobywa mimo choroby medale olimpijskie. Należy bezwzględnie zaprzestać palenia tytoniu. W tej sprawie warto zwrócić się do lekarza, który pomoże rzucić nałóg. Oprócz tego należy unikać palenia biernego, które jest co najmniej tak samo szkodliwe jak palenie czynne. Celem leczenia astmy jest stan, w którym pacjent nie ma żadnych objawów choroby, praktycznie nie stosuje krótkodziałających betamimetyków, nie budzi się w nocy z powodu duszności lub kaszlu, może prowadzić aktywne życie, a rekreacyjne uprawianie sportu nie powoduje objawów choroby oraz ma zbliżone do prawidłowych parametry wentylacyjne płuc mierzone w badaniu spirometrycznym. Po uzyskaniu pełnej kontroli lekarz zwykle po trzech miesiącach zmniejsza dawki stosowanych leków, tak aby choroba była kontrolowana przy stosowaniu jak najmniejszej liczby leków, w jak najmniejszych dawkach. Jeśli pojawiają się objawy, lekarz zwykle zwiększa dawki leków. Warto nauczyć się obserwowania objawów choroby i reakcji organizmu na leczenie, pozwala to na samokontrolę choroby i na niewielkie modyfikacje leczenia bez kontaktu z lekarzem. Warto przedyskutować ten problem z naszymi lekarzami, którzy wskażą w jakim zakresie pacjent może modyfikować leczenie bez kontroli lekarskiej. 14 Jak radzić sobie z astmą oskrzelową? 15

9 ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza i dym tytoniowy, wysiłek fizyczny u pacjentów z niekontrolowaną chorobą, niektóre leki (m.in. aspiryna lub betablokery), nieprzyjmowanie leków przeciwastmatycznych. Niekiedy zaostrzenia astmy mogą pojawiać się bez widocznej przyczyny. Na zaostrzenie objawów astmy mogą wskazywać następujące objawy: nasilenie objawów astmy (szczególnie kaszlu lub duszności), spadek szczytowego przepływu wydechowego, Nowoczesnym narzędziem do oceny kontroli astmy jest reguła dwóch, prezentowana na końcu niniejszego poradnika. Pozwala ona na przybliżoną ocenę kontroli choroby przez samego pacjenta. Prostym parametrem pozwalającym dodatkowo ocenić poziom kontroli astmy jest miernik szczytowego przepływu wydechowego (Peak-flow meter). Urządzenie to można kupić w wielu aptekach. Pacjent chorujący na astmę może rano i wieczorem (przed przyjęciem leków przeciwastmatycznych) zmierzyć szczytowy przepływ wydechowy dmuchając silnie (tak jak zdmuchuje się świeczki na torcie urodzinowym) do urządzenia. Należy zapisać najwyższy z trzech pomiarów. Jeśli szczytowy przepływ wydechowy zmniejsza się o 20% lub więcej od wartości najlepszej dla pacjenta, może wskazywać to na zaostrzenie astmy. W takiej sytuacji należy zwrócić się do lekarza, który prawdopodobnie zmieni leczenie. pogorszenie tolerancji wysiłku fizycznego, pojawienie się objawów astmy, które dotychczas nie występowały. W razie pojawienia się objawów sugerujących zaostrzenie astmy należy jak najszybciej zwrócić się do lekarza. Pacjenci z ciężką postacią astmy powinni mieć plan postępowania w przypadku zaostrzenia, przygotowany przez lekarza i przedyskutowany z pacjentem. Pacjent chorujący na astmę wymaga przewlekłego przyjmowania leków. Wizyty kontrolne u pacjenta z dobrze kontrolowaną chorobą mogą odbywać się nie częściej niż raz na pół roku. U pacjentów z niestabilną astmą muszą one odbywać się tak często, jak jest to potrzebne, a po uzyskaniu stabilizacji choroby już rzadziej. Dzięki nowoczesnym lekom hospitalizacje z powodu astmy zdarzają się bardzo rzadko. Astma jest chorobą, w której występują zaostrzenia i remisje. Ważnym elementem samokontroli jest rozpoznanie zbliżającego się zaostrzenia. Przyczynami zaostrzeń są najczęściej: infekcja (bakteryjna lub wirusowa), ekspozycja na alergen, 16 Jak radzić sobie z astmą oskrzelową? 17

10 Choroba a aktywność zawodowa Astma oskrzelowa jeśli jest dobrze kontrolowana, a pacjent systematycznie przyjmuje leki nie wpływa na aktywność zawodową Celem leczenia astmy jest uzyskanie takiego stanu zdrowia, który umożliwia normalną aktywność życiową, w tym pracę. Jeśli przyczyną astmy jest alergen występujący w środowisku pracy, zalecana jest zmiana charakteru pracy lub zawodu. Nowoczesne leki przeciwastmatyczne nie wpływają na zdolność pacjenta do pracy ani na prowadzenie samochodu. W razie wątpliwości lekarz wyjaśni ograniczenia związane ze stosowaniem leków. Najczęstsze czynniki wywołujące objawy astmy Pyłki roślin Alergeny zwierząt Pleśnie Zanieczyszczenia powietrza (kurz, pył) Dym tytoniowy Spaliny samochodowe Emocje (strach, płacz, śmiech) Wysiłek fizyczny (szczególnie w zimne dni) Intensywne zapachy (perfumy, detergenty) Infekcje Pogoda (burza, zimne powietrze, wiatr) Czy twoja astma jest dobrze kontrolowana? Reguła DWÓCH Czy używasz leków doraźnych częściej niż DWA razy w tygodniu? Czy budzisz się w nocy z powodu objawów astmy częściej niż DWA razy w miesiącu? Czy potrzebujesz recepty na leki doraźne częściej niż DWA razy w roku? Jeśli odpowiesz twierdząco na co najmniej jedno z tych pytań, powinieneś zwrócić się do lekarza twoja astma może nie być dobrze kontrolowana! Warto wiedzieć: Co jest najważniejsze? Jeśli masz te objawy możesz mieć astmę! Napadowe uczucie braku powietrza Niska tolerancja wysiłku fizycznego Przewlekły kaszel Kaszel podczas wysiłku Świsty podczas oddychania Uczucie ciężaru w klatce piersiowej Częste zapalenia oskrzeli Przeziębienia trwające dłużej niż 10 dni Przeziębienia schodzące na oskrzela Astmy nie wolno ignorować. Leki przeciwastmatyczne należy przyjmować regularnie. Jeśli objawy nasilają się zwróć się po pomoc do lekarza! 18 Jak radzić sobie z astmą oskrzelową? 19

11 W zdrowym ciele zdrowy duch Zachęcamy do umawiania wizyt przez Internet. Wystarczy wejść na stronę Aby umówić wizytę, zadzwoń do ogólnopolskiego Centrum Obsługi Klienta pod numer telefonu * lub i podaj numer abonamentu znajdujący się na karcie. Adresy Centrów Medicover: Gdańsk ul. Beniowskiego 23 Gdynia ul. Obrońców Wybrzeża 12 Katowice ul. Chorzowska 50 Katowice Szopienice ul. Ks. Biskupa Bednorza 2a/6 Kraków ul. Rakowicka 7 Kraków Ruczaj ul. Bobrzyńskiego 37 Lublin ul. Konrada Wallenroda 4c Łódź Piłsudskiego Al. Marszałka Piłsudskiego 3 Łódź Kopernik ul. Krakusa 15/17 Poznań Pl. Andersa 5 Szczecin ul. Narutowicza 13e Warszawa Atrium Al. Jana Pawła II 27 Warszawa Centrum Rehabilitacji ul. Podchorążych 35 Warszawa Domaniewska ul. Domaniewska 37 Warszawa Infl ancka ul. Infl ancka 5 styczeń 2009 Warszawa Ochota ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. 18 Warszawa Okęcie ul. 17- tego Stycznia 39 Warszawa Ursynów ul. Puławska 278 Wrocław Grabiszyńska ul. Grabiszyńska 165 Wrocław Globis ul. Powstańców Śląskich 7a 20 Hot Line Medicover: Wszelkie uwagi prosimy zgłaszać do Działu Obsługi Klienta pod numerem telefonu * *, * opłata za połączenie zgodna z cennikiem Twojego operatora 2008 Medicover. All rights reserved.