Koszty rodzajowe-zespół 4 Maria Chołuj
Pojęcie kosztu wyrażone w pieniądzu, celowe zużycie różnych zasobów rzeczowych, ludzkich i finansowych w związku z określoną działalnością. UOR- uprawdopodobnione zmniejszenie korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia aktywów lub zwiększenia zobowiązań Każdy koszt jest, był lub będzie wydatkiem, ale nie każdy wydatek jest kosztem np. spłata kredytu 2
Rodzaje kosztów Koszty proste: to takie koszty, które są jednorodnej treści ekonomicznej, nie dając się z punktu widzenia danej jednostki gospodarczej rozłożyć na elementy rodzajowo prostsze. Koszty złożone: to koszty składające się z różnych rodzajów zużytych zasobów. Koszty bezpośrednie: to koszty, których pomiar i odniesienie na wyodrębnione działalności i produkty jest możliwy, istotny i opłacalny. Koszty pośrednie: nie posiadają ścisłego związku z efektami pracy i dlatego brak jest możliwości ich zmierzenia i przyporządkowania tym efektom lub nie jest to na tyle opłacalne. Koszty pośrednie dzielą się na koszty wydziałowe i koszty ogólnozakładowe. Koszty wydziałowe: obejmują wszystkie koszty wytwarzania powstające w wydziałach produkcyjnych, a nie zaliczone do kosztów bezpośrednich. Są to koszty maszyn i urządzeń (amortyzacja, naprawy, energia) oraz koszty ogólne wydziału (płace kierownictwa i administracji, utrzymanie budynków, ogrzewanie). 3
Rodzaje kosztów Koszty ogólnozakładowe: są to koszty utrzymania zarządu jednostki gospodarczej oraz komórek ogólnej obsługi. W ich skład wchodzą: - koszty administracyjno gospodarcze (wynagrodzenia zarządu, podróże służbowe, koszty biurowe, koszty finansowe) - koszty ogólnoprodukcyjne (koszty magazynów, biur projektowych, informatyczne). Stanowiące KUP i nie stanowiące -art.23 updf - art.16 updp 4
Rodzaje kosztów Układ rodzajowy-informuje o rodzaju kosztu Układ funkcjonalny- informuje o miejscu powstania kosztu Układ kalkulacyjny- zawiera koszty tworzące cenę wyrobu gotowego Koszty zakupu, produkcji, sprzedaży 5
400-amortyzacja To zużycie środków trwałych i wnip. Wysokość stopy amortyzacji określa ustawa podatku dochodowym w załącznikach. podatnik może zaliczać w koszty odpisy amortyzacyjne w ratach: -miesięcznych; -kwartalnych; -rocznych. Metodę wybieramy tylko raz Podatnicy dokonują wyboru jednej z metod amortyzacji dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji; wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego i nie można jej już zmienić.. 6
Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT) 0 - GRUNTY 1 - BUDYNKI I LOKALE, SPÓŁDZIELCZE WŁASNOŚCIOWE PRAWO DO LOKALU MIESZKLANEGO ORAZ SPÓŁDZIELCZE PRAWO DO LOKALU NIEMIESZKLANEGO 2 - OBIEKTY INŻYNIERII LĄDOWEJ I WODNEJ 3 - KOTŁY I MASZYNY ENERGETYCZNE 4 - MASZYNY, URZĄDZENIA I APARATY OGÓLNEGO ZASTOSOWANIA 5 - SPECJALISTYCZNE MASZYNY, URZĄDZENIA I APARATY 6 - URZĄDZENIA TECHNICZNE 7 - ŚRODKI TRANSPORTU 8 - NARZĘDZIA, PRZYRZĄDY, RUCHOMOŚCI I WYPOSAŻENIE 9 - INWENTARZ ŻYWY 7
Środki trwałe nie podlegające amortyzacji grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów - budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami lub lokale mieszkalne, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy, jeżeli podatnik nie podejmie decyzji o ich amortyzowaniu - dzieła sztuki i eksponaty muzealne - wartość firmy, jeżeli wartość ta nie powstała w skutek nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze: a) kupna, b) przyjęcia do odpłatnego korzystania, a przyjęte składniki majątku, zgodnie z odrębnymi przepisami są zaliczane do składników majątku używającego - składniki majątku, które nie są używane na skutek zaprzestania działalności, w której te składniki były używane, w tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaprzestano tej działalności Należy również pamiętać, że nie można dokonywać odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, które są niesprawne. Jeżeli w trakcie używania środka nastąpiła konieczność wycofania go z eksploatacji np. na jeden pełny miesiąc, w tym miesiącu nie dokonuje się odpisu amortyzacyjnego. 8
Metoda liniowa Metoda liniowa polega na odpisywaniu stałej raty (np. co miesiąc) takiego samego odsetka wartości środka trwałego (np. jeśli okres amortyzacji środka trwałego obejmuje 5 lat, czyli 60 miesięcy, to co miesiąc będzie odpisywana w koszty 1/60 część wartości tego środka trwałego). Można ją stosować do wszystkich środków trwałych Oparta jest na założeniu, że zużycie środka trwałego i utrata jego wartości jest taka sama w każdym okresie. Wzór na stopę roczną a= a% x Wp 100 Plan amortyzacji-wykaz rocznych odpisów ŚT 9
podwyższanie i obniżanie stawek amortyzacyjnych podane w wykazie stawki amortyzacyjne można podwyższać dla budynków i budowli używanych w warunkach: a) pogorszonych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2, b) złych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4 c) dla maszyn, urządzeń i środków transportu używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej - przy zastosowaniu w tym okresie współczynników nie wyższych niż 1,4 d) dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) wydanej na podstawie odrębnych przepisów, zwanej dalej "Klasyfikacją", poddanych szybkiemu postępowi technicznemu - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0. 10
Podwyższenia stawek dla środków trwałych, bądź rezygnacji z ich stosowania, można dokonać począwszy od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego. Można również obniżyć podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla środków trwałych - nie więcej niż o połowę ich wysokości. Obniżenia stawki bądź przyjęcia w poprzedniej wysokości dokonuje się począwszy od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego 11
Metoda degresywna Metoda degresywna to metoda malejących odpisów amortyzacyjnych. Polega na zastosowaniu odpowiedniego współczynnika podwyższającego. W metodzie tej odpisy zmniejszają się aż do momentu zrównania się z odpisem z metody liniowej. Gdyby wartość odpisywanej raty metodą degresywną byłaby mniejsza niż metodą liniową, to dalsze odpisy są naliczane liniowo. Amortyzacja metodą degresywną polega na tym, że na początku miesięczne raty amortyzacji można podwyższać współczynnikiem nie wyższym niż 2,0, a w następnych latach nalicza się je od wartości bieżącej. 12
Metoda degresywna Metoda degresywna może być stosowana do maszyn i urządzeń: zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych oraz środków transportu, z wyjątkiem samochodów osobowych. Przez samochód osobowy rozumieć należy w tym wypadku każdy samochód, który nie posiada homologacji producenta lub importera wymaganej dla samochodów innych niż osobowe oraz którego dopuszczalna ładowność nie przekracza 500 kg. 13
przykłady 1. Podatnik zakupił zespół komputerowy, amortyzowany ze stawką 30%, za cenę 4000zł. Przekazał go do użytkowania w grudniu 2004r. W takim wypadku od stycznia 2005r. nalicza odpisy amortyzacyjne metodą degresywną przy zastosowaniu współczynnika 2,0 a zatem przy stawce amortyzacyjnej 60%: w roku 2005 odpis wyniesie 2400zł = 0,6 x 4000zł; w roku 2006 odpis obliczony metodą degresywną 960zł =i 0,6 x (4000zł - 2400zł) = 0,6 x 1600zł byłby mniejszy niż odpis obliczony metodą liniową równy 1200zł = 0,3 x 4000zł, zatem od 1 stycznia roku 2006 należy stosować metodę liniową. 2 Albo: podatnik zakupił środek trwały za kwotą 10000zł amortyzowany przy zastosowaniu stawki 20% i przekazał go do użytkowania w styczniu roku 2005. W takim wypadku od lutego 2005r. naliczać będzie odpisy amortyzacyjne metodą degresywną przy zastosowaniu współczynnika 2,0: w roku 2005 odpis wyniesie 3666,67zł = 11/12 x 0,4 x 10000zł (roczny wyniósłby 4000zł = 0,4 x 10000zł); w roku 2006 odpis wyniesie 2533,33zł = 0,4 x (10000zł - 3666,67zł); w roku 2007 odpis obliczony metodą degresywną 1520zł = 0,4 x (10000zł - 3666,67zł - 2533,33zł) byłby mniejszy niż odpis obliczony metodą liniową równy 2000zł = 0,2 x 10000zł, zatem od 1 stycznia 2007r. należy stosować metodę liniową. 14
Amortyzacja używanych i ulepszonych środków trwałych - używane - jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy - ulepszone - jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ich ulepszenie stanowiły co najmniej 20% wartości początkowej. Budynki i budowle uznaje się za: - używane - jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy, lub - ulepszone - jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. 15
Metoda odpisów indywidualnych Okres amortyzacji nie może być krótszy niż: dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji: - a) 24 miesiące - gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 000 zł, - b) 36 miesięcy - gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25 000 zł i nie przekracza 50 000 zł, - c) 60 miesięcy - w pozostałych przypadkach - dla środków transportu, w tym samochodów osobowych, o których mowa w art. 23 ust. 3a - 30 miesięcy - dla budynków i budowli - 10 lat, z wyjątkiem budynków wymienionych w poz. 02 i 05 Wykazu stawek amortyzacyjnych, dla których okres ten nie może być krótszy niż 36 miesięcy. Raz przyjęte stawki amortyzacji stosuje się aż do zakończenia amortyzacji. 16
Odpis jednorazowy do 100 000 Euro Rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej i mali podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Odpis nie może przekroczyć w roku podatkowym równowartości kwoty 100 000 euro łącznej wartości odpisów amortyzacyjnych. 17
Amortyzacja WNIP Zgodnie z art.16m updp czas dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wnip nie może być krótszy niż: 12 m-cy (koszty prac rozwojowych) 24 m-ce (licencje na programy komputerowe,emisję programów radiowych i TV, prawa autorskie) 60 m-cy (pozostałe wnip) Odpis od spółdzielczego, własnościowego prawa do lokalu wynosi 2,5 % 18
19
401-zużycie materiałów i energii zużycie materiałów podstawowych i pomocniczych zużycie opakowań zużycie materiałów biurowych zużycie energii elektrycznej i cieplnej zużycie ciepłej i zimnej wody zużycie gazów zużycie pary wodnej 20
Ewidencja zużycia materiałów materiały Zużycie materiałów 1 Zobow. Wob. dostawców a 2 Rozrachunki z tyt.vat b 21
Operacje 1. Rw- wydanie materiałów do zużycia. 2. Fa za prąd, gaz, wodę, zużyte materiały a) netto (koszt) b) vat naliczony c) brutto 22
402-usługi obce transportowe budowlane remontowe składowania łączności (telekomunikacyjne, pocztowe itp.) poligraficzne informatyczne bankowe przeprowadzenie ekspertyz i badań tłumaczenie tekstu pozostałe usługi np. (pranie odzieży, utrzymanie czystości) 23
Ewidencja usług obcych Zobow. Wob.dostawcy Zużycie materiałów 1 a 2 b Rozr. Z tyt. vat 1.Rachunek za materiały przekazane do zużycia. 2. Fa za energię a) netto (koszt) b) vat naliczony 24
403-podatki i opłaty podatek od nieruchomości podatek od środków transportu podatek akcyzowy opłaty skarbowe opłaty sądowe i notarialne opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów roczne opłaty licencyjne uprawniające do wykonywania działalności 25
Ewidencja podatków i opłat Rozrachunki publ.-prawne Podatki i opłaty 1 1. Naliczenie podatków i opłat. 26
404- wynagrodzenia wartości wynagrodzenia brutto wypłacanego w formie pieniężnej wartości świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalent Wynagrodzenie dla pracownika jest przychodem, a dla pracodawcy kosztem. Księguje się je na podstawie listy płac. 27
Ewidencja listy płac Rozrachunki z tyt. Rozrachunki z ZUS wynagrodzeń Wynagrodzenia Rozr.publ.-prawne 2 3 4 1 Pozostałe rozrachunki 5 Rachunek bankowy 6 28
Operacje 1. Lista płac brutto. 2. Ubezpieczenie społeczne pracowników. 3. Ubezpieczenie zdrowotne pracowników. 4. Zaliczka na podatek dochodowy. 5. Inne otrącenia (pożyczki, alimenty). 6. Wypłata wynagrodzeń netto. 29
405-Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia składki z tytułu ubezpieczeń społecznych opłaconych ze środków pracodawcy składki na fundusz pracy składki na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych Odzież ochronna i robocza świadczenia rzeczowe związane z bezpieczeństwem i higieną pracy szkolenie pracowników dopłaty do okresowych biletów za dojazdy pracowników do pracy 30
Rozrachunki z ZUS Ubezpieczenia społ. i inne świadczenia. 1 Ubezpieczenie społeczne pracodawcy (emerytalne, rentowe, wypadkowe), składka na Fundusz Pracy i FGŚP. 31
409- Pozostałe koszty ubezpieczenia majątkowe koszty krajowych i zagranicznych podróży służbowych koszty reklamy koszty wynajęcia kwater lub ryczałtu za noclegi w przypadku czasowego zatrudnienia pracowników poza miejscem stałego zatrudnienia. wypłaty ryczałtów za używanie przez pracowników własnych samochodów dla celów służbowych. 32
Rozrachunki z pracownikami Pozostałe koszty Podróże służbowe pracowników, ryczałty za używanie prywatnych samochodów do celów służbowych. 1 33
Spotkania integracyjne Stanowią KUP jeśli uczestniczą w nich tylko pracownicy (z rodzinami) Jeśli uczestniczą kontrahenci to uznaje się je za koszty reprezentacji i nie jest to KUP. Nie dotyczy to zwyczajowo przyjętej kawy, herbaty, ciasteczek które stanowią KUP. Podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT od faktur zakupu np. catering z wyj.zakupu usług noclegowych i gastronomicznych (Vat jest kosztem). można odliczyć vat od usługi integracyjnej ujętej całościowo, bez rozbijania na elementy składowe. Impreza integracyjna nie podlega opodatkowaniu VATem należnym. Koszt księguje się na koncie 405. 34
35