Z definicji tej wynika, że aby możliwe było dokonywanie odpisów amortyzacyjnych, konieczne jest spełnienie następujących warunków:

Transkrypt

1 Środki trwałe Co to są środki trwałe Pojęcie środków trwałych funkcjonuje zarówno w prawie podatkowym jak i bilansowym. W polskim ustawodawstwie można wyróżnić trzy akty prawne normujące istotę środków trwałych. Są to: 1. ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości, 2. ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, 3. ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z przepisami ustawy o PIT, środkami trwałymi są stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania: 1. budowle, 2. budynki oraz lokale będące odrębną własnością, 3. maszyny, urządzenia, środki transportu oraz inne przedmioty. Ponadto przewidywany okres ich używania powinien być dłuższym niż rok. Muszą być także wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1 ustawy o PIT. Z definicji tej wynika, że aby możliwe było dokonywanie odpisów amortyzacyjnych, konieczne jest spełnienie następujących warunków: 1. wartość składnika majątku przekracza zł, 2. składnik majątku musi być własnością dokonującego amortyzacji, 3. składnik majątku musi być nabyty lub wytworzony we własnym zakresie, 4. składnik majątku musi być kompletny i zdatny do użytku, ale w takim znaczeniu, w jakim będzie spełniał określoną funkcję w prowadzonej przez podatnika działalności. Wartości niematerialne i prawne W myśl art. 22b ust. 1 ustawy o PIT, wartościami niematerialnymi i prawnymi podlegającymi amortyzacji są nabyte i nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania: 1. spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu mieszkalnego, 2. spółdzielcze prawa do lokalu użytkowego, 3. prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, 4. autorskie lub pokrewne prawa majątkowe, 5. licencje, 6. prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych, wzorów zdobniczych, 7. wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how), o ile przewidywany okres ich używania jest dłuższy niż rok, a równocześnie są wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy licencyjnej (sub-licencyjnej), umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze / 5

2 Ponadto art. 22b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje, że wartościami niematerialnymi i prawnymi podlegającymi amortyzacji jest również i to niezależnie od przewidywanego okresu ich używania wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w wyniku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze: 1. kupna, 2. przyjęcia do odpłatnego korzystania, a odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z przepisami rozdziału 4a ustawy o PIT, dokonuje korzystający. Jak ustalić wartość początkową środków trwałych? Podatnik, aby mógł dokonywać odpisów amortyzacyjnych musi prowadzić ewidencję środków trwałych. W zależności od formy prowadzenia rachunkowości przez przedsiębiorcę można wyróżnić dwie ewidencje: 1. księgi rachunkowe, 2. podatkową księga przychodów i rozchodów. W ewidencjach nie należy ujmować środków o wartości nieprzekraczającej zł, a także budynków mieszkalnych, lokali mieszkalnych i własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego, których wartość początkowa jest ustalana w sposób uproszczony. Przyjęty do używania środek trwały należy wycenić, tj. ustalić jego wartość początkową stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych. Zdecydowana większość środków trwałych jest wyceniana w myśl prawa bilansowego i podatkowego stanowiącego, że wartość początkowa środków trwałych jest ustalana w: 1. cenie nabycia dla środków trwałych zakupionych w kraju i za granicą, 2. koszcie wytworzenia dla wytworzonych we własnym zakresie, 3. wartości rynkowej dla darowizny, chyba że z umowy wynika cena niższa niż wartość rynkowa, 4. wartości wynikającej z wyceny nie wyższej niż cena rynkowa dla środków trwałych otrzymanych w formie aportu, a także dla darowizny, jeżeli cena rynkowa nie jest możliwa do ustalenia lub jest nieadekwatna (zawyżona) w stosunku do rzeczywistej wartości środka trwałego. Ustalenie wartości początkowej powinno nastąpić nie później niż w miesiącu przyjęcia środka trwałego do używania. Raz ustalona wartość początkowa może być zmieniona tylko na skutek ulepszenia środka trwałego, a także w razie uprzedniego ustalenia wartości początkowej niezgodnie z przepisami oraz w przypadku przeprowadzenia aktualizacji wyceny środków trwałych. Amortyzacja środków trwałych Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o podatku dochodowym od osób fizycznych przedstawia także istotę amortyzacji. Amortyzacja na gruncie prawa podatkowego oznacza rozłożenie w czasie kosztów związanych z wprowadzeniem do jednostki określonych składników majątku. Pozwala zaliczyć do kosztów elementy majątku, będące kosztem uzyskania przychodu, co w konsekwencji obniży dochód i tym samym wymiar płaconego podatku dochodowego. Zasady prowadzenia amortyzacji podatkowej są jednolite dla osób fizycznych i prawnych, a istniejące różnice nie mają charakteru fundamentalnego. Ustawodawca wprowadził szereg obowiązków prawnych, których niedopełnienie powoduje niemożliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych, co wywołuje poważne skutki podatkowe, mogące mieć ogromne znaczenie dla danej jednostki, stąd znajomość prawidłowych zasad amortyzacji podatkowej należy do podstawowych elementów prowadzenia działalności. Zarówno ustawa o PIT, jak i ustawa o CIT przewiduje, że odpisów amortyzacyjnych dokonuje się, gdy wartość początkowa środka trwałego w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 3500 zł. Niemniej w przypadku, gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 3500 zł, podatnik nie musi zaliczać składnika majątkowego do środków trwałych. Jeśli uzna to za uzasadnione, może jednak podjąć również przeciwną decyzję i wykazać taki / 5

3 składnik majątku w ewidencji środków trwałych. Amortyzacji podlegają również, niezależnie od przewidywanego okresu używania: 1. przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych, zwane dalej inwestycjami w obcych środkach trwałych, 2. budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie, 3. składniki majątku niestanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy określonej w art. 23a pkt 1 ustawy o PIT zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami tych składników jeżeli zgodnie z przepisami rozdziału 4a ustawy o PIT odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający, 4. tabor transportu morskiego w budowie sklasyfikowany w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) w grupie statki o symbolu 35.11, zaliczony do branży Systematycznego Wykazu. Amortyzację należy rozpocząć od miesiąca następującego po miesiącu, w którym dany środek został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a zakończyć w momencie zrównania wartości dokonanych odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową tego środka. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy składnik majątku ulegnie likwidacji, zbyciu lub stwierdzi się jego niedobór. Wówczas ostatniego odpisu należy dokonać w miesiącu wystąpienia jednego z powyższych zdarzeń. Rodzaje amortyzacji środków trwałych Swoboda wyboru metod amortyzacji oraz stawek amortyzacyjnych dopuszczalna przez prawo bilansowe w praktyce ograniczona jest przez system podatkowy. Przepisy podatkowe wyznaczają obligatoryjne metody amortyzacji oraz narzucają wysokość stawek amortyzacyjnych, ograniczając tym samym okres i intensywność amortyzowania obiektów majątku trwałego. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się na podstawie planu amortyzacji sporządzonego z zastosowaniem stawek przewidzianych w wykazach. Możliwe są następujące metody amortyzowania środków trwałych: 1. liniowa, 2. degresywna, 3. stawki indywidualne. Metoda amortyzacji liniowa Metoda liniowa polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych w ustalanych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z zastosowaniem rocznej stawki określonej w wykazie stawek amortyzacyjnych. Wartość ustalonego rocznego odpisu jest kwotą stałą przez cały okres amortyzacji. Istnieje także możliwość podwyższenia stawki w przypadku używania danego środka w złych warunkach lub bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych. Stawkę amortyzacji mnoży się wówczas przez zawarty w wykazie stawek współczynnik. Podatnik może również zastosować stawki indywidualne pod warunkiem wprowadzenia danego środka trwałego po raz pierwszy do ewidencji oraz zaliczenie go do grupy środków używanych lub ulepszonych. Wyjątkiem są inwestycje w obcych środkach trwałych, które nie muszą być ulepszone lub używane. Metoda amortyzacji degresywna Degresywna metoda amortyzacji charakteryzuje się wysokimi kwotami rocznej amortyzacji w pierwszych latach użytkowania samochodu oraz krótszym niż w przypadku metody liniowej okresem dokonywania odpisów. Metoda degresywna jest przewidziana dotyczy tylko amortyzacji pojazdów innych niż samochody osobowe. Degresywna metoda amortyzacji polega na tym, że odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w pierwszym roku używania samochodu przy zastosowaniu stawki podanej w Wykazie Stawek Amortyzacyjnych podwyższonej o / 5

4 współczynnik nie wyższy niż 2,0, a w następnych latach podatkowych - od jego wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne i ustalonej na początek kolejnych lat używania tego pojazdu. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych według metody liniowej (art. 22k ust. 1 updof i art. 16k ust. 1 updop). Amortyzacja jednorazowa Jednorazowa amortyzacja to pomoc de minimis udzielana małym podatnikom i nowym przedsiębiorcom. Jej limit w 2011 r. wynosi 50 tys. euro. Art. 22k ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że podatnicy w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej oraz mali podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grup 3 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (z wyłączeniem aut osobowych). Odpisów dokonuje się w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej równowartości kwoty 50 tys. euro. Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT) Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT) jest to usystematyzowany zbiór obiektów majątku trwałego, którego celem jest m.in. ustalanie stawek odpisów amortyzacyjnych. Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT) została wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2010 r. Biorąc pod uwagę zasady podziału obiektów w KŚT, można wyróżnić następującą strukturę symboli: grupa symbol jednocyfrowy (np. 1), podgrupa symbol dwucyfrowy (np. 12), rodzaj symbol trzycyfrowy (123). Na pierwszych szczeblu podziału wyodrębnia się 10 grup środków trwałych: 1. Grupa 0 Grunty, 2. Grupa 1 Budynki i lokale, spółdzielcze prawo do lokalu niemieszkalnego, 3. Grupa 2 Obiekty inżynierii lądowej i wodnej, 4. Grupa 3 Kotły i maszyny energetyczne, 5. Grupa 4 Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, 6. Grupa 5 Specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty, 7. Grupa 6 Urządzenia techniczne, 8. Grupa 7 Środki transportu, 9. Grupa 8 Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, 10. Grupa 9 Inwentarz żywy. Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych znajduje się w załączniku do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Rzadko ulega zmianom. Ostatnie zmiany wprowadzono 1 stycznia 2003 r. W chwili obecnej brak jest ustaw nowelizujących wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych. Wykaz zawiera podstawowe stawki amortyzacji, stosowane w różnych metodach amortyzacji. Inwestycje w środkach trwałych Prawidłowa klasyfikacja i ewidencja wydatków ponoszonych na ulepszenie środków trwałych często sprawia księgowym spore trudności. Z praktyki wynika, że dzieje się tak, ponieważ zasady tej klasyfikacji uregulowano różnie w wielu przepisach prawnych. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ulepszenie ma miejsce w przypadku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji środka trwałego. Wydatki ponoszone na te cele powoduję wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, / 5

5 Powered by TCPDF ( Data: mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji. Jak dokonywać odpisów amortyzacyjnych ulepszonych środków trwałych? W wyniku ulepszenia własnego środka trwałego następuje podwyższenie wartości początkowej, która staje się nową podstawą ustalania odpisów amortyzacyjnych. Kwota amortyzacji za dany okres sprawozdawczy ulega zmianie bez względu na to, czy ulepszenie powoduje przedłużenie okresu użytkowania danego środka trwałego, czy też nie. Zawieszenie działalności gospodarczej wstrzymuje amortyzację Ustawodawca, umożliwiając podatnikom zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej, zakłada, że w czasie takiego zawieszenia należące do nich środki trwałe z reguły nie będą wykorzystywane, dlatego nie mogą być też amortyzowane. Jednakże podatnik będzie miał prawo, m.in. do wykonywania wszelkich czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródeł przychodów. Jeżeli określony środek trwały służyłby wyłącznie do czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródeł przychodów, wówczas mógłby być amortyzowany. W przypadku jednak niewykorzystywania środków trwałych w okresie zawieszenia składniki te nie będą podlegać amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano zawieszenia działalności gospodarczej. Wycofanie i sprzedaż środka trwałego W myśl przepisów podatkowych odpłatne zbycie środka trwałego, innego niż nieruchomość lub prawo majątkowe, jest źródłem przychodu podlegającym opodatkowaniu, jeżeli jego sprzedaż nastąpiła przed upływem pół roku od chwili jego kupna. Termin ten liczony jest od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. Należy zwrócić uwagę, że w przypadku sprzedaży nieruchomości lub prawa majątkowego przychód powstanie, jeśli sprzedaż nastąpi przed upływem pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie lub wybudowanie. Inaczej ustawodawca ustosunkowuje się do środków trwałych uprzednio wycofanych z działalności gospodarczej. Przychód powstaje, jeżeli pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności a dniem jego odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat. W konsekwencji po upływie tego okresu dochód ze sprzedaży będzie wolny od podatku dochodowego.. Copyright Wszystkie prawa zastrzeżone Web INnovative Software Sp. z o.o., Bolesława Krzywoustego 105/ Wrocław, biuro@wfirma.pl KRS , NIP , Kapitał zł / 5