Seminarium cz.i
Prawidłowa klatka piersiowa symetryczna budowa kąt między łukami żebrowymi w miejscu wyrostka mieczykowatego wynosi 90⁰ przestrzenie międzyżebrowe w górnych częściach klatki piersiowej są niewidoczne, uwidaczniają się w częściach dolnych łopatki przylegają ściśle do klatki piersiowej wyrostek mieczykowaty odchodzi od trzonu mostka stanowiąc jego przedłużenie ku dołowi
Typy zniekształconej klatki piersiowej Beczkowata, rozedmowa Płaska, asteniczna Gruszkowata Szewska, lejkowata Kurza, krzywicza
Klatka piersiowa beczkowata krótka, szeroka ustawiona wdechowo żebra przebiegają poziomo powiększony wymiar przednio-tylny kąt między łukami żebrowymi (nadbrzuszny) większy od prostego mostek, obojczyki i łopatki ustawione wysoko dołki nadobojczykowe często są uwypuklone rozszerzalność klatki piersiowej bardzo nieznaczna np. w rozedmie płuc
Klatka piersiowa płaska długa, wąska i płaska zapadnięte dołki nad- i podobojczykowe słabo rozwinięte mięsnie międzyżebrowe i mięśnie ramion odstające łopatki prosty kąt między łukami żebrowymi ruchome żebro dziesiąte u osób o budowie astenicznej u osób wyniszczonych np.w gruźlicy płuc
Klatka piersiowa szewska, lejkowata Klatka piersiowa gruszkowata w dolnej części wgłobienie, może być zmianą wrodzoną lub na skutek zmian krzywiczych zwykle bezobjawowa jeśli wgłobienie mostka jest głębokie mogą pojawić się zaburzenia czynności serca (np. częstoskurcz) i płuc rozszerzenie górnej części klatki piersiowej zwężenie dolnej części klatki piersiowej
Klatka piersiowa kurza (piersiowo-krzywicza) grzebieniowate wypuklenie mostka (mostek sterczy wybitnie ku przodowi, wymiar strzałkowy zwiększony, podobna do klatki ptasiej) zwykle pochodzenia krzywiczego często krzywicze zgrubienia na granicy żeber i chrząstek żebrowych (różaniec krzywiczy) często wciągnięcie klatki piersiowej w miejscu przyczepu części żebrowych przepony (bruzda Harrisona)
Zmiany w klatce piersiowej zależne od skrzywienia kręgosłupa Skrzywienie kręgosłupa ku tyłowi (kyphosis) w następstwie krzywicy, osteomalacji, gruźlicy kręgosłupa (garb) Skrzywienie kręgosłupa w bok (scoliosis) w następstwie zapalenia rogów przednich rdzenia, u osób zdrowych Skrzywienie kręgosłupa ku przodowi (lordosis ) w ciąży, guzach jamy brzusznej
skolioza nadmierna lordoza lędźwiowa kyfoza piersiowa
Oglądanie narządu oddechowego Symetria ruchów oddechowych Skóra (kolor, zmiany) Ruchy nozdrzy Ilość oddechów na minutę Regularność oddechu Problemy z wdychaniem i wydychaniem Ocena przestrzeni międzyżebrowych Obserwacja, czy rozchylanie klatki piersiowej na wdechu występuje symetrycznie
Oddychanie Tor oddechowy piersiowy (głównie udział mm. międzyżebrowych) charakterystyczny dla kobiet Tor oddychania brzuszny (główny udział przepony) charakterystyczny dla mężczyzn Prawidłowa liczba oddechów 12-18 na minutę Prawidłowy wdech jest nieznacznie krótszy niż wydech ( w stosunku 4 : 5)
Oddech prawidłowy regularny równomiernie głęboki wykonywany bez wysiłku wykonywany przez nos bez szmerów bez zapachu (zapachy po spożyciu pokarmów lub używek) z równomiernym unoszeniem i opadaniem boków klatki piersiowej z unoszeniem klatki piersiowej podczas wdechu.
W warunkach patologicznych można obserwować zmiany w oddychaniu, takie jak: Oddech zwolniony (bradypnoe) - wywołany jest wzrostem ciśnienia śródczaszkowego, polekowym zahamowaniem ośrodkowych ośrodków oddychania Oddech przyspieszony (tachypnoe) - występuje np. w restrykcyjnych chorobach płuc, w gorączce Bezdech (apnoe) > 10 sek. bez ruchów oddechowych Ruchy dziwaczne (paradoksalne) przepony zapadanie się nadbrzusza we wdechu i uwypuklanie się w wydechu (przyczyna np. porażenie nerwu przeponowego) Wdechowe zapadanie się klatki piersiowej w dolnej części, czyli wdechowe zapadanie się międzyżebrzy, kiedy płuco nie nadąża za rozszerzeniem się klatki piersiowej, najczęściej w napadzie astmy oskrzelowej, w rozedmie płuc i w ostrym zapaleniu oskrzelików
Oddech Kussmaula pogłębienie oddechów (hyperpnoe) zwiększenie liczby oddechów (tachypnoe) występuje w śpiączce cukrzycowej, mocznicy, kwasicy metabolicznej spowodowany pobudzeniem ośrodka oddechowego przez nadmiar jonów wodorowych
oddychanie nieregularne Oddech Cheyne a - Stokesa po przerwie w oddychaniu (apnoe) trwającej ok. 15sek. występują najpierw oddechy wolne i płytkie następnie coraz częstsze i głębsze gdy głębokość i częstość oddechów osiągnie najwyższy stopnień, oddech znowu staje się płytszy i rzadszy, aż wreszcie ponownie nastąpi bezdech jest wyrazem zaburzeń czynność ośrodka oddechowego w rdzeniu przedłużonym w czasie przerwy w oddychaniu gromadzi się CO2 we krwi i pobudza ośrodek oddechowy u chorych z niewydolnością serca, z przewlekłą chorobą nerek, guzach mózgu, ciężkich zatruciach
Oddech Biota okresowy szybki i płytki oddech przerywany pauzą trwającą 10-30sek występuje w zapaleniu opon mózgowych, wylewach krwawych do mózgu
Obmacywanie klatki piersiowej Badanie palpacyjne klatki piersiowej stosuje się wraz z metodą oglądania do: Oceny ruchów klatki piersiowej Badania drżenia głosowego Badania tarcia opłucnej
Obmacywanie klatki piersiowej c.d. Ocena ruchów klatki piersiowej Najważniejsze jest badanie ruchów klatki piersiowej od tyłu. Umożliwia ono ocenę rozszerzalności dolnych płatów płucnych. Technika badania Dłonie układa się na klatce piersiowej, tak aby kciuki stykały się na kręgosłupie nieco poniżej dolnych kątów łopatek, a pozostałe części dłoni przylegają do klatki piersiowej w symetrycznych miejscach po obu stronach. Między kciukami, a palcami wskazującymi wytwarza się kąt, który obejmuje środkową i boczną część łopatki. Badany oddycha głęboko. Obserwuje się zależne od ruchów klatki piersiowej przesuwanie się kciuków, jednocześnie dłonie wyczuwają zakres i symetrię ruchów oddechowych. Ruchy oddechowe są zmienione i niesymetryczne w chorobach opłucnej lub płuc.
Obmacywanie klatki piersiowej c.d. Badanie drżenia głosowego Drżenie głosowe są to wibracje i drgania powstające podczas mówienia przewodzone przez układ oskrzelowo-płucny na powierzchnię klatki piersiowej. Technika badania Prosi się chorego o mówienie wielokrotne tego samego wyrazu np. liczby 44. W tym czasie obmacuje się kolejno symetryczne miejsca po obu stronach klatki piersiowej. Przewodzenie głosu na powierzchnię klatki piersiowej można ocenić także metodą osłuchiwania.
Obmacywanie klatki piersiowej c.d. Badanie drżenia głosowego c.d. W przypadku powstania zmian patologicznych na drodze przewodzenia głosu może dojść do:» wzmożenia drżenia głosowego - w stanach zmniejszonej powietrzności płuc przy zachowanej drożności oskrzela np. naciek zapalny, duży naciek nowotworowy, W pobliżu dużych oskrzeli wzmożenie drżenia głosowego jest fizjologiczne» osłabienia lub zniesienia drżenia głosowego - spowodowane jest upośledzeniem drożności oskrzela z następową następowa niedodmą ( np. guz, ciało obce). Również wskutek izolacji przez: płyn w jamie opłucnej, odmę opłucnową, zrosty opłucnej, grubą warstwę tkanki tłuszczowej.
Obmacywanie klatki piersiowej c.d. Badanie tarcia opłucnej Tarcie opłucnej powstaje w sytuacji, gdy na obu blaszkach opłucnej w toku zapalenia powstają złogi włóknika. Ocierające blaszki płucnej wywierają drgania i wibracje. Technika badania Badanie odbywa się poprzez przyłożenia wewnętrznej strony dłoni do badanego miejsca. Objaw oceny jest zwykle na szczycie wdechu.
Topografia klatki piersiowej W pionie objawy umiejscawia się wg następujących linii topograficznych linia mostkowa środkowa przebiegająca od wcięcia w górnej krawędzi rękojeści mostka do szczytu wyrostka mieczykowatego linie mostkowe biegnące wzdłuż prawej i lewej krawędzi mostka linie środkowo- obojczykowe przebiegające od środka obojczyka w dół linie przymostkowe znajdujące się w połowie odległości pomiędzy linią mostkową a środkowo-obojczykową linie pachowe przednie stanowiące przedłużenie przedniego fałdu pachowego linie pachowe tylne przebiegające wzdłuż tylnego fałdu pachy linie łopatkowe przebiegające przez szczyt łopatek linia kręgosłupowa środkowa przechodząca wzdłuż wyrostków kolczystych kręgów piersiowych linie przykręgosłupowe znajdujące się w połowie odległości pomiędzy liniami łopatkowymi a linią kręgosłupową
Topografia klatki piersiowej c.d. Na powierzchni klatki piersiowej wyróżnia się wiele okolic topograficznych np. okolice nadobojczykowe ponad obojczykiem okolice podobojczykowe pod obojczykiem okolice sutkowe w okolicy sutków okolice pachowe w obrębie pach okolice nadgrzebieniowe ponad grzebieniami łopatek okolice międzyłopatkowe między przyśrodkowymi krawędziami łopatek okolice podłopatkowe poniżej łopatek
Topografia klatki piersiowej c.d. Miejsca orientacyjne na klatce piersiowej kąt Ludwiga (angulus Ludovici) miejsce przyczepu chrząstki drugiego żebra do mostka wyrostek kolczysty C7 kąt łopatki odpowiadający w rzucie na kręgosłup Th7
Opukiwanie płuc Za pomocą opukiwania określić można, czy tkanki w zasięgu opukiwania są wypełnione powietrzem, płynem, czy mają spoisty charakter. Dotyczy to warstwy 5-7 cm w głąb od miejsca opukiwania. Technika badania Środkowy palec lewej dłoni w pozycji maksymalnie wyprostowanej przyciska się silnie do powierzchni klatki piersiowej. Czubkiem prawego środkowego palca, częściowo zgiętego, uderza się w środkowy paliczek lewej dłoni, uprzednio przyłożony do powierzchni klatki piersiowej. Przy uderzeniu ruchy wykonuje się jedynie w stawie nadgarstkowym. W każdym miejscu opukiwania uderza się dla porównania podwójnie uderzenie wywołuje zjawisko akustyczne zwane w medycynie odgłosem opukowym
Opukiwanie płuc c.d. Dwa rodzaje opukiwania klatki piersiowej: opukiwanie orientacyjne - ma na celu porównawcze ustalenie charakteru odgłosu opukowego w typowych symetrycznych punktach klatki piersiowej opukiwanie szczegółowe (topograficzne) - ma za zadanie określić granice płuc oraz ruchomość granic płuc, opukuje się kolejno od góry do dołu wszystkie międzyżebrza w linii przymostkowej, środkowo-obojczykowej, pachowej środkowej, oraz od tyłu w okolicy nadgrzebieniowej, międzyłopatkowej i podłopatkowej,
Opukiwanie płuc c.d. Za pomocą opukiwania uzyskuje się różne rodzaje odgłosu opukowego, różniące się wysokością, nasileniem i czasem trwania: stłumiony cichy, krótki, wysoki modelowo można uzyskać go nad wątroba jawny - głośny, niski, długi modelowo można uzyskać go nad zdrowym płucem bębenkowy - głośny, o innej barwie tonu opukowego, dłuższy modelowo można uzyskać go nad bańka gazową żołądka
Opukiwanie płuc c.d. Opukiwanie porównawcze płuc - porównywanie odgłosu opukowego w symetrycznych punktach klatki piersiowej. Kolejność: Środkowa część II międzyżebrza (po stronie lewej i prawej) IV m.ż. na zewnątrz od linii środkowoobojczykowej VI m.ż. w linii pachowej środkowej Środek okolic nadgrzebieniowych Połowa okolicy międzyłopatkowej 2 palce poniżej dolnych kątów łopatek w linii łopatkowej
Opukiwanie płuc c.d. Opukiwanie szczegółowe płuc Górne granice płuc: Szczyty płuc znajdują się od przodu w dołkach nadobojczykowych; od tyłu w okolicach nadgrzebieniowych Przyśrodkowa granica szczytu płuca: od mostkowego końca obojczyka ku górze i na zewnątrz do wysokości 3 5 cm ponad obojczyk, przechodzi na tylną ścianę biegnąc łukowato od wyrostka ościstego VII kręgu szyjnego Boczna granica szczytu płuca: 6 cm ku środkowi od wyrostka barkowego, biegnie łukowato do pachy Miedzy granicą przyśrodkową i boczną szczytu płuca znajduje się przestrzeń wynosząca w najwęższym miejscu 6cm = pole szczytowe Kroniga
Opukiwanie płuc c.d. Dolne granice płuc Linia mostkowa Linia środk.-oboj. Linia pachowa śr. Linia łopatkowa Linia przykręgosł. Płuco prawe VI ż. VI ż. VIII ż. X ż. Th X Płuco lewe - IV ż. VIII ż. X ż. Th XI
Opukiwanie płuc c.d. Obniżenie dolnych granic płuc stwierdza się w: rozedmie płuc (w prowadzącej do niej dychawicy oskrzelowej) obrzęku płuc u asteników Wysoko ustawione dolne granice płuc mogą być w: przypadku bębnicy, płynu w jamie brzusznej, guza wątroby przypadku zmian w opłucnej t.j. wysięki, zrosty, nowotwory porażeniu nerwu przeponowego zmianach włóknistych płuc.
Opukiwanie płuc c.d. Ruchomość granic płucnych oznacza się opukując podczas najgłębszego wdechu i najgłębszego wydechu ruchomość należy określić wzdłuż linii orientacyjnych (środkowo-obojczykowych, pachowych środkowych, łopatkowych) w czasie wdechu odgłos opukowy stłumiony na granicy płuca ulega przejaśnieniu, które przesuwa się ku dołowi, w czasie zaś najgłębszego wydechu stłumienie przesuwa się ponownie nieco powyżej poprzednio oznaczonej granicy płuca w warunkach fizjologicznych obniżenie dolnej granicy płuc w czasie wdechu wynosi 4cm, podwyższenie w czasie wydechu 4cm, całkowite przemieszczenie 8cm zmniejszenie ruchomości granic płuc, przyczyny: choroby uniemożliwiające głębokie oddychanie (ściany klatki piersiowej, płuc, narządów jamy brzusznej), porażenie przepony
Zmiana odgłosu opukowego Odgłos opukowy stłumiony 1. gdy płuco stało się bezpowietrzne z powodu: nacieku spowodowanego np. przez zapalenie płuc, gruźlicę, zawał płuca, ropień, nowotwór. niedodmy (atelectasis), czyli zapadania się pęcherzyków płucnych bezpowietrznych pod wpływem ucisku np. płynu wysiękowego. 2. w przypadku znacznego utrudnienia przewodzenia drgań ściany klatki piersiowej, miąższu płucnego i powietrza w płucach wysiękowe zapalenie opłucnej (płynu musi być przynajmniej 100ml) znaczne zrosty lub zgrubienia opłucnej nowotwory opłucnej odma opłucnowa zastawkowa
Zmiana odgłosu opukowego c.d. Odgłos opukowy bębenkowy w warunkach patologicznych wysłuchujemy: nad dużymi przestrzeniami zawierającymi powietrze, np. nad jamami płuc, w przypadku odmy opłucnowej (musi być jednak otwarta bo inaczej będzie odgłos jawny i niski) w zagęszczeniu tkanki płucnej umożliwiającej opukiwanie oskrzeli zawierających powietrze, czyli w: zapaleniu płuc, niedodmie, obrzęku płuc w otoczeniu rozległych nacieków płuca lub wysięków opłucnowych, np. powyżej wysięku opłucnowego lub zmian naciekowych w zapaleniu płuc w rozedmie płuc
Zmiana odgłosu opukowego c.d. Odgłos opukowy metaliczny charakteryzuje się dźwiękiem metalicznym polega na wystąpieniu wysokich tonów i na powolnym ich ustępowaniu powstaje nad dużymi jamami, których ściany są gładkie (jama wielkości przynajmniej orzecha włoskiego lub nad odmą opłucnową)
Objawy opukowe przy wysięku opłucnowym Wysięk opłucnowy może być wolny (ruchomy przy zmianie pozycji ciała) lub otorbiony (otoczony przez zrosty) wywołuje stłumienie, dopiero gdy osiągnie 2 cm wysokości. tj. gdy wynosi ok. 100ml lewostronny znosi tzw. przestrzeń półksiężycowatątraubego, która jest zawarta między obszarem stłumienia wątroby i śledziony a łukiem żebrowym i nad którą normalnie stwierdzamy odgłos opukowy bębenkowy wolny wysięk układa się w swej górnej granicy w postaci linii łukowatej (linia Damoiseau-Ellisa), od kręgosłupa wznosi się stopniowo w kierunku łopatki; najwyższy poziom osiąga w linii łopatkowej lub pachowej, następnie obniża się ku przodowi w większych wysiękach znajdujemy stłumienie odgłosu opukowego po stronie przeciwnej kręgosłupa, w tzw. trójkącie Grocco-Rauchfussa (zależne od przesunięcia śródpiersia) nad wysiękiem można stwierdzić odgłos opukowy mniej stłumiony, obejmujący obszar trójkąta o szczycie skierowanym ku dołowi (trójkąt Garlanda)
Objawy opukowe przy wysięku opłucnowym c.d. Odgłos opukowy bębenkowy Trójkąt Garlanda Linia Damoiseau -Ellisa Odgłos opukowy stłumiony Trójkąt Grocco- Rauchfussa
Osłuchiwanie płuc Określenie charakteru szmerów oddechowych Stwierdzenie obecności lub braku szmerów dodatkowych Badanie przewodzenia głosu i szeptu
Osłuchiwanie płuc c.d. Osłuchiwanie: Porównawcze ( w tych samych miejscach obydwu połów klatki piersiowej) Szczegółowe (kolejnych części płuc lub znalezionych już badaniem porównawczym zmian)
Osłuchiwanie płuc c.d. Szmery oddechowe podstawowe: Szmer oddechowy pęcherzykowy (podobny do dźwięku wypowiadania litery f przy zwężonych ustach) Szmer oddechowy oskrzelowy (podobny do dźwięku przy wdychaniu i wydychaniu powietrza z ustawieniem ust jak do litery h )
Osłuchiwanie płuc c.d. Szmer oddechowy pęcherzykowy: powstaje w związku z rozszerzaniem się i wypełnianiem powietrzem prawidłowych pęcherzyków płucnych i jest wywołany wdechowym rozszerzaniem się płuca dobrze słyszalny podczas wdechu podobny do miękko szeptem wypowiedzianej głoski F podczas wydechu znacznie krótszy (1/5 części wdechu)
Osłuchiwanie płuc c.d. Szmer pęcherzykowy zaostrzony zbliżony do szeptem wymawianej głoski f, lecz znacznie silniejszy powstaje w wyniku zwężenia światła oskrzeli wskutek obrzęku ich błony śluzowej (np. w nieżycie oskrzeli) powstaje przy ucisku z zewnątrz na oskrzela (np. w sąsiedztwie nowotworów)
Osłuchiwanie płuc c.d. Szmer pęcherzykowy osłabiony powstaje w wyniku: obecności przeszkody w oskrzelach zmniejszenia ruchomości oddechowej przy drożnych oskrzelach, gdy inny czynnik mechaniczny przeszkadza należytemu rozszerzeniu pęcherzyków płucnych (np. zrosty opłucnowe) odsunięcia płuca od ściany klatki piersiowej (np. w wysięku opłucnowym, odmie opłucnej, nowotworach opłucnej) Szmer pęcherzykowy zniesiony znaczne zwężenie oskrzeli, np. nowotwór, ciało obce, gęsty śluz
Osłuchiwanie płuc c.d. Szmer pęcherzykowy szorstki nierówny, nieczysty osłabiony, niewyraźny powstaje w następstwie zwężenia oskrzeli przez proces zapalny (nieżyt oskrzeli) Szmer pęcherzykowy przerywany wdech nieciągły, przerywany wywołany oporem, jaki napotyka wdychane powietrze w następstwie obrzęku błony śluzowej lub z powodu wydzieliny oskrzelowej ( w nieżycie oskrzeli)
Osłuchiwanie płuc c.d. Szmer pęcherzykowy z wydłużonym wydechem w warunkach fizjologicznych dość często nad prawym szczytem (bliskie sąsiedztwo wielkich oskrzeli i budową prawego górnego oskrzela, które jest szersze i przebiega bardziej poziomo) w zapaleniu oskrzeli, astmie oskrzelowej (obrzęk błony śluzowej oskrzeli)
Osłuchiwanie płuc c.d. Szmer oddechowy oskrzelowy Wydech trwa dłużej niż wdech i jest silnie zaznaczony fizjologicznie występuje nad tchawicą i dużymi oskrzelami, w górnej części mostka oraz między łopatkami na wysokości III kręgu piersiowego, zwłaszcza po stronie prawej (w wyniku przewodzenia szmerów oddechowych powstałych w górnych drogach oddechowych na powierzchnię klatki piersiowej)
Osłuchiwanie płuc c.d. Szmer oddechowy oskrzelowy patologiczny nad ogniskiem bezpowietrznej tkanki płuca, gdy oskrzele doprowadzające jest drożne (z powodu nacieku lub ucisku z zewnątrz, np. w zapaleniu płuc, gruźlicy, nowotworach) lepsze przewodzenie szmeru krtaniowotchawiczego, który ulega wzmocnieniu w tkance zagęszczonej nad jamami płucnymi komunikującymi się z oskrzelami nad rozstrzeniami płuc
Osłuchiwanie płuc c.d. Rodzaje oddechu oskrzelowego Cichy w głęboko ułożonych naciekach płuc Głośny nad zbitymi naciekami, czasami na górnej granicy wysięku Jamisty, amfoteryczny głęboki, miękki, nieraz bardzo głośny o domieszce metalicznej, głównie nad przestrzeniami zamkniętymi zawierającymi powietrze, jak jamy płuc, duże rozstrzenie oskrzelowe, czasami razem z odgłosem opukowym metalicznym
Osłuchiwanie płuc c.d. Szmery (dźwięki) oddechowe dodatkowe: Podział klasyczny: Rzężenia Suche Świsty i furczenia Wilgotne Drobnobańkowe Średniobańkowe Grubobańkowe Trzeszczenia Szmer tarcia opłucnej Nowy podział: Świsty i furczenia Trzeszczenia (drobne, średnie, grube) Szmer tarcia opłucnej
Osłuchiwanie płuc c.d. Rzężenia suche powstają, gdy ściany oskrzeli oblepione są gęstą wydzieliną silnie trzymającą się ścian oskrzeli i rozpiętą w postaci nitek i błon ulegających rozerwaniu przez prąd powietrza wdechowego i wydechowego słyszalne we wdechu i wydechu, obfitsze w wydechu Świsty w mniejszych oskrzelach (zapalenie oskrzelików, astma oskrzelowa) Furczenia w większych oskrzelach (ciało obce, guz oskrzela, przekrwienie bierne płuc, obrzęk płuc)
Osłuchiwanie płuc c.d. Rzężenia wilgotne występują na całym wdechu powstają, gdy znajdująca się w oskrzelach płynna wydzielina równocześnie z powietrzem przesuwa się podczas oddechu lub kaszlu należy je osłuchiwać podczas spokojnego oddychania, głębokiego oddychania i po kaszlu niekiedy pojawiają się po kaszlu, innym razem znikają zależą od średnicy zalanego oskrzela są 3 rodzaje: drobno-, średnio- i grubobańkowe przyczyną mogą być: nieżyt oskrzeli, gruźlica, ropień płuca, zawał płuca, obrzęk płuc, krwotok płucny.
Osłuchiwanie płuc c.d. Trzeszczenia słyszalne przeważnie na wdechu wywołuje je rozklejanie przy głębokim wdechu zlepionych ścian pęcherzyków płucnych powstają, gdy płyn znajduje się w pęcherzykach płucnych np. w zapaleniu płuc, obrzęku płuc, gruźlicy, zawale płuca, niewydolności krążenia, rozstrzeniach oskrzeli fizjologicznie mogą powstać, gdy pacjent długo leży; przechodzą po kilku głębszych wdechach Tarcie opłucnej skrzypienie po śniegu ; słyszalne podczas całego oddechu (i wdechu, i wydechu) zapalenie opłucnej suche (boczna część klatki piersiowej)
Osłuchiwanie płuc c.d. Pluskanie (succussio Hippocratis) powstaje wówczas, gdy w opłucnej znajduje się równocześnie płyn i powietrze wywołuje je ruch chorego lub wstrząsanie klatki piersiowej wysłuchujemy je po przyłożeniu ucha do klatki piersiowej podobne do szmeru jaki powstaje przy wstrząsaniu butelki wypełnionej do połowy płynem
Osłuchiwanie płuc c.d. Osłuchiwanie mowy i szeptu: 1. Fizjologiczny odgłos oskrzelowy mowy (bronchophonia fizjologiczna) nad miejscami występowania szmeru oskrzelowego (górna część mostka, okolica międzyłopatkowa, okolice wnęki płuc) nad tkanką płucną zdrową nie wysłuchujemy mowy głośnej ani szeptanej, jedynie wyraźne mruczenie 2. Patologiczny odgłos oskrzelowy mowy nad miejscami występowania bezpowietrznej tkanki płucnej, powietrznej jamy i nad rozstrzeniami oskrzeli silniej słyszalny głos z wyraźniejszą artykulacją
Osłuchiwanie płuc c.d. 3. Osłuchiwanie szeptu Słyszalny bardzo wyraźnie: w miejscu drobnych nacieków w płucu w okolicy górnej granicy miernego wysięku opłucnej, zwłaszcza blisko dolnego kąta łopatki 4. Kozi bek = aegophonia nieżyty oskrzeli wysiękowe zapalenie opłucnej (w miejscu górnej granicy wysięku) glos przerywany, mający odcień nosowy (jak przy mówieniu przy zamkniętych nozdrzach)