A. Mikołajczyk K. Młynarczyk Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu TEMAT: ANALIZA FINANSOWA PRZEDSIĘBIORSTW Z PUNKTU WIDZENIA ZARZĄDZAJĄCEGO PRZEDSIĘBIORSTWEM. Słowa kluczowe: rentowność, zadłużenie, sprawność, płynność. 1. WSTĘP Celem pracy jest przedstawienie sytuacji finansowej przedsiębiorstw pochodzących z branży zakwaterowanie. Dane pochodzą z bilansu oraz rachunku zysków i strat Firmy X oraz Firmy Y w latach 2010-2011. W poniższym opracowaniu zajmiemy się wykonaniem analizy wskaźnikowej, interpretacją i oceną otrzymanych wielkości z punktu widzenia zarządzającego przedsiębiorstwem, wyciągnięcie wniosków na temat sytuacji Finansowej Firmy X oraz Firmy Y oraz porównaniem wyników finansowych tych dwóch spółek z danymi pochodzącymi z danej branży. Spróbujemy również zaproponować nowe decyzje mające wpływ na poprawę sytuacji finansowej w wyżej wymienionych przedsiębiorstwach. 2. OPIS TEORETYCZNY Przedmiotem działalności analizy finansowej jest problemowe określenie działalności przedsiębiorstwa za pomocą obliczonych wskaźników. Dzięki uzyskanym danym i nasuwającym się defektom zarządzający jednostką mogą świadomie i racjonalnie działać na całe przedsiębiorstwo. Najważniejszym zadaniem jednostki jest znalezienie przyczyn negatywnych zjawisk i oddziaływanie w taki sposób, aby w dłuższym okresie nastąpiła pozytywna zmiana. W poniższym opracowaniu zajmiemy się następującymi wskaźnikami: a) Wskaźniki rentowności - Jest bardzo ważnym współczynnikiem, dzięki któremu możemy obliczyć efektywność prowadzonych działań. Jest to skuteczna metoda do porównywania przedsiębiorstw jak również prowadzonych projektów i efektów ich realizacji. b) Wskaźniki płynności finansowej stosowane w celu określenia zdolności jednostki do terminowego regulowania zobowiązań bieżących c) Wskaźnik sprawności dzięki nim uzyskujemy informacje jak silnie wykorzystywany jest posiadany przez dane przedsiębiorstwo majątek. d) Wskaźniki wypłacalności- który określa poziom zadłużenia jednostki odnosi się on do posiadanego majątku lub kapitałów własnych przedsiębiorstwa. Pokazuje, jaki udział w jej działalności mają kapitały obce oraz czy dana firma jest w stanie spłacać powstałe zadłużenie.
3. PRAKTYCZNY PRZYKŁAD ZESTAWINIE ÓW GRUPA RENTOWONOŚCI PŁYNNOŚCI SPRAWNOŚCI WYPŁACALNOŚCI I FINANSOWE (ROE) (ROA) (ROS) Płynność bieżąca Płynność szybka Płynność gotówkowa Rotacji zobowiązań kapitału aktywów sprzedaży WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA 2011 2010 2011 2010-127,64% -34,44% 9,23% -29,14% -16,77% -9,16% 6,96% -19,31% -205,26% -97,40% 5,66% -19,78% 21,90% 29,74% 379,90% 307,47% 20,87% 29,45% 372,92% 302,58% 3,07% 4,19% 327,78% 269,62% 0,1x 0,14x 9,95x 7,27x Rotacji należności 0,8x 1,02x 30,02x 23,86x Zadłużenia własnego Zadłużenia aktywów kapitału Tabela 1. Opracowanie własne na podstawie obliczonych wskaźników ANALIZA ÓW RENTOWNOŚCI: 661,00% 276,08% 33,02% 50,96% 86,86% 73,41% 24,82% 33,76% 5-5 kapitału (ROE) -10-15 -20-25 aktywów (ROA) sprzedaży (ROS) Wykres nr 1 - opracowanie własne na podstawie danych z tab. 1 Wskaźnik rentowności sprzedaży Na podstawie obliczeń zawartych w tabeli możemy powiedzieć, że sprzedaż Firmy Y jest mało opłacalna i sytuacja ta znacząco pogarsza się w kolejnym roku. Widzimy również, że zysk ze sprzedaży nie jest wystarcza na pokrycie wszystkich ponoszonych kosztów. Jest to jeden z sygnałów dla spółki, aby zmieniła dotychczasowe działania gdyż tracą na tym przede wszystkim właściciele. Natomiast w firmie Y na przestrzeni dwóch lat widzimy poprawę sytuacji finansowej, przedsiębiorstwo charakteryzuje się większą efektywnością. Obserwując obie spółki możemy powiedzieć, że firma X w większy sposób kredytuje swoją działalność, co przyczynia się do obniżenia zysku netto. Wskaźnik rentowność kapitału Z analizowanych przykładów wynika, że w firmie X sytuacja pogarsza się, stopa zwrotu dla właścicieli jest bardzo niska lub nawet zerowa. Rosnące wartości tego współczynnika w Firmie Y świadczą o tym, że spółka mniejszym nakładem finansowym może osiągnąć planowany zysk.
Wskaźnik rentowności aktywów W Firmie X ujemne wartości tego wskaźnika pokazują, że dana firma nie potrafi zarządzać posiadanym majątkiem i w wyniku tego traci możliwość na osiągnięcie swojego głównego celu, jakim jest zysk. W przypadku Firmy Y widzimy w ostatnim roku dodatnie wartości, co oznacza, że firma w sposób racjonalny działa na swoich zasobach i dzięki temu dąży do lepszej kondycji finansowej. 40 ANALIZA ÓW PŁYNNOŚCI 20 Płynność bieżąca Płynność szybka Płynność gotówkowa Wykres nr 2 - opracowanie własne na podstawie danych z tab. 1 Na podstawie danych przedstawionych w tabeli wyraźnie widać, że zarówno w Firmie X oraz w Firmie Y wskaźnik ten nie kształtuje się na prawidłowym poziomie. W roku 2010 wartość wskaźnika płynności bieżącej Firmy X wynoszący zaledwie 29,74% informuje nas o tym, że aktywa obrotowe pokrywają zobowiązania zaledwie w 30%. Dodatkowo fatalna sytuacja pogorszyła się jeszcze bardziej w roku następnym gdyż wartość tego indeksu spadła do jedynych 21,90%. W spółce X tak niska jego wartość oznacza, że jednostka nie jest zdolna do bieżącego regulowania swoich zobowiązań. Natomiast w tym przypadku mamy do czynienia z zbyt wysoką płynnością z tendencją wzrostową. Taka sytuacja powinna skłonić przedsiębiorstwo do przeanalizowania tego zjawiska. Oznacza to, bowiem, że w przedsiębiorstwo posiada nadmiar aktywów obrotowych oraz należności nieściągalne to powoduję, że przedsiębiorstwo nie wykorzystuje w sposób efektywny swoich zasobów, W przypadku Firmy, Y zauważamy, że wskaźnik III stopnia w roku 2010 wynosi aż 307, 47% natomiast w roku 2011 dodatkowo zwiększył się do 379,9%. Sytuacja ta jest również świadectwem o negatywnej kondycji jednostki, gdyż może to obrazować nadmiar niezainwestowanych środków finansowych. Przedsiębiorstwo Y w tej sytuacji może mieć problemy ze ściągnięciem swoich należności od kontrahentów. Dodatkowo niepokojącym zjawiskiem jest to, że w przypadku spółki X wskaźnik ten zmalał, a w przypadku spółki Y wzrósł w stosunku do roku poprzedniego. Zarząd firmy X powinien dążyć do wzrostu wartości wskaźnika, natomiast firmy Y do spadku. Analizując powyższy wykres zauważamy, że Firma X w roku 2010 kreowała wielkość wskaźnika płynności szybkiej na poziomie 29,45% co świadczy o tym, że płynne aktywa obrotowe pokrywają zobowiązania tylko w 29%, natomiast w roku 2011 prawie w 21%. Spadek tej wartości jest zjawiskiem negatywnym gdyż świadczy to o zagrożonej zdolności płatniczej. W Firmie Y w roku 2010 wskaźnik ten wyniósł 302,58% w roku następnym wzrósł aż do 372%. Tendencja ta jest niepokojąca gdyż świadczy to o nieprodukcyjnym inwestowaniu kapitału, bądź o nadmiernym kredytowaniu dłużników. W przypadku spółki X osoby decyzyjne powinny jak najszybciej podjąć działania mające na celu, jeżeli to możliwe zmniejszeniu zobowiązań bieżących, tak, aby wartość wskaźnika kształtowała się na poziomie bliskim 1. Spółka Y powinna zacząć jak najszybciej ściągać swoje należności od kontrahentów. Wskaźnik płynności gotówkowej w przypadku Firmy X w roku 2010 wynosi 4,19% natomiast w roku 2011 zaledwie 3,07%. Można śmiało stwierdzić, że jest to zjawisko negatywne, gdyż obserwujemy spadek tego wskaźnika. Przedsiębiorstwo Y w roku 2010 osiągnęło wartość z tego indeksu 269,62% zaś w roku 2011-327,78%. Mimo, że następuje wzrost wartości wskaźnika oraz istnieje w tym przypadku możliwość natychmiastowej spłaty zobowiązań bieżących, zdarzenie to jest niekorzystne gdyż powszechnie wiadomo, że środki pieniężne zaangażowane w procesach gospodarczych generują zyski.
ANALIZA ÓW SPRAWNOŚCI: 40 30 20 10 0 2010 2011 2010 2011 Rotacji zobowiązań Rotacji należności Wykres nr 3 - opracowanie własne na podstawie danych z tab. 1 Pierwszy, który zostanie przez nas omówiony to wskaźnik rotacji należności. W roku 2010 w Firmie X wyniósł 1,02 razy natomiast w 2011 0,8 razy. Oznacza to, że w roku następnym zmniejszyła się skuteczność windykacji należności, przedsiębiorstwo kredytuje swoich kontrahentów, a co za tym idzie zamraża swoje środki pieniężne. Należy wziąć pod uwagę fakt, że dłuższe kredytowanie swoich kontrahentów może prowadzić do problemów ze spłatą własnych zobowiązań. W przypadku przedsiębiorstwa Y w roku 2010 wskaźnik ten wyniósł prawie 24 razy, a w roku 2011 wzrósł 31 razy. Jest to zjawisko pozytywne, gdyż informuje to nas o zwiększeniu skuteczności windykacji należności. W przypadku sytuacji spółki X organy zarządzające powinny jak najszybciej zacząć ściągać swoje należności od kontrahentów. Kolejny wskaźnik, któremu poświęcimy uwagę to wskaźnik rotacji zobowiązań. W roku 2010 w Firmie X wyniósł 0,14 razy natomiast w 2011-0,1 razy. Zauważamy, więc spadek jego wartości. Przedsiębiorstwo, Y w roku poprzedzającym rok badany kreowało wartość tego wskaźnika na poziomie 7,27 razy, natomiast w roku 2011-9,95 razy. W tym przypadku wskaźnik ten jest wyższy od wartości wskaźnika rotacji należności, świadczy to o pozytywnej sytuacji, gdyż dzięki temu wiemy, że jest to solidnym przedsiębiorstwem. ANALIZA ÓW WYPŁACALNOŚCI: 80 60 40 20 2010 2011 2010 2011 Zadłużenia kapitału własnego Zadłużenia aktywów Wykres nr 4 - opracowanie własne na podstawie danych z tab. 1 Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego W firmie X zauważamy zwiększający się udział kapitałów obcych w finansowaniu a ty samym zmniejsza się udział kapitału własnego. Wiąże się to z dużym ryzykiem, gdyż przedsiębiorstwo może w przyszłości nie być w stanie spłacić zaciągniętych zobowiązań a tym samym wpaść w pułapkę zadłużenia. Jest to również ryzyko do kredytodawców gdyż mogą nie otrzymać swoich należności. W spółce Y sytuacja jest bardzo korzystna gdyż zmniejsza się udział kapitału zewnętrznego. Dzięki temu staje się bardziej samodzielna i nie musi już ponosić dodatkowych kosztów związanych z obsługą długu.
Wskaźnik ogólnego zadłużenia Wysokie wartości wskaźników w firmie X oznaczają, że spółka w roku 2011 jest bardziej uzależniona od kapitału obcego. Świadczy to o pogarszającej się sytuacji jednostki oraz o zmniejszonej się samodzielności finansowej. Tak wysoki poziom tego wskaźnika oznacza podwyższone ryzyko finansowe, które może być następstwem utratą zdolności do spłaty zadłużenia. Wartości w firmie Y nie należą do najwyższych, ale spółka nadal zabezpiecza zobowiązania posiadanym majątkiem. Spółka ta mogłaby zwiększyć zobowiązania, po to, aby zainwestować i generować zyski. Gdyż mówi się, że optymalna warność tego wskaźnika powinna wahać się w przedziale 55% - 65%. Nie jest jednak to złym zjawiskiem, gdyż przedsiębiorstwo Y posiada dużą zdolność do spłaty długów. 4. PODSUMOWANIE Analizując opracowane wskaźniki widać fatalną sytuacje finansową firmy X. W obecnej sytuacji jej właściciele i zarządzający powinni skupić uwagę na analizie generowanych kosztów oraz przeciwdziałaniu ich systematycznemu wzrostowi. Aby poprawić swoją sytuację finansową musi pozyskać nowych klientów przez oferowanie nowych usług i dostosowanie się do ciągłego postępu technologicznego. Ważnym zadaniem dla tej jednostki jest przede wszystkim zwiększenie konkurencyjności oferowanych usług. Z ogólnodostępnych wiadomości wiemy, że firma ta nie jest wypłacalna i ma poważne kłopoty finansowe, jedynym skutecznym wyjściem z tej sytuacji może być zmiana kierunku działalności lub też w odsprzedaż części majątku. Na tym drugim rozwiązaniem aktualnie zastanawia się zarząd spółki. Aktualna sytuacja tej firmy jest niekorzystna dla zarządzających gdyż ich dywidendy SA bardzo niskie lub zerowe. Natomiast w firmie Y jest w aktualnie dobrej kondycji finansowej. Jednoroczna strata może wynikać z mało ostrożnych działań właścicieli przedsiębiorstwa, dlatego też powinni oni szczególnie zwrócić uwagę na racjonalne planowanie krótko i długo okresowych działań. Zarządzający powinni również zastanowić się nad zagospodarowaniem nadmiaru zapasów oraz podjęciu działań ściągnięcia należności. Przy wygospodarowanym zysku zarządzający powinni się zastanowić nad przeznaczeniem tej nadwyżki na różnego rodzaju inwestycje finansowe lub też poszerzenie działalności. BIBLIOGRAFIA: 1. Gabrusiewicz Wiktor; Podstawy analizy finansowe; Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; Warszawa 2002 2. Rachunkowość przedsiębiorstw część; IV Bożena Padurek; WYDAWNICTWO BOŻENA PADUREK; Wrocław 2010 3. Http://rifp.pl/analiza-finansowa-przedsiebiorstwa/analiza-wskaznikowa/analiza-sprawnoscidzialania/ ŹRÓDŁA INTERNETOWE: 4. www.analizyontime.pl [dostęp: 20.03.2013] 5.www.doradca.infor.pl/dzial/oznaki_utraty_plynnosci_finansowej/artykuly/98195,analiza_plynnosci_ finansowej.html [dostęp: 20.03.2013] 6. www.findict.pl/slownik/rentownosc [dostęp: 20.03.2013] 7. www.bossa.pl [dostęp: 20.03.2013] 8. http://www.biznesplan.waw.pl