DTL. WMb UKS I OA MN JK WZ UW 13

Transkrypt

1 DTL DOL DFL WMb UKS I OA MN JK WZ UW 13

2 Reakcje DTL na zmiany wskaźników Czynnik (wskaźnik) kierunek jego zmiany Reakcja DTL WMb (wskaźnik marży brutto) wzrost spadek spadek wzrost UKS (udział kosztów stałych w sprzedaży) wzrost wzrost spadek spadek I (stopa oprocentowania kapitałów obcych) wzrost wzrost spadek spadek OA (rotacja aktywów) wzrost spadek spadek wzrost MN (mnożnik kapitału własnego) wzrost wzrost spadek spadek JK WZ UW 14

3 JK WZ UW 15

4 RESTRUKTURYZACJA Restrukturyzacja to proces zmian w aktywach przedsiębiorstwa, strukturze kapitałowej czy strukturze organizacyjnej. Obejmuje szeroki zakres działań, z których najbardziej popularne to sprzedaż części przedsiębiorstwa, pozyskanie nowych dziedzin działalności, zmiana struktury kapitałowej poprzez zwiększenie poziomu zadłużenia, prywatyzację, a w końcu - poprzez zmianę wewnętrznej organizacji. JK WZ UW 16

5 Restrukturyzacja przedsiębiorstwa powinna być traktowana jako postępowanie diagnostyczno - projektowe, mające na celu 1. usprawnienie systemu zarządzania i systemu wykonawczego przedsiębiorstwa, 2. zapewnienie maksymalnego uwzględnienia uwarunkowań otoczenia 3. wykorzystanie posiadanego potencjału. JK WZ UW 17

6 FAZA I DIAGNOZA Finanse Produkcja Marketing Kadry Organizacja i Zarządzanie FAZA II REKOMENDACJE kierunki biznes planu Plan natychmiastowej poprawy Restrukturyzacja finansowa Reorientacja produktowa Reorientacja rynkowa B & R Reorganizacja Modernizacja FAZA III WDROŻENIE Harmonogram realizacji Nadzór autorski Współpraca zainteresowanych stron Finansowanie restrukturyzacji Nakłady i koszty System motywacji i kontroli Osoby odpowiedzialne za wdrożenie restrukt. Efekty JK WZ UW 18

7 ZAKRES DIAGNOZY PRZEDSIĘBIORSTWA FINANSE Majątek Źródła i sposoby finansowania Wartość firmy Wyniki finansowe Koszty Przepływy pieniężne Budżety finansowe PRODUKCJA Technika i technologia Wielkość i asortyment produkcji Organizacja produkcji MARKETING Rynek, w tym konkurencja Produkty Ceny Pozycja rynkowa firmy Sprzedaż Jakość Promocja i dystrybucja ORGANIZACJA i ZARZĄDZANIE Struktura organizacyjna System informacyjny Stan prawny Kadra Otoczenie i polityka gospodarcza JK WZ UW STRATEGIA i Szanse i zagrożenia 19 ROZWÓJ Słabe i mocne strony wewnątrz B & R

8 PODZIAŁ PRZEDSIĘBIORSTW WYMAGAJĄCYCH RESTRUKTURYZACJI z punktu widzenia głębokości kryzysu i wymaganych w związku z tym zmian: firmy generujące zyski, ale wymagające korekty realizowanej strategii zarządzania finansami firmy o niedostatecznej stopie zwrotu, w których: - zysk operacyjny jest za niski, by obsłużyć zobowiązania kredytowo - pożyczkowe, - stopa zwrotu jest niższa od średniego ważonego kosztu kapitału, co daje efekt ujemnej dźwigni finansowej, - głównym źródłem obsługi zobowiązań jest amortyzacja (swoiste przejadanie własnej przeszłości) JK WZ UW 20

9 firmy niezdolne do bieżącej obsługi i spłaty zadłużenia, czego wyrazem jest: - brak zdolności płatniczej, mimo, że wartość rynkowa aktywów przewyższa wartość rynkową zobowiązań - istnienie formalnych podstaw do ogłoszenia upadłości firmy zagrożone bankructwem, czyli odznaczające się: - brakiem zdolności płatniczej, - wartością rynk. aktywów niższą od rynk. wartości zobowiązań, - rozpoczętą procedurą upadłościową. JK WZ UW 21

10 Wyróżnia się kilka etapów restrukturyzacji finansowej: 1. etap pierwszy: działania doraźne, by uzyskać płynność finansową, 2. etap drugi: działania nastawione na poprawę efektywności, tak by firma mogła wygenerować zysk, zapewniający jej rozwój, 3. etap trzeci: systematyczne podnoszenie wartości przedsiębiorstwa poprzez zmiany struktury kapitałowej i majątkowej. JK WZ UW 22

11 WARTOŚĆ DODANA dla AKCJONARIUSZY (SVA) i EKONOMICZNA WARTOŚĆ DODANA (EVA) JK WZ UW 23

12 E K O N O M I C Z N A W A R T O Ś Ć D O D A N A E ko n o m ic z n a w a r to ś ć d o d a n a ( E V A ) j e st w sz c z e gó ln y sp o só b o k r eśl on y m z y s k ie m f ir m y. O tó ż po o d ję c i u o d p r z y c h o dó w k o sz t ów o p e r a c y jn y c h or a z p o da tk u n a l e ż y od j ą ć je s z c z e je d e n ro d z a j k o sz t u, a m ia n o w ic ie k os z t ko r z y s ta n ia pr z e z f ir m ę z k a p ita ł ów ( w ł a sn y c h i o b c y c h ). M o ż n a to p rz e d sta w ić w ię c w po s ta c i p r o st e j f o rm uł y: E V A = P r z y c h o d y K o sz ty o p e r a c y j n e P o d at e k K o sz t u ż y c ia k a p i ta ł u T r z y p ie r w s z e e l e m e n ty fo r m u ł y są w ię c z ys k ie m o p e r a c y jn y m po m ni e js z o n ym o p o da te k, n a to m i a st o sta tn i e l e m e n t j e st o b lic z a n y ja k o il o c z yn p r o c e n to w o w y r a ż o n e g o k o sz tu k a p ita łu p r z e z je g o w a r to ść ( K ). P o ni e w a ż k a p ita ł z a a ng a ż o w a n y w f ir m ie p o c h o dz i z r óż n yc h ź r ó de ł, w ię c pr o c e nt o w y k o s z t ka pi ta łu je s t u ję ty ja k o śr e d n io w a ż o n y k o sz t k a p it a łu, c z yli W A C C ( W e ig h te d A v e r a g e C os t o f C a pi ta l). A z a te m m o ż na z a p isa ć : E V A = Z y s k o p e r a c y jn y P o d a t e k W A C C x K W A C C = K 1 K 2 k k 1 * + k k 2 * K K k k n * K K n E V A = Z y s k o p e ra c y jn y K - P o d a te k - W A C C ) * K = = ( S to p a z w r o t u - K o s z t k a p it a łu ) * K a p it a ł z a a n g a ż o w a n y JK WZ UW 24

13 PROCEDURA WYCENY METODĄ EVA Krok 1: Plan inwestycji i w efekcie Plan zmian wielkości i struktury kapitałów Krok 2: Projekcja stopy zwrotu dla kolejnych lat [(Zysk operacyjny Podatek dochodowy) / Kapitał całkowity] R Krok 3: Określenie kosztu kapitału w kolejnych latach (wg zasad WACC) Krok 4: Porównanie R WACC Krok 5: EVA = Kapitał całkowity x (R-WACC) dla każdego roku i dyskontowanie JK WZ UW 25

14 MODEL FINANSOWY - PRZYKŁAD RÓWNANIA RACHUNKU WYNIKÓW (1) S = wartość prognozowana przez użytkownika modelu (2) K = a * S a - udział kosztów w sprzedaży (3) O = b * D b - oprocentowanie zadłużenia (4) T = c * (S - K - O) c - stopa podatku dochod. (5) Zn = S - K - O - T zrównoważenie księgowe RÓWNANIA PRZEPŁYWÓW FUNDUSZY (6) Am = d * Atrw d - stopa amortyzacji (7) D = ΑObr + In + Dw - Zn - Am - Ε zrównoważenie księgowe (8) E = wartość określana przez użytkownika modelu (9) ΑObr = AObr - AObr(-1) AObr(-1) - aktywa obr.roku poprz. (10) In = Am + Atrw - Atrw(-1) zrównoważenie księgowe (11) Dw = e * Zn e - wsk.wypłaty dywidendy RÓWNANIA BILANSU (12) AObr = f * S f - wsk.zmian AObr na tle S (13) Atrw = g * S g - wsk.zmian Atrw na tle S (14) D = D + D(-1) zrównoważenie księgowe (15) E = E(-1) + Zn - Dw + E zrównoważenie księgowe JK-WZ-UW 26

15 Krok 1: Krok 2: Krok 3: Krok 4: Krok 5: EBIT Aobr = Aobr(0) + Aobr(0) * S/S(0) Atrw = Atrw(0) + Atrw(0) * S/S(0) Atrw + Aobr E - decyzja Krok 6 Udział zysku zatrzymanego w Zn D = A - E 0 - E - d * EBIT * (1 - T) 1 - d * I * (1 - T) Stopa oprocentowania kapitału obcego JK-WZ-UW 27

16 WZÓR DO PROGNOZOWANIA DODATKOWYCH FUNDUSZY Potrzebne Wymagany Fundusze Przyrost nie = - dodatkowe wzrost - generowane podzielonych zysków fundusze aktywów automatyczni DF = (A / S) S - (L / S) S - MS 1 (1 - d) A / S...aktywa, które muszą wzrosnąć, by wzrosła sprzedaż: 2000 / 3000 = 0,66667 L / S...pasywa, rosnące automatycznie wraz ze wzrostem sprzedaży (automatycznie generowane finansowanie na jednostkę wzrostu sprzedaży): ( ) / 3000 = 0,06667 S 1...prognozowana sprzedaż: S...zmiana sprzedaży S 1 - S 0 : = 300 M...marża zysku (udział zysku w jednostce sprzedaży): 114 / = 0,038 d...współczynnik wypłat dywidend (% wypłat od akcji zwykłych): 58 / 114 = 0,5088 DF = 0,66667 * 300-0,06667 * 300-0,038 * * 0,4912 = 118,4 JK-WZ-UW 28

17 OCENA JAKOŚCI BIZNES PLANU W ocenie takiej należy wziąć pod uwagę dwa aspekty biznes planu: 1/ poprawność formalna Biznes Planu 2/ realistyczność prognozowanych efektów. K R Y T E R I A 1. UKŁAD BIZNES PLANU jest to kryterium o charakterze czysto formalnym. Ocenia się wg niego w jakim stopniu zachowano właściwą kolejność przedstawianych zagadnień. 2. SPOSÓB PREZENTACJI również kryterium formalne. Ocenia się wg niego stopień czytelności poszczególnych części ze względu na zastosowane środki (tablice, wykresy, opisy, analiza werbalna itp.). 3. KOMPLETNOŚĆ ANALIZOWANYCH OBSZARÓW ocenia się tu czy biznes plan dotyka wszystkich istotnych dla firmy dziedzin: produkcja, sprzedaż,koszty, kadra, majątek, sytuacja prawna, inwestycje, rynek, ceny itd. JK WZ UW 29

18 4. GŁĘBOKOŚĆ ANALIZ W KAŻDYM Z OBSZARÓW ocenia się wg tego kryterium z jakim stopniem wnikliwości biznes plan przedstawia różne płaszczyzny funkcjonowania. W tym punkcie należy odpowiedzieć na pytanie czy przedstawione zjawiska i procesy są odpowiednio wyczerpująco objaśnione. 5. WARIANTOWOŚĆ kryterium ściśle związane z poprzednim. W biznes planie zazwyczaj zakłada się możliwość zaistnienia więcej niż jednej sytuacji w przyszłości. Ocenia się tu więc zakres opisu i analizy alternatywnej drogi zmian określonych zjawisk. 6. UZASADNIENIE ZAŁOŻEŃ DO PROGNOZ często może to być jedno z ważniejszych kryteriów. Założenia stanowią fundament tworzonych projekcji. Opierając się tylko na informacjach zawartych w biznes planie ocenia się w jakim stopniu przekonujące są przesłanki, na podstawie których sformułowano założenia do prognoz. W istocie rzeczy kryterium to stanowi o wiarygodności przedstawionego wizerunku przyszłości firmy. JK WZ UW 30

19 7. SPÓJNOŚĆ MERYTORYCZNA ocenia się wg tego kryterium zachowanie logicznych związków przyczynowo-skutkowych między kolejno przedstawianymi częściami biznes planu. Należy wziąć pod uwagę taki ciąg relacji jak: cele główne - cele podrzędne (instrumenty realizacji), rozpoznanie wnętrza i otoczenia firmy, założenia do prognoz - zgodność prognoz z założeniami, interpretacja zmian opisywanych i analizowanych zjawisk oraz ich uzasadnienie. 8. ZASTOSOWANE NARZĘDZIA ANALITYCZNE zarówno w części marketingowej biznes planu, jak i w części ekonomiczno-finansowej używaneż są różne metody analityczne (np. analiza SWOT, cash flow, analiza wrażliwości, ocena wskaźnikowa itd.). Ocenia się wg tego kryterium adekwatność stosowanych metod oraz ich poprawne użycie z metodologicznego punktu widzenia. 9. ZARZĄDZANIE ZASOBAMI powstały w prognozach przyszły wizerunek firmy przejawia się m.in. w zmianach wielkości i/lub struktury zatrudnienia, majątku trwałego, środków obrotowych, zysku itp. Przedmiotem oceny wg tego kryterium jest stopień świadomego zarządzania tymi zasobami czyli sugestie JK WZ UW 31 biznes planu, dotyczące kierunków polityki kadrowej, inwestycyjnej, finansowej.

20 Biznes plan ocenia się wg wyżej opisanych kryteriów, przyjmując skalę od 1 do 5. Jednocześnie specyfika firmy czy konkretnego przedsięwzięcia biznesowego może powodować, iż niektóre kryteria są ważniejsze, inne mniej ważne i dlatego zaleca się każdemu z kryteriów nadać wagę: 1, 2 lub 3. Ocena liczbowa w każdym kryterium jest iloczynem przyznanej liczby punktów oraz wagi kryterium. JK WZ UW 32

21 OCENA BIZNES PLANU - Przykład KRYTERIUM WAGA OCENA PUNKTY Układ biznes planu Sposób prezentacji Kompletność obszarów Głębokość analiz Wariantowość Uzasadnienie prognoz Spójność merytoryczna Narzędzia analityczne Zarządzanie zasobami ŁĄCZNA OCENA: 66 Możliwa maksymalna liczba punktów 95 Procent 69,5% JK WZ UW 33

22 PRZEDSIĘBIORCA [Opolski K., Waśniewski K. BIZNES PLAN. JAK GO BUDOWAĆ I ANALIZOWAĆ CEDEWU.PL, Warszawa 2007] JEST NIE TYLE FACHOWCEM, CO RACZEJ OSOBĄ O ZAINTERESOWANIACH INTERDYSCYPLINARNYCH [Edward Lazear Badania: cechy przedsiębiorcy USA 2002] W CIĄGU 10 LAT AKTYWNOŚCI SAMOZATRUDNIONY OSIĄGA ŚREDNIO 35% NIŻSZY DOCHÓD W PORÓWNANIU Z PRACĄ NA ETACIE [Burton Hamilton Badania: zyski drobnych przedsiębiorców USA 2000] ANGAŻUJE ŚREDNIO DO 70% OSOBISTEGO MAJĄTKU W BIZNES, A ZWROT OTRZYMUJE NIŻSZY NIŻ GRA NA GIEŁDZIE Z TAKIM KAPITAŁEM [Tobias Moskowitz, Annette Vising- Jorgensen Badania: porównanie dochodu z własnego biznesu z dochodem na rynku kapitałowym USA 2002] JK WZ UW 34

23 TYLKO 25% NAJLEPIEJ ZARABIAJĄCYCH SAMOZATRUDNIONYCH PRZEDSIĘBIORCÓW MOŻE MÓWIĆ O RZECZYWISTYM SUKCESIE FINANSOWYM W PORÓWNANIU Z INNYMI FORMAMI ZAROBKOWANIA BYCIE PRZEDSIĘBIORCĄ TO BYCIE RACJONALNYM I KONSEKWENTNYM BIZNES PLAN JEST ODZWIERCIEDLENIEM RACJONALNYCH DECYZJI PODEJMOWA- NYCH W ZMIENNYM OTOCZENIU ANTYCYPOWANYCH DZIAŁAŃ SKIEROWA- NYCH NA REDUKCJĘ RYZYKA JK WZ UW 35

24 NAJLEPSZĄ PODSTAWĄ UDANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ JEST DOBRZE UGRUNTOWANA I POPARTA RACJONALNYMI ARGUMENTAMI.. ŚLEPA WIARA W SUKCES ARTHUR CLARKE - pisarz amerykański Planowanie biznesowe polega na tym, by SPROWADZIĆ MARZENIA DO KSIĘGOWYCH OBLICZEŃ JK WZ UW 36