Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Transkrypt

1 Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Internet i telewizja szanse i zagrożenia dr Anna Adamus-Matuszyńska Akademia Ekonomiczna w Katowicach 7 grudnia 2009 r.

2 Od czego się zaczęło? Wszystko zaczęło się od Johannesa Gutenberga ( ) twórcy pierwszej przemysłowej metody druku w Europie. Rewolucja Francuska rola gazety paryski ulicznik gawrosz roznoszący gazety pierwszy publiczny film kinowy braci Lumiere pierwsze komiksy (The Yellow Kid Outkalta). Potem radio, w latach 50 telewizja, a w 90 Internet.

3 Kilka prawidłowości psychologicznych Tylko 7% wszystkich informacji w procesie komunikowania uzyskujemy ze słów, 38% czerpiemy z tonu głosu, a 55% - z mowy ciała. Informacje do naszego mózgu trafiają poprzez zmysły: 87% dzięki zmysłowi wzroku 9% dzięki zmysłowi słuchu 4% dzięki pozostałym zmysłom

4 Komunikacja medialna Medialna to komunikacja, która pokonuje barierę współobecności czasu i przestrzeni typową dla komunikacji bezpośredniej. Sygnały akustyczne lub wizualne pozwalają na przesył w przestrzeń np. dźwięk rogu, dym; a w przypadku dystansu nie do pokonania za pomocą wzroku fale elektromagnetyczne np. radiowe dają nam możliwość dokonywania przesyłu informacji.

5 Rodzaje mediów wg M. McLuhana Gorące angażujące jeden ze zmysłów, wymagające od odbiorcy skupienia i zaangażowania (np. radio, gazeta czarno-biała); Zimne brak zaangażowania odbiorcy, bierność, odbiór przekazu przy pomocy kilku zmysłów (np. telewizja, kolorowe czasopisma).

6 Funkcje środków masowego przekazu Informacyjna Kontrolna Służby publicznej Normatywna (wychowująca) Socjalizująca Doradcza Komunikowania

7 Komunikowanie masowe Podstawowymi cechami komunikowania masowego są: Masowy odbiorca Standaryzacja przekazu, jego uproszczenie Instytucjonlizacja przekazu, treści, kanału Brak bariery czasu i przestrzeni

8 Dlaczego media mają na nas wpływ? - EMOCJE Człowiek jest istotą emocjonalną. A media emocjonalnie na nas oddziałują. Media wywołują emocje jako reakcje na zdarzenia realne (np. program typu UWAGA) oraz emocje jako reakcje na fikcyjne obrazy medialne (np. film science fiction). Przez dźwięk, język, obraz - media wywołują u odbiorcy wrażenie realności i bliskości. Intensywne bodźce medialne (np. krew na ekranie) wpływają na przeżywanie obrazu jako realnego.

9 Dlaczego media mają na nas wpływ? poszukiwanie sensacji Niektóre osoby mają skłonność do poszukiwania wrażeń i ponoszenia psychicznego i społecznego ryzyka. Wyróżnia się osobowość sensation-seeking, która ma wymiary: Poszukiwanie przygód (np. nurkowanie) Poszukiwanie nowych, nieznanych doznań (np. podróże, narkotyki) Poszukiwanie stymulacji społecznej (np. przyjęcia, wspólne picie itp., sex) Awersja na nudę (np. odczuwanie niepokoju jak nic się nie dzieje).

10 Dlaczego media mają na nas wpływ? poszukiwanie uczuć Pragnienie przeżycia leku niektórzy mają ochotę na lęk, gdyż uświadomienie innego realnego zagrożenia pozwala na na pokonanie strachu i odczucie bezpieczeństwa swojej prywatnej sytuacji. Oglądamy horror, czytamy okrutne książki bo potem możemy odczuć ulgę i poczuć się bezpiecznie. Przemoc w programach informacyjnych wywołuje pogardę, złość i obrzydzenie dystansujemy się do tego i stabilizujemy własne ja (beze mnie).

11 Dlaczego media mają na nas wpływ? poszukiwanie uczuć Prezenterzy telewizyjni: W jednym z amerykańskich badań 52% respondentów przyznało się, że dziennikarze telewizyjni prowadzący wiadomości stali się dla nich czymś w rodzaju codziennych przyjaciół. Paraspołeczne relacje z prezenterami telewizyjnymi są formą uzupełniania realnych kontaktów społecznych.

12 Dlaczego media mają na nas wpływ? poszukiwanie wiedzy Za pomocą telewizji można osiągnąć wzrost wiedzy u widzów w wieku dziecięcym i młodzieńczym. Jednak telewizja nie zniweluje różnic w wykształceniu społeczeństwa, bo wykształcenie zależy nie tylko od mediów, ale także od pochodzenia społecznego, cech osobowości, wcześniejszej wiedzy, sytuacji życiowych i innych czynników.

13 Dlaczego media mają na nas wpływ? poszukiwanie wiedzy Syndrom uzależnienia od wiadomości. Empiryczne analizy treści programów informacyjnych w telewizji pokazują, że nieszczęścia i wojny, katastrofy i przestępstwa mają wysoką wartość informacyjną. Polityka w wiadomościach jest mniej odnoszona do państwa i rządu, przybiera na sile prezentowanie konfliktów. Jak oglądający to zapamiętują: zapamiętują ok. 25%, a rozumieją ok. 50% przekazywanych treści.

14 Dlaczego media mają na nas wpływ? poszukiwanie wiedzy Nie wszyscy poszukują wiedzy: Hipoteza: szczeliny wiedzy, która mówi, że wykształcenie wpływa na umiejętność pozyskiwania informacji medialnych jako źródła rozwoju własnej wiedzy. Im wyższe wykształcenie tym lepsza umiejętność poszerzania wiedzy przy pomocy mediów. Hipoteza: agenda medialna, która mówi, że media przyczyniają się do tego, co odbiorcy będą o informacji myśleć, o czym będą rozmawiać, a nie do wiedzy na temat zależności, przyczyn, struktur. Agenda medialna rodzi agendę publiczności.

15 Dlaczego media mają na nas wpływ? tworzenie rzeczywistości Telewizja przyczynia się do powstawania charakterystycznych poglądów na świat, które następnie (w sposób nieuzasadniony) są wprost podstawiane pod realną sytuację codzienną. Filmy: Wystarczy być, Fakty i akty pokazują ten problem.

16 Dlaczego media mają na nas wpływ? oddziaływanie na nasze zachowania Przemoc na ekranie wywołuje zarówno efekt powstrzymywania od przemocy, jak i wspierania przemocy. Telewizja, filmy, gry wideo dostarczają pewnego wzorca, w jaki agresja może się przejawiać ale nie musi. Przemoc w mediach to rodzaj emisji społecznej, która w wielu przypadkach nie pociąga za sobą żadnych skutków, ale w przypadku grup dysfunkcyjnych ma określone konsekwencje.

17 Dlaczego media mają na nas wpływ? oddziaływanie na nasze zachowania Zachowania prospołeczne badania pokazują, że prospołeczne skutki oglądania telewizji są dokładnie dwukrotnie wyższe niż antyspołeczne. Na zachowania prospołeczne mają wpływ: Cechy sytuacyjne (np. odpowiedzialność) Cechy pomagającego Cechy ofiary Proszę obserwować swoje zachowania w niedzielę podczas WOŚP!

18 Jakie korzyści daje Internet? Możliwość wykorzystywania środków wizualnych, dźwiękowych i werbalnych Możliwość częstej zmiany komunikatów (aktualizacja) Interaktywność Szybkość komunikowania Bieżący monitoring komunikatów, internatów

19 Jakie są wady Internetu? Brak możliwości dokładnego określenia odbiorców Brak możliwości kontroli wpływu informacji na odbiorcę Zmienność odbiorców Brak możliwości rozróżnienia pomiędzy wpływem poprzez Internet a innymi formami komunikowania

20 Jakie korzyści daje telewizja? Połączenie dźwięku z obrazem Wysoki stopień przywiązania uwagi odbiorcy (łatwość zwrócenia uwagi) Duży zasięg (największa liczba odbiorców) Dynamizm prezentacji Możliwość efektów specjalnych Rozgłos

21 Jakie są wady telewizji? Chaos informacyjny Brak selektywności przekazu (nie można dotrzeć do tych, którzy są rzeczywiście zainteresowani) Mała skuteczność przy przekazywaniu szczegółów (ogólność informacji) Brak skupienia odbiorców na przekazach.

22 Szanse edukacyjne mediów Bogata oferta programowa każdy znajdzie coś dla siebie; Wychowywanie ku wartościom Rozumienie zróżnicowania kulturowego; Uczenie odpowiedzialności obywatelskiej i społecznej; Uczenie się przez całe życie;

23 Szanse edukacyjne mediów Wzrost poziomu wykształcenia; Zaspokajanie własnych zainteresowań; Dostępność wiedzy; Interaktywność kontakt z nadawcą; Rozwój samodzielności; Poznanie świata i jego problemów; Możliwość uczestniczenia w rozwiązywaniu problemów; Wzrost tolerancji dla odmienności.

24 Zagrożenia edukacyjne mediów Prezentowanie rzeczywistości w krzywym zwierciadle; kreowanie fałszywej, nierealnej rzeczywistości; Upowszechnianie i utrwalanie obiegowych opinii oraz konsumpcyjnego stylu życia; Dekulturyzacja Obniżenie poziomu artystycznego sztuki, przewaga kultury masowej nad kulturą tzw. wysoką; Dominacja sensacji nad konstruktywnymi wiadomościami;

25 Zagrożenia edukacyjne mediów Duża ilość reklam rozpraszających uwagę; Natłok informacji, przekazów trudność właściwego wyboru; Dostęp do programów, stron niewłaściwych; Uniwersalizacja, homogenizacja zachowań; Manipulowanie wiedzą, opinią i świadomością jednostki; Ograniczenie kontaktów bezpośrednich; Ograniczanie zaspokajania potrzeb emocjonalnych.

26 Co z tym zrobić? Zaakceptować!!! Media to normalna rzecz w życiu naszych dzieci. ALE Proszę rozpoznać swoją wiedzę na temat mediów; Proszę rozpoznać swoją umiejętność kontrargumentowania i dostrzegania skutków oglądania telewizji, czy śledzenia Internetu we własnym dorosłym życiu.

27 Jak wykorzystywać media w rozwoju dziecka? Konsumować media wspólnie z dzieckiem; np. grać z nim w Internecie; Rozmawiać o tym co widzieliśmy, usłyszeliśmy; nie pozostawiać treści bez komentarza; Mieć własne zdanie na temat, tego co widzieliśmy w mediach, ale dać szanse dziecku wypowiedzieć się na ten temat; Pytać dziecko: dlaczego: coś lubi, ogląda? itp.;

28 Jak wykorzystywać media w rozwoju dziecka? Monitorować jego kontakty z mediami; Być o krok przed dzieckiem ; Interesować się tym, co ogląda, śledzi w Internecie własne dziecko; Wykorzystywać wiedzę uzyskaną z mediów we własnych zachowania; Ujawniać pozytywy mediów, a krytykować negatywy; Być czujnym wobec odbieranych treści rozpoznawać przekazy perswazyjne;

29 Jak wykorzystywać media w rozwoju dziecka? Samemu rozróżniać, co jest sztucznym światem, a co rzeczywistym; Uświadamiać dziecku swoistość masowego przekazu; Pokazywać prawdziwą rzeczywistość w opozycji do wirtualnej, fikcyjnej; Być aktywnym sportowo, turystycznie uprawiać sport i turystykę razem z dziećmi; Aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym, obywatelskim zachęcać do aktywności dziecko.

30 Podsumowanie Współczesne społeczeństwo masowe jest nastawione na doznania, dlatego wpływ mediów masowych będzie rósł, bo daje doznania, gwałtowne przeżycia, dynamizm, zmienność. Jednocześnie media pozwalają na uchylenie się od odpowiedzialności, na możliwość stwierdzenia: to nie ja, to inni. Jest to cecha społeczeństwa nazywanego postmodernistycznym.

31 Podsumowanie Osobowość dziecka jest kształtowana poprzez regularny, systematyczny i przemyślany kontakt rodziców z dziećmi! Nawet przy biernym udziale mediów. Aktywni mają być rodzice, nie media. Czas poświęcony dziecku zwróci się w przyszłości. A więc warto!

32 Dziękuję za uwagę!