Dr hab. prof. AWF Jolanta Żyśko

Transkrypt

1 Dr hab. prof. AWF Jolanta Żyśko

2 Pojęcie i cechy kultury masowej Wzory socjokulturowe cielesności i sprawności fizycznej Wzory lansowane przez mass media a wzory realizowane Kultura masowa jako czynnik determinujący procesy wychowawcze Społeczne uwarunkowania aktywności fizycznej - wymiar amatorski i profesjonalny.

3 Kultura masowa to termin z zakresu socjologii i antropologii kulturowej oznaczający charakterystyczny dla społeczeństw nowoczesnych typ kultury, której treści adresowane są do masowego odbiorcy i cechują się wysokim stopniem standaryzacji. Polega ona na powtarzaniu wciąż tych samych schematów w celu maksymalnej standaryzacji przeżyć odbiorców i upodobnienia ich do siebie

4 Za podstawowe kryteria wyróżniające kulturę masową uznaje się: kryterium ilości i kryterium standaryzacji.

5 Kryterium ilości oznacza, że produkty kulturowe emitowane są z nielicznych źródeł, adresowane są natomiast do masowego odbiorcy. Odbiorcy kultury masowej tworzą publiczność, czyli rozproszoną przestrzennie zbiorowość skoncentrowaną na konkretnym przekazie kulturowym. Odbiorcą kultury niemasowej (np. koncertu kameralnego) jest natomiast audytorium, czyli zbiorowość pozostająca w bliskości fizycznej

6 Kryterium standaryzacji oznacza, że produkty kultury masowej są zestandaryzowane zarówno co do formy jak i do treści. Kryteria ilości i standaryzacji spełniane są np. przez muzykę popularną (np. piosenki radiowe), filmy telewizyjne czy reklamy.

7 Cechy kultury masowej wynikają z charakteru środków masowego przekazu, które umożliwiają jej funkcjonowanie. Dzięki radiu, prasie czy telewizji możliwe jest dotarcie do masowego odbiorcy. Charakter tych mediów sprawia jednak, że przekaz jest jednostronny, a masowy odbiorca staje się odbiorcą biernym. Media wymuszają także standaryzację i formalizację przekazów kulturowych.

8 Niski poziom treści kultury masowej wyjaśnia koncepcja wspólnego mianownika - aby treści kulturowe mogły być zrozumiałe dla wszystkich, muszą być one przedstawione w najprostszej formie, nie wyrafinowanej, przez co są tak dobierane, aby mogły dotrzeć do jak największej liczby odbiorców. Jeżeli różnice kulturowe między nimi są zbyt duże, koncepcja wspólnego mianownika zakłada, że będą jeszcze bardziej upraszczane. Przykłady: filmy produkowane w Hollywood, które to filmy przygotowywane są z myślą nie tylko o widzach amerykańskich, ale także o widzach w krajach Trzeciego Świata.

9 Z powodu tych cech przyrównuje się często tworzenie kultury masowej do produkcji przemysłowej. Dzieła kultury określane są mianem produktów, a sam proces tworzenia mianem produkcji. Obieg kultury przyrównuje się do rynku, gdzie poszczególne produkty kulturalne konkurują ze sobą w walce o uwagę konsumentów.

10 Powstanie kultury masowej wiązane jest z rewolucją przemysłową, oraz związanymi z nią procesami urbanizacji, unifikacji i umasowienia społeczeństw.

11 Istotnym warunkiem powstania kultury masowej był też rozwój środków masowego przekazu, umożliwiających szybką dyfuzję wzorów i treści kulturowych. Powstanie prasy drukarskiej, umożliwiającej druk gazet, otwiera pierwszy etap rozwoju kultury masowej. Drugim etapem było pojawienie się radia i telewizji. Trzeci etap łączony jest zaś ze stworzeniem komputerów osobistych i Internetu oraz telefonii komórkowej.

12 Jak pisał jeden z pierwszych teoretyków tego zagadnienia, Dwight Macdonald: Od około stu lat kultura zachodnia tak naprawdę składa się z dwóch kultur: tradycyjnej (nazwijmy ją 'Kulturą Wysoką'), odnotowywanej w podręcznikach, oraz 'Kultury Masowej', produkowanej w ilościach hurtowych, by zaspokoić rynek. (...) Kultura Masowa rozwinęła także własne środki przekazu, którymi rzadko posługują się poważni artyści: radio, filmy, komiksy, kryminały, science-fiction, telewizja. Czasem bywa nazywana 'Kulturą Popularną', jednak sądzę, że termin 'Kultura Masowa' jest bardziej adekwatny, ponieważ jej główną cechą jest to, że jest produktem tworzonym wyłącznie i bezpośrednio na potrzeby masowej konsumpcji, jak guma do żucia

13 Ceremonia otwarcia IO w Pekinie Wskaż na elementy, które mówią o kryterium ilości i kryterium standaryzacji oraz wspólnego mianownika i konsumeryzmu

14 Współczesny świat w bardzo wyraźny sposób koncentruje się na ciele, sprawności fizycznej, młodości i zdrowiu. Kult piękna i młodości jest niejako sposobem na redukowanie lęku przed utratą urody, wigoru oraz przed nieuchronnie nadchodzącą do każdego starością i w końcu śmiercią.

15 Istotną rolę spełnia tu niewątpliwie nadmierne koncentrowanie się na jedzeniu oraz na zbyt ambicjonalne podejście do spełniania społecznych oczekiwań dotyczących wyglądu zewnętrznego.

16 Obecnie panująca kultura szczupłości w drastyczny i bezwzględny sposób określa standardy wyglądu zewnętrznego. Te z kolei w ewidentny sposób wpływają na nastawienie i zachowanie społeczeństwa u obu płci, a zwłaszcza w okresie dojrzewania i młodości.

17 Bezwzględny stosunek do kształtu i wagi ciała przekłada się w wielu przypadkach na poważne choroby, takie jak go anoreksja, bulimia czy inne. Nadmierna koncentracja na sposobie odżywiania oraz niemożność osiągnięcia modelowej wagi nierzadko prowadzą też do stanów frustracji będących przyczyną przybierania na wadze, nadwagi i w końcu otyłości.

18 W dobie obecnych przemian kulturowych sprawne, estetyczne ciało i dobre zdrowie stają się wartością najwyższą, decydującą o jakości i atrakcyjności życia, celem samym w sobie.

19

20

21 Anoreksja i bulimia Kulturystyka więcej niż życie Sześcioletni kulturysta

22

23 Fotografia A. Leibovitz

24