Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Transkrypt

1 Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Temat spotkania Wpływ mediów masowych na odbiorców Prowadzący: Anna Adamus-Matuszyńska Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 1 kwietnia 2019 r.

2 Media być może nie zawsze są skuteczne mówiąc ludziom, jak mają myśleć, ale są oszałamiająco skuteczne w mówieniu swoim czytelnikom i słuchaczom o czym mają myśleć. Bernard Cohen, 1963

3 Czym są media? To środki komunikowania myśli.

4 Funkcje mediów Media są jednym z najpotężniejszych środków rozwoju naszej cywilizacji, bez mediów trudno jest dziś normalnie funkcjonować. Pełnią istotne funkcje społeczne: informacyjną, władzy tzw. czwarta władza, komunikowania. Są źródłem ogromnych pożytków społecznych (szybkość ważnych informacji, zdobywania wiedzy), ale też i wielu zagrożeń (panika, upowszechnianie negatywnych zachowań). Ich wpływ ciągle rośnie i jednocześnie jest trudny do określenia. Spodziewamy się kulminacji ich znaczenia w społeczeństwie informacyjnym.

5 Na co mają wpływ media? Są źródłem informacji, czyli w nich poszukujemy wiedzy. Są źródłem naszej tożsamości w mediach odnajdujemy źródła naszego indywidualnego systemu wartości. Są źródłem naszych społecznych interakcji media umożliwiają społeczne kontakty. Są źródłem rozrywki w nich poszukujemy ucieczki od rzeczywistości, emocjonalnego rozładowania czy pewnych ekscytacji.

6 Współczesny model działania mediów Dzisiaj odbiorcy mediów używają ich w sposób celowy, dążąc do osiągnięcia korzyści wedle własnych oczekiwań. Media masowe nie są jedynym źródłem zaspokajania potrzeb i muszą z innymi źródłami (np. interakcjami bezpośrednimi) konkurować. Ludzie w większości są świadomi własnych zainteresowań i korzystają z mediów po swojemu, tzn. przypisują przekazom własne znaczenia i emocje. Odbiorcy dzisiaj nie są pasywnym, bezwolnym obiektem oddziaływania mediów. Są aktywni. Współcześnie wpływ mediów na odbiorców zależy przede wszystkim od ich nastawienia do mediów. Media stają instrumentem w rękach aktywnych odbiorców.

7 Ale Odbiór produktu medialnego wymaga od odbiorcy poświęcenia pewnej uwagi oraz działań interpretacyjnych. Różne media wymagają od odbiorców różnego stopnia aktywności Jednostka nie jest w stanie całkowicie zapanować na aktami odbioru, aby mogła wyeliminować treści niepożądane. Media, poprzez formę przekazywania treści mają moc przyciągania odbiorców.

8 Co z tego wynika? Wnioski pozytywne. Media są źródłem informacji najnowszych, najświeższych. Media uzupełniają wcześniej nabytą wiedzę. Pozwalają wypełnić w pewnym stopniu lukę informacyjną i edukacyjną. Efekt perswazyjny wpływa na skuteczność reklamy społecznej, która kształtuje pozytywne postawy, zachowania i nawyki. Media zmieniły perspektywę czasu i przestrzeni, dzięki czemu możemy poznać innych ludzi. Wzrost poczucia wspólnoty (lokalnej, globalnej). Media prowokują rozmowy, zachęcają swoimi tematami do komunikowania się bezpośredniego.

9 Co z tego wynika? Wnioski negatywne. Informacje zdobyte poprzez media są ulotne. Widzimy świat, jaki jest obecny w mediach, a nie taki jaki jest on naprawdę. Rutynizacja działań, robimy to, do czego zachęcają nas media. Nowe media naruszają naszą intymność, życie prywatne. Dziś wzrasta intensywność kontaktów z mediami. Media kształtują określoną rzeczywistość społeczną. Media ograniczają naszą umiejętność nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi. Media nie dają nam szansy w ćwiczeniu wysiłku twórczego. Często media zwalniają nas z obowiązku własnej aktywności fizycznej, emocjonalnej i poznawczej.

10 Dlaczego media mają na nas wpływ? Docierają do wielkiej (masowej) ilości osób. Standaryzacja zachowań, równoczesność zachowań jednorodność zachowań ludzi, np. moda. Żyjemy w czasach kultury masowej i obrazkowej. Działania masowe są spontaniczne (np. crowdfunding w sieci) lub mogą być przedmiotem interwencji (np. masowe spotkania w systemach totalitarnych). Jesteśmy konformistami to buduje harmonię życia społecznego.

11 Dlaczego media mają na nas wpływ? - EMOCJE Człowiek jest istotą emocjonalną. A media emocjonalnie na nas oddziałują. Media wywołują emocje jako reakcje na zdarzenia realne (np. program typu UWAGA) oraz emocje jako reakcje na fikcyjne obrazy medialne (np. film science fiction). Przez dźwięk, język, obraz - media wywołują u odbiorcy wrażenie realności i bliskości. Intensywne bodźce medialne (np. krew na ekranie) wpływają na przeżywanie obrazu jako realnego.

12 Dlaczego media mają na nas wpływ? poszukiwanie sensacji Niektóre osoby mają skłonność do poszukiwania wrażeń i ponoszenia psychicznego i społecznego ryzyka. Wyróżnia się osobowość sensation-seeking, która ma wymiary: Poszukiwanie przygód (np. nurkowanie) Poszukiwanie nowych, nieznanych doznań (np. podróże, narkotyki) Poszukiwanie stymulacji społecznej (np. przyjęcia, wspólne picie itp., sex) Awersja na nudę (np. odczuwanie niepokoju jak nic się nie dzieje).

13 Dlaczego media mają na nas wpływ? poszukiwanie uczuć Pragnienie przeżycia lęku niektórzy mają ochotę na lęk, gdyż uświadomienie innego realnego zagrożenia pozwala na pokonanie strachu i odczucie bezpieczeństwa swojej prywatnej sytuacji. Oglądamy horror, czytamy okrutne książki bo potem możemy odczuć ulgę i poczuć się bezpiecznie. Przemoc w programach informacyjnych wywołuje pogardę, złość i obrzydzenie dystansujemy się do tego i stabilizujemy własne ja (beze mnie).

14 Dlaczego media mają na nas wpływ? poszukiwanie wiedzy Za pomocą telewizji/internetu można osiągnąć wzrost wiedzy u widzów w wieku dziecięcym i młodzieńczym. Jednak telewizja nie zniweluje różnic w wykształceniu społeczeństwa, bo wykształcenie zależy nie tylko od mediów, ale także od pochodzenia społecznego, cech osobowości, wcześniejszej wiedzy, sytuacji życiowych i innych czynników.

15 Dlaczego media mają na nas wpływ? poszukiwanie wiedzy Syndrom uzależnienia od wiadomości. Empiryczne analizy treści programów informacyjnych w telewizji pokazują, że nieszczęścia i wojny, katastrofy i przestępstwa mają wysoką wartość informacyjną. Polityka w wiadomościach jest mniej odnoszona do państwa i rządu, przybiera na sile prezentowanie konfliktów. Jak oglądający to zapamiętują: zapamiętują ok. 25%, a rozumieją ok. 50% przekazywanych treści.

16 Dlaczego media mają na nas wpływ? tworzenie rzeczywistości Telewizja przyczynia się do powstawania charakterystycznych poglądów na świat, które następnie (w sposób nieuzasadniony) są wprost podstawiane pod realną sytuację codzienną. Filmy: Wystarczy być, Fakty i akty, FROST/NIXON a także sytuacja w Polsce po r - pokazują ten problem. Internet, a szczególnie media społecznościowe tworzą dzisiaj rzeczywistość III rzeczywistość wirtualną.

17 Jak można manipulować obrazem w mediach

18 Dlaczego media mają na nas wpływ? oddziaływanie na nasze zachowania Przemoc na ekranie wywołuje zarówno efekt powstrzymywania od przemocy, jak i wspierania przemocy. Telewizja, filmy, gry wideo dostarczają pewnego wzorca, w jaki agresja może się przejawiać ale nie musi. Przemoc w mediach to rodzaj emisji społecznej, która w wielu przypadkach nie pociąga za sobą żadnych skutków, ale w przypadku grup dysfunkcyjnych ma określone konsekwencje.

19 Dlaczego media mają na nas wpływ? oddziaływanie na nasze zachowania Zachowania prospołeczne badania pokazują, że prospołeczne skutki oglądania telewizji są dokładnie dwukrotnie wyższe niż antyspołeczne. Na zachowania prospołeczne mają wpływ: Cechy sytuacyjne (np. odpowiedzialność) Cechy pomagającego Cechy ofiary Proszę obserwować swoje zachowania w pierwszą niedzielę każdego roku podczas WOŚP!

20 Rola nowych mediów Współzależności między techniką, mediami i codzienną rzeczywistością sprawiają, że cyberprzestrzeń i przestrzeń życia codziennego zlewają się i pozostają we wzajemnym uwikłaniu. Nie ma dzisiaj życia bez mediów, ale media bez nas i naszego życia także nie istnieją.

21 Media społeczne czy one też mają takie znaczenie jak masowe? Jak to działa? Bloger znajduje temat, który postanawia rozwijać, ponieważ dopatruje się szansy na zysk. Dlatego jest gotów wtłoczyć ten temat w zbiorową świadomość, zanim ktokolwiek sprawdzi czy to co pisze jest prawdą. W mediach społecznościowych nie jest ważna jakość informacji, a liczba kliknięć, udostepnień bo to przynosi zysk autorom.

22 Smutna widomość Przed kłamstwem, fake newsami, wulgaryzmami, chamstwem itd. w interencie nie da się uciec. Chyba, że na Saharę, gdzie nie ma zasięgu.

23 Dobra wiadomość Na szczęście mamy mózg (kora nowa), który: Pozwala na krytycznie myśleć Pozwala nam przetwarzać informacje Podpowiada, że trzeba okiełznać emocje Jest naszym wewnętrznym policjantem, więc korzystajmy z jego usług, czyli: URUCHMIJMY MYŚLENIE

24 Gra, która pozwoli zrozumieć fake newsy

25 Przewodnik po dżungli mediów społecznościowych (1) Podważaj to, co inni zamieszczają w sieci czy on naprawdę kupił tego smartphona? Bądź podejrzliwy popatrz na datę, poszukaj nadawcy, przeczytaj całość Zwracaj uwagę na generalizacje i niuanse nie wierz, gdy ktoś pisze wszyscy Pomyśl, czy aby nie ma w tekście za dużo emocji gdy ktoś używa wulgaryzmów, albo napisał tak, że nie rozumiesz o co mu chodzi Ważną dla ciebie informację sprawdź w kilku innych źródłach jak widzisz, że jutro ma być deszcz, to zobacz co mówią o tym inne portale

26 Przewodnik po dżungli mediów społecznościowych (2) Pamiętaj, że media, w tym Google, Facebook, Instargram itp. zarabiają na odsłonach. W ich interesie jest, żeby było wiele odsłon, udostępniania, lajków, a nie to, abyśmy otrzymali prawdziwe, ważne czy ciekawe informacje. Prawda bywa trudna, nudna i złożona. Łatwiej nam uwierzyć w bzdury. Dlatego, aby nie ulec fake newsowi, najpierw poradź sobie z własną chęcią uwierzenia w fałszywe wiadomości. Dobry tekst odpowiada na pytania: co, kto, gdzie i kiedy. Od tego trzeba zacząć. Bądź sceptyczny wobec treści - to na pewno nie zaszkodzi.

27 Przewodnik jak zbudować własny wizerunek w mediach społecznościowych, aby przyniósł ci on korzyść Co czujesz, gdy dowiadujesz się, że uwierzyłeś w fake newsa? nie ulegaj iluzji fake newsów nie kłam, nie będziesz miał kłopotów. Co czujesz, gdy ktoś pokazał zdjęcie z psem, a ty nie masz psa, choć o nim marzysz? napisz, że pies jest wspaniały, jeśli tak go odbierasz właściciel psa będzie Cię lubić Co czujesz, gdy znasz odpowiedź na trudne pytanie zadanie przez koleżankę lub kolegę? odpowiedz mu/jej prywatnie zdobędziesz jego autorytet Co czujesz, gdy widzisz, że koleżanka ma wiele więcej lajków niż ty? zastanów się, czy jest ci to do czegoś potrzebne, jeśli tak, zrób zdjęcie z własnym kotem na pewno zdobędziesz mnóstwo lajków, koty zawsze wzbudzają sympatię

28

29 Dziękuję za uwagę. Anna Adamus-Matuszyńska