Spis treści Wstęp... 3

Transkrypt

1

2

3 Spis treści Wstęp... 3 ZABAWY SELEKCYJNE... 4 INDYWIDUALNE PORUSZANIE SIĘ ZAWODNIKA BEZ PIŁKI W ATAKU ĆWICZENIA OSWAJAJĄCE Z PIŁKĄ TECHNIKA KOZŁOWANIA CHWYT I PODANIA PIŁKI TECHNIKA RZUTU RZUT Z WYSKOKU, PO BIEGU I KOZŁOWANIU PODSTAWY PORUSZANIA SIĘ W OBRONIE PODSTAWY PORUSZANIA SIĘ Z PIŁKĄ W ATAKU PODSTAWY ATAKU ZESPOŁOWEGO... 78

4 Wstęp Koszykówka jest dyscypliną sportu, która swoimi cechami doskonale wpisuje się w założenia sportów szkolnych dedykowanych dzieciom i młodzieży szkolnej. Zespołowość tego sportu, a także dyscyplina wśród zawodników, dbałość o szczegóły i systematyczność pozwalają na wykształcenie wielu cech u młodych ludzi, które w przyszłości będą przydatne nie tylko w koszykówce, ale również w pozostałych sferach życia codziennego. Dynamizm tego sportu i jego wszystkie aspekty związane z zespołowością, współpracą i tworzeniem więzi w drużynie są atrakcyjną zachętą dla młodzieży szkolnej. Prezentowana publikacja jest wynikiem realizacji programu pilotażowego pod tytułem Powrót Koszykówki do Szkół. W ramach powyższego programu realizowane były pozalekcyjne zajęcia z koszykówki w 12 szkołach podstawowych z województwa pomorskiego. Wiedza prowadzących zajęcia z zakresu koszykówki została wzbogacona o materiały przekazane podczas konferencji trenerskiej, której tematyka pokrywała się z treścią zawartą w prezentowanej publikacji. Informacje merytoryczne dotyczące szkolenia koszykówki w szkołach podstawowych przygotowali trenerzy Uczniowskiego Klubu Sportowego Siódemka Sopot. Jest to doświadczona kadra szkoleniowa, która regularnie osiąga sukcesy drużynowe w kategoriach szkół podstawowych. Organizatorem programu Powrót Koszykówki do Szkół jest Stowarzyszenie Trefl Pomorze, spajające działania drużyn sportowych grupy Trefl. Projekt został zrealizowany dzięki wsparciu Fundacji Polska Miedź. 3

5 ZABAWY SELEKCYJNE Marta Cieślicka Jednymi z podstawowych czynników, jakie warunkują efektywne przeprowadzenie przez trenera zaplanowanych zajęć, są koncentracja i zaangażowanie jego podopiecznych. Nie jest tajemnicą, że największe wyzwanie w ich utrzymaniu ma miejsce przy pracy z najmłodszymi. Pedagogika i metodyka treningowa wypracowały jednak na tę okoliczność pewien szczególny instrument - zabawę. Jak podają źródła - zabawa to czynności wykonywane dla przyjemności, rozrywki, oraz fizycznego i psychicznego odprężenia. Zabawa to wszystko to, co cieszy, bawi i sprawia przyjemność. Z punktu widzenia metodyki treningowej, zabawy to proste formy ruchu, które wszechstronnie oddziałują na rozwój dziecka, a sensem ich stosowania jest przede wszystkim dodanie do powtarzalnych i monotonnych czynności treningowych elementów fabuły, wytworzenia atrakcyjnej dla najmłodszych konwencji, która pozwoli utrzymać ich w skupieniu i wyzwolić w nich dodatkowe zaangażowanie. Jak wiadomo, rolą trenera jest nie tylko nauczanie podopiecznych, lecz także ich ocena i selekcja. Zabawy, jako swoiste narzędzie prowadzącego grupę, w różnym stopniu mają więc pomagać mu w realizacji tych zadań, toteż - przy pewnym uproszczeniu - możemy podzielić je na te, które rozwijają bądź uczą pewnych zachowań i umiejętności, te, które dają trenerowi pole do analizy i oceny tychże zachowań lub umiejętności, a także te, które łączą oba powyższe cele. Jeśli dana zabawa należy do drugiej lub trzeciej z wyżej wymienionych kategorii, nazywamy ją zabawą selekcyjną. Zabawy selekcyjne stanowią szczególny instrument w pracy trenerskiej. Ich założenia skonstruowane są tak, aby podczas gdy dzieci oddają się czynnościom, których te od nich 4

6 wymagają, trenerowi łatwiej było wypatrzyć pośród swoich podopiecznych, te dzieci, które wyróżniają się szczególną aktywnością, kreatywnością, umiejętnościami, bądź błyskotliwością psychofizyczną. Zabawy te są więc na wczesnym etapie rozwoju doskonałą formą prowadzenia zajęć, pozwalają bowiem pod "płaszczykiem" rozrywki zachęcić dzieci do pełnego zaangażowania w takie czynności, których obserwacja pozwala trenerowi na nieinwazyjną (tj. bez nakładania na dzieci dodatkowej presji) analizę sprawności poszczególnych uczniów. Czynnik ten ma duże znaczenie zwłaszcza w przypadku dzieci, dla których perspektywa bycia ocenianym, czy choćby obserwowanym, mogłaby doprowadzić do zawstydzenia, stremowania, bądź innej jeszcze formy apatii, uniemożliwiającej im wykazanie się pełnią swych możliwości. Przyszłym sportowcom, tego typu "wrażliwości" prędzej czy później i tak wskazane będzie się wyzbyć, nim jednak osiągną na to stosowny wiek i stopień rozwoju, trenerom zaleca się korzystać z zabaw jako formy kompromisu między specyfiką ich pracy, a specyficzną naturą dzieci. Przykładowe zabawy przydatne w koszykówce 1. "MURARZ OBROŃCA" Przybory: 6 pachołków. Organizacja i przebieg zabawy: dowolna liczba uczestników. Trener wybiera trzech uczniów którzy będą obrońcami i wyznacza pachołkami miejsce poruszania się murarzy. Ich zadaniem jest złapanie przebiegających na drugą stronę boiska zawodników. Murarze mogą poruszać się jedynie krokiem obronnym. Osoby złapane chwytają murarzy za rękę i próbują złapać kolejne osoby. Jako 5

7 formę utrudnienia dla przebiegających można dołączyć piłkę do koszykówki, którą przebiegający muszą kozłować. 2. "KLASK" Przybory: 2 piłki do koszykówki. Organizacja i przebieg zabawy: dowolna liczba uczestników, którzy stoją w kole, w środku znajduje się jeden lub dwóch trenerów. Zadaniem trenerów jest podawanie piłki do zawodników, którzy przed chwytem piłki muszą wykonać klaśnięcie w obie dłonie. Jeżeli to się nie uda, zawodnik odpada z gry i siada na parkiecie. Trener może również wykonać zwód, jeżeli w tym momencie zawodnik klaśnie również odpada z gry. 3. "CIEŃ ATAKUJĄCEGO" Przybory: brak Organizacja i przebieg zabawy: dowolna, parzysta liczba zawodników. Zawodnicy ustawiają się w dwóch szeregach na linii środkowej boiska, naprzeciwko siebie kryjąc się w parach, w odstępach 2-3 kroków. Prowadzący staje na środku jednej połowy. Zawodnicy stojący przodem do prowadzącego są "atakującymi", tyłem - "broniącymi". Za pomocą ruchów kończyn i tułowia, prowadzący wskazuje zadania "atakującym" (kierunki oraz sposób poruszania się po boisku). Zawodnicy "atakujący" powinni dokładnie wykonywać polecenia, ich z kolei powinni naśladować "broniący". Odległość między zawodnikami w parze powinna być stała (2-3 kroki). Za każdą pomyłkę współćwiczącego zdobywa jeden punkt. Wygrywa ten z pary, który popełnia mniej błędów. 4. "BEREK KOSZYKARSKI" Przybory: jedna piłka do koszykówki. Organizacja i przebieg zabawy: dowolna liczba uczestników. Trener wybiera dwóch ochotników, których zadaniem jest podawanie do siebie piłki i dotykanie nią uciekających uczniów. Złapany uczeń dołącza do łapiących. Wygrywa uczeń, który nie zostanie złapany. Należy zwracać uwagę uczniom, aby nie rzucali piłką w łapanych, oraz pamiętali, że z piłką 6

8 mogą zrobić najwyżej dwa kroki. Poruszają się głównie Ci zawodnicy, którzy w danym momencie nie są w posiadaniu piłki. 5. "KRÓL KOZŁOWANIA" Przybory: piłki do koszykówki dla każdego uczestnika. Organizacja i przebieg zabawy: uczniowie rozstawieni w rozsypce, swobodnie poruszają się po całym boisku do koszykówki próbując wybić piłkę współćwiczącym. Osoba, której zostanie wybita piłka odpada z gry. Im mniej uczestników na placu gry, tym trener bardziej zawęża pole zabawy. 6. "WALKA O PIŁKĘ" Przybory: piłka do koszykówki. Organizacja i przebieg zabawy: zabawa odbywa się na całym boisku do koszykówki. Trener dzieli zespół na dwie drużyny. Zadaniem każdej z drużyn jest jak najdłuższe utrzymanie się przy piłce. Zawodnicy nie mogą kozłować piłki. Ich zadaniem jest szybkie poruszanie się po boisku i wychodzenie do piłki. Za każdy przechwyt drużyna otrzymuje punkt dodatni, za stratę piłki - punkt ujemny. 7. "CZTERY OGNIE" Przybory: dwie miękkie piłki, 4 pachołki. Organizacja i przebieg zabawy: parzysta liczba uczestników. Pole gry wyznaczają pachołki. W zabawie tej podobnie jak w dwóch ogniach należy zbijać przeciwników, z ta różnicą, że występują tu cztery matki. Po każdym zbiciu następuję przejście matek o jedno miejsce w prawo. Trener zwraca uwagę na rozwiązania taktyczne swoich uczniów. 8. "CHROŃ PODUDZIE" Przybory: stoper. Organizacja i przebieg zabawy: dowolna, parzysta liczba zawodników. Zawodnicy po dobraniu się w pary rozstawiają się na boisku w odległości 3m. W każdej parze wyznacza się zawodnika broniącego i atakującego podudzie. Na sygnał prowadzącego obrońca bez prawa 7

9 odrywania nogi postawnej, nogą wolną wykonuje obroty w lewo i w prawo, chroniąc w ten sposób podudzie nogi wolnej przed dotknięciem zawodnika atakującego, który stara się trafić w nie otwartą dłonią. Za każde trafienie oraz oderwanie nogi postawnej od podłoża zawodnik atakujący zdobywa jeden punkt. Po upływnie określonego czasu zawodnicy zamieniają się rolami. Wygrywa zawodnik, który na koniec uzyskał więcej punktów. 9. "RYBY W SIECI" Przybory: piłki do koszykówki dla każdego uczestnika, który jest rybą. Organizacja i przebieg zabawy: dowolna liczba uczniów. Trener wybiera dwóch ochotników, którzy muszą trzymać się za ręce. Zadaniem sieci jest wyłowienie jak największej ilości ryb. Każda złapana ryba dołącza do sieci i pomaga w złapaniu pozostałych ryb. W celu utrudnienia zabawy wszystkim rybkom możemy wręczyć dodatkowe piłki. 10."BEREK PLECAMI DO LINII" Przybory: ew. stoper do pomiaru czasu gry. Organizacja i przebieg zabawy: dowolna liczba uczestników. Zabawa odbywa się na boisku do siatkówki. Trener wyznacza kilku berków (jeden na 4-5 uczestników), zadaniem ich będzie złapanie pozostałych uczestników. Złapany zamienia się z berkiem rolami. Zawodnicy poruszają się w sposób podany przez prowadzącego, np. postawa wysoka, niska, krok obronny itp. Zawodnicy powinni być zwróceni cały czas plecami do linii końcowej boiska tej połowy, na której w danej chwili się znajdują. Jeżeli tego nie robią, automatycznie staja się berkiem. Zabawę wygrywa osoba, która ani razu nie była berkiem. 11. "BEREK ŁYDKA" Przybory: miękka piłka. Organizacja i przebieg zabawy: dowolna liczba uczestników, boisko do koszykówki. Prowadzący wybiera jednego lub dwóch ochotników, którzy trzymają w dłoni miękkie piłki. Zadaniem berków jest złapanie jak największej liczby zawodników poprzez dotknięcie ich w łydkę. Złapani przyjmują niską postawę obronną, którą próbują utrzymać do momentu 8

10 uwolnienia przez innych uczestników. Uwolnienie możliwe jest poprzez przejście między nogami osoby złapanej. 12. "Uważaj na sygnały" Przybory: czasomierz. Organizacja i przebieg zabawy: zabawa odbywa się na boisku do koszykówki. Prowadzący ustala sygnały głosowe i ruchowe, na które zawodnicy powinni wykonywać poszczególne zadania. Na przykład, zawodnicy na krótki gwizdek wykonują obrót (pivot), na długi gwizdek przyjmują niską postawę koszykarską, uniesiona ręka w górę oznacza wyskok w górę z odbicia jednonóż, itp. Zawodnicy cały czas są w ruchu, zwracają uwagę na sygnały, natychmiast wykonując zadanie. Za pomyłkę lub zwlekanie zawodnik otrzymuje punkt ujemny. Wygrywa osoba, która popełni najmniej błędów. Jak wspomniałam na początku, zabawy to doskonała forma prowadzenia zajęć, która nie tylko pomaga wyzwolić w dzieciach niezbędne zaangażowanie, lecz także może ułatwić trenerowi pracę. Zachęcam wszystkich do wypróbowania powyższych zabaw podczas swoich treningów, aby przekonać się jak przydatnym okażą się narzędziem. 9

11 10

12 INDYWIDUALNE PORUSZANIE SIĘ ZAWODNIKA BEZ PIŁKI W ATAKU Magdalena Sibiga Cały proces treningowy (indywidualnych umiejętności) jest jak stawianie domu, za młodu budujemy fundamenty. W ataku pozycyjnym zawodnik porusza się po boisku z piłką i bez piłki. Trenerzy skupiają swoją uwagę na szkoleniu zawodnika z piłką, zapominając często o indywidualnym poruszaniu się zawodnika bez piłki. Trzeba jednak zauważyć, że gdy gracz jest na parkiecie przez 20 min, to średnio tylko 4 min ma kontakt z piłką, a pozostałe 16 min to gra bez piłki. W naszym szkoleniu zbyt mało akcentujemy te 16 minut, a biorąc pod uwagę cały mecz 32 minuty. Do podstawowych elementów techniki poruszania się zawodnika ataku bez piłki po boisku należą: Postawa koszykarska; Start; Bieg: przodem, tyłem, ze zmianą tempa, ze zmiana kierunku; Zatrzymania: jedno tempo, dwa tempa; Obroty: w przód, w tył; Zwody; Wyskoki; Postawa koszykarska w ataku Stopy ustawione równolegle na szerokości barków. Nogi lekko ugięte w stawach kolanowych, tułów lekko pochylony w przód, ramiona przygotowane do chwytu, wzrok skierowany przed siebie. 11

13 Nauczając postawy, szczególną uwagę zwracamy na równomierne rozłożony ciężar ciała. Najczęściej popełniane błędy: START Stopy skierowane na zewnątrz lub do wewnątrz; Nogi rozstawione za wąsko lub za szeroko; Nogi za mało ugięte w stawie kolanowym; Kolana skierowane na zewnątrz lub do wewnątrz; Ciężar ciała nierównomiernie rozłożony; Tułów pochylony mocno do przodu ; Przy ustawieniu nóg w postawie koszykarskiej, zaczynamy od odbicia się z pięty i jednocześnie wyrzutem ramion (przyspiesza ruch), ruch rozpoczynamy nogą bliższą kierunku, w którym chcemy się udać, przechodzimy do biegu. Jeżeli stopy ustawione są równolegle bieg możemy rozpocząć dowolną nogą. 12

14 Właściwe przyjęta postawa umożliwia wykonanie prawidłowego i skutecznego startu. Najczęściej popełniane błędy: Bieg przodem: Ruch nogą wykroczną do tyłu; Wykonanie przeskoku przed rozpoczęciem startu; Zbyt krótki pierwszy krok; Nadmierne odchylenie tułowia w tył przy starcie; Tułów za bardzo pochylony w przód. Zawodnik, poruszając się krokiem biegowym stopy stawia na śródstopiu. Ruch kończyn jest skoordynowany z naprzemiennym ruchem ramion (ręce ugięte pod kątem 90 kciuki). Poprawną technikę biegania powinien opanować każdy zawodnik, bez względu na wzrost. Najczęściej popełniane błędy: Zbyt krótki krok biegowy; Zbyt nisko podnoszone kolana (stopy uciekają na zewnątrz); Nieprawidłowe pochylenie tułowia; Nieprawidłowe ustawienie stóp na zewnątrz lub do wewnątrz; Brak pracy ramion; Kołysanie się na boki podczas biegu; 13

15 Bieg tyłem: Zawodnik porusza się w tył krokiem biegowym (stopy stawia od palców przez śródstopie).tułów ma wyprostowany, nogi i ręce pracują naprzemiennie. Biegnąc wykonuje ruchy głowa w lewo i w prawo. Powrót do obrony to umiejętność połączenia dwóch rodzajów biegu: przodem i tyłem. Najczęściej popełniane błędy : Brak kontroli wzrokowej; Brak ruchu rąk; Zmiana kierunku biegu może być wykonana kilkoma sposobami: przez zatrzymanie i bieg w innym kierunku, przez obrót oraz poprzez odbicie się nogą zewnętrzną. Zmiana kierunku poprzez odbicie się nogą zewnętrzną Zawodnik porusza się biegiem przodem, w momencie postawienia nogi zewnętrznej wykonuje skręt tułowia (na śródstopiu) i bioder w kierunku zamierzonym, następnie odbija się z tej samej nogi wykonując daleki krok drugą nogą. 14

16 Koszykówka to gra dynamiczna, gdzie często o rodzaju stosowanego biegu decyduje obrońca, który wymusza zmianę częstotliwości i tempa kroków oraz kierunku poruszania się zawodnika z piłką i bez piłki. Najczęściej popełniane błędy: Zbyt krótki pierwszy krok nogą wewnętrzną; Zbyt dużo małych kroków; Zmiana kierunku po literze S, bieg po łuku; Środek ciężkości za wysoko; Zmiana tempa biegu Polega na zróżnicowaniu częstotliwości, rytmu i tempa kroków. Zawodnik w trakcie gry zmieniając tempo poruszania się, ma na celu wymanewrowanie (oszukanie) przeciwnika. Najczęściej popełniane błędy: 15

17 Brak wyraźnej arytmii podczas biegu (wyraźne pokazanie dwóch faz biegu wolnej i szybkiej). Zatrzymanie na jedno tempo Zawodnik poruszając się w przód, wybija się z dowolnej nogi, a ląduje na dwie nogi jednocześnie przyjmując postawę koszykarską. Zatrzymanie powinno odbywać się przez pięty, aby pozostać w stabilnej pozycji. Zawodnik zatrzymując się powinien bez zbędnych ruchów stanąć, zachowując równowagę. Najczęściej popełniane błędy: Zatrzymanie na śródstopiu lub na palcach; Brak utrzymania równowagi; Zatrzymanie na wyprostowanych nogach; Zatrzymanie na dwa tempa Zawodnik poruszając się w przód, zatrzymuje się stawiając nogę na parkiecie (od pięty przez śródstopie), a następnie dostawia drugą nogę najczęściej do wykroku, potem cofa nogę i przyjmuje postawę koszykarską. 16

18 Zawodnik po zatrzymaniu na dwa tempa powinien jak najszybciej przyjąć postawę koszykarską. Najczęściej popełniane błędy: Obrót Zatrzymanie na śródstopiu lub palcach; Brak stabilizacji; Zatrzymanie na wyprostowanych nogach; Zbyt szeroko rozstawione nogi; Zawodnik znajduje się w postawie koszykarskiej, wykonuje obrót na nodze (śródstopie) dookoła własnej osi. Noga ta cały czas utrzymuje kontakt z podłożem, natomiast druga dynamicznie odpycha się od podłoża nadaje kierunek i przyspieszenie. W koszykówce rodzaj obrotu jest wymuszony zachowaniem obrońcy. Najczęściej popełniane błędy: Obrót na całej stopie; Zbyt dużo krótkich kroków; 17

19 Wyprostowane nogi w kolanach; Krzyżowanie nóg; Zwód bez piłki podczas biegu Poruszając się w przód krokiem biegowym, zawodnik w momencie napotkania przeszkody przenosi ciężar ciała w bok na nogę którą odstawia do boku. Aby zwód był skuteczny, musi być sugestywny, wykonany w odpowiednim tempie i optymalnej odległości od przeciwnika. Najczęściej popełniane błędy: Mało sugestywny zwód; Zbyt szybko wykonany ; 18

20 Zbyt wolno wykonany; Wyskok Zawodnik, znajdując się w postawie koszykarskiej, obniża środek ciężkości poprzez ugięcie w stawach skokowych, kolanowych i biodrowych. Następnie, dynamicznie prostując kończyny dolne wyskakuje pionowo w górę. Ląduje na ugięte nogi w miejscu odbicia. W koszykówce często nie wysokość wyskoku jest ważna, a szybkość wybicia. Najczęściej popełniane błędy: Przesuniecie miejsca lądowania; Lądowanie na jedną nogę; Wyskok i lądowanie na prostych nogach; Utrata równowagi podczas lądowania; Brak ruchu ramion; 19

21 Przykładowe ćwiczenia i zabawy 1. Ćwiczący są ustawieni na linii bocznej boiska do koszykówki, twarzą do środka Sali. Na sygnał, z luźnej postawy przyjmują postawę koszykarską. Ćwiczący na sygnał rozpoczynają bieg w przód. Zwracamy uwagę, aby nie rozpoczynać od cofnięcia nogi startowej. Aby temu zapobiec, można ustawić ławkę bezpośrednio za ćwiczącymi, lub rozpoczynać ćwiczenie spod ściany. Rozpoczęcie biegu bokiem do kierunku poruszania się. 20

22 2. Komórki do wynajęcia Zawodnicy biegają po boisku do koszykówki, na sygnał wskakują obunóż (na jedno tempo) do obręczy i przyjmują postawę koszykarską w ataku bez piłki. Kolejny sygnał powoduje, że zawodnicy wyskakują z zajętych wcześniej kół i przemieszczają się po boisku, np. podskokami obunóż. 3. Kto szybszy Zawodnicy grupy A stoją w postawie koszykarskiej na linii końcowej, zawodnicy grupy B stoją w postawie koszykarskiej na przedłużeniu linii rzutów osobistych plecami do A. Na sygnał ruszają zawodnicy A biegnąc na drugą stronę boiska. Zawodnicy grupy B startują w momencie, gdy miną ich zawodnicy grupy A. Grupa B stara się wyprzedzić grupę A przed linią końcową. 4. Drogowskazy Na boisku ustawiamy pomocników, którzy ruchem ręki pokazują kierunek biegnącym zawodnikom. Biegnący muszą stosować się do wskazań drogowskazów. Drogowskazy mają dowolność wyboru kierunku przy każdym nadbiegającym, lecz muszą wskazać na jeden z innych drogowskazów stojących na boisku. Biegnący wpuszczani są na boisko przez trenera w krótkich odstępach czasu. Zabawa toczy się w określonym czasie. Po zakończeniu drogowskazy zamieniają się z biegającymi. Zabawa toczy się na punkty w dwóch drużynach, punkt zdobywa drużyna drogowskazów, kiedy biegnący pomyli się. 21

23 Szkoleniowiec powinien na każdym treningu poświęcać czas na nauczenie i doskonalenie poruszania się z piłka w powiązaniu z poruszaniem się po boisku zawodnika bez piłki. Zawodnik bez piłki nie może stać bezczynnie na boisku, musi myśleć, wykonywać ruchy za plecami przeciwnika w celu szukania dogodniej pozycji dla siebie i stworzenia zagrożenia dla obrony. 22

24 23

25 ĆWICZENIA OSWAJAJĄCE Z PIŁKĄ Joanna Kowalska Szybka gra i coraz mocniejsza obrona, wymagają od gracza ciągłego postępu w wyszkoleniu. Dużą role w zakresie wyszkolenia technicznego odgrywają ćwiczenia oswajające z piłką. Pozwalają one na operowaniu piłką bez udziału wzroku, czyli na tzw. widzeniu piłki opuszkami palców. Rozwijają zręczność i zwinność oraz reagowanie na przedmioty będące w ruchu. Ćwiczenia oswajające z piłką mogą spełniać funkcję ogólnorozwojową, rozciągającą mięśnie oraz rozwijającą poszczególne zdolności motoryczne, lecz przede wszystkim, jest to pierwszy etap koszykarskiej przygody oraz przygotowanie do nauki elementów technicznych. Ćwiczenia przyzwyczajające do piłki wykonuje się tak, aby zwiększać możliwości własnego ciała, percepcję czasowo-przestrzenną, koordynację czuciowo-ruchową, równowagę, siłę itp. Mogą być one częścią każdej jednostki treningowej, niezależnie od osiągniętego poziomu umiejętności koszykarskich. Wykonują je zarówno dzieci 5-letnie, jak i młodzież w wieku gimnazjalnym. Można je wykonywać w miejscu, w ruchu, kozłując jedną lub dwoma piłkami, indywidualnie, w parach i trójkach, odbijając piłkę o ścianę. Analizując sposób wykonywania ćwiczeń, mgr Anna Kruczenko ustaliła następujące kryterium: 1. Toczenie może spełniać rolę ćwiczeń rozciągających, rozwijających "czucie" i siłę palców. 2. Oplatanie (krążenia) wyrabia koordynację ruchów, "szybkość" rąk, "czucie" piłki. 3. Podrzuty wyrabia szybkość reakcji oraz reakcję na piłkę; dla rozwijania widzenia percepcyjnego, chwytu, koordynacji. 4. Kozłowanie ćwiczenie dające możliwość opanowania dryblingu, koordynacji i widzenia percepcyjnego. METODYKA NAUCZANIA ĆWICZEŃ OSWAJAJĄCYCH Z PIŁKĄ Ćwiczenia oswajające to pierwszy etap przed nauką dryblingu z piłką. Opanowanie podstawowych zasad kozłowania jest niezbędne, aby prawidłowo rozwijać trudniejsze elementy techniczne u zawodnika. Pamiętajmy też, że rzut, chwyt, podanie, postawy w ataku z piłą angażują do większości elementów kończyny górne. Należy zatem zwrócić szczególną uwagę na pracę ramion, ułożenie palców na piłce, pracę nadgarstka oraz pracę całego ciała również przy wykonywaniu prostych ćwiczeń oswajających z piłką. Palce powinny być luźne i ustawione szeroko na piłce zajmując jak największy obszar, nadgarstek o dużej ruchomości 24

26 w stawach, ramiona z boku tułowia jako przygotowanie do kozłowania z prawej lub lewej strony (nie przed sobą), plecy proste, a wzrok skierowany naprzeciw. Nauczając metodycznie pamiętajmy o tym, że najpierw nauczamy elementów łatwych przechodząc do trudniejszych. Najpierw w miejscu potem w marszu, biegu. Najpierw indywidualnie z jedną piłką, później z dwoma, w parach, w parach z dwoma piłkami, z dodatkowymi przyrządami, zgodnie z zasadą stopniowania trudności. Ćwiczenia pomagające poznać boisko do gry w koszykówkę: 1. Wyrzut piłki do linii bocznej i próba złapania jej, nim wyjdzie poza linię. To samo dla linii końcowych. 2. Kozłowanie piłki wzdłuż linii boiska, okręgów, pola trzech sekund. 3. Chodzenie po boisku z przekładaniem piłki pod nogami. Ćwiczenia oswajające z piłką: 1. Toczenie piłki prawą i lewą ręką w lekkim biegu 2. Toczenie piłki z ręki do ręki przed sobą maszerując w lekkim przysiadzie. 3. Toczenie piłki w staniu wokół ciała w prawą i lewą stronę. To samo w siadzie, w rozkroku, w klęku, w rozkroku ósemką między nogami. 4. Piłka tocząca się po ziemi, bieg wokół niej. 5. Piłka tocząca się po ziemi, wyprzedzanie jej i próba siadu na niej. 6. Marsz, wyrzucanie piłki do przodu i chwyt jej, gdy tylko dotyka ziemi. 7. Marsz, wyrzucanie piłki do tyłu i natychmiastowe jej zbieranie. 8. Marsz, przekładanie piłki z ręki do ręki z przodu tułowia. To samo z podrzucaniem piłki. 9. Marsz, przekładanie piłki z ręki do ręki z tyłu. 10. Krążenie piłki dookoła jednej nogi, następnie dookoła drugiej. 11. Krążenie piłki dookoła bioder, kolan, kostek i głowy. 12. Mocne odbicie piłki od parkietu i próba przejścia pod nią jak najwięcej razy. 25

27 13. Wyrzucanie piłki bardzo wysoko, kilkukrotne klaśnięcie przed chwytem. To samo z klaskaniem za plecami, przed sobą i za sobą, po nogami, z przysiadem, obrotem 360 stopni. 14. Wyrzucanie piłki wysoko w górę, klaśnięcie w dłonie za każdym razem, gdy piłka dotknie parkietu. To samo skacząc obunóż i na jednej nodze. 15. Odbicie piłki o ścianę i chwyt. Odbicie piłki o ścianę, klaśnięcie, chwyt. To samo z klaskaniem za plecami, przed sobą i za sobą, dotknięciem ziemi i obrotem wokół własnej osi. 16. Plecami w kierunku ściany; rzucanie piłki za siebie o ścianę, obrót i chwyt piłki. 17. Kozłowanie piłki w siadzie po turecku prawą i lewą ręką, pięścią, kantem dłoni, wierzchem dłoni. Kozłowanie z użyciem obu dłoni jednocześnie. 18. Kozłowanie piłki i próba wstania z siadu do pozycji pionowej bez przerwania kozłowania i odwrotnie. 19. Kozłowanie piłki stopą, kolanami, głową. 20. Kozłowanie wybijanie rytmu. 21. Kozioł niski-wysoki, szybki-wolny. 22. Cwał bokiem z jak najsilniejszym uderzaniem piłki o podłoże i chwytem jak najniżej po koźle. Cwał przodem, tyłem, zygzakiem-prawo, lewo. Ćwiczenia w parach: 1. Kozłowanie z trzymaniem się za ręce. To samo z obrotami, zmianą kierunku chodu i biegu, kozłowanie tyłem w parach. 2. Kozłowanie z trzymaniem się za ręce, na sygnał zamiana piłek. 3. Kozłowanie z trzymaniem się za ręce, przeciąganie współćwiczącego na swoją stronę i próba wytrącenia go z równowagi. 4. Poruszanie się z jedną piłką ustawioną na brzuchach, plecach, głowie, kolanach pomiędzy dwoma ćwiczącymi. Piłka nie może spaść na parkiet i być trzymana rękoma. 5. Piłka między plecami współćwiczących. Na sygnał ćwiczący odwracają się do siebie i próbują ją złapać. Pierwszy wygrywa. 26

28 6. Jedna osoba z pary kozłuje piłkę, druga stara się go lekko wytrącić z równowagi popychając w przód, tył, bok. To samo z dwoma piłkami. 7. Próba dotknięcia pleców, kolan, piłki przeciwnika podczas kozłowania. To samo w trójkach, czwórkach. Zabawy oswajające z piłką: 1. Odbierany Prowadzący w środku grupy, podrzuca piłkę do góry. Berek stara się chwycić w powietrzu, lecz wszyscy inni przeszkadzają mu w tym i starając się także schwycić piłkę. Gdy złapią piłkę uciekają od berka i podają między sobą. Berek cały czas ich goni. Uwagi: W tej grze zwracamy uwagę na bieg z piłką trzymaną oburącz przed klatką. Można określić rodzaj podań. 2. Gorąca kula Ustawienie luźna gromadka. Dzieci biegają po sali, a prowadzący rzuca niespodziewanie pod nogi gorącą kulę dzieci podskakują tak, aby jej nie dotknąć. Uwagi: Można określić rodzaj skoków lub inne elementy (w parach trzymając się za ręce, itp.). 3. Skuwany w kole Dwa zespoły jeden tworzy koło, a drugi jest w środku w luźnej gromadce. Gracze stojący na obwodzie starają się przy pomocy piłki skuć kogoś ze środka. Mogą podawać piłkę do siebie nawzajem. Trafiony staje poza kołem. Trafiać wolno tylko do pasa w dół. Uwagi: Można określić rodzaj podań piłki, np. prawą ręką w prawą stronę, lewą w lewą stronę, oburącz, kozłem. 27

29 28

30 TECHNIKA KOZŁOWANIA Tomasz Chwiałkowski Element techniczny jakim jest kozłowanie zaczynamy nauczać równocześnie z innymi elementami koszykarskimi, jednak należy pamiętać aby w początkowej fazie nauki gry w koszykówkę nie był on dominującym elementem zwłaszcza podczas gry. Ucząc dzieci kozłowania piłki pamiętajmy o paru podstawowych zasadach: Zaczynamy naukę kozłowania od prostych ćwiczeń przechodząc stopniowo do trudniejszych zadań. Równocześnie uczymy kozłowania zarówno prawą ręką jak i lewą, kozłując ręką dalszą od obrońcy. Kozłując piłkę mamy przegląd całego boiska wzrok skierowany do przodu. Kozłujemy piłkę na nogach ugiętych w kolanach, wyróżniając kozioł niski do wysokości kolan i wysoki do bioder. Kontakt piłki z dłonią jest krótki i szybki najlepsze czucie piłki podczas kozłowania zapewnia nam kontakt opuszków palców z piłką. Aby skutecznie kozłować należy uczyć kozła z jednoczesnym balansem całego ciała, zmianą tempa i kierunku oraz wykonywaniem podczas kozłowania zwodów. Ćwiczenia w miejscu Oswajające mają za zadanie przygotować dzieci do nauki kozłowania. W siadzie. W klęku. W leżeniu. W zmiennej pozycji z leżenia do siadu, klęku. W pozycji stojącej na niskich nogach z użyciem jednej piłki, dwóch piłek. W parach z przyborami (piłeczki tenisowe, okularki). 29

31 W parach z biernym obrońcą. Ćwiczenia w ruchu Starty z piłką i zatrzymania. Bieg na wprost i zygzakiem. Zmiany ręki kozłującej przed sobą, pod nogą i za plecami slalom. Zmiana kierunku i tempa poruszania się z piłką bieg zygzakiem. Zmiany kierunku poruszania się z piłką z wykorzystaniem zwodów. Z dwiema piłkami i dodatkowymi przyborami (piłeczki tenisowe, okularki). Z biernym obrońcą. Z aktywnym obrońcą. Ćwiczenia w miejscu: 1. Kozłowanie piłki na wysokości kolan prawą i lewą ręką. 2. Kozłowanie piłki na wysokości bioder prawą i lewą ręką. 30

32 3. Kozłowanie piłki w przód i w tył na wysokości kolan prawą i lewą ręką. 4. Kozłowanie piłki w przód i w tył na wysokości bioder prawą i lewą ręką. 5. Kozłowanie piłki prawą i lewą ręką przed sobą na balansie. 31

33 6. Dwa kozły prawą ręką szybka zmiana ręki kozłującej przed sobą. 7. Dwa kozły prawą ręką szybka zmiana ręki kozłującej pod nogami. 8. Dwa kozły prawą ręką szybka zmiana ręki kozłującej za plecami. Wszystkie ćwiczenia wykonujemy przy użyciu okularków dryblerskich. 32

34 9. W parch z wykorzystaniem piłeczki tenisowej ustawienie naprzeciw siebie odległość 4 5 metrów: Obydwaj zawodnicy kozłują piłkę do koszykówki jedną ręką, jednocześnie drugą ręką podrzucają piłkę tenisową do kolegi. 10. Obydwaj zawodnicy kozłują piłkę do koszykówki prawą ręką, jednocześnie lewą ręką podrzucają piłkę tenisową do kolegi podając mu na rękę kozłującą w tym momencie zawodnik musi zmienić rękę kozłującą i podać piłkę tenisową z powrotem na rękę kozłującą kolegi szybka zmiana ręki kozłującej przed sobą. 33

35 Ćwiczenia w ruchu: 11. Start z piłką skrzyżny, czyli prawa ręka, lewa noga w przód. Zatrzymania na jedno tempo na wprost tyczki i ponowny start. Rozpoczynając od lewej ręki, startujemy prawą nogą. 12. Zmiana kierunku kozłowania przed sobą slalom. 34

36 13. Zmiana kierunku kozłowania pod nogą slalom. 14. Zmiana kierunku kozłowania za plecami slalom. 35

37 15. Zmiana kierunku kozłowania przed sobą zygzak. 16. Zmiana kierunku kozłowania pod nogą zygzak. 17. Zmiana kierunku kozłowania za plecami zygzak. 36

38 18. Kozłowanie jednoczesne dwóch piłek niskie i wysokie na wprost. 19. Kozłowanie naprzemienne dwóch piłek niskie i wysokie na wprost. 37

39 20. Z obrońcą biernym w ruchu kozioł na wprost dwiema piłkami obrońca bierny oporuje kozłującego za barki. 38

40 39

41 CHWYT I PODANIA PIŁKI Joanna Kowalska Efektywne podania są kluczem do wypracowania dobrych pozycji rzutowych. Zawodnicy podając do siebie piłkę utrzymują się w jej posiadaniu, a jednocześnie kreują najlepszą możliwą pozycję do rzutu swoim kolegom z drużyny. Podania powinny być szybkie, mocne i płaskie oraz powinny dotrzeć do odbiorcy powyżej pasa. Długie i powolne podania są łatwiejsze dla obrony do przechwycenia. Zawodnik powinien unikać wykonywania podań trudnych do chwycenia. Dodatkowo, jeśli to możliwe, należy podawać do gracza, który znajduje się najdalej od swojego obrońcy. Najlepszą drogą do pokonania mocnej obrony są właśnie dobre podania. Dobrze dzieląca się piłką drużyna jest ofensywnie dobrą drużyną. Piłka przemieszcza się szybciej przez boisko niż najlepiej kozłujący gracz potrafi je przekozłować. Jeśli twoi zawodnicy nauczą się dobrze podawać będą o wiele skuteczniejsi w ataku. Obrońcy grający przeciwko takiej drużynie będą mieli problem z utrzymaniem się w dobrej pozycji obronnej, co stworzy wiele możliwości w ataku pozycyjnym oraz stworzy łatwe pozycję rzutowe. Ćwiczenia doskonalące podania powinny być częścią każdej jednostki treningowej. Podania możemy podzielić na: A) Podania w ataku pozycyjnym podania w miejscu - podanie znad głowy - jednorącz po krzyżowym ruchu nóg - jednorącz po jednoimiennym ruchu nóg - podanie kozłem jednorącz - podanie lobem B) Podania w szybkim ataku podania w ruchu - sprzed klatki piersiowej - jednorącz ręką bliższą i dalszą od partnera - długie podanie przez całe boisko - podanie za plecami 40

42 C) Podania sytuacyjne Technika wykonywania podań i chwytów Przy wykonywaniu wszelkich elementów technicznych ważne są szczegóły. Podczas trenowania chwytów i podań piłki często skupiamy się tylko na pracy górnej części ciała, a w szczególności pracy kończyn górnych. Zapominamy jednocześnie o tym, jak dużą rolę ma prawidłowa postawa ciała oraz aktywizacja nóg. Prawidłowa postawa ciała. Prawidłowa postawa ciała, czyli pozycja gotowości powinna być pierwszym elementem nauczanym przed realizacją chwytów i podań. Zawodnik w tej postawie stoi na szeroko rozstawionych nogach (stopy ustawione na szerokość barków) utrzymując stabilną i mocną postawę. Nogi są lekko ugięte w każdym ze stawów. Stopy ustawione równolegle. Ręce lekko ugięte w stawie łokciowym, mocno w stawach nadgarstka. Pokazuje 10 palców aktywnych i gotowych do chwytu. Wzrok skierowany naprzeciw. Praca nóg Pracę nóg przy wykonywaniu chwytów i podań można podzielić na: 1. Pracę w ruchu jednoimiennym Gdy gracz wykonuje ruch symetryczny czy obustronny, czyli prawa noga wykonuje ruch w przód podczas podania prawą ręką, lewa noga wykonuje ruch w przód podczas podania lewą ręką. 41

43 Gdy dzieci opanują prace w ruchu w przód można nauczać pracy podczas ruchu na skos w przód. Opanowanie tego ruchu pozwoli graczowi na ominięcie potencjalnego obrońcy bez straty mocy podania. 2. Pracę w ruchu skrzyżnym. Gdy gracz wykonuje ruch asymetryczny czy na przemian stronny, czyli prawa noga wykonuje ruch skrzyżny w przód podczas podawania lewą ręką, lewa noga wykonuje ruch skrzyżny w przód podczas podawania prawą ręką. Wykorzystywany najczęściej by ominąć obrońcę i osłonić się przed wybiciem piłki. Pamiętajmy, że nauczamy pracy nóg symetrycznie. Zawsze tyle samo powtórzeń na nogę prawą jak i na nogę lewą. Praca rąk Praca rąk podczas podań różni się między sobą w zależności od rodzaju podania. Wymienię teraz najważniejsze z podań oraz skupię się na ich technice w szczególności na pracy kończyn górnych. 1. Podanie oburącz sprzed klatki piersiowej. Podczas tego podania zwracamy uwagę w pierwszej kolejności na ułożenie piłki podczas chwytu. Piłka powinna być na wysokości klatki piersiowej trzymana oburącz, szeroko rozłożonymi palcami dłoni zajmując jak największą powierzchnie. Łokcie w tej postawie są szeroko na wysokości barków. Biodra cofnięte. Po podaniu piłki ręce wyprostowane przed sobą, nadgarstki strzepnięte, łokcie blisko siebie. Stosujemy najczęściej z pracą nóg w ruchu jednoimiennym. 42

44 2. Podanie oburącz znad głowy. Podczas tego podania piłka ułożona jest nad głową. Łokcie są szeroko rozstawione, dłonie zajmują jak największą powierzchnię na piłce. Po podaniu ręce wyprostowane przed sobą lekko uniesione, nadgarstki strzepnięte. Tu również będziemy nauczać pracy nóg w ruchu jednoimiennym. 43

45 3. Podanie jednorącz prawą i lewą ręką. Podczas nauczania tego podania pierwszym elementem jest chwyt. Ten rodzaj podań charakteryzuje jednostronność, czyli piłka jest trzymana z prawej lub z lewej strony ciała. W postawie do podania prawą ręką piłka jest trzymana z prawej strony ciała w okolicy biodra. Ręka prawa jest rozłożona na piłce, lewa z boku podtrzymuje piłkę. Nazywamy to "schowaniem piłki do kieszeni ". Dzieci bardzo dobrze to zapamiętują. Łokieć ręki podającej w tej postawie jest cofnięty. Po podaniu, ręka prawa jest wyprostowania przed sobą, nadgarstek strzepnięty. Druga ręka jest wolna i nie bierze udziału w podaniu. Przy tym rodzaju podania nauczamy ruchu jednoimiennego jak i skrzyżnego nóg. 4. Podanie kozłem. Podania sprzed klatki jak i podania jednorącz należy nauczać również kozłem. Technika wykonania jest bardzo podobna zmienia się jedynie układ rąk po podaniu. Są one skierowane bardziej w stronę parkietu. Odbicie się piłki od parkietu powinno być na około ¾ odległości od podającego. Podania takie będzie najbardziej efektywne. Tu również nauczamy ruchu jednoimiennego oraz skrzyżnego pracy nóg. 44

46 Metodyka i ćwiczenia Nauczając każdego z rodzajów podań należy zacząć od najprostszej formy, czyli od formy ścisłej. Świetnym początkiem będzie trenowanie każdego z przedstawionych elementów w miejscu w parach. Po dokładnym opanowaniu tych fragmentów można przejść do ćwiczeń w ruchu. Najpierw w ruchu przód-tył. Później w ruchu prawa-lewa. Przy nauczaniu podań w ruchu ważne jest by dzieci zawsze były ustawione w kierunku biegu. Błędem jest ustawianie ciała do partnera. 1. Podania indywidualnie przy ścianie. 2. Podania w dwójkach każdy rodzaj. 3. Podania w dwójkach sprzed klatki w ruchu przód-tył. 4. Podania w dwójkach sprzed klatki w ruchu prawa-lewa. 5. Podania w trójkach przez środek w miejscu oraz w ruchu. Ćwiczenia pomocnicze w nauczaniu chwytów i podań: 1. W parach w siadzie skrzyżnym, toczenie jednej piłki do siebie. Po kilku wymianach toczenie dwóch piłek tak, aby się nie zderzyły. 2. To samo ćwiczenie z dwoma piłkami, przed podaniem trzeba przetoczyć piłkę dookoła siebie. 3. To samo w parach w klęku jedno nóż, przełożenie piłki pod nogą i toczenie do siebie. Po kilku powtórzeniach można dodać podanie sprzed klatki, oburącz z nad głowy, jednorącz, kozłem. 4. Ćwiczenie w parach, każdy z piłką. Wymienianie się piłkami (stojąc, leżąc, klęcząc, siedząc). 5. To samo w grupkach trzy-, cztero-, pięcioosobowych. 6. W parach, obok siebie, "ósemka" piłką wokół nóg i wymiana piłek. 7. W parach, obok siebie, podawanie piłki jedną ręką za plecami. 8. W parach, jeden podrzuca piłkę w górę a drugi w tym czasie podaje do niego swoją piłkę. Zadaniem ćwiczącego jest chwycić i oddać piłkę do współćwiczącego, gdy jego piłka jest w powietrzu. 9. W parach każdy z piłką. Jedna piłka leży na ziemi, a zawodnicy muszą ją podawać do siebie nogą, druga piłka trzymana w rękach i wykonywane są podania oburącz. 45

47 10. W parach każdy z piłką. Jeden podaje oburącz sprzed klatki, drugi toczy piłkę po ziemi. Po kilku podaniach zmiana w dwójkach. 11. W parach każdy z piłką + jedna piłka do podań. Zawodnicy ustawieni naprzeciw kozłują jedną piłkę. Jeden prawą, a drugi lewą ręką. Ręka wolna służy do podawania trzeciej piłki. Po kilku wymianach zmiana rąk. Zabawy w nauczaniu podań i chwytów: 1. "Piłka goni piłkę" Dzieci ustawione w okręgu odliczają do dwóch. Jedynki tworzą jeden zespół, dwójki drugi. Zadanie polega na tym by zawodnicy z jednego zespołu podawani do siebie piłkę po okręgu jak najszybciej się da. Wygrywa zespół, który wykona to zadanie szybciej. Oba zespoły mają po 1 piłce i rozpoczynają ćwiczenie w tym samym momencie. 2. "Gąsienica" Dzieci siedząc po turecku ustawione są w rzędach. Piłka jest na końcach rzędów. Osoba trzymająca piłkę nad głową podaje ja do osoby przed sobą i biegnie na początek rzędu i tak każdy, kto otrzyma piłkę. Wygrywa zespół, który szybciej dotrze do wyznaczonego punktu np. do linii końcowej boiska. To ćwiczenie można również robić w staniu. Podają piłkę górą, pod nogami, bokiem. Można biec tyłem, skacząc na jednej nodze, itp. 3. "Klask" Dzieci ustawione w kole. Pośrodku koła trener lub wybrany zawodnik podaje piłkę do różnych osób. Dzieci przed chwytem muszą klasnąć. Odpada (czyli siada po turecku) osoba, która nie chwyci piłki bądź nie klaśnie. Nauczyciel może stosować uniki. 4. "Kto szybciej?" Dzieci bez piłek ustawione w narożnikach sali oraz na przecięciu linii środkowej i bocznej, pozostali z piłkami na środku sali. Na gwizdek dzieci biegają z piłkami i podają do stojących bez piłek współćwiczących. Nie można podać do tej samej osoby dwa razy pod rząd, zabronione jest również podawanie do kolegi trzymającego inną piłkę. Nauczyciel wyznacza ilość podań do wykonania. Może również określić czas, w jakim dzieci mają wykonać jak największą ilość podań. Zaleca się ustalenie rodzaju podań i zmiana ich na różnych jednostkach treningowych. 5. "Berek koszykarski" Dzieci podzielone na dwa zespoły. Zespół jedynek musi dotknąć piłką zawodników z przeciwnej drużyny, przy czym piłka musi być trzymana cały czas w rękach. Gracze nie 46

48 mogą się poruszać z piłką gdyż jest to błąd kroków. Piłka przemieszcza się miedzy ćwiczącymi poprzez podania. Gracze zespołu jedynek mają za zadanie jak najszybciej złapać wszystkich z przeciwnego składu. Gracz po podaniu piłki powinien od razu zmienić pozycję. 6. "Berek ratuj!" Dzieci ustawione w rozsypce na sali. Jedna osoba jest berkiem pozostali uciekają. Berek goni tylko osobę posiadającą piłkę. Uciekający może się pozbyć piłki oddając ją koledze i krzycząc Ratuj!" Zawodnik ten musi od razu przyjąć piłkę w ręce. W tej zabawie ćwiczący mogą biegać z piłką. 7. "Żywe kosze" Dwójka dzieci jest ustawiona po przeciwnych stronach boiska lub wyznaczonego obszaru. Są to "żywe kosze". Pozostałe dzieci są podzielone na dwa zespoły, a ich zadanie to podać piłkę do swojego "żywego kosza". Punkt jest zaliczony tylko wtedy, gdy piłka dotrze bezpośrednio do kosza, który musi ją chwycić bez poruszenia się. Dzieci przemieszczają się po bosku podając do siebie piłkę na takich samych zasadach jak przy "berku koszykarskim". Zawodnicy z przeciwnego zespołu mogą przechwycić piłkę. Wygrywa ten zespół, który zdobędzie więcej punktów. 47

49 48

50 TECHNIKA RZUTU Bartłomiej Perzanowski Grając w koszykówkę skupiamy się głównie na zdobywaniu punktów. Mecz wygrywa ten zespół, który zdobędzie ich więcej. Nauka i doskonalenie rzutów jest jednym z najważniejszych elementów szkolenia. Szkolić i doskonalić rzuty powinno się uczyć każdego zawodnika, gdyż prędzej czy później każdy z nich będzie miał okazję w trakcie meczu oddać rzut, a być może nawet ten decydujący o wyniku meczu. Rzuty dzielimy głównie ze względu na pracę nóg oraz ręki. Podział rzutów ze względu na pracę nóg: 1) rzuty z miejsca; 2) rzuty z biegu; 3) rzuty po kozłowaniu; 4) rzuty po manewrze. Podział rzutów ze względu na pracę ręki: 1) rzut podstawowy, z pracą nadgarstka; 2) lay-up (piłka trzymana od spodu); 3) półhak. 49

51 OPIS TECHNIKI RZUTU PODSTAWOWEGO POZYCJA I RÓWNOWAGA Stopy są rozstawione na odległość barków. Stopy powinny na tyle stykać się z podłożem, abyś miał wygodną pozycję, w której zachowasz równowagę ciała. Jeżeli jesteś praworęczny, prawa stopa powinna być nieco wysunięta przed drugą stopą. I odwrotnie jeśli jesteś leworęczny. kosza, ułożone równolegle. Stopy powinny być skierowane w kierunku Kiedy doskonalisz swoją wygodną pozycję, za każdym razem twórz taką samą odległość między stopami, aby być gotowym do rzutu. Ugnij kolana przed każdym rzutem. Kolana uginają się w stronę kosza nie do środka. Nogi podczas rzutu są bardzo ważne! 50

52 CHWYT PIŁKI Piłka ułożona nad głową, tak by pod piłką widzieć kosz. Stwórz przestrzeń między dłonią a piłką, tak aby śródręcze nie dotykało piłki. Piłka powinna dotykać całej powierzchni palców. Rozciągnij palce tak szeroko, abyś mógł komfortowo trzymać piłkę w jednej ręce. Kciuk ręki rzucającej i kciuk ręki nierzucającej tworzą literę T. 51

53 RĘKA NIERZUCAJĄCA Ręka, która nie rzuca powinna podtrzymywać piłkę z boku. Ręka nierzucająca nie powinna dodawać żadnej siły do rzutu, ani nadawać piłce jakiejkolwiek rotacji. Twoja ręka nierzucająca nie powinna zmieniać swojego położenia podczas rzutu, natomiast musi pierwsza stracić kontakt z piłką. OPUSZCZENIE PIŁKI Piłka powinna zacząć ruch bezpośrednio z pozycji rzutowej (bez żadnego ruchu piłki w dół ). Łokieć powinien być pod piłką. Piłka musi pozostać przed tobą, nie powinna być przenoszona za głowę. Cały czas musisz widzieć kosz. Piłka nie może zasłaniać kosza. Wyprostuj uczestniczące w rzucie stawy, rozpoczynając od tych, które są położone najniżej kolejno: skokowy, kolanowy, biodrowy, ramieniowy, łokciowy, nadgarstek. Twój łokieć i nadgarstek powinny tworzyć linię, która skierowana jest w stronę kosza. Twoja ręka rzucająca powinna tworzyć prostą linię do kosza. Ręka rzucająca jest bardzo ważna przy wyrzucie piłki. Piłka powinna opuścić rękę z perfekcyjną symetryczną rotacją w tył. 52

54 Jak widać na zdjęciu, ręka nierzucająca jest trzymana z boku i lekko odprowadza piłkę, nie ingerując w lot piłki. Podczas wyrzucenia piłki do kosza, ręka nierzucająca wykonuje lekki ruch w stronę kosza. WYRZUT PIŁKI W WYSKOKU I LĄDOWANIE Użyj swoich nóg, aby stworzyć większą siłę wyskoku. Wypuszczaj piłkę z dłoni tuż przed osiągnięciem najwyższego punktu w wyskoku. Powinieneś wylądować w tym samym miejscu skąd wyskoczyłeś, to będzie oznaczało, że masz dobrą równowagę podczas rzutu z wyskoku. RĘKA PODĄŻA ZA PIŁKĄ Twój nadgarstek powinien być miękki (rozluźniony). Palce powinny wskazywać na cel (obręcz). Kończ wysoko. Powinieneś widzieć swoje palce na górnej linii kwadratu na tablicy. Utrzymaj swoją pozycję ręka podąża za piłką dopóki piłka nie uderzy w obręcz. Twój łokieć powinien być pod piłką. 53

55 PRZYKŁADOWE ĆWICZENIA 1. W dwójkach, naprzeciwko siebie, w siadzie skrzyżnym, praca nadgarstka bez pomocy drugiej ręki; najpierw ręka prawa potem lewa. 2. Jak wyżej, z tym, że dokładamy rękę przytrzymującą. 3. W dwójkach, naprzeciwko siebie, stojąc, praca nadgarstka bez pomocy drugiej ręki; najpierw ręka prawa potem lewa; zwracamy uwagę na ułożenie stóp. 4. Jak wyżej, z tym, że dokładamy rękę przytrzymującą. 5. Indywidualnie, rzut jak w ćw. 3 z tym, że stoimy na wprost tablicy i wykonujemy rzut o tablicę, piłka wraca do rąk. 6. Jak wyżej, rzut do kosza o kwadracik na tablicy. 7. Jak wyżej, rzut bezpośrednio do kosza z zerowego kąta z najbliższej odległości, staramy się by piłka wpadając do kosza nie dotykała obręczy. 8. Jak wyżej, rzut z pozycji na wprost kosza. 9. Zawodnik wykonuje, stojąc na wprost kosza krótki naskok na 1 tempo i rzuca. 10. Zawodnik spod kosza podaje do nabiegającego zawodnika, który zatrzymuje się na 1 tempo, a następnie rzuca do kosza. 54

56 11. Zawodnik kozłuje na wprost kosza, wykonuje zatrzymanie na 1 tempo, a następnie rzut do kosza. W każdym treningu musisz pracować nad indywidualną techniką! A zwłaszcza nad techniką rzutu. Pamiętaj również, by mieć tolerancję dla indywidualnej techniki rzutowej każdego z graczy nie ma dwóch zawodników, którzy rzucaliby identycznie. Trener musi pilnować zawodników czy: realizują zadania, jest odpowiednia intensywność, koncentracja oraz czy następuje poprawa błędów. Taktyka jest na 1 mecz. Technika na całe życie. Bez techniki zapomnij o taktyce! Jeśli wymagasz dokładności to być może jej nie osiągniesz, ale jeśli nie wymagasz dokładności to na pewno jej nie osiągniesz. Nie ma zamiennika dla powtarzania. Zwłaszcza w treningu rzutowym. Powyższe uwagi, wskazówki czy zaproponowane ćwiczenia mają wtedy sens, gdy Twoi zawodnicy słuchają Ciebie i potrafią się zdyscyplinować do ciężkiej pracy. Od siebie wymagaj dokładnie tego samego, co od zawodników, czyli pełnego zaangażowania i jakości w swojej pracy. Dodatkowo Twoją rolą jest egzekwowanie powierzonych zadań. Jeśli uwierzysz w pracę innych, inni uwierzą w Twoją pracę! Pamiętaj! Rzut jest najważniejszym elementem technicznym w koszykówce. To od jego skuteczności decyduje zwycięstwo Twojej drużyny. Jeśli nie będziesz zwracał uwagę na błędy i nie będziesz ich korygował, nie miej nigdy pretensji do swoich zawodników, że nie trafili rzutu wolnego czy też przerzucili kosz. Nie ma nic gorszego niż zła technika rzucania! Trenuj indywidualnie. Jeśli inwestujesz w gracza, on Ci to odda podczas meczu! 55

57 56

58 RZUT Z WYSKOKU, PO BIEGU I KOZŁOWANIU Marta Cieślicka Koszykówka jest dyscypliną, w której odnaleźć mogą się atleci o niezwykle zróżnicowanych warunkach fizycznych, cechach i umiejętnościach. Gdyby spośród tych ostatnich umiejętności musieć jednak wskazać jedną, która stanowi najsolidniejszy fundament sukcesu, bez wątpienia byłaby to umiejętność rzutu. W prawdzie nawet w Galerii Sław NBA widnieją nazwiska graczy, którzy nie prezentowali szczególnie wysokich umiejętności strzeleckich, na ogół musieli oni jednak zasłużyć sobie na takie wyróżnienie niepodważalną dominacją w innym elemencie gry, a na dominację tę często bardziej niż wyszkolenie, składały się niezwykłe warunki fizyczne, cechy charakteru bądź unikalny talent. I choć jako trenerzy-selekcjonerzy musimy tego typu graczy potrafić dostrzec i wykorzystać, jako trenerzy-szkoleniowcy powinniśmy skupić się przede wszystkim na tych elementach gry, które za sprawą odpowiednio dobranych metod treningowych z dużym prawdopodobieństwem zdołamy u naszych podopiecznych rozwinąć. Rzut, a zwłaszcza jego technika jest sztandarowym przykładem tego typu umiejętności, a stopień jej opanowania przez młodych zawodników może i powinien służyć za wizytówkę ich trenera. Bardzo ważne jest by nasi podopieczni opanowali prawidłową technikę rzutu na możliwie najwcześniejszym etapie ogólnego szkolenia. Jest to istotne nie tylko dlatego, że nabycie złych nawyków opóźni i utrudni zawodnikowi efektywny rozwój, lecz także dlatego, że na dalszym etapie prowadzenia drużyny trener powinien móc poświęcić całą uwagę aspektom taktycznym i psychologicznym. Nauczanie początkujących graczy zaczynamy od rzutów podstawowych jakimi są rzuty wolne, rzuty z wyskoku i rzuty z biegu. W tej części skupimy się na rzutach z biegu (po podaniu i po kozłowaniu) oraz rzutach z wyskoku. 57

59 RZUT Z WYSKOKU Wykonanie rzutu z wyskoku poprzedza chwyt. Musi być on wykonany oburącz, z szeroko rozstawionymi, ułożonymi w literę "W" palcami. Po złapaniu piłka jest jednym, ciągłym ruchem przenoszona nad głowę. W czasie chwytu zawodnik jest ustawiony twarzą do tablicy. Powinien się zatrzymać poprzez pięty, a stopy skierować w stronę kosza. Ciężar ciała jest równomiernie rozłożony na obydwie stopy. Nogi zawodnika zgięte są we wszystkich stawach. Piłkę trzymamy na szeroko rozstawionych palcach ręki rzucającej, druga ręka podtrzymuje ją z boku. Ręka rzucająca jest zgięta w stawie łokciowym, a sam łokieć znajduje się na przedłużeniu linii kolana. Wzrok skierowany w stronę kosza. Rzut rozpoczyna się poprzez wyprost we wszystkich stawach, od nóg aż po rękę rzucającą, a kończy się zgięciem nadgarstka. Tę pozycję wyprostowana ręka, zgięty nadgarstek należy po rzucie utrzymać. 58

60 PRZYKŁADOWE ĆWICZENIA Zanim zaczniemy ćwiczenia rzutu, musimy nauczyć naszych zawodników zatrzymania na jedno tempo. Dopiero gdy zawodnicy opanują ten element możemy przejść do dalszych ćwiczeń. 1. Zawodnicy w parach, zwróceni do siebie twarzami, w odstępie jednego kroku. Trzymają piłki nad czołami. Wykonują jednoczesny podskok z dotknięciem piłki o piłkę w najwyższym punkcie wyskoku. 2. Zawodnicy z piłkami swobodnie poruszają się po boisku. Na sygnał w wyznaczonych miejscach wykonują zatrzymanie na jedno tempo. 3. Zawodnik biegnie do partnera, chwyta piłkę leżącą na jego dłoni i rzuca z wyskoku po zatrzymaniu na jedno tempo. Po rzucie wybiega poza określoną linię i powtarza ćwiczenie. Ćwiczenie to powtarzamy w różnych odmianach (np. partner podrzuca piłkę do zawodnika wykonującego rzut, układa ją na parkiecie itp.) 4. Zawodnik biegnie do partnera, chwyta od niego piłkę przekazaną w dowolny sposób i rzuca z wyskoku po zatrzymaniu na jedno tempo (dobija po niecelnym). Wyrzuca piłkę zza linii końcowej wybiega za linie 6,75 gdzie otrzymuje podanie, po którym wykonuje rzut. 5. Zawodnik zabiera piłkę z dłoni partnera i wykonuje rzut z wyskoku po zatrzymaniu na dwa tempa lewa-prawa, zbiera piłkę, wykonuje podanie powrotne, obiega gracza z drugiej strony i wykonuje zatrzymanie prawa-lewa. 6. Zawodnicy w dwójkach naprzeciw siebie, jeden z piłką, drugi w obronie. Zawodnik z piłką przyjmuje pozycję do rzutu. Jeżeli obrońca zareaguje to ma zadanie rzucić do kosza, jeżeli nie rzuca z wyskoku. 7. Gra 1x1 zawodnik zbierający piłkę po dobitce wyrzuca ją zza linii końcowej do współćwiczącego, który wybiega na różne pozycje. Zawodnik wybijający piłkę jest obrońcą. 8. Wyżej wymienione ćwiczenia stosujemy w rzutach z wyskoku po zatrzymaniu na dwa tempa. 59

61 RZUT Z BIEGU PO PODANIU I PO KOZŁOWANIU Rzuty te poprzedzone są chwytem, w którym szczególną uwagę należy zwrócić na to aby wykonany był obiema rękoma. Zawodnik po chwycie piłki wykonuje dwutakt prawa-lewa lub lewa-prawa. Pierwszy krok jest długi i płaski, wykonywany z pięty. Drugi krok jest krótki, a po nim wykonujemy odbicie w górę. Wyrzucamy piłkę poprzez wyprostowanie stawu łokciowego. Rzut z biegu po kozłowaniu jest wykonywany tak samo jak rzut po podaniu, z tą różnicą, że chwyt piłki następuje po koźle a nie po otrzymaniu piłki. PRZYKŁADOWE ĆWICZENIA 1. W marszu zawodnicy wykonują dwutakt i odbicie w górę. Akcentujemy pierwszy krok długi i dynamiczny. Drugi krótszy. Oba zaczynamy od pięty. 2. Jak wyżej, w biegu. 3. Na boisku do koszykówki rozstawione obręcze (hula-hop) zawodnicy po kozłowaniu wykonują dwutakty. Po wykonaniu dwutaktu wykonują lądowanie na obie stopy. 4. Zawodnik nr 1 biegnie do partnera, zbiera piłkę leżącą na jego dłoni i wykonuje dwutakt z rzutem. Po rzucie wybiega poza określoną linię i zmienia kierunek biegu. Zawodnik nr 2 zbiera piłkę i układa ją na ręku. Zmiana w parach po wykonaniu kilku powtórzeń. 5. Zawodnik podaje piłkę spod kosza do partnera nabiegającego na pozycję rzutową. Po rzucie zawodnik zbiera piłkę i ewentualnie dobija rzut. Następnie wybija piłkę zza linii końcowej do partnera ustawionego na wprost kosza w odległości 7 m. Po wybiciu 60

62 nabiega na kolejną pozycję, aby oddać kolejny rzut. Zmiana w parze po wykonaniu określonej liczby powtórzeń. 6. Zawodnik nr 2 podaje piłkę do wbiegającego pod kosz zawodnika nr 1, który po otrzymaniu podania wykonuje rzut z biegu. Po rzucie wybija piłkę zza linii końcowej boiska. Zawodnik nr 2 otrzymuje piłkę, zawodnik nr 1 obiega tyczkę i otrzymuje podanie powrotne. 7. Gra 1x1; zawodnik rzucający przyjmuje postawę do rzutu. Jeżeli obrońca zareaguje to zawodnik wykonuje rzut z biegu po kozłowaniu, jeżeli nie to rzut z wyskoku. Nie skupiamy się tu na pracy obrońcy, ćwiczy tylko rzucający. Pamiętaj, aby stosować na każdym treningu technikę indywidualną. Rzut to jeden z najważniejszych elementów technicznych w koszykówce. Od opanowania tej umiejętności najczęściej zależeć będzie zwycięstwo Twojej drużyny. 61

63 62

64 PODSTAWY PORUSZANIA SIĘ W OBRONIE Bartłomiej Perzanowski Wielu trenerów twierdzi, że koszykówka zaczyna się w obronie. Koszykarz musi umieć zarówno bronić jak i atakować. Celem drużyny broniącej jest posiadanie piłki, a żeby ją posiadać należy przeprowadzić skuteczną akcję w obronie. W związku z tym należy zrobić wszystko, by przejąć piłkę, zanim drużyna przeciwna wypracuje sobie dogodną pozycję rzutową lub, jeśli to niemożliwe, spowodować by oddała rzut z jak najtrudniejszej, najmniej dogodnej pozycji. Należy więc prowadzić swoją grę obronną w ten sposób, by uniemożliwić przeciwnikowi prowadzenie akcji w zaplanowany przez siebie sposób. Kształtowanie umiejętności i chęci bronienia u swoich podopiecznych jest jednym z podstawowych zadań jakie powinien postawić przed sobą trener. Wśród najważniejszych umiejętności obronnych należy wymienić: zapał i zaangażowanie w grę obronną; opanowanie techniki postawy i poruszania się w obronie; umiejętność zajmowania odpowiedniej pozycji względem piłki i bronionego przeciwnika; przygotowanie atletyczne. Zaczynając nauczanie obrony pamiętajmy, że podstawowe formy ruchu w obronie to: 5) bieg; 6) krok obronny (odstawno-dostawny); 7) zatrzymanie krokiem bokserskim, tzw. close-out; 8) bieg tyłem. Wyjściową do wszystkich powyższych jest opanowanie prawidłowej postawy w obronie. 63

65 OPIS PRAWIDŁOWEJ POSTAWY ZAWODNIKA W OBRONIE Zawodnik skierowany frontem w stronę bronionego gracza. Nogi ugięte w kolanach, stopy szeroko, plecy wyprostowane. Ramiona skierowane w dół, dłonie aktywne, palce szeroko. Środek ciężkości ciała mocno obniżony. OPIS TECHNIKI KROKU OBRONNEGO Krok obronny odstawno-dostawny palce nogi kierunkowej pokazują kierunek ruchu, nie krzyżujemy nóg, nogi w jednej linii, nogi ugięte w stawach kolanowych, pośladki nisko, plecy proste, wzrok skierowany przed siebie. Praca rąk w kroku odstawno-dostawnym ręka bliższa atakuje piłkę od dołu, ręka dalsza zawęża domniemaną drogę kozłowania, nie próbujemy wybijać piłki za wszelka cenę. 64

66 OPIS TECHNIKI CLOSE OUT Zatrzymanie krótkimi kroczkami, nogi w ciągłym ruchu, co pozwala na szybką reakcję na ruch zawodnika bronionego. Ręce skierowane na piłkę. Stosowane przy dojściu do zawodnika ataku posiadającego piłkę. Ćwicząc obronę wprowadzamy: ćwiczenia wzmacniające siłę nóg (przysiady, stanie w postawie obronnej na czas, itp.) i mentalność zawodniczą egzekwując poprawne wykonanie do ostatniej sekundy ćwiczenia; zestawy obronne z połączeniem różnych sposobów poruszania się (krok odstawnodostawny, bieg w przód i w tył, starty i zatrzymania oraz zmiany tempa i kierunku biegu); stepowanie w miejscu i w ruchu; wszelkiego rodzaju gry 1x1, gdzie ćwicząc atak zwracamy uwagę na obronę; zwracamy uwagę na rozmowę w obronie ĆWICZENIA 1. Utrzymanie prawidłowej postawy obronnej przez określony czas. 2. Krok obronny po liniach z przejściem do kroku biegowego tyłem; na liniach końcowych oraz środkowej, krok obronny, na liniach bocznych bieg tyłem. 65

67 3. Krok obronny po liniach końcowych oraz środkowej, po przekątnej połowy boiska sprint, na linii zatrzymanie z okrzykiem piłka i przejście do kroku obronnego. 66

68 4. Zawodnicy wykonują start (bez negatywnego kroku w tył) z pozycji obronnej do oddalonego o 5m pachołka. Zatrzymanie przed pachołkiem poprzedzone close-out wraz z rękoma uniesionymi ku górze i informacja słowną piłka. Krok odstawno dostawny w kierunku linii bocznej; Bieg tyłem po linii bocznej. 5. Start spod kosza do tyczki ustawionej na linii 6,75m na pozycji 0 (w rogu boiska), przed tyczką close-out, hasło piłka, dwa kroki obronne w lewo, dwa kroki obronne w prawo, bieg tyłem pod kosz, a następnie przodem do tyczki ustawionej na pozycji top (na wprost kosza); trzeci raz do pozycji 0 z drugiej strony; można powtórzyć kilkukrotnie, ustawiając większą ilość tyczek. 67

69 6. Gra 1x1 w układzie jak w ćwiczeniu 3; ograniczmy pole ćwiczenia do osi boiska; zawodnik ataku, ćwiczy dla obrony do osi boiska wyznaczonej przez pachołki kozłuje wolniej, a po zmianie kierunku do linii bocznej wyraźnie przyspiesza zmuszając zawodnika obrony do kroku biegowego i zatrzymania na linii bocznej; na wysokości 1/4 boiska przed linią końcową gra 1x1 na 100%. Musisz mieć przekonanie, że skuteczna gra obronna ułatwia atak. Pamiętaj, że dobry obrońca to człowiek z cienia, który pokazuje prawdziwe serce do gry nie dla własnego splendoru, a dla swojej drużyny. W obronie w pierwszej kolejności licz na siebie, a nie na partnerów. Stosując ciągłą presję w obronie na zawodniku ataku przybliżasz nas do zwycięstwa. Pamiętaj i staraj się przekazać swoim podopiecznym maksymę atakiem można wygrać mecz, natomiast obroną wygrywa się mistrzostwa. 68

70 69

71 PODSTAWY PORUSZANIA SIĘ Z PIŁKĄ W ATAKU Magdalena Sibiga Gra 1x1 jest grą podstawową w koszykówce, gdzie zawodnik atakujący staje twarzą w twarz z obrońcą. Jest wskazana, gdy została zbudowana już solidna podstawa ruchowa. Można grać 1x1 na całym boisku, na połowie lub blisko kosza. POZYCJA POTRÓJNEGO ZAGROŻENIA podstawowa umiejętność w grze 1x1 Zawodnik ataku w chwili otrzymania piłki w strefie podkoszowej przeciwnika powinien przyjąć postawę potrójnego zagrożenia. Przez co rozumieć ten termin? Otóż, zawodnik przyjmujący pozycję potrójnego zagrożenia stwarza sobie następujące możliwości: Rzutu; Podania piłki do partnerów; Minięcia obrońcy przez wykonanie jednego lub dwóch kozłów. Gracz posiadający piłkę musi mieć skierowany wzrok na: Kosz gotowość rzutu. Swoich partnerów gotowość podania. Obrońcę gotowość minięcia. Atakujący obserwując obrońcę i ocenia, gdzie jest środek ciężkości jego ciała (odpowiednie balansowanie). Musi umieć ocenić położenie, zawsze szukać słabszej strony obrońcy i wykorzystywać swoją siłę. Słabą stroną obrońcy jest strona przy nodze ustawionej z przodu 70

72 (wykrocznej). Atakujący powinien od razu ustawić się po słabej stronie obrońcy. Piłkę unieść na wysokość barków, jak najwygodniej dla anatomicznej postawy zawodnika. Ustawić nogi równolegle lub wykrocznie, tak żeby w każdej chwili środek ciężkości mógł być przeniesiony do ruchu minięcia. Bardzo istotne w postawie potrójnego zagrożenia jest natychmiastowe ustawienie stóp, obręczy biodrowej i barkowej w kierunku kosza. Często zawodnicy naciskani przez obrońców odwracają się bokiem, co ogranicza możliwości rozegrania akcji przez podanie lub wykonanie rzutu. Czasami stosuję się pozycję podwójnego zagrożenia, w którym wyróżnić można możliwość podania i minięcia. Ćwiczenie na odczytywanie słabości pozycji obrońcy: Obrońca z piłką stoi pod koszem. Atakujący naprzeciw nieco za linią rzutu za 3. Obrońca podaje piłkę biegnącemu ku niemu zawodnikowi ataku, który zatrzymuje się na jedno tempo. Obrońca przenosi ciężar ciała na prawą nogę, atakujący po zatrzymaniu na jedno tempo mija obrońcę po jego słabej stronie (prawej) przez założenie prawej nogi daleko za nim. Atakujący wykonuje jeden kozioł, dostawia lewą nogę i oddaje rzut. Analogicznie wykonujemy ćwiczenie w drugą stronę. Sposób uwalniania się od obrońcy przy wyjściu do otrzymania piłki: Praca nóg w podstawowych ruchach bez piłki (nie biegamy po łukach). Zmiana rytmu poruszania się (czyli swobodne przejście z fazy wolnej do szybkiej) Zmiana kierunku biegu (wykorzystanie odbicia z nogi wykrocznej wraz z obniżeniem środka ciężkości). Akcentowanie rękami chęć otrzymania piłki przez atakującego, wzrok podczas ruchu skierowany jest zawsze na zawodnika z piłką. Umiejętność łączenia kilku ruchów bez piłki w bardziej złożone sekwencje. Wejście w linię poruszania się kryjącego. Po kontakcie zmiana kierunku ruchu atakującego w przeciwną stronę. Dzięki ruchowi w przeciwną stronę atakujący zyskuje przewagę miejsca. Zablokowanie nogi obrońcy bliższej podającemu poprzez założenie nogi atakującego przed stopę bliższą podającego. Następnie ruch w kierunku piłki. Środki treningowe: a) Ćwiczenie techniki wykonania elementu na słupkach (na jeden kosz) z pomocnikiem podającym poprawnie piłkę (forma ścisła). b) Gra 1x1 z różnych pozycji z pomocnikiem podającym piłkę. 71

73 c) Wykorzystanie ścięcia i obiegnięcia w szybkim ataku (ćwiczymy na całym boisku). d) Współpraca zawodników ataku podczas gry od 2x2 do 5x5 bez kozłowania. e) Wszystkie gry z przeciwnikiem od 1x1 do 5x5, z akcentowaniem ruchów bez piłki (np. zmiana punktacji w zdobytych koszach). Uwagi do zawodnika: Pamiętaj, że obrona z reguły skupiona jest na zawodniku z piłką, co ułatwia możliwość skutecznej gry bez piłki. Ruchy bez piłki wykonujesz w celu uwolnienia się od obrońcy (zwracaj uwagę na narzędzia które posiadasz: start, zmiana tempa biegu, zmiany kierunku ruchu i zaskoczenie). Wykonuj ruchy w ataku bez piłki tak, aby zawodnik z piłką miał zawsze miejsce do gry 1x1. Bądź zawsze gotowy do otrzymania piłki i z taką myślą wykonuj ścięcie, obiegnięcie i wyjście. Uwolnienie się od obrońcy przez: 1. Wyjście do podania po ruchu w kształcie litery V. Ustawienie zawodnika bez piłki za linią rzutów za 3, następnie ruch w kierunku kosza i dynamiczne wybiegnięcie za linię rzutów za 3 w stronę podającego. 2. Ścięcie, obiegnięcie i ucieczka za plecy jako podstawowe elementy gry bez piłki zawodnika ataku. Zawodnik A ustawiony jest w okolicach linii środkowej boiska. Wykonuje podanie piłki do zawodnika B (ustawionego w pozycji rzutowej przy linii rzutów za 3). Po podaniu zawodnik biegnie w stronę kosza i wykonuje zwód przed tyczką. Po zwodzie wbiega pod kosz od strony piłki (ścięcie), otrzymuje powrotne podanie od zawodnika B i kończy akcję rzutem z biegu, zbiera piłkę spod kosza po rzucie, ćwiczący zmieniają się miejscami. Ćwiczenie jak wyżej z tym, że zamiast tyczki występuje aktywny obrońca przed którym zawodnik musi wykonać zwód. Uczniowie ustawieni w parach na linii środkowej boiska. Wykonują podania do siebie w truchcie w kierunku kosza, na linii pola rzutów za 3 punkty znajduje się obrońca. Przed obrońcą zawodnik bez piłki wykonuje zwód od piłki i ścięcie na stronę piłki. Po ścięciu otrzymuje podanie od kolegi i wykonuje rzut z biegu. 72

74 Zawodnik A podaje piłkę do B, a następnie po podwójnym zwodzie wbiega pod kosz za plecami obrońcy (tyczka lub trzeci zawodnik) obiegnięcie, kończy akcję rzutem po biegu, zawodnik B zbiera piłkę spod kosza, ćwiczący zamieniają się miejscami w parze. Ćwiczenie 1. A1 wykonuje ruch pod kosz poprzez ścięcie, bądź obiegnięcie. Następnie wykonuje ruch wyjścia do rogu. A2 podaje do A1 i wykonuje ścięcie pod kosz A1 podaje do A2, który kończy ćwiczenie rzutem spod kosza. Ćwiczenie 2. A1 i A2 wyrzut piłki do przodu (na około 6 m od kosza), bieg i chwyt piłki na wysokości linii rzutów za 3. Po chwycie piłki, zatrzymanie na 1 tempo plecami do kosza. Następnie obrót w stronę kosza, za każdym razem inny: na nodze zewnętrznej tyłem (przez plecy); na nodze zewnętrznej przodem (przez pierś); na nodze wewnętrznej tyłem (przez plecy) ; na nodze wewnętrznej przodem (przez pierś); A1 i A2 po zrobieniu prawidłowego obrotu w stronę kosza przechodzi do postawy potrójnego zagrożenia, a następnie wykonują akcję rzutową na kosz, za każdym razem inne: minięcie do linii końcowej na nogę jednoimienną; minięcie do linii końcowej krokiem skrzyżnym; minięcie do środka boiska krokiem skrzyżnym; minięcie do środka boiska na nogę jednoimienną. 73

75 Uwagi Od momentu zatrzymania na jedno tempo, utrzymujemy pozycje niską zarówno przy obrocie jak i minięciu w stronę kosza. Ćwiczenie 3. Akcja 1 (pomiędzy A2 i C) 1. A2 podaje piłkę do trenera C; 2. A2 wykonuje ruch wyjścia na pozycję skrzydła (45 stopni) w celu otrzymania piłki (ręce gotowe do chwytu piłki); 3. C wykonuje podanie do nabiegającego zawodnika ataku A2; 4. A2 z pozycji podwójnego zagrożenia wykonuje: minięcie do linii końcowej na nogę jednoimienną; minięcie do linii końcowej krokiem skrzyżnym; minięcie do środka boiska krokiem skrzyżnym; minięcie do środka boiska na nogę jednoimienną; Akcja 2 (pomiędzy A1 i C) 1. A1 podaje piłkę do trenera C; 2. A1 wykonuje ruch wyjścia na pozycję skrzydła (45 stopni) w celu otrzymania piłki (ręce gotowe do chwytu piłki); 3. C wykonuje podanie do nabiegającego zawodnika ataku A1; 4. Obrońca O1 po biegu zatrzymuje się przed A1 w postawie obronnej z lekko wysuniętą nogą wykroczną; 5. A1 z pozycji podwójnego zagrożenia wykonuje odpowiednie minięcie pod kosz atakując nogę wykroczną O1. Ćwiczenie 4 Akcja 1 (pomiędzy A2 i C) A2 podaje do trenera (C), wykonuje ścięcie pod kosz, a następnie wyjścia na pozycję skrzydła (45 stopni) za pachołkiem. Otrzymuje podanie od trenera po którym wykonuje na zmianę: zatrzymanie na dwa tempa, gdzie pierwszą stawia lewą nogę (półobrót otwierając się do kosza) z dostawieniem nogi prawej; zatrzymanie na dwa tempa, gdzie pierwsza stawiana jest noga prawa, a potem lewa 74

76 (dokręca prawidłowe zatrzymanie). A2 mija do kosza stosując poznane sposoby minięcia. Akcja 2 (pomiędzy A1 i C) Pochodna Akcji 1, tylko A1 wychodzi na pozycję skrzydła (45 stopni) od środka boiska (czyli przed pachołkiem). Zatrzymanie i minięcie podobnie jak w akcji 1. Ćwiczenie 5. Zawodnicy ustawieni są w dwóch grupach, gdzie tylko jeden zawodnik A2 nie posiada piłki, ponieważ on będzie zaczynał ruch pod kosz. 1. A2 wykonuje ruch pod kosz, korzystając z ruchu obiegnięcia i wyjścia na pozycję środka. 2. A1 po wcześniejszym kozłowaniu podaje piłkę do A2 (podanie ręką dalszą od pola 3 sekund). 3. A2 wykonuje chwyt piłki i penetrację z piłką do kosza, zakończoną rzutem. 4. Sekwencja zdarzeń powtarza się po drugiej stronie osi boiska A1 ruch bez piłki. 5. A5 po kozłowaniu podaje piłkę do A1. Uwagi Ćwiczenie o wielu elementach, których poprawność wykonania musi być kontrolowana przez trenera: ruchy bez piłki, gotowość na otrzymanie piłki w każdym momencie, zatrzymania, przyjęcie odpowiednich pozycji, zmiany tempa i kierunku biegu, podanie, chwyt piłki, przeprowadzenie akcji rzutowej. Ćwiczenie 6. Pomocnik A4 stoi na osi boiska i ćwiczy podania do partnerów (ręka dalszą, kozłem, itp.) Zawodnicy ćwiczący ustawiają się za koszem. A1 podaje do A4 i wykonuje ruch wyjścia na pozycję skrzydła (45 stopni), a następnie ścina pod kosz i wykonuje akcję rzutową A2 wykonuje ruch wyjścia na pozycje skrzydła (45 stopni), a następnie wykonuje ruch obiegnięcia za pachołkiem. Uwagi Zwracamy uwagę na poprawność wykonania: startu do biegu, ruchu bez piłki, zmiany kierunku (noga odbijająca), zmiany tempa biegu, gotowości do 75

77 chwytu piłki w każdej chwili oraz rzutu do kosza. Podający A4 jest również bardzo istotnym graczem, ponieważ skuteczność akcji uzależnione jest od jego prawidłowego podania (w odpowiednim tempie i czasie). Ćwiczenie 7 Ćwiczenia gry 1x1 Zawodnicy stoją w dwóch rzędach i tylko A4 nie posiada piłki. A4 wykonuje ścięcie pod kosz i otrzymuje podanie od A1. A1 po podaniu do A4, wykonuje ścięcie pod kosz i otrzymuje podanie od A5. Sekwencja powtarzana wielokrotnie. Zmieniamy w tym układzie ćwiczone ruchy bez piłki: ścięcie, obiegnięcie, wyjście do piłki, odejście do rogu boiska. Uwagi Stosujemy różnego rodzaju rzuty na kosz (w biegu, po zatrzymaniu, po odejściu, z jednej nogi, itp.). Zawodnicy ćwiczą po kolei w parach. Zawodnik A jest ustawiony na wysokości linii rzutów osobistych bez piłki. Zawodnik B podaje piłkę spod kosza do A i wykonuje ruch do A w celu zastawienia po rzucie i zebrania piłki. A po podaniu wykonuje rzut do kosza z miejsca, a następnie staje się obrońcą. Zawodnik B po zastawieniu zbiera piłkę i rozpoczyna grę 1x1 z A w stronę drugiego kosza. Ustalamy limit czasu na akcję. Zawodnicy ustawieni na linii końcowej w narożnikach w postawie koszykarskiej. Trener pomiędzy nimi pod koszem. Trener wyrzuca piłkę w stronę przeciwnego kosza, jest to znak do startu dla zawodników. Ten, który pierwszy złapie piłkę staje się graczem ataku, drugi jest obrońcą. Rozpoczynają grę 1x1 w ograniczonym czasie, liczbie kozłów lub rzutów. Ćwiczący stoją na przeciwległych liniach rzutów wolnych. Trener toczy piłkę wzdłuż linii środkowej zawodnicy startują jednocześnie w momencie wypuszczenia piłki z rąk trenera. Ten, który złapie piłkę staje się atakującym, drugi zawodnik jest obrońcą. Zawodnicy ustawieni w parach na linii końcowej (jeden w rogu boiska, drugi pod koszem). Ćwiczenie wykonywane do osi boiska. Zawodnicy biegnąc w stronę drugiego kosza wykonują podania między sobą. Po przekroczeniu linii połowy boiska, zawodnik stojący bliżej linii bocznej staje się atakującym, nie może przekroczyć osi boiska. Drugi z pary jest obrońcą. Gra 1x1 jest podstawą każdego ataku. Nawet jeżeli nie stworzy pozycji do rzutu dla grającego 1x1 zawodnika, to z pewnością otworzy pozycje do rzutu dla pozostałych graczy jego drużyny. W treningu gry 1x1 rzadziej zmieniaj ćwiczenia, aby wykonywać więcej powtórzeń. 76