RAK PŁUCA NAJCZĘSTSZY NOWOTWÓR ZWIĄZANY Z NAŁOGIEM PALENIA TYTONIU DR N. MED. M. MATECKA NOWAK 21 KWIETNIA 2007

Transkrypt

1 RAK PŁUCA NAJCZĘSTSZY NOWOTWÓR ZWIĄZANY Z NAŁOGIEM PALENIA TYTONIU DR N. MED. M. MATECKA NOWAK 21 KWIETNIA 2007

2 PIERWOTNY RAK PŁUCA I MIEJSCE W ZACHOROWALNOŚCI I UMIERALNOŚCI NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WŚRÓD MĘŻCZYZN PIERWOTNY RAK PŁUCA II MIEJSCE W ZACHOROWALNOŚCI I UMIERALNOŚCI NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WŚRÓD KOBIET 20 TYSIĘCY NOWYCH ZACHOROWAŃ ROCZNIE 18 TYSIĘCY ZGONÓW ROCZNIE

3 UNIA EUROPEJSKA 241 TYSIĘCY NOWYCH ZACHOROWAŃ ROCZNIE USA 174,5 TYSIĄCA NOWYCH ZACHOROWAŃ ROCZNIE RAK PŁUCA WIODĄCĄ PRZYCZYNĄ ZGONÓW NA ŚWIECIE - W 2005 ROKU Z POWODU TEGO NOWOTWORU ZMARŁO OSÓB

4 NAŁÓG PALENIA TYTONIU CZYNNIK ODPOWIEDZIALNY ZA POWSTANIE % WSZYSTKICH PRZYPADKÓW RAKA PŁUCA NAJCZĘŚCIEJ OBSERWOWANY ZWIĄZEK W ODNIESIENIU DO RAKA DROBNOKOMÓRKOWEGO I PŁASKONABŁONKOWEGO NAJWAŻNIEJSZE CZYNNIKI RAKOTWÓRCZE W DYMIE TYTONIOWYM TO POLICYKLICZNE WĘGLOWODORY AROMATYCZNE (BENZOPIREN, DWUBENZOPIREN, METYLOCHRYZEN PRODUKTY NIECAŁKOWIEGO SPALANIA TYTONIU) HYDROKSYLAZA ARYLOWA WĘGLOWODORÓW ENZYM ODPOWIEDZIALNY ZA UAKTYWNIANIE KARCYNOGENU

5 PREWENCJA PIERWOTNA ELIMINACJA PALENIA TYTONIU PREWENCJA WTÓRNA BADANIA PRZESIEWOWE? BADANIA RENTGENOWSKIE BADANIA CYTOLOGICZNE PLWOCINY BRONCHOSKOPIA FLUORESCENCYJNA TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA CHEMO PREWENCJA BETA KAROTEN ANTYOKSYDANTY (SELEN, WITAMINA E) RETINOIDY

6 NIEDROBNOKOMÓKOWY RAK PŁUCA RAK PŁASKONABŁONKOWY RAK GRUCZOŁOWY RAK WIELKOKOMÓRKOWY RAK MIESZANY DROBNOKOMÓRKOWY RAK PŁUCA

7 CS I 10 % CS II 15 % CS III A/B 35 % - 40 % CS IV 30 %- 40 %

8 5 LETNIE PRZEŻYCIE I 48 % II 28 % III A 13 % III B 4 %

9 METODY LECZENIA CHIRURGIA RADIOTERAPIA CHEMIOTERAPIA LECZENIE SKOJARZONE LECZENIE WSPOMAGAJĄCE

10 SCHEMAT POSTĘPOWANIA NDRP ST. I i II ST. III A ST. III B ST. IV P/WSKAZANIA OGÓLNE DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO LUB ODMOWAA PACJENTA CHEMIOTERAPIA PRZEDOPERACYJNA CHEMIORADIOTERAPIA W SZCZEGÓLNYCH SYTUACJACH RADIOTERAPIA LUB CHEMIOTERAPIA LECZENIE OBJAWOWE W WYBRANYCH PRZYPADKACH CHEMIOTERAPIA LUB RADIOTERAPIA PALIATYWNA RADIOTERAPIA LECZENIE OPERACYJNE

11 ALGORYTM PRZEDOPERACYJNEJ OCENY MIEJSCOWEGO ZAAWANSOWANIA I POSTĘPOWANIA TERAPEUTYCZNEGO W NDRP NDRP CT N2 (+) N2 (-) MEDIASTINO SKOPIA N3 N2 (+) N2 (-) OPERACJA N2 (+) N2 (-) ST. III B ST. III A ST. III A ST. I LUB II CHEMIO TERAPIA RT

12 CZYNNIKI ROKOWNICZE WIEK STAN OGÓLNY TYP HISTOPATOLOGICZNY WIELKOŚĆ GUZA, WIELKOŚĆ WĘZŁÓW CHŁONNYCH /PAKIET WĘZŁOWY DO 3CM, NIE WIĘCEJ NIŻ 3 GRUPY WĘZŁÓW/ UBYTEK MASY CIAŁA > 15 %

13 5.LETNIE PRZEŻYCIA PO WYŁĄCZNYM NAPROMIENIANIU I II 6 32 % III < 10 % ZŁE WYNIKI LECZENIA RADIOTERAPIĄ W NISKICH STOPNIACH ZAAWANSOWANIA (I II ) NEGATYWNA SELEKCJA CHORYCH (50 % UMIERA Z POWODU SCHORZEŃ TOWARZYSZĄCYCH KOMAKI) ROZMIARÓW GUZA (4-LETNIE PRZEŻYCIA T1 34 % VS 8 % W T2 - KOMAKI)

14 NAGATA RADIOTERAPIA KONFORMALNA WYSOKIMI DAWKAMI PRZY UŻYCIU TECHNIK STEREOTAKTYCZNYCH 4 x12 Gy T1 No 28 pts 5 13 DNI T1 No 14 pts T2 No 2 pts 2 LETNIE PRZEŻYCIE 95 % T1 No 2 LETNIE PRZEŻYCIE 82 % T2 No KOMAKI 4-LETNIE PRZEŻYCIE T1N0 34 % T2N0 8 %

15 LECZENIE SKOJARZONE RADIOTERAPIA POPERACYJNA RADIOTERAPIA PRZEDOPERACYJNA RADIOCHEMIOTERAPIA PRZEDOPERACYJNA RADIOCHEMIOTERAPIA JEDNOCZASOWA SEKWENCYJNA

16 POOPERACYJNA RADIOTERAPIA W NDRP PORT 2128 PTS Wzrost ryzyka zgonów o 21 % w grupie chorych w I i II zaawansowania. III zaawansowania tendencja do poprawy przeżycia bez osiągnięcia istotności statystycznej POPRAWA ZYSKU TERAPEUTYCZNEGO PRZY ZASTOSOWANIU TECHNIK KONFORMALNYCH Badanie prospektywne weloośrodkowe: ocena jakości życia, objawów ze strony płuc i serca u pacjentów z NDRP poddanych pooperacyjnej radioterapii przy zastosowaniu technik konformalnych

17 RT POOPERACYJNA OBECNOŚĆ KOMÓREK W LINII CIĘCIA W POOPERACYJNYM BADANIU HISTOPATOLOGICZNYM NIEWIARYGODNE OZNACZENIE CECHY p N2 ZMNIEJSZENIE RYZYKA WZNOWY MIEJSCOWEJ BRAK WPŁYWU NA PRZEŻYCIE

18 ROLA RADIO/CHEMIOTERAPII W NDRP IIIA N2N R. GANDARA, H. WEST, K. ALBAIN, H. CHOY R A N D O M IZ A C J A CHEMIO/RT X 2 CYKLE 45 GY CHEMIO - TERAPIA X 2 CYKLE ZABIEG OPERACYJNY ZABIEG OPERACYJNY CHEMIOTERAPIA X 3 CYKLE CHEMIOTERAPIA X 3 CYKLE 2-LETNIE PRZEŻYCIE 56 % vs 34 %

19 RADIOTERAPIA KONFORMALNA 3D MAKSYMALNA DEPOZYCJA DAWKI W GTV MINIMALNA DAWKA W NARZĄDACH KRYTYCZNYCH ZAOSZCZĘDZENIE TKANEK ZDROWYCH OPTYMALNY ROZKŁAD DAWKI W OBSZARZE RTH KOLIMATORY WIELOLISTKOWE MLC INTENSYWNA MODULACJA WIĄZKI

20 GTV - GROSS TUMOUR VOLUME PTV - PLANNING TARGET VOLUME CTV - CLINICAL TARGET VOLUME

21 NARZĄDY KRYTYCZNE RDZEŃ KRĘGOWY PŁUCA SERCE PRZEŁYK

22 PLANOWANIE LECZENIA UŁOŻENIE CHOREGO - CENTRATORY LASEROWE WSTĘPNE PLANOWANIE LECZENIA TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA WRYSOWANIE OBJĘTOŚCI DO NAPROMIENIANIA PLANOWANIE KOŃCOWE SYMULATOR WERYFIKACJA PLANU LECZENIA REALIZACJA PLANU LECZENIA PRZYSPIESZACZ LINIOWY 4,6,15 MeV ZDJĘCIA SPRAWDZAJĄCE CO 7 DNI

23

24 POPRAWA ZYSKU TERAPEUTYCZNEGO LECZENIE SKOJARZONE, RADIO CHEMIOTERAPIA ALTERNATYWNE SPOSOBY FRAKCJONOWANIA ESKALACJA DAWKI PRZY ZASTOSOWANIU TECHNIK KONFORMALNYCH STOSOWANIE RADIOUCZULACZY, RADIOPROTEKTORÓW DLA ZDROWYCH TKANEK

25 RADIO-CHEMIOTERAPIA JEDNOCZASOWA STANDARDEM U CHORYCH Z NIEOPERACYJNYM NDRP W III CHORZY DO 70 ROKU ŻYCIA DOBRY STAN OGÓLNY BEZ ISTOTNEJ UTRATY WAGI CIAŁA 5-LETNIE PRZEŻYCIA 16 % VS 9 % CHEMIO-RADIOTERAPIA JEDNOCZASOWA DO SEKWENCYJNEJ

26 ALTERNATYWNE SPOSOBY FRAKCJONOWANIA CHART 54 Gy / 1,5 Gy/ 12 DNI VS 60 Gy/ 2 Gy LC 23 % vs 15 % OS 2 LETNIE 29 % VS 20 % OS 3 LETNIE 18 % VS 13 % OS 4 LETNIE 14 % VS 8 % OS 5 LETNIE 12 % VS 7 %

27 CHART - POWIKŁANIA POPROMIENNE ZAPALENIE PRZEŁYKU 19 % VS 3 % POPROMIENNE ZAPALENIE PŁUC 10 % VS 19 % POPROMIENNE ZWŁÓKNIENIE PŁUC 16 % VS 4 %

28 NAPROMIENIANIE PRZYSPIESZONE RTOG GY + 25 GY CB OS 2 LETNIE 25% OS 3 LETNIE 18%

29 CONCOMITANT BOOST RADIOTERAPIA PRZYSPIESZONA Z JEDNOCZASOWYM PODWYŻSZANIEM DAWKI NA GUZ 56,7 Gy W 21 FRAKCJACH (1,9 Gy OBSZAR ELEKTYWNY Z PODWYŻSZENIEM DAWKI DO 2,7 Gy NA GUZ Z MARGINESEM)

30 ESKALACJA DAWKI WYKORZYSTANIE TECHNIK CONCOMITANT BOOST /ARMSTRONG 2002/ - NIE DOPUŚCIĆ DO PRZEDŁUŻENIA CZASU LECZENIA POWYŻEJ 90 Gy IMRT, ABC (ACTIVE BREATHING CONTROL) RADIOCHIRURGIA 3 X 10 Gy LUB 3 X 15 Gy ROLA BRACHYTERAPII W ESKALACJI DAWKI (PROKSYMALNE DROGI ODDECHOWE UDROŻNIENIE OSKRZELA CELEM ZNIESIENIA NIEDODMY CO UMOŻLIWIA PRECYZYJNY PLAN OBSZARU DO NAPROMIENIANIA 2 X 7,5 Gy)

31 ELEKTYWNE NAPROMIENIANIE WĘZŁÓW CHŁONNYCH MICHIGAN MEMORIAL SLOAN KETTERING ANN ARBOR MNIEJ NIŻ 33 % WĘZŁÓW CHŁONNYCH O PRAWIDŁOWYCH WYMIARACH ZAWIERA PRZERZUTY RAKA CHEMIOTERAPIA UMOŻLIWIA KONTROLE ZMIAN W WĘZŁACH CHŁONNYCH PODOBNIE DO EFEKTU KONTROLI PRZERZUTÓW ODLEGŁYCH WĘZŁY CHŁONNE REGIONALNE OTRZYMUJĄ W RZECZYWISTOŚCI DAWKĘ WYSTARCZAJĄCĄ DO KONTROLI NOWOTWORU WYKORZYSTANIE POZYTRONOWEJ TOMOGRAFII EMISYJNEJ

32 Rak drobnokomórkowy - Równoczesna radio i chemioterapia (wg Turrisiego) - Napromienianie hiperfrakcjonowane 2 x dziennie 1,5 Gy co 6 h 45 Gy w 3 tygodnie - Konwencjonalne 1 x dziennie 1,8 Gy Gy - Naprzemienna chemio radioterapia (wg Arriagady) - Radioterapia 3 cykle między 2 i 3, 3 i 4 oraz 4 i 5 kursem chemioterapii ( Gy) - 6 kursów chemioterapii - Leczenie sekwencyjne (chemioterapia i następowa radioterapia) - Elektywne napromienianie ośrodkowego układu nerwowego 25 Gy

33 Napromienianie paliatywne Duszność 65%-70% Kaszel 40% Chrypka 30% Krwioplucie 70% Ból 80% OUN 45%- 60%

34 NIE PAL TYTONIU JEŚLI PALISZ RZUĆ JEŚLI NIE UDA CI SIĘ RZUCIĆ NIE PAL W OBECNOŚCI NIEPALĄCYCH

35 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ