NOWOTOWORY DOLNEGO ODCINKA PRZEWODU POKARMOWEGO. Wprowadzenie do ćwiczeń z onkologii dla studentów VI roku Wydziału Lekarskiego
|
|
- Daniel Krzemiński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 NOWOTOWORY DOLNEGO ODCINKA PRZEWODU POKARMOWEGO Wprowadzenie do ćwiczeń z onkologii dla studentów VI roku Wydziału Lekarskiego Krzysztof Szewczyk Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu
2 RAK JELITA GRUBEGO Epidemiologia Najczęściej występuje w krajach wysoko rozwiniętych, w dużych aglomeracjach miejskich. Polska należy do krajów o średniej zachorowalności i umieralności Szacuje się, że w Polsce rocznie rozpoznaje się raka jelita grubego i odbytnicy u około 11 tysięcy osób. Stanowi to 10,3 % wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn i 10% u kobiet. Około 8 tysięcy chorych umiera U obu płci jest to drugi co do częstości występowania nowotwór złośliwy W 2000 roku zarejestrowano w Polsce 4373 (M) (K) zgonów z powodu raka jelita grubego (w tym odbytnica: ) Lokalizacja 75% raków umiejscawia się w końcowym odcinku jelita grubego, tj. w odbytnicy 45% i w esicy 30% kątnica i wstępnica- 14%; poprzecznica- 9%; zstępnica- 6%; kanał odbytu- 1% u 3-5% chorych stwierdza się guzy mnogie w ostatnich latach obserwuje się zmiany w zakresie lokalizacji- przesunięcie w kierunku prawej połowy okrężnicy (stąd konieczność diagnostyki całego jelita grubego) Czynniki ryzyka- czynniki wewnętrzne (w tym genetyczne): colitis ulcerosa (wrzodziejące zapalenie jelita grubego)- ryzyko zachorowania wzrasta 6-20 razy choroba Leśniowskiego-Crohna- ryzyko zachorowania 5-6 razy większe gruczolaki (zwłaszcza kosmkowe) oraz polipy o średnicy podstawy powyżej 2 cm polipowatość rodzinna- mnogie (>100) gruczolaki jelita grubego; obecność genu APC powoduje wzrost prawdopodobieństwa zachorowania na raka jelita grubego do 100% zespół Lynch I (zespół wrodzonego niepolipowatego raka jelita grubego; HNPCC - hereditary nonpoliposis colorectal cancer)- ryzyko zachorowania wynosi 60% zespół Lynch II (Lynch I + nowotwory o innych umiejscowieniach)
3 Czynniki ryzyka- czynniki zewnętrzne (środowiskowe): obecność czynników rakotwórczych w spożywanych pokarmach (nitrozoaminy, węglowodory aromatyczne, etanol), szczególnie w potrawach grilowanych palenie papierosów zbyt mała ilość warzyw i owoców, witamin A, C, E oraz selenu w diecie zbyt duża ilość tłuszczów i czerwonego mięsa w diecie zbyt długi kontakt treści kałowej ze ścianą jelita Zachorowanie krewnego I na raka jelita grubego (ryzyko wzrasta 2-4 razy), wystąpienie raka jelita grubego w przeszłości (kontrolne badania endoskopowe!), napromienianie miednicy z powodu innych nowotworów. Objawy kliniczne Prawa część okrężnicy- niecharakterystyczne tępe bóle, niedokrwistość niedobarwliwa, osłabienie, zawroty głowy, brunatne, ciemne lub zmieszane z krwią stolce, palpacyjny guz; obraz kliniczny czasami sugeruje choroby pęcherzyka żółciowego lub przewlekłe zapalenie wyrostka robaczkowego Lewa część okrężnicy- wzdęcia, bóle (kolka jelitowa), zaparcia, biegunki, świeża krew na stolcu, zwężone stolce, zmiany rytmu wypróżnień, niedrożność Odbytnica- świeża krew na stolcu, daremne parcia, poranna biegunka, kolka jelitowa, ból, niedrożność Odbyt- krwawienie, ból, bolesne parcie, świąd odbytu, wydzielina, uczucie przeszkody lub ciała obcego, nietrzymanie gazów i stolca, powiększone węzły pachwinowe
4 Markery/ Skrining CEA (antygen rakowo-płodowy, carcino-embrionic antigen) ma znaczenie diagnostyczne i rokownicze. Podwyższenie poziomu CEA powyżej 20 ng/ml może świadczyć o obecności przerzutów do wątroby. U chorych z podwyższonym poziomem CEA przed zabiegiem, po wykonaniu zabiegu radykalnego powinien on powrócić do wartości normalnych. Ponowny wzrost poziomu CEA świadczy o wznowie miejscowej lub/i obecności przerzutów odległych. Skrining (badania przesiewowe)- test na krew utajoną w stolcu. Zalecany po 50 roku życia, wykonywany raz na rok. W połączeniu z badaniem endoskopowym znacznie zmniejsza umieralność z powodu raka jelita grubego. Badania diagnostyczne badanie per rectum (w każdym przypadku!)- około 50% guzów odbytnicy i 30% wszystkich raków jelita grubego znajduje się w zasięgu palca rektoskopia/ sigmoidoskopia/ kolonoskopia z pobraniem wycinków do badania hist-pat. wlew doodbytniczy (badanie RTG z podwójnym kontrastem) USG jamy brzusznej, RTG płuc USG przezodbytnicze (endorektalne)- ocenia ruchomość guza i naciekanie okolicznych struktur cystoskopia, urografia, Tomografia komputerowa (TK), NMR (rezonans magnetyczny) testy na krew utajoną w stolcu (np. Haemoccult), CEA Klasyfikacja histologiczna Blisko 95% przypadków raka jelita grubego i odbytnicy to raki gruczołowe (w tym rak gruczołowy przedinwazyjny- adenocarcinoma in-situ) Pozostałe 5% to raki płaskonabłonkowe, mieszane gruczołowo-płaskonabłonkowe i raki niezróżnicowane Raki odbytu to najczęściej raki płaskonabłonkowe
5 Ocena zaawansowania klinicznego Klasyfikacja TNM Klasyfikacja Dukes'a w modyfikacji Astler-Collera i Turnbulla: Stopień A - guz nie przekracza warstwy mięśniowej błony śluzowej ( rak wczesny ) Stopień B1 - guz przekracza warstwę mięśniową błony śluzowej, ale nie przekracza warstwy mięśniowej właściwej (muscularis propria) Stopień B2 - guz przekracza ścianę jelita (naciekanie tkanki tłuszczowej okołoodbytniczej lub błony surowiczej jelita) Stopień C1 - B1 + zajęte regionalne węzły chłonne Stopień C2 - B2 + zajęte regionalne węzły chłonne Stopień D - zmiany nieoperacyjne, z powodu zaawansowania miejscowego lub obecności przerzutów odległych Leczenie Podstawą leczenia raków jelita grubego jest zabieg operacyjny. Okrężnica- leczeniem z wyboru jest chirurgiczne usunięcie chorego odcinka jelita z odpowiednimi marginesami onkologicznymi wraz z obszarem spływu chłonki (hemikolektomia prawostronna, resekcja poprzecznicy, hemikolektomia lewostronna, resekcja esicy). W przypadku niekorzystnych czynników rokowniczych - chemioterapia uzupełniająca (5-Fu + FA). Odbytnica- w przypadku nisko zlokalizowanych raków pozaotrzewnowej części odbytnicy, leczeniem z wyboru jest doszczętna amputacja sposobem brzuszno- kroczowym (Milesa). W innych przypadkach raka odbytnicy należy rozważyć zabieg z zachowaniem zwieraczy (przednia resekcja odbytnicy). Wartościową metodą jest napromienianie przedoperacyjne wysokimi dawkami frakcyjnymi lub przedoperacyjna radiochemioterapia. Wskazaniami do radioterapii pooperacyjnej i chemioterapii uzupełniającej są niekorzystne czynniki rokownicze w badaniu patomorfologicznym preparatu. Odbyt- wycięcie miejscowe + RT + CHTH (5-Fu i mitomycyna C). W zaawansowanych przypadkach lub przy niepowodzeniach chemioradioterapii- amputacja brzuszno-kroczowa i wycięcie węzłów chłonnych pachwinowo-biodrowvch. Leczenie paliatywne- zmierza do przywrócenia drożności jelita grubego lub zmniejszenia
6 ryzyka krwotoku z nowotworu (resekcja palitywna guza, zespolenie omijające, wyłonienie przetoki jelitowej, operacja Hartmana, elektrokoagulacja). Rokowanie Najważniejszym czynnikiem rokowniczym jest stopień zaawansowania nowotworu. 5-letnie przeżycie w zależności od zaawansowania klinicznego: I - 70% II - 63% III - 46% IV - 12%
Epidemiologia. Czynniki ryzyka. Predyspozycje genetyczne. Polipy gruczołowe. Predyspozycje genetyczne. Rak jelita grubego. Zachorowalność w 2003 roku:
Epidemiologia Rak jelita Szkolenie dla lekarzy rodzinnych 2007 Igor Madej Oddział Chirurgii Onkologicznej II Dolnośląskiego Centrum Onkologii Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Onkologicznej Akademii
Bardziej szczegółowoOśrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości:
REKOMENDACJE KONSULTANTA KRAJOWEGO W DZIEDZINIE CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ ORAZ POLSKIEGO TOWARZYSTWA CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI I LECZENIA CHORYCH NA RAKA JELITA GRUBEGO REKOMENDACJE
Bardziej szczegółowoBadania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Badania przesiewowe stosowane w celu wykrycia raka jelita grubego Ocena
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoCzym jest nowotwór złośliwy?
Czym jest nowotwór złośliwy? Nowotwór złośliwy-nowotwór o małym zróżnicowaniu tkanek, za to o skłonności do odrywania się komórek. Nowotwór złośliwy często jest utożsamiany z rakiem, który jest tylko jedną
Bardziej szczegółowowiek lat bez objawów raka jelita grubego Więcej Na czym polega kolonoskopia?
Choroba nie czeka TY TEŻ NIE CZEKAJ! Bezpłatne badania kolonoskopowe Serdecznie zapraszamy na bezpłatne badania kolonoskopowe. Badania współfinansowane są przez Unię Europejską ramach projektu Choroba
Bardziej szczegółowoProfilaktyka chorób nowotworowych jelita grubego w celu zmniejszenia zachorowalności i śmiertelności na terenie podregionu lubelskiego
Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego Profilaktyka chorób nowotworowych jelita grubego w celu zmniejszenia zachorowalności i śmiertelności na terenie podregionu lubelskiego Monika Mitura
Bardziej szczegółowoRak jelita grubego. Ewelina Piasna 1
Rak jelita grubego Ewelina Piasna 1 Epidemiologia Rak jelita grubego jest trzecim co do częstości występowania nowotworem złośliwym u mężczyzn i drugim u kobiet 15 000 nowych zachorowań rocznie w Polsce
Bardziej szczegółowoZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych
Bardziej szczegółowoCechy komórek nowotworowych
Rak jelita grubego Wstęp Rak jelita grubego (łac. carcinoma intestini crassi) to trzeci najczęściej diagnozowany nowotwór na świecie (zaraz za rakiem płuc oraz piersi); zdiagnozowano 1,36 miliona wystąpień
Bardziej szczegółowoKliniczne podstawy fizjoterapii w wybranych nowotworach
Kliniczne podstawy fizjoterapii w wybranych nowotworach Rak płuca Główna przyczyna zgonów z powodu nowotworów złośliwych Na Dolnym Śląsku zachorowania kobiet 10%, mężczyzn 28% Przeżycia 5-letnie u mężczyzn
Bardziej szczegółowoChirurgia - klinika Strona 73
Strona 73 Strona 74 RAK OKRĘŻNICY objawy: nie daje przez dłuższy czas charakterystycznych objawów pierwsze objawy zmiana rytmu, ilości i jakości oddawanego stolca (np. zaparcia na zmianę z biegunkami)
Bardziej szczegółowoleczenie miejscowe leczenie systemowe leczenie skojarzone Leczenie chirurgiczne wznowy miejscowej leczenie radykalne
Leczenie W terapii raka jelita grubego stosuje się trzy podstawowe metody leczenia onkologicznego: chirurgię, radioterapię oraz chemioterapię. Dwie pierwsze określa się jako leczenie miejscowe, ostania
Bardziej szczegółowoNowotwory kobiece narządu płciowego: diagnostyka i terapia
Nowotwory kobiece narządu płciowego: diagnostyka i terapia Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe narzadu płciowego u kobiet w Polsce w latach 1987, 1996, 3 i szacunkowe na 1 r. 1987 1996 3 1 Zachorowania
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego
W TROSCE O PACJENTA CHOREGO NA RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO Ogólnopolski program edukacyjny Podstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego Program realizowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Zaliczenie drugiego semestru z chirurgii i pielęgniarstwa chirurgicznego.
1 Kierunek: PIELĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 Leczenie raka jelita grubego. C19 nowotwór złośliwy zagięcia esiczo-odbytniczego
Nazwa programu: LECZENIE RAKA JELITA GRUBEGO ICD-10 Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 C18 nowotwór złośliwy jelita grubego C20 nowotwór złośliwy odbytnicy załącznik nr 6 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL
Bardziej szczegółowoWSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii
WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii Choroba Crohna Zapalenie przewodu pokarmowego w chorobie Crohna
Bardziej szczegółowoNowotwory złośliwe skóry. Katedra Onkologii AM w Poznaniu
Nowotwory złośliwe skóry Katedra Onkologii AM w Poznaniu Nowotwory złośliwe skóry Raki: rak podstawnokomórkowy rak kolczystokomórkowy rak płakonabłonkowy Czerniak Nowotwory złośliwe skóryrak podstawnokomórkowy
Bardziej szczegółowo. Nosicielstwem mutacji genów, których normalna funkcja jest związana z kontrolą wierności replikacji DNA (głównie MLH1, MSH2 i MSH6
Załącznik 2a Zadania programu Program opieki nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe. Moduł 2: Wczesne wykrywanie i prewencja nowotworów złośliwych
Bardziej szczegółowoSpiS TreśCi chirurgia narządowa 51. nowotwory układu pokarmowego VII
Spis treści CHIRURGIA NARZĄDOWA... 1005 51. Nowotwory układu pokarmowego... 1007 51.1. Nowotwory przełyku Andrzej W. Szawłowski... 1007 51.1.1. Wstęp... 1007 51.1.2. Patologia... 1008 51.1.3. Rozpoznanie...
Bardziej szczegółowoWczesne wykrycie i prawidłowe leczenie nowotworu daje możliwość całkowitego wyleczenia.
1 WSTĘP Publikacja, którą dajemy dzisiaj Państwu do rąk, jest kolejną z serii przygotowanej przez Opolską Fundację Antynowotworową. Wszystkie opracowali lekarze onkolodzy z Wojewódzkiego Ośrodka Onkologii
Bardziej szczegółowoPLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO
PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO w dniach 05.09.2014 07.09.2014 Data Godziny Tematy zajęć Osoba prowadząca Miejsce realizacji zajęć Forma zajęć Liczba godz. 05.09.14
Bardziej szczegółowoBadanie bez bólu. Badanie bezpłatne. Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego w Lublinie
PROGRAM PROFILAKTYKI RAKA JELITA GRUBEGO Badanie bez bólu Badanie bezpłatne Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego w Lublinie Profilaktyka chorób nowotworowych jelita grubego w celu zmniejszenia
Bardziej szczegółowoLeczenie skojarzone w onkologii. Joanna Streb, Oddział Kliniczny Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego
Leczenie skojarzone w onkologii Joanna Streb, Oddział Kliniczny Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego Zastosowanie leczenia skojarzonego w onkologii Chemioradioterapia sekwencyjna lub jednoczasowa: Nowotwory
Bardziej szczegółowoProfilaktyka raka jelita grubego
Profilaktyka raka jelita grubego Rak jelita grubego to w krajach europejskich jeden z najbardziej rozpowszechnionych typów nowotworów. Jest drugim (po raku płuc) najczęstszym nowotworem złośliwym wykrywanym
Bardziej szczegółowoDokąd zmierza radioterapia w raku odbytnicy? Krzysztof Bujko Centrum Onkologii w Warszawie
Dokąd zmierza radioterapia w raku odbytnicy? Krzysztof Bujko Centrum Onkologii w Warszawie Dokąd zmierza radioterapia w raku odbytnicy? W kierunku obserwacji bez chirurgii u chorych z kliniczną całkowitą
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE OKOŁOOPERACYJNE W NOWOTWORACH JELITA GRUBEGO
Andrzej W. SZAWŁOWSKI POSTĘPOWANIE OKOŁOOPERACYJNE W NOWOTWORACH z -Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Kroki milowe postępu w chirurgii ZNIECZULENIE leczenie bólu ANTYBIOTYKI leczenie zakażeń
Bardziej szczegółowoWybrane przypadki medyczne na oddziale chirurgii i onkologii dziecięcej
Wybrane przypadki medyczne na oddziale chirurgii i onkologii dziecięcej Maria Marciniak Opiekun koła: Dr n. med. Janusz Jabłoński Kierownik kliniki: Prof. dr n med. Ewa Andrzejewska Ostre zespoły brzuszne
Bardziej szczegółowoLeczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008
Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008 W latach 2004-2008 w Dolnośląskim Rejestrze Nowotworów zarejestrowaliśmy 6.125 zachorowań na inwazyjne
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 75/2012 z dnia 7 maja 2012 r. o projekcie programu zdrowotnego Program profilaktyki raka jelita grubego realizowanego
Bardziej szczegółowoBiochemiczne markery nowotworowe
Biochemiczne markery nowotworowe mgr Agnieszka Jeleń Pracownia Diagnostyki Molekularnej i Farmakogenomiki Analityka Medyczna IV rok Nowotwory przewodu pokarmowego zapadalności na nowotwory przewodu pokarmowego
Bardziej szczegółowoOkrężnica Leży między kątnicą a odbytnicą. Dzieli się na trzy części: wstępującą, poprzeczną i zstępującą.
Jelito grube stanowi końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Składa się z kątnicy, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. Rozpoczyna się w prawej dolnej części jamy brzusznej (w tak zwanym dole biodrowym), w miejscu
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 89/2014 z dnia 24 marca 2014 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie usunięcia świadczenia opieki zdrowotnej obejmującego
Bardziej szczegółowoRak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu?
Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu? Wiele czynników na które mamy bezpośredni wpływ, zwiększa ryzyko zachorowania
Bardziej szczegółowoAUTOR: KATARZYNA MARCINIAK- HELIŃSKA NA BAZIE ZASOBÓW INTERNETU
AUTOR: KATARZYNA MARCINIAK- HELIŃSKA NA BAZIE ZASOBÓW INTERNETU Rak okrężnicy zwany także inaczej rakiem jelita grubego to choroba atakująca komórki jelita. RAK JELITA GRUBEGO należy do najczęstszych nowotworów
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta: PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:.... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury
Bardziej szczegółowoInformacje podstawowe - anatomia i fizjologia jelita grubego
Informacje podstawowe - anatomia i fizjologia jelita grubego Anatomia Jelito grube stanowi końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Składa się z kątnicy, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. Rozpoczyna się w prawej
Bardziej szczegółowokłucie i pobolewanie w klatce piersiowej powtarzające się zapalenia oskrzeli odpluwanie żółto-białej wydzieliny obecność krwi w plwocinie
OBJAWY RAKA PŁUC Kaszel(zwłaszcza poranny) Chrypka Duszności Krótki oddech ze świstem Złe samopoczucie Ogólne osłabienie Szybkie męczenie się Brak apetytu Nocne poty kłucie i pobolewanie w klatce piersiowej
Bardziej szczegółowo,,Lepiej zapobiegać niż leczyć profilaktyka nowotworu jelita grubego
,,Lepiej zapobiegać niż leczyć profilaktyka nowotworu jelita grubego Projekt dedykowany mieszkańcom województwa zachodniopomorskiego między 55 a 64 rokiem życia NOWOTWÓR JELITA GRUBEGO jest jednym z najczęstszych
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKI DOTYCZĄCE RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO
bioprognos OncoPROSTATE Nieinwazyjne badanie krwi umożliwiające zasugerowanie diagnozy u pacjentów z podejrzeniem nowotworu złośliwego gruczołu krokowego oraz ograniczenie liczby nieadekwatnych badań diagnostycznych,
Bardziej szczegółowoRak nerki. Patrycja Tudrej Biotechnologia, II rok USM
Rak nerki Patrycja Tudrej Biotechnologia, II rok USM Budowa nerki (http://www.cancerresearchuk.org/; zmodyfikowano) 2 Charakterystyka epidemiologiczna raka nerki 3 pod względem występowania nowotwór urologiczny
Bardziej szczegółowoPlan wykładu: DIAGNOSTYKA OBRAZOWA CHORÓB JELIT. badania obrazowe. entrerografia MR / TK. kolonografia TK. rak odbytnicy - MR. Andrzej Cieszanowski
DIAGNOSTYKA OBRAZOWA CHORÓB JELIT Plan wykładu: badania obrazowe entrerografia MR / TK kolonografia TK rak odbytnicy - MR Andrzej Cieszanowski OBRAZOWANIE J. CIENKIEGO Endoskopia: Ileokolonoskopia / gastroduodenoskopia
Bardziej szczegółowoRAK JELITA GRUBEGO. Marek Wojtukiewicz Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Białostockie Centrum Onkologii
RAK JELITA GRUBEGO Marek Wojtukiewicz Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Białostockie Centrum Onkologii Rak jelita grubego podstawowe fakty & 1 in 20 10 Rak jelita grubego 3 miejsce co do częstości występowania
Bardziej szczegółowoRak piersi - zagrożenie cywilizacyjne
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy
Bardziej szczegółowoMARKERY NOWOTWOROWE KLINIKA NOWOTOWORÓW PRZEWODU POKARMOWEGO
1 MARKERY NOWOTWOROWE KLINIKA NOWOTOWORÓW PRZEWODU POKARMOWEGO WYKONANO W RAMACH NARODOWEGO GRANTU: MODYFIKACJA I WDROŻENIE PROGRAMU NAUCZANIA ONKOLOGII W POLSKICH UCZELNIACH MEDYCZNYCH PRZYGOTOWANO W
Bardziej szczegółowoKolejki i inne ograniczenia dostępu do świadczeń zdrowotnych w onkologii
www.watchhealthcare.eu Kolejki i inne ograniczenia dostępu do świadczeń zdrowotnych w onkologii Lek. med. Krzysztof Łanda KSIĘŻYCE MARSA: DEIMOS (Z GR. TRWOGA) I PHOBOS ( Z GR. STRACH) OBSZAR A KOSZYK
Bardziej szczegółowoNOWOTWORY 1. Nowotwory przewodu pokarmowego.
IV. NOWOTWORY 1. Nowotwory przewodu pokarmowego. Guzy łagodne przełyku. rzadko spotykane rodzaje ze względu na miejsce ich powstania: rosnące do światła przełyku (częstsze) rozrastające się śródściennie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19
Przedmowa Barbara Czerska.................................. 11 Autorzy.................................................... 17 Wykaz skrótów.............................................. 19 Rozdział I.
Bardziej szczegółowoRAPORT Sytuacja pacjenta z nowotworem jelita grubego w Polsce. Jak zmieni się jakość opieki w świetle zapisów pakietu onkologicznego?
RAPORT Sytuacja pacjenta z nowotworem jelita grubego w Polsce. Jak zmieni się jakość opieki w świetle zapisów pakietu onkologicznego? Raport powstał z inicjatywy Obywatelskiego Porozumienia na rzecz Onkologii
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych Nr 58/2011 z dnia o programie zdrowotnym Program badań przesiewowych w kierunku wczesnego wykrywania zmian przednowotworowych
Bardziej szczegółowoCykl kształcenia 2013-2016
203-206 SYLABUS Nazwa Fizjoterapia kliniczna w chirurgii, onkologii i medycynie paliatywnej. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod Studia Kierunek studiów Poziom
Bardziej szczegółowoLeczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007
Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007 Klasyfikacja guzów tarczycy wg WHO Guzy nabłonkowe 1. Łagodne 2. Złośliwe Gruczolak pęcherzykowy Inne gruczolaki 2.1. Rak pęcherzykowy
Bardziej szczegółowoRak prostaty męska sprawa. Dr med. Piotr Machoy
Rak prostaty męska sprawa Dr med. Piotr Machoy Wstęp Rocznie w Europie ok. 10% zgonów u mężczyzn z powodu chorób nowotworowych spowodowanych jest przez raka prostaty Rak prostaty (RS) jest jednym z trzech
Bardziej szczegółowoNowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne
Ewa Osuch-Wójcikiewicz Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne Katedra i Klinika Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: Prof. dr hab. n. med. K. Niemczyk Konferencja
Bardziej szczegółowoEuropejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoInwazyjny rak jelita grubego - leczenie; doniesienia na podstawie ESMO 2007 i aktualnych wytycznych NCCN (V.II.2007)
Inwazyjny rak jelita grubego - leczenie; doniesienia na podstawie ESMO 2007 i aktualnych wytycznych NCCN (V.II.2007) W artykule przedstawiono najnowsze zalecenia dotyczące leczenia inwazyjnego raka jelita
Bardziej szczegółowo1. Materiał chirurgiczny: brodawka Vatera, Ŝołądek, głowa trzustki, dwunastnica, przewód Ŝółciowy wspólny, pęcherzyk Ŝółciowy, inne (wymień)
RAK BRODAWKI VATERA (carcinoma of the ampullary region) Krzysztof A. Bardadin 1. Materiał chirurgiczny: brodawka Vatera, Ŝołądek, głowa trzustki, dwunastnica, przewód Ŝółciowy wspólny, pęcherzyk Ŝółciowy,
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE GUZÓW NEUROENDOKRYNNYCH (NET) UKŁADU POKARMOWEGO:
Andrzej W. SZAWŁOWSKI CHIRURGICZNE LECZENIE GUZÓW NEUROENDOKRYNNYCH (NET) UKŁADU POKARMOWEGO: Żołądka Jelit Trzustki GEP z Kliniki Nowotworów Górnego Odcinka Układu Pokarmowego -Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie
Bardziej szczegółowoPersonalizacja leczenia rozsianego raka nerki.
RAFAŁ STEC Personalizacja leczenia rozsianego raka nerki. Warszawa, 13 października 2018 roku Opis przypadku nr 1. Rozpoznanie Data rozpoznania: 07.11.2007 r. Pacjent: 65 lat, K Dane na temat guza: - Stopień
Bardziej szczegółowoCo to jest kolonoskopia?
Co to jest kolonoskopia? Co to jest kolonoskopia? Kolonoskopia jest badaniem umożliwiającym obejrzenie jelita grubego od środka za pomocą małej kamery umieszczonej na końcu długiego, elastycznego przewodu
Bardziej szczegółowoUkład trawienny. Klasyfikuj prace ogólne dotyczące układu trawiennego i zaburzeń układu trawiennego u dzieci w WS 310-312.
WI Układ trawienny Klasyfikuj prace ogólne dotyczące układu trawiennego i zaburzeń układu trawiennego u dzieci w WS 310-312. Opieka pielęgniarska w chorobach układu trawiennego w WY 156.5. Klasyfikuj prace:
Bardziej szczegółowoWytyczne leczenia raka jelita grubego - diagnostyka, klasyfikacja, postępowanie
Wytyczne leczenia raka jelita grubego - diagnostyka, klasyfikacja, postępowanie Część 1- diagnostyka, klasyfikacja raka jelita grubego. Postępowanie w przypadku polipów z transformacją złośliwą i raka
Bardziej szczegółowoRak gruczołu krokowego - materiały informacyjne dla pacjentów. Pytania i odpowiedzi które warto znać.
W TROSCE O PACJENTA CHOREGO NA RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO Ogólnopolski program edukacyjny Rak gruczołu krokowego - materiały informacyjne dla pacjentów. Pytania i odpowiedzi które warto znać. Program realizowany
Bardziej szczegółowoJAK DBAĆ O ZDROWIE czyli EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
JAK DBAĆ O ZDROWIE czyli EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM Europejski Kodeks Walki z Rakiem Zawiera 11 zaleceń,, których stosowanie może przyczynić się do: zmniejszenia ryzyka zachorowania na nowotwory
Bardziej szczegółowoZadbaj o zdrowie! SAMODZIELNY PUBLICZNY ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ
Zadbaj o zdrowie! Program profilaktyki raka jelita grubego dla mieszkańców powiatu brzeskiego Zapraszamy na profilaktyczne badania kolonoskopowe oraz prelekcje i spotkania z mieszkańcami powiatu brzeskiego
Bardziej szczegółowotyp 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe
Guz neuroendokrynny żołądka typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe Mariusz I.Furmanek CSK MSWiA i CMKP Warszawa Ocena wyjściowa, metody strukturalne WHO 2 (rak wysoko zróżnicowany); Endoskopia i/lub EUS;
Bardziej szczegółowoPrzerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego
Dariusz Kaczmarczyk Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego Klinika Chirurgii Nowotworów Głowy i Szyi Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kierownik: Prof. dr hab. med. Alina Morawiec Sztandera Opis
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa
DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa 1 PROBLEMY DIAGNOSTYCZNE Wady rozwojowe Wole Guzki tarczycy Nowotwory tarczycy Zaburzenia
Bardziej szczegółowoNowotwory układu moczowo-płciowego Rak gruczołu krokowego (prostaty, stercza)
Nowotwory układu moczowo-płciowego Rak gruczołu krokowego (prostaty, stercza) Karolina Skóra Gruczoł krokowy Gruczoł krokowy (prostata) jest częścią męskich narządów moczowo-płciowych. Znajduje się on
Bardziej szczegółowoSzanowny Pacjencie! WSTĘP
Rak jelita grubego RAK JELITA GRUBEGO / 1 Szanowny Pacjencie! WSTĘP Fundacja Projan Warszawa 2016 r. Wydanie I, dodruk drugi Skoro trzymasz tę broszurę w ręce to najprawdopodobniej dowiedziałeś się, że
Bardziej szczegółowoSzanowny Pacjencie! WSTĘP
Rak jelita grubego RAK jelita grubego / 1 Szanowny Pacjencie! WSTĘP Fundacja Projan Warszawa 2014 r. Wydanie I Skoro trzymasz tę broszurę w ręce to najprawdopodobniej dowiedziałeś się, że masz raka jelita
Bardziej szczegółowoEPIDEMIOLOGIA I PROFILAKTYKA WYBRANYCH NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH
EPIDEMIOLOGIA I PROFILAKTYKA WYBRANYCH NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH Sylwia Grodecka-Gazdecka Katedra Onkologii AM w Poznaniu 2007 Powstanie nowotworu jest wypadkową predyspozycji genetycznych oraz stopnia narażenia
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 72/2016 z dnia 26 kwietnia 2016 r. o projekcie programu polityki
Bardziej szczegółowoNOWOTWORY SKÓRY. W USA około 20% populacji zachoruje nowotwory skóry.
NOWOTWORY SKÓRY Nowotwory skóry są zmianami zlokalizowanymi na całej powierzchni ciała najczęściej w miejscach, w których nastąpiło uszkodzenie skóry. Najważniejszym czynnikiem etiologicznym jest promieniowanie
Bardziej szczegółowo57.94 Wprowadzenie na stałe cewnika do pęcherza moczowego
ICD9 kod Nazwa 03.31 Nakłucie lędźwiowe 03.311 Nakłucie lędźwiowe w celu pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego 100.62 Założenie cewnika do żyły centralnej 23.0103 Porada lekarska 23.0105 Konsultacja specjalistyczna
Bardziej szczegółowoRAK PĘCHERZYKA śółciowego (Carcinoma of the Gallbladder) Krzysztof A. Bardadin
RAK PĘCHERZYKA śółciowego (Carcinoma of the Gallbladder) Krzysztof A. Bardadin 1. Materiał chirurgiczny: pęcherzyk Ŝółciowy, wątroba, drogi Ŝółciowe zewnątrzwątrobowe, inne (wymień): 2. Procedura chirurgiczna:
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoEfektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder
Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder Marzena Wełnicka-Jaśkiewicz Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Efektywna kontrola ścisła obserwacja po leczeniu
Bardziej szczegółowoStomia jelitowa- procedura nadal wykonywana u chorych z rakiem jelita grubego
Banaszkiewicz Zbigniew, Tojek Krzysztof, Jarmocik Paweł, Jawień Arkadiusz Oddział Kliniczny Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej, Kolorektalnej i Onkologicznej Katedry i Kliniki Chirurgii Naczyniowej
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyki raka prostaty.
Program profilaktyki raka prostaty. I. Opis Programu: 1. Przesłanki dla realizacji Programu: Badania przesiewowe w celu wczesnego wykrycia raka stercza są równie waŝną metodą kontroli choroby, jak profilaktyka
Bardziej szczegółowoBadania przesiewowe w kierunku raka jelit. www.bowelscreeningwales.org.uk
Badania przesiewowe w kierunku raka jelit 1 www.bowelscreeningwales.org.uk Badania przesiewowe w kierunku raka jelit Ta broszura informuje o badaniach przesiewowych w kierunku raka jelit w Walii. Dalsze
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WSTĘP... 13
SPIS TREŚCI WSTĘP... 13 ROZDZIAŁ I Skąd się to bierze?... 16 1. Podstawowe zagrożenia...18 1.1. Geografia występowania nowotworów...18 1.2. Skłonności rasowe... 21 1.3. Skłonności genetyczne... 21 1.4.
Bardziej szczegółowoPakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej
Pakiet onkologiczny w podstawowej opiece zdrowotnej Agnieszka Jankowska-Zduńczyk Specjalista medycyny rodzinnej Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej Profilaktyka chorób nowotworowych Pakiet
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKI DOTYCZĄCE RAKA JAJNIKA
bioprognos OncoOVARIAN Dx Nieinwazyjne badanie krwi umożliwiające zasugerowanie diagnozy u pacjentek z podejrzeniem nowotworu złośliwego jajnika oraz ograniczenie liczby nieadekwatnych badań diagnostycznych,
Bardziej szczegółowoNowotwory złośliwe jajnika
Nowotwory złośliwe jajnika Raki Epidemiologia i etiologia W Polsce w 2006 roku zarejestrowano 3291 nowych zachorowań na nowotwory złośliwe jajnika (wskaźnik struktury 5,31%, standaryzowany współczynnik
Bardziej szczegółowoRAK PŁUCA NAJCZĘSTSZY NOWOTWÓR ZWIĄZANY Z NAŁOGIEM PALENIA TYTONIU DR N. MED. M. MATECKA NOWAK 21 KWIETNIA 2007
RAK PŁUCA NAJCZĘSTSZY NOWOTWÓR ZWIĄZANY Z NAŁOGIEM PALENIA TYTONIU DR N. MED. M. MATECKA NOWAK 21 KWIETNIA 2007 PIERWOTNY RAK PŁUCA I MIEJSCE W ZACHOROWALNOŚCI I UMIERALNOŚCI NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WŚRÓD
Bardziej szczegółowoPropozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce. Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu
Propozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu Wytyczne: POLANICA 1998 POZNAŃ 1999 KRAKÓW 2000 Wrocław 2006 Rozporządzenie ministra edukacji
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1. OPIS PROGRAMU Cel główny: Zmniejszenie umieralności z powodu raka jelita grubego.
Załącznik nr 1 OPIS PROGRAMU Cel główny: Zmniejszenie umieralności z powodu raka jelita grubego. Cele szczegółowe: - zwiększenie odsetka raków wykrywanych we wczesnych stadiach zaawansowania (A i B wg
Bardziej szczegółowoDr n. med. Piotr Malinowski,
Plan ćwiczeń z chirurgii naczyniowej IV rok kierunek lekarski 2012 5 dni po 6 godzin ( Ćwiczą 2 grupy 5-osobowe ) Osoba odpowiedzialna za realizację programu ćwiczeń Dr n. med. Piotr Malinowski, Dr n.
Bardziej szczegółowo06.21 Całkowite usunięcie jednego płata tarczycy (z usunięciem cieśni lub części drugiego płata)
ICD9 kod nazwa 06.21 Całkowite usunięcie jednego płata tarczycy (z usunięciem cieśni lub części drugiego płata) 06.22 Wycięcie połowy tarczycy 06.399 Inna częściowa tyroidektomia 06.4 Całkowita resekcja
Bardziej szczegółowojelit i tumori w Walii intestinali in Galles
Badania Interventi przesiewowe di screening per jelit i tumori w Walii intestinali in Galles 3 www.bowelscreeningwales.org.uk Badania przesiewowe jelit w Walii Po co badania przesiewowe w kierunku raka
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 88/2013 z dnia 15 kwietnia 2013 r. o projekcie programu Rak jajnika cichy zabójca. Program badań dla wczesnego
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Zaliczenie trzeciego semestru z chirurgii i pielęgniarstwa chirurgicznego.
Kierunek: PILĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko wykładowcy
Bardziej szczegółowoNowotwory złośliwe jelita grubego - ryzyko zachorowania, zaawansowanie, przeŝycia pięcioletnie. Dolny Śląsk, Dolnośląskie Centrum Onkologii.
Nowotwory złośliwe jelita grubego - ryzyko zachorowania, zaawansowanie, przeŝycia pięcioletnie. Dolny Śląsk, Dolnośląskie Centrum Onkologii. Przygotowali: Komitet ds. Epidemiologii Beata Hawro, Maria Wolny-Łątka,
Bardziej szczegółowo