OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO W JEDNORODZINNYM BUDYNKU MIESZKALNYM PO JEGO TERMOMODERNIZACJI

Transkrypt

1 OCENA KOMFORTU CIEPLNEGO W JEDNORODZINNYM BUDYNKU MIESZKALNYM PO JEGO TERMOMODERNIZACJI Grzegorz KOWALEWSKI, Izabela KOSTECKA, Walery JEZIERSKI Wydzał Budownctwa Inżyner Środowska, Poltechnka Bałostocka, ul. Wejska 45A, Bałystok Streszczene: Praca zawera ocenę komfortu ceplnego w pomeszczenach wybranego jednorodznnego budynku meszkalnego po jego termomodernzacj. Budynek usytuowany jest w Bałymstoku przy ul. Cyprysowej powstał w roku Termomodernzację budynku wykonano z uwzględnenem wymagań ochrony ceplnej aktualnych dla roku Przedsęwzęca termomodernzacyjne obejmowały dodatkowe oceplene ścan zewnętrznych, stropodachu, stropu nad pwncą neogrzewaną oraz wymanę oken, bez zmany źródła cepła. Termomodernzacja stotne zmenła warunk komfortu ceplnego w pomeszczenach wybranego budynku. Na podstawe danych o parametrach mkroklmatu w budynku przeanalzowano warunk komfortu ceplnego. Do analzy zastosowano metodę oceny komfortu Fangera za pomocą wskaźnków PMV PPD. Wykryto stotną poprawę warunków komfortowych, co nejednoznaczne wpłynęło na zdrowe meszkańców. Słowa kluczowe: komfort ceplny, termomodernzacja, zapotrzebowane na energę, wskaźnk komfortu, PMV, PPD. 1. Wprowadzene Przy określanu warunków panujących w pomeszczenach używa sę zwykle dwóch pojęć: mkroklmat komfort ceplny. Przez pojęce mkroklmatu wnętrz rozume sę zespół wszystkch parametrów fzycznych chemcznych danego pomeszczena, wywerający wpływ na organzm człoweka. Natomast komfort ceplny określa warunk dobrego samopoczuca, to jest tak stan otoczena, w którym jest zachowana równowaga ceplna organzmu ludzkego (Klemm, 2005). Odczuwane cepła lub zmna przez człoweka, czyl stopeń obcążena układu termoregulacyjnego organzmu, zależy od parametrów mkroklmatu. System regulacj termcznej człoweka, którego zadanem jest utrzymywane stałej temperatury cała, wynoszącej około 37 C, oddzałuje na lość cepła oddawanego przez organzm poprzez promenowane, konwekcję, przewodzene odparowane wlgoc. Ponadto, lość oddawanego cepła zwązana jest z wydatkem energetycznym organzmu, a węc zależy od rodzaju wykonywanych czynnośc. Równocześne straty cepła organzmu zależą od zolacyjnośc ceplnej odzeży (Klemm, 2005; Ślwowsk, 1999). Środowsko termczne, jest ważnym czynnkem, wpływającym na samopoczuce człoweka, jego zdrowe, zdolność wykonywana pracy, a przede wszystkm na jego bezpeczeństwo. Istotne jest zapewnene odpowednego komfortu ceplnego, czyl środowska, w którym człowek stosowne ubrany do panujących warunków rodzaju wykonywanej pracy ne odczuwa chłodu an gorąca. Zachowany zostaje, zatem stan równowag ceplnej organzmu. Nestety często brakuje tego komfortu. W budynkach przez cały rok zmena sę temperatura razem ze zmaną pór roku. Klmatyczne warunk w kraju charakteryzują sę chłodnym zmam oraz gorącym latem. Stąd w słabo oceplonych domach mogą występować duże wahana temperatury wewnętrznej w zależnośc od pory roku. Po wykonanu zabegów termomodenzacyjnych w pomeszczenach budynków zwykle oczekwać można podwyższena komfortu ceplnego. Zwązane jest to z tym, że przez elementy przegród budowlanych z podwyższonym oporem ceplnym trac sę mnej cepła, nż przez przegrody przed termomodernzacją. Następstwem tego dzałana jest podwyższene temperatury na powerzchn wewnętrznej oceplonych przegród. Dodatkowo, temperatura w pomeszczenach ulega mnejszym wahanom w cągu roku. Dlatego łatwej jest zachować komfort ceplny. Oznacza to, że w oceplonym budynku odzeż może meć nższą oporność ceplną. Przy nższej wartośc wytwarzanej energ metabolcznej zachowane będze odczuce komfortu ceplnego. Celem pracy jest analza komfortu ceplnego w pomeszczenach wybranego jednorodznnego budynku meszkalnego, wznesonego w roku 1970 na terene Bałymstoku, po wykonanu termomodernzacj tego budynku w serpnu-paźdzernku 2009 roku. Termomodernzacja obejmowała dodatkowe oceplene Autor odpowedzalny za korespondencję. E-mal: kowalewskgrzesu@gmal.com 67

2 ścan zewnętrznych, stropodachu, stropu nad pwncą neogrzewaną oraz wymanę oken, bez zmany źródła cepła. Parametry ceplne przegród zostały dostosowane do wymagań aktualnych dla roku Metody oceny warunków komfortu ceplnego Cvl and Envronmental Engneerng / Budownctwo Inżynera Środowska 8 (2017) ,303 exp 0,036 M 0,028 3 M W 3, ,99M W pa 5 0,42M W 58,151,7 10 M 5867 pa 8 0,001 4M 34 t 3,96 10 f t t f h t t PMW r (3) Środowsko przeznaczone na pobyt ludz pownno być stworzone w tak sposób, aby przebywające w nm osoby ne czuły sę an za cepło, an za zmno. Pownno dążyć sę do tego, aby odczuca kształtowały sę w strefe, w której komfort jest zachowany. Najważnejszym parametram wpływającym na stan komfortu ceplnego wnętrza są (Dylla, 2015): temperatura powetrza wewnętrznego t [ C], średna temperatura promenowana t r [ C], prędkość przepływu powetrza v [m/s], cśnene cząstkowe pary wodnej w pomeszczenu p [Pa] lub [%], metabolzm ludz w pomeszczenu Q [W], opór przewodzena cepła przez odzeż R c [o]. Według norm, obowązujących w welu krajach, klasyfkacja stopna komfortu ceplnego pomeszczeń została powązana jedyne z temperaturą powetrza wewnętrznego. Do oceny komfortu uwzględna sę temperaturę wynkową t M, czyl kombnację t oraz t r. Według Mssenarda (Dylla, 2015) wartość t M określa sę za pomocą wzoru: tm hc t hr tr hc hr (1) gdze h c h r są współczynnkam przejmowana cepła, odpowedno przez konwekcje promenowane w W/m 2 K. Bardzej kompleksową ocenę zapewna metoda van Zulena (Dylla, 2015), wążąca pozom komfortu z relacją czterech parametrów: t t 0,1 x 0,1 37, t v S M 0,25 8 (2) r gdze: t jest temperaturą powetrza wewnętrznego w C, t r jest średną temperaturą promenowana w C, x jest zawartoścą pary wodnej w powetrzu w g/kg, v jest prędkoścą przepływu powetrza w m/s, M jest stałą (dla okresu grzewczego +9,2, a poza okresem grzewczym +10,6). Do przeprowadzena analzy komfortu ceplnego w nnejszym badanu wykorzystano metodę Fangera (Fanger, 1974). Bazuje ona na zjawsku równowag termcznej ludzkego cała. Komfort ceplny wyraża sę za pomocą wskaźnków PMV (Predcted Mean Vote) PPD (Predcted Percentage Dssatsfed). Wskaźnk PMV charakteryzuje sę w 7 stopnowej skal wrażena ceplnego człoweka, natomast wskaźnk PPD prezentuje procentowy udzał osób nezadowolonych w powstałej równowadze ceplnej (Fanger, 1974). Pełne równane pozwalające określć wskaźnk PMV wygląda następująco: gdze: M jest pozomem metabolzmu, który należy oszacować na podstawe aktywnośc osób przebywających w pomeszczenu w W/m 2, W jest pracą zewnętrzną w W/m 2, p a jest cząstkowym cśnenem pary wodnej w Pa, t jest temperaturą powetrza wewnętrznego w C, t r jest średną temperaturą promenowana w C, t jest temperaturą powerzchn odzeży w C, f jest stosunkem pola powerzchn cała odkrytego odzeżą do pola powerzchn cała odkrytego, h jest współczynnkem przejmowana cepła przez konwekcję w W/m 2 K. Temperaturę powerzchn odzeży wyznacza sę w następujący sposób: t 35,7 0,028 r 8 M W I 3,96 10 f t 2734 t 2734 f h t t gdze I jest oporem ceplnym odzeży w m 2 K/W. Drugm stotnym wskaźnkem zaproponowanym przez Fangera jest PPD, który określa przewdywany odsetek nezadowolonych z warunków ceplnych panujących w pomeszczenu (Fanger, 1974). Wskaźnk ten jest zwązany zależnoścą ze wskaźnkem PMV: PPD exp 0,03353 PMV 4 0,2179 PMV 2 (5) Dla warunków komfortu ceplnego zaleca sę, aby wskaźnk PMV meścł sę w zakrese: -0,5 < PMV < +0,5, co odpowada PPD < 10% (Fanger, 1974). Podsumowując przegląd metod, można stwerdzć, że zakres temperatury powetrza, w której człowek czuje sę dobrze, jest bardzo zróżncowany. Zależy on od preferencj osobstych, ubrana, odżywena, pory roku, weku, a nawet płc. Na przykład, temperatury zapewnające dobre samopoczuce są zazwyczaj wyższe dla kobet osób starszych nż dla mężczyzn osób młodszych. Ponadto, w wyższych temperaturach człowek czuje sę lepej latem nż zmą. 3. Ops rozwązana archtektonczno-budowlanego wybranego budynku meszkalnego Budynek usytuowany jest w Bałymstoku przy ul. Cyprysowej. Wybudowano go w roku 1970, jako typowy dom jednorodznny, wolnostojący. Teren, na którym znajduje sę obekt jest płask. Najblższe otoczene budynku stanową nne budynk meszkalne neocenające go. Rzut analzowanego budynku (rys. 1) ma wymary blske kwadratu wynoszące cm. Budynek jest przeznaczony dla 8 osobowej rodzny. Jest on prostą bryłą o dwuspadowym płaskm dachu. Elewacja północna jest frontalną, usytuowano na nej 4 okna wejśce główne. (4) 68

3 Grzegorz KOWALEWSKI, Izabela KOSTECKA, Walery JEZIERSKI Wykończene ścan budynku zostało wykonane z tynku wapenno-cementowego w kolorze beżowym. Cokoły są wykonane z tynku cementowego. Na parterze zaprojektowano część dzenną: pokój sypalnany, kuchnę oraz WC. Powerzchne pomeszczeń podano na rysunku 2. Na poddaszu znajdują sę trzy sypalne łazenka. Wysokość parteru poddasza wynos 2,5 m. Budynek jest podpwnczony. Wysokość pwncy wynos 2,20 m. W pwncy znajduje sę garaż, kotłowna ze źródłem centralnego ogrzewana (kocoł gazowy), pomeszczene gospodarcze, a także pralna. Rys. 1. Elewacja północna Rys. 2. Rzut parteru analzowanego budynku 69

4 Cvl and Envronmental Engneerng / Budownctwo Inżynera Środowska 8 (2017) Rozwązana konstrukcyjne budynku podano na rysunku 3. Konstrukcja ścan zewnętrznych przed termomodernzacją składała sę z muru ceglanego z cegły kratówk grubośc 38 cm oraz warstwy tynku cementowowapennego od wewnątrz od zewnątrz grubośc 1,5 cm. Podczas termomodernzacj ścany zewnętrzne zostały oceplone od strony zewnętrznej z wykorzystanem metody lekkej mokrej. Płyty termozolacyjne przyklejono do ścany masą klejącą. Jako materał zolacyjny użyto srebrnoszarego styropanu z uszlachetnoną kompozycją graftu, którego współczynnk przewodzena cepła wynos λ = 0,031W/m K (PN-EN ISO 6946:1999 Komponenty budowlane elementy budynku. Opór ceplny współczynnk przenkana cepła. Metoda oblczana). Grubość warstwy styropanu przyjęto 15 cm. Oznacza to, że według oblczeń autorów współczynnk przenkana cepła po zastosowanu dodatkowej termozolacj tych ścan zmenł sę od U = 1,14 W/m 2 K do U = 0,24 W/m 2 K. Termomodernzację stropodachu przeprowadzono dwuwarstwowym zestawem nepalnej zolacj termcznej do dachów płaskch składającym sę z płyt wełny mneralnej szklanej, stosowanych pod bezpośredne kryce papą. System dwuwarstwowy pozwalał na wyelmnowane lnowych mostków termcznych na stykach płyt. Do zolacj termcznej użyto zestawu płyt z twardej wełny mneralnej o współczynnku λ = 0,038 W/m K grubośc 15 cm. W wynku ch zastosowana współczynnk przenkana cepła zmalał od U = 0,50 W/m 2 K do U = 0,22 W/m 2 K. Do zolacj termcznej stropu nad pwncą zastosowano płyty ze skalnej wełny mneralnej. Izolację termczną umeszczano na spodnej powerzchn stropu powodując w ten sposób ogranczene wpływu mostków termcznych w mejscach jego styku ze ścanam. Nepalne płyty z wełny mneralnej o współczynnku λ = 0,035 W/m K, grubośc 5 cm mocowane są za pomocą zapraw klejących. Rolę warstwy wykończenowej pełn zaprawa cementowa. Współczynnk przenkana cepła po doceplenu zmenł sę od U = 0,88 W/m 2 K do U = 0,39 W/m 2 K Współczynnk przenkana cepła wymenonego okna jednoskrzydłowego rozwerano-uchylanego o wymarach mm z szybą standardową według danych producenta wynos U = 1,22 W/m 2 K. Wcześnej zamontowane okna według przyblżonej oceny mały U = 1,80 W/m 2 K. W budynku wbudowano wentylację grawtacyjną kanałową. Kanały o wymarach cm cm umeszczono w ścanach wewnętrznych. Grubość ścan w mejscu kanałów wentylacyjnych wynos 38 cm. System wentylacj podczas termomodernzacj ne uległ zmane. Równeż ne uległ zmane sprawne dzałający kocoł gazowy. Rys. 3. Charakterystyczny przekrój ponowy analzowanego budynku 70

5 Grzegorz KOWALEWSKI, Izabela KOSTECKA, Walery JEZIERSKI Przed rozpoczęcem robót termomodernzacyjnych (styczeń 2009 roku) przeprowadzono pomary parametrów charakteryzujących mkroklmat w wybranych pomeszczenach rozpatrywanego budynku, a manowce temperatury powetrza wewnętrznego, wlgotnośc względnej oraz prędkośc ruchu powetrza. Po realzacj w roku 2009 opsanych wyżej przedsęwzęć termomodernzacyjnych analzowany budynek był eksploatowany w cągu 3 lat przed ponownym przeprowadzenem pomarów parametrów mkroklmatu oceną komfortu ceplnego w jego pomeszczenach. Tak okres pozwol na wyschnęce elementów przegród budowlanych po zakończenu dzałań termomodernzacyjnych oraz osągnęce ustablzowanego stanu wlgotnośc. 4. Wynk pomarów parametrów mkroklmatu oraz analza warunków komfortu ceplnego W stycznu 2012 roku wykonano badane parametrów mkroklmatu w pomeszczenach rozpatrywanego budynku. Temperaturę powetrza merzono przy pomocy termometru ceczowego. Średną temperaturę na wewnętrznej powerzchn ścan zmerzono termometrem termoelektrycznym. Pomar wlgotnośc względnej powetrza dokonano za pomocą psychrometru Assmana. Dla każdego z parametrów dokonano po 10 pomarów w każdym z trzech pomeszczeń rozpatrywanego budynku. Wynk pomarów zostały uśrednone najperw dla każdego z pomeszczeń a potem dla całego budynku. Średne wartośc tych parametrów dla całego budynku przed po termomodernzacj w celu porównana zestawono w tabel 1. Jak wynka z tabel 1, podstawowe parametry mkroklmatu po termomodernzacj zostały stotne zmenone. Temperatura powetrza wewnętrznego wzrosła o 22,2%; temperatura na powerzchn wewnętrznej ścan zewnętrznych wzrosła o 31,0%; wlgotność względna powetrza wewnętrznego zwększyła sę o 25%. W wynku tych zman meszkańcy narzekal na odczuce dusznośc zbyt cepłego powetrza w pomeszczenach. Na zlecene właśccela powstała koneczność sprawdzena warunków komfortu ceplnego w pomeszczenach rozpatrywanego budynku. W perwszym etape przeanalzowano możlwe efekty wpływu każdego z parametrów w tabel 1 na wskaźnk komfortu PMV. W tym celu wykorzystano zależnośc grafczne tego wskaźnka od każdego z trzech badanych parametrów mkroklmatu. Jako perwszy parametr przeanalzowano wpływ temperatury powetrza wewnętrznego. Wstępne na podstawe oblczeń wskaźnka przy zmane t od 10 C do 26 C opracowano wykres zależnośc PMV = f(t ) (rys. 4). Pozostałe parametry nezbędne do wykonana oblczeń PMV (metabolzm, praca zewnętrzna, oporność ceplna odzeży, prędkość przepływu powetrza, stosunek pola powerzchn cała okrytego odzeżą do pola powerzchn cała odkrytego, temperatura powerzchn odzeży) przyjęto jako stałe, uśrednone charakterystyczne dla pomeszczeń budynków meszkalnych. Wartośc tych parametrów podano w tabel 2. Tab. 1. Zestawene wynków pomarów parametrów mkroklmatu w rozpatrywanym budynku Numer Parametry mkroklmatu Przed termomodernzacją (w roku 2009) Po termomodernzacj (w roku 2012) 1 Temperatura powetrza wewnętrznego, [ C] 18,5 22,6 2 Wlgotność względna powetrza wewnętrznego, [%] Temperatura na powerzchn wewnętrznej ścan zewnętrznych [ C] 15,5 20,3 Tab. 2. Zestawene danych wejścowych do oblczeń programem MIKROKLIMAT Czynnk komfortu ceplnego Przed termomodernzacją Po termomodernzacj Metabolzm W/m 2 Praca zewnętrzna W/m 2 Oporność ceplna odzeży m 2 C/W 70 wypoczynek w pozycj stojącej, aktywność newelka w pozycj sedzącej 20 wykonywane newelke czynnośc 0,23 odzeż europejska: belzna bawełnana z długm rękawam nogawkam, koszula, garntur, wełnane skarpety buty 70 wypoczynek w pozycj stojącej, aktywność newelka w pozycj sedzącej 10 wykonywane drobne czynnośc 0,16 odzeż zmowa: belzna, koszula z długm rękawkam, spodne, marynarka lub sweter z długm rękawkam, grube skarpety półbuty Temperatura powetrza C 18,5 22,6 Średna temperatura promenowana C 15,5 20,3 Prędkość przepływu powetrza m/s 0,08 0,035 Cśnene pary wodnej Pa 810,2 1728,7 71

6 Cvl and Envronmental Engneerng / Budownctwo Inżynera Środowska 8 (2017) Korzystając z rysunku 4 stwerdzono, że zmana temperatury powetrza stotne wpływa na wskaźnk PMV. Wahana wskaźnka PMV najbardzej wdać przy wartoścach t od 10 C do 14 C, potem zależność ta słabne. Zmerzone temperatury w analzowanym budynku wskazywały, że przy temperaturze przed termomodernzacją (18,5 C) występowały warunk ponżej dolnej grancy komfortu. Natomast przy temperaturze po termomodernzacj (22,6 C) został zapewnony komfort ceplny w pomeszczenu, granczne wartośc, którego meszczą sę w zakrese temperatur t od 19,5 C do 26 C. Rys. 4. Zależność PMV od temperatury powetrza wewnętrznego t, C Następne przeanalzowano wpływ temperatury na powerzchn wewnętrznej ścan zewnętrznych t r [ C] na PMV. Na opracowanym wykrese (rys. 5) zależnośc PMV = f(t r) wykazano, że zmana temperatury promenowana równeż stotne wpływa na wskaźnk PMV. Komfort ceplny osągnęty jest w temperaturach t r od 18,5 C do 27 C. Oznacza to, że przy temperaturze t r przed termomodernzacją (15,5 C) występowały warunk ponżej grancy komfortu. Natomast przy podwyższenu temperatury t r po termomodernzacj (20,3 C) został zapewnony komfort ceplny. Rys. 5. Zależność PMV od średnej temperatury promenowana tr, C Dalej przeanalzowano wpływ cśnena pary wodnej p [Pa] na wskaźnk PMV. W tym celu, wykorzystując dane z tabel 1, wylczono wartośc cśnena pary wodnej p w pomeszczenu przed po termomodernzacj, które wynosły odpowedno p 0 = 808,86 Pa oraz p t = 1726,58 Pa. Z rysunku 6 można odczytać, że obe wartośc wskaźnka PMV zapewnają komfort ceplny. Rys. 6. Zależność PMV od cśnena pary wodnej p, Pa Jak wynka z przeprowadzonej analzy wpływu poszczególnych czynnków, warunk komfortowe w pomeszczenach budynku wyraźne sę poprawły. Narzekane meszkańców na duszność oraz życzene właśccela zdetermnowały kontynuację badań poprzez wykonane kompleksowej oceny komfortu przy jednoczesnym uwzględnenu całego zespołu czynnków. Przy czym została podjęta decyzja o wykonanu oblczeń wskaźnka PMV dla budynku przed po termomodernzacj. Do oblczeń zostały sprecyzowane wartośc wszystkch parametrów w analzowanym budynku, od których zależy wskaźnk PMV. Dokonano oblczeń wskaźnka PMV przy podanych nżej parametrach: metabolzm 70 W/m 2 (wypoczynek w pozycj stojącej, aktywność newelka w pozycj sedzącej), praca zewnętrzna 10 W/m 2 (wykonywane newelke czynnośc), oporność ceplna odzeży 0,16 m 2 C/W (odzeż zmowa: belzna, koszula z długm rękawkam, spodne, marynarka lub sweter z długm rękawkam, grube skarpety półbuty), prędkość przepływu powetrza 0,035 m/s, cśnene pary wodnej 1728,7 Pa. W tabel 2 podano wartośc tych parametrów przed po termomodernzacj. Wynk oblczeń, przedstawone w tabel 3, pozwolły ustalć, że przed termomodernzacją w pomeszczenach meszkalnych analzowanego budynku panowały nekomfortowe warunk. O tym śwadczy wartość wskaźnka PMV wynosząca 0,97, co przekracza dolną grance komfortu 0,5. Wrażena ceplne meszkańców w sedmostopnowej skal ocen kształtowały sę na pozome dość chłodno, a przewdywany odsetek osób nezadowolonych sęga prawe 25%, co przekracza wartość granczną określoną dla warunków komfortu ceplnego. Po przeprowadzenu termomodernzacj budynku wskaźnk PMV okazał sę równy +0,23 meścł sę w grancach komfortu ( 0,5 +0,5). Odczuca ceplne określone przy pomocy sedmostopnowej skal opsuje sę na pozome obojętne-dość cepło. Przewdywany odsetek nezadowolonych, równy 6,1%, meśc sę w grancach zakresu warunków komfortu ceplnego ne przekracza 10%. 72

7 Grzegorz KOWALEWSKI, Izabela KOSTECKA, Walery JEZIERSKI Tab. 3. Wynk oblczeń wygenerowane za pomocą programu MIKROKLIMAT Wynk Przed termomodernzacją Po termomodernzacj Stosunek pola powerzchn cała okrytego odzeżą do pola powerzchn cała odkrytego f 1,198 1,153 Temperatura powerzchn odzeży, C t 22,65 26,60 Przewdywana średna ocena PMV 0,97 +0,23 Przewdywany odsetek nezadowolonych, % PPD 24,9 6,1 Badane potwerdzło poprawę warunków komfortu w pomeszczenach rozpatrywanego budynku. Jednak ne pozwolło objaśnć przyczyny narzekań meszkańców. Zauważono, że w pomeszczenach budynku po termomodernzacj stotne spadła prędkość przepływu powetrza. Po przeanalzowanu systemu wentylacj w budynku oraz właścwośc zastosowanej stolark okennej wykryto, że w budynku brakuje śweżego powetrza, a zaneczyszczone powetrze jest neefektywne usuwane na zewnątrz. Przebeg strumen powetrza utrudnła nowa szczelna stolarka. To odbło sę na prawe dwukrotnym obnżenu prędkośc przepływu powetrza doprowadzło do podwyższena wlgotnośc względnej oraz stężena zaneczyszczeń w powetrzu. Meszkańcy zareagowal narzekanem na odczuce dusznośc. Właśccelow zaproponowano usprawnene dopływu śweżego powetrza, na przykład poprzez zastosowane nawewnków okennych, w celu zapewnena efektywnej wentylacj w pomeszczenach budynku. 5. Wnosk 1. Po analze warunków komfortu w budynku poddanym termomodernzacj stwerdzono stotną poprawę wskaźnków komfortu. Wskaźnk PMV wzrósł z 0,97 do +0,23, a wskaźnk PPD obnżył sę z 24,9% do 6,1%. Nowe wartośc wskaźnków meścły sę w zalecanym zakrese 0,5 < PMV < +0,5 oraz PPD < 10%. 2. Zastosowane nowej szczelnej stolark okennej obnżyło efektywność wentylacj, co odbło sę na prawe dwukrotnym obnżenu prędkośc przepływu powetrza w pomeszczenach. Doprowadzło to do podwyższena wlgotnośc względnej stężena zaneczyszczeń w powetrzu oraz odczuca dusznośc u meszkańców. 3. W celu poprawy sytuacj zalecano usprawnene dopływu śweżego powetrza do zapewnena efektywnej wentylacj w budynku poprzez zastosowane nawewnków okennych. Lteratura Dylla A. (2015). Fzyka ceplna budowl w praktyce. Wydawnctwo PWN, Warszawa. Fanger P.O. (1974). Komfort ceplny. Wydawnctwo Arkady, Warszawa. Klemm P. (2005). Budownctwo ogólne. Wydawnctwo Arkady, Warszawa. Ślwowsk L. (1999). Mkroklmat wnętrz komfort ceplny ludz w pomeszczenach. Ofcyna Wydawncza Poltechnk Wrocławskej, Wrocław. ASSESSMENT OF THERMAL COMFORT IN THE SINGLE-FAMILY RESIDENTIAL BUILDING AFTER ITS THERMAL-MODERNISATION Abstract: The paper contans an assessment of the ndoor thermal comfort n a sngle-famly resdental buldng after ts thermal-modernsaton. The buldng establshed n 1970 s located n Balystok at Cyprysowa street. Thermomodernsaton of the buldng was made accordng to the current requrements of thermal protecton n year The thermomodernzaton projects nuded addtonal nsulaton of external walls, celng, celng over unheated basement and replacement of wndows, wthout change of heat source. Thermomodernsaton sgnfcantly changed the ndoor comfort condtons n the buldng. Based on the data on the mcromate parameters n the buldng, the condtons of thermal comfort were analysed. The Fanger comfort assessment method usng PMV and PPD ndcators were used n the analyss. Sgnfcant mprovements n comfort condtons were dentfed, whch affected ambguously the health of the nhabtants. 73