III. Podstawy antropologiczne, etyczne i sp o łeczn e Niepełnosprawność intelektualna - obraz człowieka i ludzka godność

Transkrypt

1 Spis treści Przedmowa do 11. wydania Wprowadzenie: Większe społeczne zaangażowanie na rzecz osób z niepełnosprawnością intelektualną - wyzwania dzisiejszych c z a só w I. Historyczny rozwój pomocy społecznej i pedagogicznej Mityczna obrona i selekcja społeczna Oświecenie i pierwsze teorie pedagogiczne Ośrodki opieki i szkoły specjalne Darwinizm społeczny i wykluczenie w kwestii kształcenia Przyznanie prawa do nauki i tworzenie szkół dla osób z niepełnosprawnością intelektualną Tendencje integracyjne Rozwój oligofrenopedagogiki II. Niepełnosprawność intelektualna - wyjaśnienie i klasyfikacja pojęcia Intelekt a mózg - podejście neurobiologiczne Problem klasyfikacji Ten inny - zagadka Próba klasyfikacji z punktu widzenia pedagogiki terapeutycznej Obciążenia historyczne Określenie pejoratyw ne Wielkość zmienna społecznie Złożone pojęcie Pojęcie, którego należy unikać? Pojęcie trudne do zdefiniowania Specjalistyczne podejście i koncepcje definicji Aspekt medyczno-genetyczny Aspekt psychologiczny Aspekt socjologiczny Kolejne wyniki badań epidemiologicznych - niepełnosprawność wieloraka Aspekt pedagogiczny Potrzeby w ujęciu pedagogiki specjalnej Potrzeba pomocy w ujęciu pedagogiki terapeutycznej i w kontekście pedagogiki społecznej Zmiana niepełnosprawności intelektualnej poprzez procesy pedagogiczne... 64

2 III. Podstawy antropologiczne, etyczne i sp o łeczn e Niepełnosprawność intelektualna - obraz człowieka i ludzka godność Sporna wartość życia - kiedyś i d z i ś Rys historyczny Etyczne wyzwania w dzisiejszym świecie Tezy bioetyczne: czy istnieje jakość życia? Wskazania ekonomiczne: koszty - użytkowanie - rachunki Normy prawne: mniejsze prawo do szacunku? Minimalne kryteria bycia pełnowartościowym człowiekiem? Etyka szanowania każdej istoty ludzkiej Etos pedagogiki terapeutycznej - pełnia obecności Autonomia - samookreślenie Zależność i związanie Pomoc międzyludzka Społeczne zaangażowanie - integracja/inkluzja Religijne samookreślenie Inkluzja jako prawo społeczno-polityczne IV. Podstawy psychologiczne - procesy rozwoju i uczenia s i ę Niepełnosprawność intelektualna a rozw ój Teorie koncentrujące się na defektach Teorie interakcyjno-strukturalne Związki z rozwojem małych dzieci niedotkniętych niepełnosprawnością Społeczne wkraczanie w relacje Społeczna interakcja Komunikacja Komunikacja poprzez j ę z y k Ogólna zdolność językowa i właściwa sprawność językowa Komunikacja niew erbalna Autyzm - bariery komunikacyjne Komunikacja a wychowanie Zachowanie zgodne z pozycją społeczną a tożsamość Rozwój osobowości Psychodynamiczna teoria rozwoju Zaburzenia psychiczne Specjalny przypadek spektrum zaburzeń autystycznych Rozwój a teorie uczenia s i ę Elementarystyczne teorie uczenia s i ę Złożone teorie uczenia s i ę Czynniki motywujące do n a u k i Rozwój m oralny

3 V. Ocena pedagogiczno-psychologiczna Zadania diagnostyki pedagogiczno-psychologicznej Obszary i metody diagnostyczne Fizyczne warunki rozwoju Kontekst społeczny Zdolność intelektualna Rozwój społeczny Cechy osobowości VI. Procesy wychowania i kształcenia: podstawowe p o ję c ia Ogólna potrzeba wychowywania Indywidualne różnice zdolności edukacyjnych Wychowanie i kształcenie jako jedność Orientacja w świecie społecznym - koncepcja humanoekologiczna w kontekście pedagogiki terapeutycznej Systemy humanoekologiczne Normalizacja świata społecznego VII. Cele procesów wychowania i k ształcenia Cel indykatywny: możliwość życia jako pełnowartościowy człowiek - integracja personalno-społeczna Kształtowanie osobowości poprzez integrację personalną Kształtowanie społeczne poprzez integrację/inkluzję społeczną Podcele procesów wychowania i kształcenia Zdobywanie życiowego zaufania Wykształcenie umiejętności życiowych Przekazywanie życiowej orientacji Kształtowanie postaw życiow ych Podcele jako układ współrzędnych VIII. Procesy kształcenia i uczenia s i ę Kształtujące uczenie się jako praktyczne uczenie s i ę Uczenie się przez doświadczenie Całościowe uczenie się poprzez działanie Uczenie się poprzez ćw iczenie Modyfikacja zachowania - specjalne techniki nauczania Metody terapii zachowania Technologia nauczania w ujęciu psychologii behawioralnej IX. System wychowania i instytucje edukacyjne Wczesna interw encja Przedszkole S zk o ła

4 3.1. Prawo do edukacji szkolnej Szkoła wolna od dyskryminacji nienadających się do integracji dzieci z niepełnosprawnością intelektualną Pierwsze koncepcje wspólnych z a ję ć Inkluzja edukacyjna jako zróżnicowany m o d e l Rozwój jakości X. Proces kształcenia (nauczania - uczenia s i ę ) Szkoła jako świat uczenia się i świat społeczny Szkoła specjalna jako kooperatywny ośrodek specjalistyczny Treści nauczania - obszary uczenia s i ę Od modelu rozwoju do modelu działania Kształcenie nastawione na rozwój - normatywny model rozwoju Model kształcenia nastawionego na działanie Zasady dydaktyczne Indywidualizacja A ktyw izacja Całościowość Zróżnicowanie celów nauczania Zrozumiałość i przekaz Dopasowanie do rozwoju Mówienie wspomagane działaniem Społeczna motywacja do uczenia się Emocjonalność w toku procesu kształcenia Specjalne formy kształcenia Pedagogiczne wsparcie dzieci i młodzieży dotkniętych głębszą niepełnosprawnością intelektualną Niewerbalne techniki kom unikacji O technikach szkolnych Organizacja nauczania w szkole specjalnej wspierającej rozwój intelektualny Organizacja uczenia się w szkole inkluzyjnej Zaburzenia zachowania w k la s ie Złożoność terminu i częstotliwość występowania Teorie wyjaśniające Możliwości pedagogiczne XI. Relacja wychowawcza Ogólne znaczenie interakcji pedagogicznej Relacja dialogowa (Martin Buber) Bezinteresowna pomoc a wypalenie zawodowe

5 XII. Rodzice i rodzina Emocjonalne obciążenie postaw rodzicielskich Procesy zachodzące w rodzinie Pomoc dla rodziców - w spółpraca Rozmowy z rodzicam i Proces doradztwa jako komunikacja ze światem społecznym Rodzice jako partnerzy Wychowanie w rodzinie XIII. Wychowanie w zakładzie o p ie k i XIV. Kształcenie w wieku d o ro sły m Wkraczanie w dorosłość Wsparcie edukacyjne dla osób dorosłych Zinstytucjonalizowane kształcenie dorosłych Z adania Aspekty dydaktyczne Instytucje Konstruktywna pomoc w codziennym życiu Mieszkalnictwo wspomagane Wsparcie w sferze partnerstwa i seksualności Wsparcie w sferze czasu w olnego Zatrudnienie wspomagane Pomoc starszym osobom z niepełnosprawnością intelektualną w ich codziennym życiu Zdefiniowanie problemu Proces starzenia s ię Kształcenie osób starszych Bibliografia