Konwergencja i nierówności na świecie. Modele neoklasyczne czy Ak? Zaawansowana makroekonomia Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak

Transkrypt

1 Konwergencja i nierówności na świecie. Modele neoklasyczne czy Ak? Zaawansowana makroekonomia Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak

2 Na ostatnich zajęciach poznaliśmy model pokazujący znaczenie wydatków i podatków rządu, który dzięki ich włączeniu do funkcji produkcji stał się modelem Ak Nie jest to wyjątek modele Ak dość prosto powstają, przez włączenie do funkcji Cobb-Douglasa odpowiednio zdefiniowanych czynników produkcji Na przykład Romer (1986), w słynnym modelu learing-bydoing, zaproponował (za Arrowem), że: A=g(K), co podstawione do funkcji Y=K α (AN) 1-α..daje model AK

3 Modele Ak Modele Ak jest to więc dość spora grupa, a wnioski z nich wynikające są ciekawe. Podkreślają one znaczenie polityki gospodarczej, oszczędności oraz całego wachlarza innych determinant dla długookresowego wzrostu W swojej najprostszej postaci NIE przewidują one konwergencji

4 Modele Ak i neoklasyczne Wśród modeli wzrostu można wydzielić kilka grup. Wśród nich są na pewno: Modele neoklasyczne (na przykład model Solowa) Modele Ak (modele endogeniczne, starsza generacja) Oba te podejścia są dość atrakcyjne. Pytanie brzmi: Które jest bliżej prawdy? Jednym z testów może być zjawisko konwergencji

5 Konwergencja Hipoteza konwergencji, efekt doganiania hipoteza, że w krajach biedniejszych dochody na mieszkańca (mierzone np. PKB/osobę) rosną szybciej niż w krajach bogatych. Zgodnie z tą hipotezą względne zacofanie może wbrew pozorom ułatwiać rozwój gospodarczy kraju. Sytuacja taka nazywana jest też efektem doganiania (catch-up effect). SLAJD jest CYTATEM ZA:

6 Konwergencja W literaturze dotyczącej wzrostu gospodarczego możemy spotkać dwa znaczenia terminu zbieżność i dwie jej miary. Pierwszy (czasami nazywany "sigma-zbieżnością") dotyczy zmniejszenia dyspersji (różnorodności) w poziomie życia w różnych społeczeństwach. Natomiast drugie znaczenie (nazywane "betazbieżnością") występuje, gdy ubogie kraje rozwijają się szybciej niż bogate. Ekonomiści mówią też o "warunkowej beta-konwergencji", gdy gospodarka doświadcza "beta-konwergencji", ale uzależniona jest to od innych warunków

7 Konwergencja Beta konwergencja absolutna (wszystkie γ = 0) oraz warunkowa (pełna wersja równania) Sigma konwergencja. Gdzie sigma to miara dyspersji (na przykład odchylenie standardowe) t a t a z n z z t a a t a t a x y y y,,, 1 1,,, t T t

8 Konwergencja Konwergencja sigma oznacza jednocześnie absolutną konwergencję beta Na odwrót już nie.. Warunkowa konwergencja beta nie musi oznaczać konwergencji absolutnej beta, ani tym bardziej sigma

9 Źródło: Sala-i-Martin, Konwergencja i dywergencja

10 Konwergencja podstawy teoretyczne Przewidywana przez założenie o malejących przychodach z kapitału - ta sama ilość kapitału zainwestowana w biednym kraju, w którym jest go niewiele, przyniesie znacznie większą korzyść niż w kraju bogatym (modele neoklasyczne). Inny powód: możliwość taniego wykorzystywania przez kraje słabo rozwinięte technologii już opracowanych i sprawdzonych. W krajach bogatych są one najczęściej przestarzałe, ale jednocześnie rewolucjonizują technicznie produkcję w krajach biednych. Oprócz zaoszczędzenia czasu i pieniędzy na badania naukowo-techniczne, kraje te ograniczają do minimum ryzyko zawodności danej technologii

11 Źródło: Sala-i-Martin, 1996 Konwergencja stany w USA

12 Źródło: Sala-i-Martin, 1996 Konwergencja stany w USA

13 Konwergencja- prefektury w Japonii Źródło: Sala-i-Martin, 1996

14 Konwergencja regiony w Europie Źródło: Sala-i-Martin, 1996

15 Konwergencja Badania ekonometryczne wskazują, że konwergencja (warunkowa) istnieje Innymi słowy, badania wykazują, że istnieje statystycznie istotna, negatywna zależność pomiędzy PKB per capita, a tempem wzrostu, pod warunkiem, że kontroluje się wielkość: inwestycji, handlu, wydatków rządowych, rozwój rynku finansowego, zasób kapitał ludzki

16 Według IMF (i nie tylko).. Konwergencja weszła w nową fazę Od lat 90 tych kraje rozwijające się charakteryzują się znacznie większym tempem wzrostu niż kraje rozwinięte Tłumaczy się to globalizacją, korzystnymi trendami demograficznymi (spowolnienie tempa przyrostu liczby ludności plus nadal młode społeczeństwo), lepszą jakością instytucji (governance), poprawą stabilności makroekonomicznej Czy ten trend się utrzyma?

17 Źródło: Dervis, 2012 Konwergencja współcześnie

18 Wzrost w krajach rozwiniętych i rozwijających się Rodrik, 2011

19 Konwergencja (warunkowa) na poziomie krajów Rodrik, 2011

20 Konwergencja (absolutna!!) na poziomie przemysłów Rodrik, 2011

21 Rodrik, 2011 Dekamopozycja wzrostu

22 Podsumowanie Biedne kraje nie rozwijają się automatycznie szybciej niż bogate nie ma konwergencji sigma ani absolutnej konwergencji beta wśród wszystkich krajów świata Warunkowa konwergencja beta jest raczej niepodważalnym faktem (stwierdzonym empirycznie w miażdżącej liczbie badań) choć jest to proces dość powolny. Rodrik (2011) zauważył, że istnieje bezwarunkowa konwergencja na poziomie poszczególnych gałęzi gospodarki ( przemysłów ) to oznacza, że bardzo ważna jest odpowiednia zmiana struktury gospodarczej w stronę wysoko produktywnych sektorów

23 Ale.. Rośnie nierówność wewnątrz krajów Nadal są też kraje, które praktycznie się nie rozwijają Spójrzmy więc jeszcze na nierówności

24 Branko Milanovic: 3 sposoby myślenia o nierównościach

25 Współczynnik Giniego k_giniego

26 Współczynniki Gini ego dla 3 koncepcji nierówności Milanovic B., 2012

27 Nierówność ogólnoświatowa i nierówności w ramach krajów Milanovic B., 2012

28 Milanovic B., 2012 Kto zyskał, a kto nie słoń.

29 Źródło nierówności klasa (społeczna) czy kraj? Milanovic B., 2012

30 Nierówności wewnątrz i pomiędzy krajami Milanovic B., 2012

31 Migracje Albo biedne kraje staną się bogatsze, albo ludzie z biednych krajów przeniosą się do bogatych Albo ludzie staną się bogatsi tam gdzie są, albo przeniosą się do bogatych krajów, by stać się bogatszymi. Biedne kraje albo będą się szybciej rozwijać, albo dostaną pomoc (skuteczność?); albo będzie migracja Branko Milanovic

32 Pułapki biedy?

33

34 Pułapki biedy?

35

36 Źródła slajdów Sala-i-Martin, The classical approach to convergence analysis, The Economic Journal, ej.pdf NBP, Portal Edukacji Ekonomicznej; hasło Konwergencja Milanovic Branko (2012) Global Income inequality by the numbers. Policy Research WP Center/PDF/Centers/LIS/Milanovic/papers/2013/gpol12032.pdf Dervis, K. (2012) Convergence, Interdependence, and Divergence Finance & Development, September 2012, Vol. 49, No. 3