Rare malignancies unusual pathological diagnoses (Nietypowe rozpoznania patomorfologiczne rzadkie nowotwory) J. Ryś

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rare malignancies unusual pathological diagnoses (Nietypowe rozpoznania patomorfologiczne rzadkie nowotwory) J. Ryś"

Transkrypt

1 Rare malignancies unusual pathological diagnoses (Nietypowe rozpoznania patomorfologiczne rzadkie nowotwory) J. Ryś

2 Janusz Ryś prof. nadzw. dr hab. med. Kierownik Zakładu Patomorfologii Nowotworów, Centrum Onkologii Instytutu im. M. Skłodowskiej-Curie, Oddział w Krakowie, absolwent Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Krakowie (1984) specjalista patomorfolog (1991); specjalizuje się w diagnostyce nowotworów, w szczególności sutka i tkanek miękkich. Kierownik i główny wykonawca wielu grantów naukowo badawczych realizowanych ze środków Komitetu Badań Naukowych, autor i współautor 118 publikacji w krajowych i zagranicznych czasopismach naukowych oraz rozdziałów w 4 książkach. Redaktor Naczelny kwartalnika Polish Journal of Pathology, członek Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, Polskiego Towarzystwa Patologów oraz European Society of Pathology. 108 J. Ryś

3 NIETYPOWE ROZPOZNANIA PATOMORFOLOGICZNE - rzadkie nowotwory - Janusz Ryś Zakład Patomorfologii Nowotworów Centrum Onkologii, Oddział ł w Krakowie NIETYPOWE ROZPOZNANIA PATOMORFOLOGICZNE Jednostki kliniczno-morfologiczne, w których rozpoznanie patomorfologiczne (raport badania morfologicznego) ma charakter nietypowy 1. nowotwory o granicznej lub pośredniej złośliwości, w przypadku których standardowe badanie mikroskopowe nie pozwala na określenie biologicznych właściwości guza, 2. nowotwory, w przypadku których nazwa guza jest niezgodna z jego biologią (i przebiegiem choroby), 3. nowotwory o takim utkaniu histologicznym, które na podstawie rutynowego badania mikroskopowego (opartego na analizie i wycinków tkankowychk barwionych HE) nie pozwala na odróżnienie przerzutu od guza pierwotnego. NIETYPOWE ROZPOZNANIA PATOMORFOLOGICZNE Standardowe elementy rozpoznania morfologicznego : 1.Makroskopowa ocena materiału operacyjnego (nie dotyczy wycinków pobranych do celów diagnostycznych) z podaniem rozmiarów guza / zmiany (średnica lub trzy wymiary), typu jego wzrostu (rozprężający / naciekający), makroskopowego wyglądu (guz lity / torbielowaty/lito-torbielowaty, guz o wejrzeniu zrazowatym, włóknistym, tłuszczowym, śluzowatym, y, słoninowatym), szerokości marginesów chirurgicznych (w milimetrach) 2.Ocena mikroskopowa (ustalenie rozpoznania zgodnie z klasyfikacją WHO, ICD-O) ocena biologii nowotworu, 3.Ocena zaawansowania nowotworu (ptnm) 4.Ocena innych morfologicznych parametrów o znaczeniu prognostycznym 4.1 stopnia złośliwości histologicznej (dotyczy nowotworów złośliwych) 4.2 obecności zatorów z komórek nowotworowych w świetle naczyń limfatycznych lub żylnych 4.3 inne 5.Ocena parametrów o znaczeniu predykcyjnym (ocena ekspresji receptorów steroidowych, receptora HER2 oraz innych morfologicznych wyznaczników leczenia celowanego) J. Ryś 109

4 NIETYPOWE ROZPOZNANIA PATOMORFOLOGICZNE Kod ICD-O Biologiczna odmiana nowotworu xxxx /0 nowotwór niezłośliwy xxxx /1 nowotwór o miejscowej lub granicznej / pośredniej złośliwości xxxx /2 nowotwór in situ Xxxx /3 nowotwór złośliwy NIETYPOWE ROZPOZNANIA PATOMORFOLOGICZNE W tej klasyfikacji najwięcej kontrowersji budzi kategoria nowotworów o granicznej złośliwości (of borderline malignancy) ) są to nowotwory, w przypadku których (na obecnym poziomie wiedzy i przy pomocy aktualnie dostępnych narzędzi badawczych) nie potrafimy przewidzieć naturalnego przebiegu choroby, czyli jednoznacznie określić czy badany nowotwór ma charakter niezłośliwy, czy też charakteryzuje się zdolnością do tworzenia odległych przerzutów, Nowotwory o pośredniej złośliwości (intermediate malignancy) to nowotwory, które mają zdolność do tworzenia przerzutów, nawet pomimo braku cech tzw. histologicznego odróżnicowania guza; przerzuty te obserwuje się u niespełna 10% obserwowanych chorych (wg managerial classification ) Nowotwory nabłonkowe jajnika o granicznej złośliwości ł ś i(borderlined tumours) ) Autorem pojęcia guzów o granicznej złośliwości (borderlined tumours) )był ł Taylor r - New York Hospital. Taylor zauważył że niektóre guzy, głównie typu surowiczego, pomimo iż szerzą się poza obrębem b jajnika, przebiegają w sposób niezłośliwy. To ich zachowanie wyraźnie kontrastuje z szybkim i fatalnym przebiegiem większości raków surowiczych. Taylor dostrzegł również że obraz histologiczny tych nowotworów jest mniej atypowy - semimalignant tumours - Pojęcie guzów o granicznej złośliwości zostało zatwierdzone w roku 1973 przez WHO i umieszczone w klasyfikacji histologicznej jguzów jajnika. j 110 J. Ryś

5 Klasyfikacja guzów jajnika o granicznej złośliwości ł ś i (WHO, 2003) Serous borderline tumours 8442/1 Papillary cystic tumour 8462/1 Surface papillary tumour 8463/1 Adenofibroma, cystadenofibroma 9014/1 Mucinous borderline tumours 8472/1 Intestinal type Endocervical type Endometrioid id borderline tumours including variants with squamous differentiation Cystic tumour 8380/1 Adenofibroma and cystadenofibroma 8381/1 Clear cell borderline tumours Cystic tumour 8310/1 Adenofibroma and cystadenofibroma 8313/1 Borderline Brenner tumour 9000/1 Nowotwory nabłonkowe jajnika o granicznej złośliwości ł ś i(borderline d tumours) ) Guzy jajnika j o granicznej złośliwości ł ś i traktowane są często jako odrębna jednostka kliniczna, tymczasem z morfologicznego punktu widzenia stanowią one heterogenną grupę nowotworów o odmiennym obrazie mikroskopowym, a także o różnej biologii. Guzy o granicznej złośliwości typu surowiczego wykazują całe spectrum zachowań biologicznych (klinicznych) od zmian niezłośliwych po rozrosty prowadzące do zgonu (guzy o granicznej złośliwości współistniejące ze wszczepami typu inwazyjnego). Druga grupa guzów o granicznej złośliwości guzy z nabłonka śluzowego współistniejące z pseudomyxoma peritonei to wg aktualnych poglądów w zdecydowanej większości wtórne (przerzutowe) ogniska nowotworów zlokalizowanych pierwotnie w przewodzie pokarmowym (wyrostku robaczkowym i okrężnicy). Nowotwory o granicznej złośliwości typu endometrioidnego, jasnokomórkowego oraz przejściowokomórkowego mają zawsze przebieg niezłośliwy. Nowotwory nabłonkowe jajnika o granicznej złośliwości ł ś i(borderline d tumours) ) Warunkiem rozpoznania guza o granicznej złośliwości, zgodnie z podziałem WHO, jest stwierdzenie w utkaniu histologicznym: rozrostu nabłonka z nawarstwianiem się komórek i tworzeniem ogniskowych charakterystycznych wypączkowań (ang. tufting), oddzielania się (od podstawy) gniazd komórek nabłonka cech atypii komórek (zwykle małego lub umiarkowanego stopnia) zmiennej (ale zwykle minimalnej) aktywności mitotycznej braku cech destruktywnej inwazji podścieliska. J. Ryś 111

6 Nowotwory jajnika o granicznej złośliwości z komórek surowiczych (serous s borderline tumours) SBT stanowią ok. 10% ogółu rozrostów nabłonka surowiczego jajnika i 56% guzów o granicznej złośliwości. Chore na SBT są ą średnio lat młodsze niż chore na surowiczego raka jajnika (średni wiek chorych wynosi odpowiednio: 45 i 60 lat ) W 25-50% przypadków stwierdza się równoczesne zajęcie obu jajników Nowotwory jajnika o granicznej złośliwości z komórek surowiczych (serous s borderline tumours) Wśród SBTs wyróżnia się dwa rodzaje rozrostów: a) typowe (ok.90% przypadków) z obecnością typowych yc brodawkowatych o atyc układów z nawarstwianiem się nabłonka pokrywającego brodawki b) rozrosty typu mikropapillarnego ( 5-10% ogółu SBTs) z tworzeniem brodawek wydłużonych, cienkich i pozbawionych łącznotkankowej szypuły lub z obecnością ś jedynie delikatnej szypuły naczyniowej. Do rozpoznania tej odmiany SBT wymagane jest stwierdzenie opisanych wyżej układów na obszarze o średnicy y minimum 5mm Nowotwory jajnika o granicznej złośliwości z komórek surowiczych (serous s borderline tumours) Blisko 70% guzów surowiczych jajnika o granicznej złośliwości rozpoznawanych jest w stadium zaawansowania ograniczonym do jajnika odsetek przeżyć wolnych od objawów choroby w tej grupie chorych sięga 98.2%. U pozostałych 30% chorych na ten nowotwór stwierdza się wszczepy w obrębie bi otrzewnej miednicy i i/lub jamy brzusznej. Właśnie w tej grupie chorych dochodzi do nawrotów po leczeniu i zgonów. Jednak w przeciwieństwie do raków surowiczych, fatalny przebieg kliniczny ma miejsce jedynie u 15-30% chorych h na zaawansowanego klinicznie i i guza surowiczego o granicznej złośliwości. Przez ostatnie 30 lat cała uwaga badaczy skupiona jest na wyznaczeniu czynników morfologicznych pozwalających na zidentyfikowanie chorych o podwyższonym ryzyku nawrotu i zgonu. Badania koncentrowały się na ocenie stopnia histologicznej złośliwości guza pierwotnego, ploidii komórek nowotworowych i ekspresji białka P53, a także na znaczeniu ognisk mikroinwazji w guzach pierwotnych, morfologii wszczepów do otrzewnej, czy znaczeniu przerzutów do węzłów chłonnych. 112 J. Ryś

7 Nowotwory jajnika o granicznej złośliwości z komórek surowiczych (serous s borderline tumours) Postać histologiczna Częstość zmiany / Zaawanso- % przeżyć odsetek zmian wanie 5/7- letnich zaawansowanych SBT 36% chorych I 98,2-99,5 SBT with micro-papillary/ 50-65% chorych III 58, cribriform pattern zaawansowanych SBT with microinvasion ogniska mikroinwazji stwierdza się w 10% 100,0 guzów typu SBT SBT with noninvasive ogniska wszczepów w 95,0 95,3 implants 16-59% guzów typu SBT SBT with invasive ogniska wszczepów 66,0 inwazyjnych w implants 10% guzów typu SBT Nowotwory jajnika o granicznej złośliwości z komórek surowiczych (serous s borderline tumours) Od lat 90-tych jest już wiadomym, że jedynym powszechnie zaakceptowanym czynnikiem o znaczeniu prognostycznym w guzach o granicznej złośliwości z komórek surowiczych jest rodzaj wszczepów w otrzewnej. Odsetek 7 letnich przeżyć u chorych z SBT ze wszczepami nieinwazyjnymi wynosi 95,3%, zaś ze wszczepami inwazyjnymi 66% W przypadku guza o granicznej złośliwości typu surowiczego, patomorfolog jest zobowiązany, oprócz ustalenia rozpoznania, do ustosunkowania się do następujących cech morfologicznych: A) zajęcie powierzchni jajnika B) ogniska mikroinwazji C) ogniska mikrobrodawkowego i sitowatego rozrostu nabłonka D) przerzuty do węzłów chłonnych E) rodzaj wszczepów do otrzewnej (nieinwazyjne lub inwazyjne-niszczące) ten ostatni element ma najistotniejsze znaczenie w ocenie prognozowania u chorych oraz przy podejmowaniu decyzji o rodzaju leczenia uzupełniającego. Nowotwory jajnika o granicznej złośliwości z komórek surowiczych (serous s borderline tumours) Badania genetyczne dowodzą iż raki surowicze o niskim stopniu złośliwości (i guzy o granicznej złośliwości) są z molekularnego punktu widzenia jednostkami odmiennymi od raków typu high-grade. Raki typu low-grade związane są z wysoką częstością mutacji genów K-ras, BRAF, PTEN i beta-kateniny t oraz utratą heterozygotyczności (LOH) długiego ramienia chromosomu X, niestabilnością mikrosatelitarną i brakiem mutacji genu p53, przeciwnie Raki surowicze o wysokim stopniu złośliwości cechują się obecnością mutacji genu p53 i z reguły wykazują gen K-ras typu dzikiego, ponadto nie wykazują niestabilności mikrosatelitarnej a za to cechują się utratą heterozygotyczności w odniesieniu do wielu chromosomów ale za wyjątkiem Xq Kurman RJ, Shih IM: Int J Gynecol Pathol 2008, 27: J. Ryś 113

8 Nowotwory tkanek miękkich o pośredniej złośliwości (of intermediate malignancy) st leczenie Charakterystyka kliniczna Rodzaje nowotworów IIa Miejscowe wycięcie ze Miejscowe wznowy bardzo częste, mogą niszczyć tkanki otoczenia. Desmoid fibromatosis Angiomatosis zwróceniem Nigdy nie dochodzi do powstania szczególnej uwagi przerzutów na marginesy zdrowych tkanek IIb j.w. Leczenie adiuwantowe niecelowe Miejscowe wznowy bardzo częste, mogą niszczyć tkanki otoczenia. Przerzuty mają miejsce wyjątkowo rzadko, o ile nie dojdzie do odróżnicowania guza nowotworowego (z progresją do st. III) Miejscowe wznowy bardzo częste, mogą niszczyć tkanki otoczenia. Przerzuty mogą mieć miejsce pomimo braku cech odróżnicowania dóż i nowotworu. Well-differentiated liposarcoma Dermatofibrosarcoma protuberans IIc j.w. Miejscowe wznowy bardzo częste Ossifying fibromyxoid tumor Leczenie adiuwantowe niecelowe (OFMT) Plexiform fibrous histiocytoma Solitary fibrous tumor (SFT) Myxoinflammatory fibroblastic sarcoma Nowotwory tkanek miękkich o pośredniej złośliwości (of intermediate malignancy) PYTANIE 1. Myxoinflammatory fibroblastic sarcoma (MIFSa) to nowotwór występujący najczęściej w tkankach miękkich: a) głowy i szyi (cranial MIFSa) b) jamy brzusznej i miednicy (abdominal MIFSa c) dystalnych części kończyn (acral MIFSa) d) tułowia Nowotwory tkanek miękkich o pośredniej złośliwości (of intermediate malignancy) PYTANIE 2. Myxoinflammatory fibroblastic sarcoma (MIFSa) to nowotwór występujący głównie u: a) niemowląt i dzieci b) nastolatków c) chorych w 3-5 dekadzie życia d) w wieku podeszłym 114 J. Ryś

9 Nowotwory TKM o pośredniej złośliwości (myxoinflammatory fibroblastic sarcoma) Montgomery EA, Devaney KO, Giordano TJ., Weiss SW: Inflammatory myxo-hyaline tumour of the distal extremities with Reed-Sternberg-like cells: a novel entity with features simulating myxoid malignant fibrous histiocytoma, inflammatory condition, and Hodgkin s disease. Mod Pathol 1997, 10: 47A Montgomery EA, Devaney KO, Giordano TJ., Weiss SW: Inflammatory myxo-hyaline tumour of the distal extremities with virocyte or Reed-Sternberg-like cells: a distinctive lesion with features simulating inflammatory condition, Hodgkin s disease, and various sarcomas. Mod Pathol 1998, 11: Michal M.: Inflammatory myxoid tumour of the soft parts with bizarre giant cells. Pathol Res Pract 1998, 194: Meis-Kindblom JM., Kindblom LG: Acral myxoinflammatory fibroblastic sarcoma: a low-grade tumor of the hands and feet. Am J Surg Pathol 1998, 22: Nowotwory TKM o pośredniej złośliwości (myxoinflammatory fibroblastic sarcoma) WHO (2002) Myxoinflammatory fibroblastic sarcoma mięsak o niskim stopniu złośliwości (low-grade) umiejscowiony ygłównie na dłoniach i stopach, cechujący się myksoidnym podścieliskiem, naciekiem zapalnym oraz obecnością komórek o typie viriocyte-like cells = szczyt zachorowalności: 3 5 dekada u większości chorych długi wywiad Nowotwory TKM o pośredniej złośliwości (myxoinflammatory fibroblastic sarcoma) Nowotwór typowo umiejscowiony jest w tkance podskórnej, rośnie w sposób naciekający - nacieka skórę i tkankęścięgnistą ; osiąga rozmiary od 1-10cm zwykle 3-4cm. Naciekanie i mięśni ś i stwierdza się rzadko, nigdy nie obserwowano zajęcia kości. Nazwa nowotworu ma charakter opisowy i odzwierciedla histologicznie utkanie nowotworu, które z jednej strony imituje proces zapalny (naciek limfocytarny, komórki z obecnością inkluzji jądrowych) lub nowotworowy rozrost tkanki limfatycznej (komórki podobne do komórek Hodgkina a nawet Reed Sternbegra), z drugiej jest typowy dla tzw. myksoidnych mięsaków J. Ryś 115

10 Nowotwory TKM o pośredniej złośliwości (myxoinflammatory fibroblastic sarcoma) Rokowanie Częstość nawrotów miejscowych 22% - 67% Spośród 51 chorych opisanych przez Montgomery (Mod Pathol 1998) informacje o losach chorych uzyskano w 27 przypadkach. U 6 (22%) chorych stwierdzono co najmniej 1 wznowę w okresie od 15 m-cy do 10 lat od leczenia operacyjnego. Nie stwierdzono przerzutów odległych W materiale Meis-Kindblom (Am J Surg Pathol 1998), informacje na temat przeżyć podano w odniesieniu do 36 / 44 opisanych chorych. chorych Spośród nich wznowy miejscowe odnotowano u 67%, w tym u 8 chorych wznowy wielokrotne. W jednego chorego stwierdzono przerzut do węzła chłonnego (1,5 roku od wycięcia zmiany pierwotnej), potwierdzony histologicznie. U drugiego chorego stwierdzono przerzut do płuc po 2 latach od wycięcia wznowy miejscowej i po 5 latach od wycięcia zmiany pierwotnej. pierwotnej Przerzuty odległe - jedynie wyjątkowo (<2%) S. Weiss: Wide local excision without adjuvant therapy appears to be adequate treatment for this tumor. Nowotwory, w przypadku których nazwa guza jest niezgodna z biologią guza (i przebiegiem choroby) spindle cell haemangioendothelioma Æspindle cell hemangioma, angiomatoid MFH Æangiomatoid fibrous hi ti histiocytoma t (AFH) low grade fibromyxoid sarcoma 116 J. Ryś

11 Nowotwory, w przypadku których nazwa guza jest niezgodna z biologią guza (i przebiegiem choroby) low grade fibromyxoid sarcoma Low grade fibromyxoid sarcoma (LGFMS) (syn. Fibrosarcoma, fibromyxoid type, hyalinising spindle cell tumor with giant cell rosettes) - początkowo, zaliczany do nowotworów o granicznej (pośredniej) złośliwości. ł ś i Aktualnie uważa się że częstość przerzutów odległych w przypadku tego nowotworu może dochodzić do 30% Nowotwory, w przypadku których nazwa guza jest niezgodna z biologią guza (i przebiegiem choroby) low grade fibromyxoid sarcoma LGFMS- to jednostka opisana przez Evansa, po raz pierwszy w roku 1987, w formie prezentacji 3 przypadków, a następnie w roku 1993 jako zestawienie większej liczby chorych / guzów z tym rozpoznaniem. Nowotwór dotyczy głównie osób w młodym wieku pomiędzy r.ż oraz dzieci, wg części doniesień częściej płci męskiej. Guz lokalizuje się z reguły w obrębie mięśnia - wówczas zwykle jest dużych rozmiarów. Najczęstsze umiejscowienie nowotworu to: udo, pośladek, pachwina, okolica barku, ściana klatki piersiowej. Opisano również przypadki w obrębie przestrzeni zaotrzewnowej oraz w obrębie bi krezki. ki Niektóre z LGFMS umiejscowione są powierzchownie, w obrębie skóry i tkanki podskórnej i w takich przypadkach mają mniejsze rozmiary. Guzy umiejscowione powierzchownie dotyczą częściej dzieci. Nowotwory, w przypadku których nazwa guza jest niezgodna z biologią guza (i przebiegiem choroby) low grade fibromyxoid sarcoma Przerzuty do płuc stwierdzano w dwóch pierwszych doniesieniach w 7/12 i w 1/11 przypadków, najczęściej po licznych, uprzednich wznowach miejscowych. W 80% przypadków przerzuty do płuc wykrywane są po upływie 9 lat od usunięcia guza pierwotnego. Miettinen obserwował chorych, u których przerzuty do płuc stwierdzono zanim ujawniono duży (bezobjawowy) guz w tkankach miękkich pośladka i powłok. ł W wielu przypadkach chorzy żyją przez długi okres czasu nawet pomimo przerzutów do płuc i ich wznów usuwanych drogą torakotomii. t J. Ryś 117

12 Nowotwory, w przypadku których nazwa guza jest niezgodna z biologią guza (i przebiegiem choroby) low grade fibromyxoid sarcoma Zgodnie z definicją histologiczne utkanie nowotworu tworzą wrzecionowate komórki o łagodnym wejrzeniu (bland spindle cells) zatopione we włóknistym lub myksoidnym podścielisku lub tworzące bardzo charakterystyczne włókniste guzki. Łagodne wejrzenie nowotworu sprawia, że obraz histologiczny nowotworu może imitować utkanie: - neurofibroma / perineurioma / fibrous histiocytoma -włókniakowatości (fibromatosis) -włókniakomięsaka guzowatego skóry (DFSP) W części przypadków LGFMS ulega histologicznej progresji do guza o wysokim stopniu złośliwości (high grade sarcoma) i wówczas najczęściej przypomina swoim utkaniem epithelioid fibrosarcoma Nowotwory, w przypadku których nazwa guza jest niezgodna z biologią guza (i przebiegiem choroby) low grade fibromyxoid sarcoma Komórki większości przypadków LGFMS (zarówno postaci klasycznej jak i odmiany z tworzeniem rozet) wykazują specyficzną translokację t(7;16)(q34;p11), w wyniku której dochodzi do tworzenia genu fuzyjnego FUS-CREB3L2 (znanego również ż pod uprzednią nazwą FUS-BBF2H7). W pojedynczych przypadkach odnotowano powstawanie alternatywnego genu fuzyjnego: FUS-CREB3L1 ta odmiana molekularna l nie została ł dotychczas potwierdzono badaniami i cytogenetycznymi, zakłada się że winna jej odpowiadać translokacja t(11;16)(p11;p11). Powstałe ł geny fuzyjne można ż wykrywać ć metodą PCR, zaś ś poprzedzające je zjawisko specyficznego pęknięcia genu FUS badaniem FISH z użyciem sond o typie FUS break apart probes Nowotwory o takim utkaniu histologicznym, które na podstawie rutynowego badania mikroskopowego (opartego na analizie wycinków tkankowych barwionych HE) nie pozwala na odróżnienie przerzutu od guza pierwotnego 118 J. Ryś

13 PYTANIE 3. Czy każdy guz umiejscowiony w skórze lub tkance podskórnej, prezentujący typowe histologiczne i immunohisto- chemiczne cechy czerniaka (malignant melanoma), ale nie wykazujący związku z naskórkiem musi być przerzutem? Nowotwory utkaniu histologicznym, które nie pozwala na odróżnienie przerzutu od guza pierwotnego w preparatach barwionych HE Standardowo, warunkiem rozpoznania czerniaka (malignant melanoma) jest stwierdzenie w badaniu mikroskopowym składowej śródnaskórkowej nowotworu (superficial spreading melanoma, lentigo maligna) lub zniszczenie naskórka przez naciek nowotworu. Stwierdzenie ognisk czerniaka w obrębie skóry właściwej lub tkanki podskórnej przemawia w pierwszej kolejności ś za charakterystycznym dla tego nowotworu szerzeniem się ę w formie skiping metastases. Istnieją dwa wyjątki od tej reguły: -czerniak powstały na bazie znamienia błękitnego, -tzw. czerniak tkanek miękkich (melanoma of soft part, clear cell sarcoma) Kobieta l.52 IV.2003 w szpitalu rejonowym usunięto guzek stopy prawej materiału nie badano histologicznie VII 2003 wznowa miejscowa w bliźnie III 2004 amputacja w 1/3 dolnej podudzia (opis badania hist-pat) : Nowotwór cechujący się dwufazowym utkaniem, na które składają się gniazda i sznury komórek epitelioidnych o jasnej cytoplazmie i wyraźnym rubinowym jąderku oraz krótkie pęczki komórek wrzecionowatych. W badaniach immunohistochemicznych komórki nacieku nowotworowego wykazują ekspresję wimentyny, białka S100, antygenu HMB45 i melanu A. Reakcje na obecność cytokeratyn oraz antygenu EMA dały wynik ujemny. W badanym materiale nowotwór nie wykazuje związku z naskórkiem, dlatego w niniejszym przypadku można rozważać nowotwór o typie mięsaka jasnokomórkowego. Warunkiem rozpoznania jest wykluczenie wznowy czerniakakonieczne uzupełnienie wywiadu czy usunięta pierwotnie zmiana miała charakter guza skóry czy umiejscowiona była w tkankach miękkich II.2007 przerzut do tkanek miękkich pachy (histologicznie o utkaniu analogicznym) ostatnia t kontrola- bene Clear cell sarcoma J. Ryś 119

14 Nowotwory utkaniu histologicznym, które nie pozwala na odróżnienie przerzutu od guza pierwotnego w preparatach barwionych HE Melan A Clear cell sarcoma HMB45 clear cell sarcoma EWSR1 Dual Color Break Apart DNA Probe Konsult. 112/07 (prep ) 120 J. Ryś

Nowotwory złośliwe skóry. Katedra Onkologii AM w Poznaniu

Nowotwory złośliwe skóry. Katedra Onkologii AM w Poznaniu Nowotwory złośliwe skóry Katedra Onkologii AM w Poznaniu Nowotwory złośliwe skóry Raki: rak podstawnokomórkowy rak kolczystokomórkowy rak płakonabłonkowy Czerniak Nowotwory złośliwe skóryrak podstawnokomórkowy

Bardziej szczegółowo

RAK JAJNIKA (Carcinoma of the Ovary) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz

RAK JAJNIKA (Carcinoma of the Ovary) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz RAK JAJNIKA (Carcinoma of the Ovary) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz (nieobowiązkowe składniki oznaczono +) 1. Rodzaj materiału: Prawy jajnik, lewy jajnik, prawy jajowód,

Bardziej szczegółowo

Nowotwory tkanek miękkich

Nowotwory tkanek miękkich Nowotwory tkanek miękkich Tkanki miękkie - tkanki nienabłonkowe inne niż kośd, chrząstka, mózg i opony, układ krwiotwórczy i limfatyczny Nowotwory tkanek miękkich są klasyfikowane na podstawie tkanki,

Bardziej szczegółowo

Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa

Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Planowanie postępowania onkologicznego???

Bardziej szczegółowo

MIĘDZYBŁONIAK OPŁUCNEJ (Malignant Pleural Mesothelioma) Renata Langfort

MIĘDZYBŁONIAK OPŁUCNEJ (Malignant Pleural Mesothelioma) Renata Langfort MIĘDZYBŁONIAK OPŁUCNEJ (Malignant Pleural Mesothelioma) Renata Langfort 1. Rodzaj materiału chirurgicznego: opłucna inne brak moŝliwości określenia 2. Procedura chirurgiczna: dekortykacja opłucnej pleurektomia

Bardziej szczegółowo

Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć

Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć Kilka ważnych porad dla kobiet chorych na raka piersi Konsultacja merytoryczna: dr hab. n. med. Lubomir Bodnar Warto wiedzieć więcej o swojej

Bardziej szczegółowo

GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO. (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz

GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO. (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz Sformatowano GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz 1. Materiał chirurgiczny: przełyk, Ŝołądek, jelito

Bardziej szczegółowo

RAK JAJOWODU (Carcinoma of the Fallopian Tube) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz

RAK JAJOWODU (Carcinoma of the Fallopian Tube) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz RAK JAJOWODU (Carcinoma of the Fallopian Tube) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz (nieobowiązkowe składniki oznaczono +) 1. Rodzaj materiału Prawy jajowód, lewy jajowód, prawy

Bardziej szczegółowo

Nowa Klasyfikacja Raka Jajnika i Rola Immunohistochemii w Diagnostyce Różnicowej Nowotworów Jajnika

Nowa Klasyfikacja Raka Jajnika i Rola Immunohistochemii w Diagnostyce Różnicowej Nowotworów Jajnika Nowa Klasyfikacja Raka Jajnika i Rola Immunohistochemii w Diagnostyce Różnicowej Nowotworów Jajnika prof. Jolanta Kupryjańczyk Zakład Patologii Instytutu Onkologii w Warszawie Klasyfikacja Nowotworów Nabłonkowych

Bardziej szczegółowo

RAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos

RAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos RAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos 1. Opis umiejscowienia materiału (wycinka) Otrzymano Materiał świeŝy (nieutrwalony) Materiał utrwalony w formalinie Nieokreślono

Bardziej szczegółowo

Guzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa?

Guzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa? Guzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa? Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Diagnostyka patomorfologiczna 1. Ocena wycinków z biopsji chirurgicznej jądra pacjenci

Bardziej szczegółowo

1. Materiał chirurgiczny: brodawka Vatera, Ŝołądek, głowa trzustki, dwunastnica, przewód Ŝółciowy wspólny, pęcherzyk Ŝółciowy, inne (wymień)

1. Materiał chirurgiczny: brodawka Vatera, Ŝołądek, głowa trzustki, dwunastnica, przewód Ŝółciowy wspólny, pęcherzyk Ŝółciowy, inne (wymień) RAK BRODAWKI VATERA (carcinoma of the ampullary region) Krzysztof A. Bardadin 1. Materiał chirurgiczny: brodawka Vatera, Ŝołądek, głowa trzustki, dwunastnica, przewód Ŝółciowy wspólny, pęcherzyk Ŝółciowy,

Bardziej szczegółowo

Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny

Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny POZAGONADALNE I POZACZASZKOWE GUZY GERMINALNE (EXTRAGONADAL GERM CELL TUMOR) Ewa IŜycka-Świeszewska Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny 1.

Bardziej szczegółowo

MIĘSAKI TKANEK MIĘKKICH (Tumors of Soft Tissue) Janusz Ryś

MIĘSAKI TKANEK MIĘKKICH (Tumors of Soft Tissue) Janusz Ryś MIĘSAKI TKANEK MIĘKKICH (Tumors of Soft Tissue) Janusz Ryś 1. Rodzaj materiału a) biopsja gruboigłowa lub otwarta biopsja nacinająca (intralesional resection) b) biopsja wycinająca (marginal resection)

Bardziej szczegółowo

Spojrzenie patologa na diagnostykę guzów neuroendokrynnych. Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie

Spojrzenie patologa na diagnostykę guzów neuroendokrynnych. Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie Spojrzenie patologa na diagnostykę guzów neuroendokrynnych układu pokarmowego Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie Klasyfikacja WHO Stopień dojrzałości, Grading Staging

Bardziej szczegółowo

(Carcinoma of the Adrenal Gland)

(Carcinoma of the Adrenal Gland) RAK KORY NADNERCZA (dotyczy pacjentów>20 roku Ŝycia) (Carcinoma of the Adrenal Gland) Barbara Górnicka, Łukasz Koperski 1. Materiał chirurgiczny: nadnercze, nadnercze z tkankami otaczającymi (określ) Inne

Bardziej szczegółowo

Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne

Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy

Bardziej szczegółowo

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania

Bardziej szczegółowo

STATYSTYCZNA ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY OBRAZEM MORFOLOGICZNYM I ZMIANAMI CYTOGENETYCZNYMI W MIĘSAKACH TKANEK MIĘKKICH

STATYSTYCZNA ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY OBRAZEM MORFOLOGICZNYM I ZMIANAMI CYTOGENETYCZNYMI W MIĘSAKACH TKANEK MIĘKKICH STATYSTYCZNA ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY OBRAZEM MORFOLOGICZNYM I ZMIANAMI CYTOGENETYCZNYMI W MIĘSAKACH TKANEK MIĘKKICH Janusz Ryś, Centrum Onkologii Instytut im. Marii SkłodowskiejCurie, Oddział w Krakowie

Bardziej szczegółowo

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY JĄDRA (tumours of the testis)

NOWOTWORY JĄDRA (tumours of the testis) NOWOTWORY JĄDRA (tumours of the testis) Krzysztof Okoń 1. Rodzaj materiału: jądro, węzły chłonne zaotrzewnowe, inny 2. Procedura chirurgiczna: - orchidektomia radykalna, - lymfadenektomia zaotrzewnowa,

Bardziej szczegółowo

Ośrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości:

Ośrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości: REKOMENDACJE KONSULTANTA KRAJOWEGO W DZIEDZINIE CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ ORAZ POLSKIEGO TOWARZYSTWA CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI I LECZENIA CHORYCH NA RAKA JELITA GRUBEGO REKOMENDACJE

Bardziej szczegółowo

RAK GARDŁA (GARDŁO ŚRODKOWE, GARDŁO DOLNE, NOSOGARDŁO) (Carcinomas of the Pharynx) Andrzej Marszałek

RAK GARDŁA (GARDŁO ŚRODKOWE, GARDŁO DOLNE, NOSOGARDŁO) (Carcinomas of the Pharynx) Andrzej Marszałek RAK GARDŁA (GARDŁO ŚRODKOWE, GARDŁO DOLNE, NOSOGARDŁO) (Carcinomas of the Pharynx) Andrzej Marszałek Rodzaj materiału: - biopsja, - biopsja wycinająca, - wycięcie topografia - gardło środkowe - nosogardło

Bardziej szczegółowo

WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI

WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych

Bardziej szczegółowo

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych

Bardziej szczegółowo

RAK ZEWNĄTRZWYDZIELNICZEJ CZĘŚCI TRZUSTKI

RAK ZEWNĄTRZWYDZIELNICZEJ CZĘŚCI TRZUSTKI RAK ZEWNĄTRZWYDZIELNICZEJ CZĘŚCI TRZUSTKI (Carcinoma of the Exocrine Pancreas) Romana Tomaszewska 1. Dane kliniczne: rodzinne zapalenie trzustki rodzinny rak trzustki cukrzyca palenie tytoniu inne brak

Bardziej szczegółowo

Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego

Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego Dariusz Kaczmarczyk Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego Klinika Chirurgii Nowotworów Głowy i Szyi Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kierownik: Prof. dr hab. med. Alina Morawiec Sztandera Opis

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej

SPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej SPIS TREŚCI Przedmowa... 7 1. Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia... 9 Zbigniew I. Nowecki, Piotr Rutkowski 1.1. Wstęp... 9 1.2. Epidemiologia i etiologia...... 9 1.3. Objawy kliniczne

Bardziej szczegółowo

GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus)

GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus) NOWOTWORY PIERSI NOWOTWORY ŁAGODNE SUTKA: GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) TORBIEL (cystis mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus) BRODAWCZAK

Bardziej szczegółowo

Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007

Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007 Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007 Klasyfikacja guzów tarczycy wg WHO Guzy nabłonkowe 1. Łagodne 2. Złośliwe Gruczolak pęcherzykowy Inne gruczolaki 2.1. Rak pęcherzykowy

Bardziej szczegółowo

Wstęp Cele pracy Materiał i metody

Wstęp Cele pracy Materiał i metody Wstęp. Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, human papillomavirus) ma istotny udział w etiopatogenezie raka płaskonabłonkowego ustnej części gardła. Obecnie częstość występowania raka HPV-zależnego w krajach

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY SKÓRY. W USA około 20% populacji zachoruje nowotwory skóry.

NOWOTWORY SKÓRY. W USA około 20% populacji zachoruje nowotwory skóry. NOWOTWORY SKÓRY Nowotwory skóry są zmianami zlokalizowanymi na całej powierzchni ciała najczęściej w miejscach, w których nastąpiło uszkodzenie skóry. Najważniejszym czynnikiem etiologicznym jest promieniowanie

Bardziej szczegółowo

typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe

typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe Guz neuroendokrynny żołądka typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe Mariusz I.Furmanek CSK MSWiA i CMKP Warszawa Ocena wyjściowa, metody strukturalne WHO 2 (rak wysoko zróżnicowany); Endoskopia i/lub EUS;

Bardziej szczegółowo

prof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie

prof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie prof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Sekwencyjność występowania zaburzeń molekularnych w niedrobnokomórkowym raku płuca

Bardziej szczegółowo

S T R E S Z C Z E N I E

S T R E S Z C Z E N I E STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych

Bardziej szczegółowo

(Carcinoma of the Esophagus and Esophagogastric Junction) Justyna Szumiło

(Carcinoma of the Esophagus and Esophagogastric Junction) Justyna Szumiło RAK PRZEŁYKU I RAK POŁĄCZENIA PRZEŁYKOWOśOŁĄDKOWEGO (Carcinoma of the Esophagus and Esophagogastric Junction) Justyna Szumiło Wytyczne do raportu synoptycznego dotyczą raka przełyku i raka połączenia przełykowo-

Bardziej szczegółowo

VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń

VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń 1. Scyntygrafia i radioizotopowe badanie czynnościowe tarczycy 1) gamma kamera planarna lub scyntygraf;

Bardziej szczegółowo

RAK MIEDNICZKI NERKOWEJ I MOCZOWODU (Carcinoma of the Ureter and Renal Pelvis) Krzysztof Okoń

RAK MIEDNICZKI NERKOWEJ I MOCZOWODU (Carcinoma of the Ureter and Renal Pelvis) Krzysztof Okoń RAK MIEDNICZKI NERKOWEJ I MOCZOWODU (Carcinoma of the Ureter and Renal Pelvis) Krzysztof Okoń 1. Rodzaj materiału: nerka wraz z moczowodem, nerka z fragmentem moczowodu, biopsja Strona: prawa lewa nie

Bardziej szczegółowo

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Bardziej szczegółowo

www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja

www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja Rak piersi Najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce 2004 r. ponad12 000 nowych zachorowań na raka piersi

Bardziej szczegółowo

RAK SROMU (Carcinoma of the Vulva) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz

RAK SROMU (Carcinoma of the Vulva) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz RAK SROMU (Carcinoma of the Vulva) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz (nieobowiązkowe składniki oznaczono +) 1. Rodzaj materiału Srom, inne (określ): 2. Procedura chirurgiczna

Bardziej szczegółowo

INNOWACJE W LECZENIU CHORYCH NA RAKA PŁUCA Standaryzacja metod patomorfologicznych w diagnostyce raka płuca w Polsce i na świecie

INNOWACJE W LECZENIU CHORYCH NA RAKA PŁUCA Standaryzacja metod patomorfologicznych w diagnostyce raka płuca w Polsce i na świecie INNOWACJE W LECZENIU CHORYCH NA RAKA PŁUCA Standaryzacja metod patomorfologicznych w diagnostyce raka w Polsce i na świecie W.T. Olszewski Warszawa 21 03 2014 Złośliwe nowotwory nabłonkowe Squamous cell

Bardziej szczegółowo

Aktualna klasyfikacja i obrazy mikroskopowe raka płuca. Renata Langfort Zakład Patomorfologii IGiChP, Warszawa

Aktualna klasyfikacja i obrazy mikroskopowe raka płuca. Renata Langfort Zakład Patomorfologii IGiChP, Warszawa Aktualna klasyfikacja i obrazy mikroskopowe raka płuca Renata Langfort Zakład Patomorfologii IGiChP, Warszawa 2004 WHO histological classification of tumours of the lung 2004 MALIGNANT EPITHELIAL TUMORS

Bardziej szczegółowo

(Carcinomas of the Salivary Glands)

(Carcinomas of the Salivary Glands) NOWOTWORY ŚLINIANEK (Carcinomas of the Salivary Glands) Monika Durzyńska 1. Materiał chirurgiczny: ślinianka, ślinianka z tkankami otaczającymi (określ) 2. Procedura chirurgiczna: Typ procedury: Resekcja

Bardziej szczegółowo

SpiS TreśCi chirurgia narządowa 51. nowotwory układu pokarmowego VII

SpiS TreśCi chirurgia narządowa 51. nowotwory układu pokarmowego VII Spis treści CHIRURGIA NARZĄDOWA... 1005 51. Nowotwory układu pokarmowego... 1007 51.1. Nowotwory przełyku Andrzej W. Szawłowski... 1007 51.1.1. Wstęp... 1007 51.1.2. Patologia... 1008 51.1.3. Rozpoznanie...

Bardziej szczegółowo

Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe

Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe zaopatrywanie rozległych ubytków poresekcyjnych praktycznie

Bardziej szczegółowo

RAK PĘCHERZYKA śółciowego (Carcinoma of the Gallbladder) Krzysztof A. Bardadin

RAK PĘCHERZYKA śółciowego (Carcinoma of the Gallbladder) Krzysztof A. Bardadin RAK PĘCHERZYKA śółciowego (Carcinoma of the Gallbladder) Krzysztof A. Bardadin 1. Materiał chirurgiczny: pęcherzyk Ŝółciowy, wątroba, drogi Ŝółciowe zewnątrzwątrobowe, inne (wymień): 2. Procedura chirurgiczna:

Bardziej szczegółowo

Załącznik do OPZ nr 8

Załącznik do OPZ nr 8 Załącznik do OPZ nr 8 Lista raportów predefiniowanych Lp. Tytuł raportu Potencjalny użytkownik raportu 1. Lista chorych na raka stercza w zależności od poziomu antygenu PSA (w momencie stwierdzenia choroby)

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY LUDZKIEGO GRUCZOŁ PIESIWOEGO. dr hab. inż. Beata Brożek-Płuska

NOWOTWORY LUDZKIEGO GRUCZOŁ PIESIWOEGO. dr hab. inż. Beata Brożek-Płuska NOWOTWORY LUDZKIEGO GRUCZOŁ PIESIWOEGO dr hab. inż. Beata Brożek-Płuska wprowadzenie Nowotwór jest chorobą o podłożu genetycznym, czyli procesem spowodowanym nakładającym się zaburzeniami struktury DNA.

Bardziej szczegółowo

Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym

Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym mgr Magdalena Brzeskwiniewicz Promotor: Prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Gdański Uniwersytet Medyczny

Bardziej szczegółowo

RAK PRĄCIA (Carcinoma of the Penis) Krzysztof Okoń. 1. Rodzaj materiału: prącie, fragment prącia, wycinek, wycięty guz, napletek, inny

RAK PRĄCIA (Carcinoma of the Penis) Krzysztof Okoń. 1. Rodzaj materiału: prącie, fragment prącia, wycinek, wycięty guz, napletek, inny RAK PRĄCIA (Carcinoma of the Penis) Krzysztof Okoń 1. Rodzaj materiału: prącie, fragment prącia, wycinek, wycięty guz, napletek, inny 2. Procedura chirurgiczna - Biopsja - Wycięcie miejscowe - Obrzezanie

Bardziej szczegółowo

Rzadko występujący mezenchymalny guzek zbudowany z dojrzałych mięśni szkieletowych. Prawie wyłącznie u młodych kobiet

Rzadko występujący mezenchymalny guzek zbudowany z dojrzałych mięśni szkieletowych. Prawie wyłącznie u młodych kobiet NOWOTWORY TKANEK MIĘKKICH Barbara Górnicka Katedra i Zakład Patomorfologii Rhabdomyoma mięśniak cardiac adult fetal genital Rhabdomyosarcoma mięśniakomięsak Embrional Alveolar Pleomorphic Noworodki i dzieci

Bardziej szczegółowo

PATOMORFOLOGICZNA SELEKCJA CHORYCH

PATOMORFOLOGICZNA SELEKCJA CHORYCH POL J PATHOL 2009; 3 (SUPLEMENT 1): S28-S33 PATOMORFOLOGICZNA SELEKCJA CHORYCH DO TERAPII SYSTEMOWEJ WOJCIECH P. OLSZEWSKI 1. Wstęp Decyzję o zastosowaniu terapii systemowej w leczeniu naciekającego raka

Bardziej szczegółowo

Agata Abramowicz Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej Nowotworów Seminarium magisterskie 2013

Agata Abramowicz Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej Nowotworów Seminarium magisterskie 2013 Agata Abramowicz Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej Nowotworów Seminarium magisterskie 2013 Standaryzowane według wieku współczynniki zachorowalności na nowotwory złośliwe piersi w skali

Bardziej szczegółowo

Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu?

Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu? Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu? Wiele czynników na które mamy bezpośredni wpływ, zwiększa ryzyko zachorowania

Bardziej szczegółowo

leczenie miejscowe leczenie systemowe leczenie skojarzone Leczenie chirurgiczne wznowy miejscowej leczenie radykalne

leczenie miejscowe leczenie systemowe leczenie skojarzone Leczenie chirurgiczne wznowy miejscowej leczenie radykalne Leczenie W terapii raka jelita grubego stosuje się trzy podstawowe metody leczenia onkologicznego: chirurgię, radioterapię oraz chemioterapię. Dwie pierwsze określa się jako leczenie miejscowe, ostania

Bardziej szczegółowo

Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet

Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet Barbara Radecka Opolskie Centrum Onkologii Amadeo Modigliani (1884-1920) 1 Młode chore Kto to taki??? Daniel Gerhartz (1965-) 2 3 Grupy wiekowe

Bardziej szczegółowo

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,

Bardziej szczegółowo

Leszek Kołodziejski. Czerniaki i znamiona

Leszek Kołodziejski. Czerniaki i znamiona Leszek Kołodziejski Czerniaki i znamiona Czerniak jest nowotworem złośliwym rozwijającym się z melanocytów Lokalizacja: - skóra 98% - oko, śluzówka przewodu pokarmowego, śluzówka układu oddechowego, śluzówka

Bardziej szczegółowo

Macica, trzon, szyjka, prawy/lewy jajnik, prawy/lewy jajowód, sieć. Inne nadesłane do badania narządy (naleŝy wymienić)

Macica, trzon, szyjka, prawy/lewy jajnik, prawy/lewy jajowód, sieć. Inne nadesłane do badania narządy (naleŝy wymienić) RAK TRZONU MACICY/ENDOMETRIUM (Carcinoma of the Endometrium) Anna Nasierowska-Guttmejer, Szymon Wojtylak 1. Rodzaj materiału Macica, trzon, szyjka, prawy/lewy jajnik, prawy/lewy jajowód, sieć Inne nadesłane

Bardziej szczegółowo

Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia

Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego może być stosowana łącznie z leczeniem operacyjnym chemioterapią. Na podstawie literatury anglojęzycznej

Bardziej szczegółowo

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku Joanna Didkowska, Urszula Wojciechowska, Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Centrum Onkologii Instytut, Warszawa Krajowy Rejestr Nowotworów Niniejsze opracowanie

Bardziej szczegółowo

OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWA DODATKOWA NA WYPADEK NOWOTWORU - ONA NR OWU/ONA1/1/2012

OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWA DODATKOWA NA WYPADEK NOWOTWORU - ONA NR OWU/ONA1/1/2012 OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA UMOWA DODATKOWA NA WYPADEK NOWOTWORU - ONA NR OWU/ONA1/1/2012 Umowa dodatkowa ONA jest zawierana na podstawie Warunków Sposób na przyszłość (kod TUL0) oraz Ogólnych warunków

Bardziej szczegółowo

Materiał tkankowy opracowano z godnie z obowiązującymi standardami.

Materiał tkankowy opracowano z godnie z obowiązującymi standardami. STRESZCZENIE WPROWADZENIE: Biopsja cienkoigłowa (BC) jest szybką, tanią metodą w diagnostyce raka piersi (RP) oraz ognisk przerzutowych tego nowotworu. Skuteczność tej metody uzależniona jest od umiejętności

Bardziej szczegółowo

Rak nerki. Patrycja Tudrej Biotechnologia, II rok USM

Rak nerki. Patrycja Tudrej Biotechnologia, II rok USM Rak nerki Patrycja Tudrej Biotechnologia, II rok USM Budowa nerki (http://www.cancerresearchuk.org/; zmodyfikowano) 2 Charakterystyka epidemiologiczna raka nerki 3 pod względem występowania nowotwór urologiczny

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa

DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa 1 PROBLEMY DIAGNOSTYCZNE Wady rozwojowe Wole Guzki tarczycy Nowotwory tarczycy Zaburzenia

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka węzłów chłonnych (Lymph nodes assessment) Joanna Anioł

Diagnostyka węzłów chłonnych (Lymph nodes assessment) Joanna Anioł Diagnostyka węzłów chłonnych (Lymph nodes assessment) Joanna Anioł Joanna Anioł Wykształcenie: wyższe Studia na Wydziale Lekarskim Collegium Medium UJ w Krakowie 1989 1995 Kształcenie podyplomowe: Specjalizacja

Bardziej szczegółowo

Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane przez ministra zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych.

Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane przez ministra zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych. EDUKACYJNO-INFORMACYJNY PROGRAM PROFILAKTYKI NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH SKÓRY SKÓRA POD LUPĄ MATERIAŁ EDUKACYJNY DLA NAUCZYCIELI SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH 2014 Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane

Bardziej szczegółowo

Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder

Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder Marzena Wełnicka-Jaśkiewicz Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Efektywna kontrola ścisła obserwacja po leczeniu

Bardziej szczegółowo

Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca

Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca www.oncoindex.org SUBSTANCJE CZYNNE W LECZENIU: Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca Bevacizumab Bewacyzumab w skojarzeniu z chemioterapią opartą na pochodnych platyny jest wskazany w leczeniu pierwszego

Bardziej szczegółowo

RAK WEWNĄTRZWĄTROBOWYCH DRÓG śółciowych (Carcinoma of the Intrahepatic Bile Ducts) Krzysztof. A. Bardadin

RAK WEWNĄTRZWĄTROBOWYCH DRÓG śółciowych (Carcinoma of the Intrahepatic Bile Ducts) Krzysztof. A. Bardadin RAK WEWNĄTRZWĄTROBOWYCH DRÓG śółciowych (Carcinoma of the Intrahepatic Bile Ducts) Krzysztof. A. Bardadin 1. Materiał chirurgiczny: wątroba, pęcherzyk Ŝółciowy, inne nie wyszczególnione (wymień) 2. Procedury

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie badań PET/CT w onkologii

Zastosowanie badań PET/CT w onkologii Zastosowanie badań PET/CT w onkologii NOWOTWORY PŁUC W Polsce nowotwory płuca i klatki piersiowej są najczęstszą przyczyną zgonu wśród zgonów na nowotwory. Ich liczba przekracza łączną liczbę zgonów z

Bardziej szczegółowo

Czyli inne mezenchymalne nowotwory przewodu pokarmowego JEŚLI NIE GIST TO CO?

Czyli inne mezenchymalne nowotwory przewodu pokarmowego JEŚLI NIE GIST TO CO? Czyli inne mezenchymalne nowotwory przewodu pokarmowego JEŚLI NIE GIST TO CO? MIĘŚNIAKI GŁADKOKOMÓRKOWE Występują znacznie częściej niż mięsaki Najczęściej występują w przełyku oraz jelicie grubym, znacznie

Bardziej szczegółowo

CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE U DZIECI

CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE U DZIECI Prof. dr hab.med. Jacek Wachowiak CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE PODZIAŁ CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE 1. CHŁONIAKI NIEZIARNICZE 2. CHOROBA HODGKINA (ZIARNICA ZŁOŚLIWA) EPIDEMIOLOGIA - OK. 10% NOWOTWORÓW Klinika Onkologii, Hematologii

Bardziej szczegółowo

Raport synoptyczny Mięsaki kości

Raport synoptyczny Mięsaki kości I.MATERIAŁ BIOPSYJNY Raport synoptyczny Mięsaki kości 1. Rodzaj materiału (załącznik 1) 1A. MATERIAŁ BIOPSYJNY 1B. MATERIAŁ Z RESEKCJI KOŚCI a) biopsja gruboigłowa a) resekcja częściowa (intralesional

Bardziej szczegółowo

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2005 roku

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2005 roku Nowotwory złośliwe u dzieci w 2005 roku Urszula Wojciechowska, Joanna Didkowska Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Centrum Onkologii - Instytut, Warszawa Krajowy Rejestr Nowotworów Niniejsze

Bardziej szczegółowo

Patologia raka pęcherza czy patolog może nas zaskoczyć? Marcin Ligaj Zakład Patologii i Diagnostyki Laboratoryjnej Centrum Onkologii w Warszawie

Patologia raka pęcherza czy patolog może nas zaskoczyć? Marcin Ligaj Zakład Patologii i Diagnostyki Laboratoryjnej Centrum Onkologii w Warszawie Patologia raka pęcherza czy patolog może nas zaskoczyć? Marcin Ligaj Zakład Patologii i Diagnostyki Laboratoryjnej Centrum Onkologii w Warszawie Coo? Wynik gotowy już po miesiącu?!!! To w końcu pt1 czy

Bardziej szczegółowo

(Carcinoma of the Distal Extrahepatic Bile Ducts)

(Carcinoma of the Distal Extrahepatic Bile Ducts) RAK ZEWNATRZWĄTROBOWYCYH DRÓG śółciowych (Carcinoma of the Distal Extrahepatic Bile Ducts) Krzysztof. A. Bardadin 1. Materiał chirurgiczny: przewód Ŝółciowy wspólny, przewód wątrobowy prawy, przewód wątrobowy

Bardziej szczegółowo

Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ONA NR OWU/ONA1/1/2014

Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ONA NR OWU/ONA1/1/2014 Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ONA Umowa dodatkowa ONA jest zawierana na podstawie Warunków oraz Ogólnych warunków ubezpieczenia umowy dodatkowej na wypadek nowotworu ONA. Przeczytaj uważnie poniższe

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE PET/CT W OKOLOGII

WYKORZYSTANIE PET/CT W OKOLOGII WYKORZYSTANIE PET/CT W OKOLOGII Jarosław B. Ćwikła CMKP Warszawa I CSK MSWiA Podstawy PET-CT w onkologii Główne wykorzystanie kliniczne - onkologia; Ocena pojedynczych zmian ogniskowych w płucach (cień

Bardziej szczegółowo

Cykl kształcenia 2013-2016

Cykl kształcenia 2013-2016 203-206 SYLABUS Nazwa Fizjoterapia kliniczna w chirurgii, onkologii i medycynie paliatywnej. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod Studia Kierunek studiów Poziom

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka zakażeń EBV

Diagnostyka zakażeń EBV Diagnostyka zakażeń EBV Jakie wyróżniamy główne konsekwencje kliniczne zakażenia EBV: 1) Mononukleoza zakaźna 2) Chłoniak Burkitta 3) Potransplantacyjny zespół limfoproliferacyjny Jakie są charakterystyczne

Bardziej szczegółowo

HOT TOPICS 2014. W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r.

HOT TOPICS 2014. W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r. HOT TOPICS 2014 W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r. NOWOTWORY TRZONU MACICY Przegląd publikacji w International Journal of Gynecological Cancer w 2013 roku Paweł Knapp Klinika Ginekologii

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19

Spis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19 Przedmowa Barbara Czerska.................................. 11 Autorzy.................................................... 17 Wykaz skrótów.............................................. 19 Rozdział I.

Bardziej szczegółowo

Pozytronowa tomografia emisyjna PET zastosowanie kliniczne. CSK MSWiA i CMKP Warszawa

Pozytronowa tomografia emisyjna PET zastosowanie kliniczne. CSK MSWiA i CMKP Warszawa Pozytronowa tomografia emisyjna PET zastosowanie kliniczne Jarosław aw B. Ćwikła CSK MSWiA i CMKP Warszawa Podstawy PET w onkologii Główne wykorzystanie kliniczne - onkologia; Ocena pojedynczych zmian

Bardziej szczegółowo

LIMFADENEKTOMIA W LECZENIU RAKA TRZONU MACICY. Andrzej Bieńkiewicz Oddział Kliniczny Ginekologii Onkologicznej Uniwersytet Medyczny w Łodzi

LIMFADENEKTOMIA W LECZENIU RAKA TRZONU MACICY. Andrzej Bieńkiewicz Oddział Kliniczny Ginekologii Onkologicznej Uniwersytet Medyczny w Łodzi LIMFADENEKTOMIA W LECZENIU RAKA TRZONU MACICY Andrzej Bieńkiewicz Oddział Kliniczny Ginekologii Onkologicznej Uniwersytet Medyczny w Łodzi II Kongres PTGO, POZNAŃ 2011 ARGUMENTY "ZA" ARGUMENTY "PRZECIW"

Bardziej szczegółowo

SpiS TreśCi chirurgia narządowa 40. nowotwory głowy i szyi VII

SpiS TreśCi chirurgia narządowa 40. nowotwory głowy i szyi VII Spis treści CHIRURGIA NARZĄDOWA... 545 40. Nowotwory głowy i szyi... 547 40.1. Rak części ustnej języka Marcin Kozakiewicz... 547 40.1.1. Epidemiologia... 547 40.1.2. Etiologia i czynniki ryzyka... 547

Bardziej szczegółowo

Typ histopatologiczny

Typ histopatologiczny Typ histopatologiczny Wiek Stopieo zróżnicowania nowotworu Typ I (hormonozależny) Adenocarcinoma Adenoacanthoma Naciekanie przestrzeni naczyniowych Wielkośd guza Typ II (hormononiezależny) Serous papillary

Bardziej szczegółowo

Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000. Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk

Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000. Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000 Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk Korzystny wpływ skryningu na zmniejszenie umieralności z powodu raka

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka i leczenie czerniaka. Dr n. med. Jacek Calik

Profilaktyka i leczenie czerniaka. Dr n. med. Jacek Calik Profilaktyka i leczenie czerniaka Dr n. med. Jacek Calik Czerniaki Czerniaki są grupą nowotworów o bardzo zróżnicowanej biologii, przebiegu i rokowaniu. Nowotwory wywodzące się z melanocytów. Pochodzenie

Bardziej szczegółowo

PRZYWNĘKOWE DROGI śółciowe (Carcinoma of the Perihilar Bile Ducts) Krzysztof A. Bardadin

PRZYWNĘKOWE DROGI śółciowe (Carcinoma of the Perihilar Bile Ducts) Krzysztof A. Bardadin PRZYWNĘKOWE DROGI śółciowe (Carcinoma of the Perihilar Bile Ducts) Krzysztof A. Bardadin 1. Materiał chirurgiczny: przewód Ŝółciowy wspólny, przewód wątrobowy prawy, przewód wątrobowy lewy, złączenie prawego

Bardziej szczegółowo

Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ON NR OWU/ON12/1/2014

Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ON NR OWU/ON12/1/2014 Umowa dodatkowa na wypadek nowotworu ON Umowa dodatkowa ON jest zawierana na podstawie Warunków oraz Ogólnych warunków ubezpieczenia umowy dodatkowej na wypadek nowotworu ON. Przeczytaj uważnie poniższe

Bardziej szczegółowo

Rak Płuca Epidemiologia i Czynniki Ryzyka

Rak Płuca Epidemiologia i Czynniki Ryzyka Rak Płuca 2014 Epidemiologia i Czynniki Ryzyka Dariusz M. Kowalski Klinika Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii Instytut w Warszawie Warszawa, 16. 09. 2014 EPIDEMIOLOGIA Epidemiologia

Bardziej szczegółowo

KURS DOSKONALĄCY DLA CYTOMORFOLOGÓW MEDYCZNYCH W ZAKRESIE DIAGNOSTKI CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO 25.05-29.05.2015

KURS DOSKONALĄCY DLA CYTOMORFOLOGÓW MEDYCZNYCH W ZAKRESIE DIAGNOSTKI CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO 25.05-29.05.2015 25.05.2015 PONIEDZIAŁEK (prof. dr hab. n. med. Renata Langfort) 09.00-10.30 Badania cytologiczne wykorzystywane w diagnostyce chorób układu oddechowego Zasady prawidłowego przygotowania materiału do oceny

Bardziej szczegółowo

WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA

WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA..,WWW.MONEY.PL ( 00:00:00) www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/pap/artykul/warszawscy;lekarze;zastosowali;nowa;metode;leczenia;raka;j

Bardziej szczegółowo

Zachorowalność na nowotwory złośliwe u kobiet w 2010 r.: 1. rak sutka - 22,4% (15784) 2. rak jelita grubego 10,1% 3. rak płuca 8,6% Zgony: 1.

Zachorowalność na nowotwory złośliwe u kobiet w 2010 r.: 1. rak sutka - 22,4% (15784) 2. rak jelita grubego 10,1% 3. rak płuca 8,6% Zgony: 1. RAK SUTKA Zachorowalność na nowotwory złośliwe u kobiet w 2010 r.: 1. rak sutka - 22,4% (15784) 2. rak jelita grubego 10,1% 3. rak płuca 8,6% Zgony: 1. rak płuca 15,1% (6161) 2. rak sutka 12,8% (5226)

Bardziej szczegółowo

Spotkanie z fizjoterapeutką - Badanie piersi

Spotkanie z fizjoterapeutką - Badanie piersi 1 / 5 Rozpoczęliśmy kolejny cykl spotkań. Tym razem artykuły dla Państwa przygotowywać będzie Paulina Frajtag, która jest fizjoterapeutą. Pracuje w Stowarzyszeniu Pniewskich Amazonek "Razem Raźniej". Doświadczenia

Bardziej szczegółowo

Recenzja rozprawy doktorskiej lekarza Pawła Gajdzisa

Recenzja rozprawy doktorskiej lekarza Pawła Gajdzisa Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Katedra i Zakład Histologii i Embriologii w Zabrzu 41-808, Zabrze ul. H. Jordana 19 www.histologiazad.sum.edu.pl Prof. dr hab. n. med. Andrzej Gabriel Zabrze dnia

Bardziej szczegółowo

NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH

NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Załącznik nr 3 MINISTERSTWO ZDROWIA Akceptuję Minister Zdrowia... Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Nazwa zadania: WDROŻENIE PROGRAMU KONTROLI JAKOŚCI W DIAGNOSTYCE GUZÓW

Bardziej szczegółowo