HISTORIA MUZYKI 2017/2018. mgr Dominika Micał Akademia Muzyczna w Krakowie

Transkrypt

1 HISTORIA MUZYKI 2017/2018 mgr Dominika Micał Akademia Muzyczna w Krakowie

2 PROGRAM ZAJĘĆ 1. Msza chorałowa i msza wielogłosowa od średniowiecza do baroku 2. Gatunki świeckie renesansu: włoski madrygał, francuska chanson, gatunki hiszpańskie i angielskie 3. Oratorium i pasja w baroku i klasycyzmie 4. Suita: dwór tańczy, dwór słucha 5. Opera: od narodzin do klasycyzmu

3 PROGRAM ZAJĘĆ 6. Tryumf orkiestry symfonia klasyczna 7. Pieśń najbardziej romantyczny z gatunków? 8. Włoskie uniesienia operowe i niemiecki dramat muzyczny 9. Gatunki muzyki programowej 10.Gatunki w XX i XXI wieku?

4 PODSTAWOWE TERMINY MUZYCZNE INTERWAŁ odległość między dwoma dźwiękami o określonej wysokości PÓŁTON najmniejszy interwał w systemie równomiernie temperowanym KONSONANS interwał zgodnie brzmiący (pryma, tercja, kwarta, kwinta, seksta, oktawa) DYSONANS interwał niezgodnie brzmiący (sekunda, tryton, septyma) OKTAWA interwał składający się z 12 półtonów

5 PODSTAWOWE TERMINY MUZYCZNE SKALA ustalony porządek interwałów w jednym kierunku SKALA DUROWA dająca wrażenie wesołej SKALA MOLOWA dająca wrażenie smutnej inne skale pentatonika, skale modalne antyczne (starogreckie), skale modalne średniowieczne (kościelne), skala chromatyczna, skala całotonowa...

6 PODSTAWOWE TERMINY MUZYCZNE AKORD współbrzmienie przynajmniej trzech dźwięków (wtedy: trójdźwięk) TONALNOŚĆ występująca w utworze, najczęściej słyszalna, hierarchia dźwięków, wynikająca np. ze stosowania określonej skali

7 ELEMENTY MUZYCZNE 1. RYTMIKA 2. MELODYKA 3. HARMONIKA 4. AGOGIKA 5. DYNAMIKA 6. ARTYKULACJA 7. KOLORYSTYKA 8. FAKTURA

8 RYTMIKA element muzyczny, który obejmuje wszystkie zjawiska rytmiczne w utworze RYTM reguluje następstwo dźwięków w czasie i organizuje je w pewne określone grupy; ustala czasowy przebieg impulsów dźwiękowych METRUM czynnik porządkujący ugrupowania rytmiczne za pomocą regularnie powtarzających się akcentów (podobnie do stopy poetyckiej) PAUZA znak graficzny oznaczający czas trwania przerwy między dwoma dźwiękami (pauza generalna w całym zespole)

9 WYBRANE TYPY RYTMIKI MIAROWA RYTMIKA oparta na równomiernej pulsacji ZRÓŻNICOWANA wykorzystująca różne, często zmieniające się grupy rytmiczne TANECZNA oparta na stałych figurach rytmicznych charakterystycznych dla konkretnych tańców

10 MELODYKA to element muzyczny, który dotyczy następstwa dźwięków mających różną wysokość WYBRANE TYPY MELODYKI KANTYLENOWA śpiewna, płynna, niewielkie odległości między dźwiękami FIGURACYJNA oparta na pochodach dźwiękowych o charakterze wirtuozowskim (pochodach gamowych, skokach interwałowych)

11 HARMONIKA element muzyczny, który porządkuje współbrzmienia dźwięków w utworze (budowę akordów i sposoby ich łączenia) element ściśle związany z tonalnością

12 AGOGIKA tempo, element muzyczny określający szybkość wykonywania utworu podział temp (ogólnie): wolne (grave, lento, adagio) umiarkowane (moderato, allegretto) szybkie (allegro, vivo, presto) w trakcie utworu tempo może się zmieniać accelerando, animato przyspieszanie ritenuto, ritardando, rallentando zwalnianie a tempo, tempo primo powrót do tempa zasadniczego

13 DYNAMIKA element muzyczny odnoszący się do natężenia (głośności) dźwięku najczęstsze określenia dynamiczne: pianissimo (pp) bardzo cicho piano (p) cicho mezzo piano (mp) średnio (prawie) cicho mezzo forte (mf) średnio (prawie) głośno forte (f) głośno fortissimo (ff) bardzo głośno crescendo (<) zgłaśniając descrescendo, diminuendo (>) ściszając

14 ARTYKULACJA element muzyczny odnoszący się do sposobu wydobycia dźwięku (wpływa na m.in. kolorystykę) np.: legato łącząc dźwięki portato delikatnie oddzielając dźwięki staccato odrywając dźwięki glissando płynne przejście między dwoma dźwiękami określenia zależą często od instrumentu (np. col legno tylko dla smyczkowych, gra drzewcem smyczka)

15 KOLORYSTYKA element muzyczny odnoszący się do jakości brzmieniowych, barwowych utworu, zależy m.in. od: doboru instrumentów artykulacji rejestru modyfikacji elektronicznych

16 FAKTURA element muzyczny odnoszący się do sposobu łączenia elementu melodycznego z harmonicznym podstawowe typy faktury monofoniczna jednogłosowa (brak elementu harmonicznego) polifoniczna dwie lub więcej równorzędnych linii melodycznych, harmonika jest ich wypadkową homofoniczna linia melodyczna + podporządkowany jej akompaniament

17 FAKTURA zależnie od środków wykonawczych i sposobu ich wykorzystania: homogeniczna (jednopłaszczyznowa) dająca jednorodne, niezróżnicowane brzmienie poligeniczna (wielopłaszczyznowa) o zróżnicowanym brzmieniu

18 GATUNEK I FORMA GATUNEK MUZYCZNY typ utworu wyróżniony na podstawie utrwalonych konwencjo: obsadowych, formalnych, funkcjonalnych itd. np. symfonia, madrygał, msza, hymn, poemat symfoniczny FORMA MUZYCZNA budowa utworu muzycznego np. szeregowa (ABC ), dwuczęściowa (AB), trzyczęściowa repryzowa (ABA), sonatowa, wariacje (AA A ), rondo (ABACADA)

19 GATUNEK I FORMA MOTYW MUZYCZNY krótka myśl muzyczna, podstawowa cząstka frazy muzycznej, wyodrębniona i rozpoznawalna w toku utworu TEMAT MUZYCZNY dłuższa myśl muzyczna, wyodrębniona i rozpoznawalna, poddawana w toku utworu przekształceniom bądź powracająca w formie niezmienionej

20 PERIODYZACJA DZIEJÓW MUZYKI zjawisko tzw. opóźnionej historii muzyki ogólny, orientacyjny układ epok: ANTYK do V wieku ŚREDNIOWIECZE V poł. XV w. wczesne (do poł. XII w.), dojrzałe (XII XIII), późne (XIV poł. XV) RENESANS poł. XV 1600 (powstanie opery) BAROK (śmierć J.S. Bacha) OKRES WCZESNOHOMOFONICZNY KLASYCYZM 1750 pocz. XIX w. (1814, 1827) ROMANTYZM XIX wiek (1890, 1900, 1913, 1949!) XX WIEK XXI WIEK