Sprawozdanie z III Międzynarodowej Konferencji Logopedycznej Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Logopedycznego

Transkrypt

1 Sprawozdanie z III Międzynarodowej Konferencji Logopedycznej Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Logopedycznego 30 maja 2015 roku w auli wydziału teologicznego Uniwersytetu Śląskiego odbyła się III Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Logopedycznego pt. Logopedia w teorii i praktyce. W skład komitetu naukowego weszli: prof. zw. dr hab. Ewa Syrek z Katedry Pedagogiki Społecznej Uniwersytetu Śląskiego, prof. dr hab. Dariusz Rott z Zakładu Historii Literatury Średniowiecza i Renesansu, Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, Uniwersytetu Śląskiego, prof. Henriette W. Langdon Ed. D. F-CCC-SLP z Wydziału Zaburzeń Komunikacji w Kolegium Edukacji Uniwersytetu Stanowego San Jose w Kalifornii w Stanach Zjednoczonych, doc. PeadDr Karel Neubauer, Ph. D. z Katedry Pedagogiki Specjalnej i Logopedii Uniwersytetu Hradec Kralowe w Czechach, dr hab. prof. UŚ Aldona Skudrzyk Prodziekan ds. Studenckich i Kształcenia na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego, dr hab. Prof. UP Mirosław Michalik z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, dr hab. prof. UŚ Magdalena Pastuchowa dyrektor Instytutu Języka Polskiego UŚ, dr hab. prof. UŚ Bernadeta Niesporek-Szamburska z Katedry Dydaktyki Języka i Literatury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego, dr hab. prof. UŚ Jacek Warchała z Zakładu Socjolingwistyki i Społecznych Praktyk Komunikowania z Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego, dr hab. prof. UŚ Danuta Pluta-Wojciechowska z Zakładu Socjolingwistyki i Społecznych Praktyk Komunikowania z Wydziału Filologicznego UŚ, dr hab. Iwona Loewe z Zakładu Lingwistyki Tekstu i Dyskursu, Wydziału Filologicznego, UŚ, dr hab. Tomasz Nowak z Zakładu Leksykologii i Semantyki, Instytutu Języka Polskiego, Uniwersytetu Śląskiego. Stały patronat nad konferencją sprawował Uniwersytet Śląski, zaś patronat honorowy nad konferencją objął Prezydent Miasta Katowice dr Marcin Krupa oraz Ambasador Kongresów Polskich prof. dr hab. Dariusz Rott. Patronat medialny sprawowały: Radio Katowice, Gazeta Uniwersytecka, Telewizja Silesia. Partnerami konferencji był Instytut Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Centrum Logopedii i Audiodeskrypcji, Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego. W skład Komitetu Organizacyjnego konferencji weszły dr Iwona Michalak- Widera, dr Katarzyna Węsierska, dr Mieczysław Chęciek, dr Łucja Skrzypiec, mgr Bogumiła Wilk, mgr Izabela Liguzińska, mgr Iwona Bijak, mgr inż. Adrianna Krzywda, mgr Krzysztof

2 Bieniek, Karolina Janeczek. Współorganizatorem była Fundacja Uniwersytetu Śląskiego CITTRFUŚ. Sponsorami konferencji były firmy Komlogo oraz Helimed. Przewodnicząca Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa dr Iwona Michalak- Widera otwarła konferencję i wręczyła wraz z dr Katarzyną Węsierską nagrodę Logopedia Silesiaca Laureatem została Łucja Skrzypiec, pełniąca funkcję sekretarza ŚO PTL. Dr Łucja Skrzypiec jest pedagogiem, logopedą, nauczycielem akademickim. Doświadczenie zawodowe zdobywała, pracując w szkole podstawowej, przedszkolach i poradni psychologiczno-pedagogicznej. Wykorzystując między innymi metodę wczesnej nauki czytania, prowadziła terapię dla dzieci z zespołem Downa (Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Osób z Zespołem Downa Szansa ). Brała udział w realizacji dwóch ogólnopolskich projektów badawczych Akademii Świętokrzyskiej Badanie stopnia przygotowania sześciolatków do nauki szkolnej oraz Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej w Warszawie Badanie gotowości szkolnej sześciolatków. We współpracy z Regionalnym Ośrodkiem Metodyczno-Edukacyjnym Metis wdrażała wojewódzki program Profilaktyka dysleksji rozwojowej. Założyła i jest liderem grupy wsparcia nauczycieli pracujących metodą wczesnej nauki czytania autorstwa prof. J. Cieszyńskiej. Opracowała i koordynuje wdrażanie innowacji pedagogicznych, których celem jest realizacja elementarnego etapu nauki czytania w edukacji przedszkolnej z zastosowaniem metody sylabowej prof. J. Cieszyńskiej. Jest aktywnym członkiem zarządu Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Logopedycznego, organizuje konferencje logopedyczne i spotkania naukowo-szkoleniowe i uczestniczy w nich. Permanentnie doskonali swoje umiejętności zawodowe, regularnie uczestnicząc w konferencjach, warsztatach i szkoleniach. Pierwszą sesję obrad, którą prowadziła dr Katarzyna Węsierska, zainaugurował wykład doc. Dr hab. n. ped. Karela Neubauera Dzieci z opóźnionym rozwojem mowy w praktyce logopedy klinicznego problematyka dyferencjalnej diagnostyki, a efektywność długotrwałej opieki logopedycznej. Doc. dr hab. n. ped. Karel Neubauer jest specjalistą z zakresu nauczania logopedii na Uniwersytecie Hradec Kralove i uczestniczy w programie kształcenia podyplomowego logopedów klinicznych w Republice Czeskiej. Docent Neubauer jest współautorem wielu prac naukowych z zakresu logopedii i neuropsychologii, a także głównym autorem monografii poświęconej problematyce zakłóceń neurologicznych w komunikacji dorosłych. Docent Neubauer w swoim wystąpieniu podkreślał rolę właściwej diagnozy dzieci oraz określenie przyczyn opóźnionego rozwoju mowy. Diagnoza musi być wynikiem współdziałania na płaszczyźnie lekarz, psycholog, logopeda w trakcie długotrwałej, a czasami

3 krótkiej diagnozy. Nie można dopuścić do zakwalifikowania dzieci ze specyficznymi zaburzeniami rozwojowymi zdolności językowych czy też ciężkimi zaburzeniami motoryki narządów mowy do kategorii opóźnienia umysłowego, potrzeba też szybkiego ustalenia, czy nie występuje wada słuchu, która może być przyczyną opóźnionego rozwoju mowy u dziecka. Następnie, Neubauer zaznajomił słuchaczy z pracy logopedy klinicznego z dzieckiem z opóźnionym rozwojem mowy przedstawił wczesny program stymulacyjny wspierający komunikacyjne i kognitywne możliwości dziecka, które jest prowadzone wg podstawowych punktów strategii terapeutycznej. Badacz zapewnia, że taka efektywna i długotrwała opieka logopedyczna gwarantuje odpowiednie przygotowanie dziecka do podjęcia obowiązku szkolnego. Wystąpienie dr ab. prof. UŚ Bernadety Niesporek-Szamburskiej mówiło o procesie opanowywania języka przez dziecko. Autorka referatu jest językoznawcą, dydaktykiem. W kręgu zainteresowań badawczych odnajdziemy język dziecka, językowy świat dzieci i młodzieży, glottodydaktyke. W swoim dorobku ma publikacje poświęcone powyższym zagadnieniom. Niesporek-Szamburska jest również redaktorka i współredaktorką ośmiu monografii, w tym Dziecko język tekst, Wiedza o języku i kompetencje językowe uczniów. W swoim wystąpieniu Bernadeta Niesporek-Szamburska przybliżyła proces poznawania języka pierwszego przez dziecko, zwracając uwagę na środowiska, w których przebiega proces oswajania i uczenia się języka. Badaczka przytoczyła teorie opisujące sposób nabywania języka. Przedstawiając podejście komunikacyjne (perspektywę interakcyjną), autorka wskazuje na zróżnicowane relacje społeczne, z którymi dziecko spotyka się w środowisku rodzinnym, rówieśniczym i instytucjonalnym, a które, poza pamięcią i zdolnościami poznawczymi, wpływają na tempo poznawania języka. W zakresie oddziaływań instytucjonalnych Niesporek-Szamburska określiła trzy sfery działań, jakim podlega język dziecka: rozwijanie języka osobniczego, budowanie świadomości językowej dziecka oraz wdrażanie sprawności językowych dziecka w rolach nadawcy i odbiorcy. W trakcie sesji posterowej zgromadzeni mogli zapoznać się z plakatami: Różnice w stanie mowy dzieci o podobnym ubytku słuchu Marta Cyroń Podwójnie wyjątkowi w teorii i praktyce logopedycznej mgr Maria Foryś Badanie opinii polskich logopedów a temat możliwości współpracy z tłumaczem mgr Katarzyna Gaweł, dr n. hum. Katarzyna Węsierska Charakterystyka samooceny i osobowości osób jąkających się będących i niebędących w trakcie terapii Aleksandra Jastrzębowska

4 Strategie postępowania logopedycznego w przypadku dzieci ze specyficznym zaburzeniem rozwoju językowego (SLI) mgr Sofia Kamińska Bariery komunikacyjne dzieci i młodzieży w szkołach polskich za granicą. Stymulowanie umiejętności językowych sposobem na poprawę kompetencji komunikacyjnej uczniów mgr Kamila Kuros-Kowalska, mgr Natalia Moćko Przesiewowe badanie mowy, czyli o czym żaden logopeda zapomnieć nie może mgr Kamila Kuros-Kowalska, mgr Natalia Moćko, mgr Monika Pakura Mam niedosłuch Mam też głos! Posłuchaj o niedosłuchu mgr Ewa Kwaśniok, mgr Magdalena Ławecka Rola logopedy w pracy z uczniami romskimi mgr Monika Pakura Internetowy system przesiewowy badań artykulacyjnych i wspieranie korekcji wad wymowy u dzieci w wieku przedszkolnym dr Agnieszka Płusajska-Otto, dr Maciej Szczepańczyk, dr Ewa Gacka, dr inż. Bartosz Sakowicz Ocena funkcjonowania językowego dzieci z zespołem Williamsa mgr Joanna Witkowska Funkcjonowanie językowe dzieci niesłyszących w kontekście społecznego wsparcia ich rodzin dr n. hum. Agnieszka Woźniak W drugiej sesji konferencji wysłuchano wykładu pt.: Karta badania logopedycznego osób po laryngektomii całkowitej dr n. hum. Doroty Lipiec doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, pedagoga specjalnego, logopedy, pełniąc funkcję adiunkta w Pracowni Logopedii APS i logopedy w przedszkolu masowym. Do zainteresowań naukowych należy porozumiewanie się osób po laryngektomii całkowitej i usprawnianie logopedyczne po zabiegu wyłuszczenia krtani. W swoim wystąpieniu autorka zaprezentowała własną propozycję narzędzia diagnostycznego Kartę badania logopedycznego osób po laryngektomii całkowitej. Słusznie zwrócono uwagę, że w polskiej literaturze brakuje wnikliwych opisów postępowania diagnostycznego oraz samych narzędzi badawczych przeznaczonych do oceny trudności w komunikowaniu się osób po całkowitym usunięciu krtani. Zaprezentowane narzędzie zostało stworzone z myślą o ujednoliceniu przebiegu badania logopedycznego. Badaczka podkreślała rolę wywiadu w diagnostyce logopedycznej osób laryngektomowanych. Karta badania składa się z czterech części: wywiadu, części skierowanej do pacjentów posługujących się pseudoszeptem do komunikacji, jakościowej oceny głosu i mówienia przełykowego oraz jakościowej oceny głosu i mówienia przetokowego.

5 Dr hab. Ewa Haman w imieniu swoim oraz mgr Magdaleny Łuniewskiej wygłosiła referat ma temat diagnozy specyficznego zaburzenia językowego (SLI) u dzieci jedno- i dwujęzycznych z polskiej perspektywy. Ewa Haman zajmuje się badaniem rozwoju leksykalnego dzieci jedno- i dwujęzycznych, tworzy również narzędzia do oceny poziomu rozwoju językowego dzieci w wieku przedszkolnym: jest współautorką Obrazkowego Testu Słownikowego Rozumienie OTSR, Testu Rozwoju Językowego TRJ i Międzyjęzykowych Zadań Leksykalnych (Cross-linguistic Lexical Tasks CLTs). Magdalena Łuniewska jest doktorantką na Wydziale Psychologii UW, współautorką Testu Rozwoju Językowego TRJ, Międzyjęzykowych Zadań Leksykalnych CLTs oraz normalizacji Obrazkowego Testu Słownikowego - Rozumienie OTSR. W ramach "Diamentowego Grantu" MNiSW szuka testów słownikowych najlepiej wspierających diagnozowanie SLI. Referat rozpoczął się od zwrócenia uwagi na problem, który jest coraz bardziej dostrzegalny na polskim gruncie możemy znaleźć takie terminy jak afazja dziecięca, opóźniony rozwój mowy, niemota, alalia, zaburzenia ekspresji i percepcji słownej itd., które na arenie międzynarodowej są określane jako specyficzne zaburzenia językowe, czyli SLI. Badaczki słusznie zauważyły, że pełna diagnoza SLI u dzieci polskojęzycznych była do tej pory niemożliwa, ponieważ brakowało znormalizowanych narzędzi psychometrycznych. Podobne problemy Haman i Łuniewska zauważyły w odniesieniu do dzieci dwujęzycznych w wielu krajach. Diagnoza dzieci dwujęzycznych, stawia inne wyzwania, np. wymaga uwzględnienia dostępu dziecka do języków, a przede wszystkim oceny obu języków. Kilka nowych testów i zadań opracowanych z myślą o dzieciach przyswajających polski i/lub dwujęzycznych może istotnie zmienić tę sytuację na lepsze. Haman zakończyła swoje wystąpienie przybliżając strukturę i zalety Testu Rozwoju Językowego TRJ. Kolejne wystąpienie Rola właściwej aktywności mięśni artykulacyjnych na poszczególnych etapach tworzenia głosu wygłosiła mgr Agnieszka Kurowska-Janecka z Katedry Audiologii i Foniatrii, Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Autorka referatu jest śpiewaczką, logopedą i terapeutą głosu. W swoim wystąpieniu Agnieszka Kurowska-Janecka podkreślała, że jakość tworzonej mowy jest uwarunkowana od sprawności, wzajemnego ułożenia, współpracy mięśni artykulacyjnych oraz ograniczenia wysiłku podczas tworzenia samego głosu. Badaczka wyjaśniła, czym jest stan spoczynkowy oraz stan maksymalnego rozluźnienia mięśni. Podkreślała niezwykła rolę nauki odczuwania różnicy pomiędzy stanem napięcia a rozluźnienia mięśni artykulacyjnych współgrających z mięśniami oddechowymi. Autorka

6 zauważyła, że stan spoczynkowy i stan maksymalnego rozluźnienia mięśni, stanowią pozycję wyjściową do szybkiej i precyzyjnej realizacji zadań głosowych. O etyce zawodu logopedy w opinii studentów logopedii, logopedów, rodziców i pełnoletnich osób z zaburzeniami mowy doniesienia z badań własnych autorstwa dr n. hum. Mieczysława Chęćka oraz mgr Elżbiety Bijak było wykładem zamykającym drugą sesję konferencji. Mieczysław Chęciek jest pedagogiem, neurologopedą i nauczycielem akademickim. Jest twórcą Zmodyfikowanego Programu Psychofizjologicznej Terapii Jąkających się, opracowanego na podstawie wieloletnich doświadczeń w pracy terapeutycznej z jąkającymi się oraz wiedzy i umiejętności zdobytych w czasie licznych szkoleń i staży u uznanych specjalistów, m.in. w zakresie terapii jąkania i zaburzeń głosu w ośrodkach logopedyczno-foniatrycznych w Berlinie Zachodnim, Monachium, Londynie, Oksfordzie. Jego zainteresowania naukowe i praktyczne koncentrują się na problematyce klinicznych i logopedycznych zagadnień niepłynności mowy (opublikował kilkadziesiąt opracowań na temat różnych aspektów jąkania). Jest zasłużonym działaczem Polskiego Towarzystwa Logopedycznego, wieloletnim zastępcą przewodniczącego ZG PTL oraz wieloletnim przewodniczącym ŚO PTL. Za swoje osiągnięcia naukowe i zawodowe oraz promowanie polskiej myśli logopedycznej na arenie międzynarodowej został odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Elżbieta Bijak jest pedagogiem, neurologopedią oraz oligofrenopedagogiem. Pracuje w Szkole Podstawowej nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi w Mikołowie oraz współpracuje z Chęćkiem w Specjalistycznym Centrum Terapii Jąkania w Wodzisławiu Śląskim. Jest terapeutą mowy podczas specjalistycznych turnusów terapeutycznych dla osób jąkających się organizowanych przez SCTJ w Wodzisławiu Śląskim. Autorzy przedstawili podczas swojego wystąpienia wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród logopedów i studentów neurologopedii na temat ich wiedzy i stosunku do zawartych treści europejskiego kodeksu etycznego zawodu logopedy (przetłumaczonego i opublikowanego w 24.tomie Logopedii oraz przystosowanego dla potrzeb Polskiego Związku Logopedów). W referacie opisano wyniki wypowiedzi studentów i logopedów, co zapewne wpłynie na zwiększenie zainteresowania słuchaczy etycznymi problemami w zakresie wypełniania zawodu logopedy. Ze względu na obszerny materiał dotyczący wyników badań wśród studentów neurologopedii i logopedów wypowiedzi rodziców i pacjentów dorosłych zostały potraktowane marginalnie.

7 Podczas ostatniej sesji wysłuchaliśmy pięciu wykładów: Terapia chorych z afazją (na przykładzie terapii grupowej seksji <<Afazja>> SON w Gliwicach) dr n. hum. Małgorzata Szalińska-Otorowska, Rola oceny rozwoju psychoruchowego dziecka w kompleksowej diagnozie logopedycznej mgr Elżbieta Bogacz w imieniu swoim oraz mgr Anny Bogacz-Rybczak, Seplenienie Boczne prawda czy fałsz dr n. hum. Joanna Trzaskalik, Dyslalia: temat poznany czy rozpoznawany? mgr Barbara Sambor, Prawo Medyczne w codziennej praktyce logopedy mgr Maciej Gibiński. Dr n. hum. Małgorzata Szalińska-Otorowska jest pedagogiem-logopedą, od wielu lat pracuje w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Gliwicach, ale przede wszystkim jest założycielką sekcji Afazja Stowarzyszenia Osób Niepełnosprawnych, Inwalidów, Ich Opiekunów i Przyjaciół w Gliwicach. Autorka zaznajomiła słuchaczy podczas swojego wystąpienia z funkcjonowaniem sekcji oraz metodą terapii grupowej dorosłych afatyków. Podkreślano, że taka forma jest uzupełnieniem terapii indywidualnej, nie może jej bowiem zastąpić. Celem zajęć grupowych jest rehabilitacja, integracja, komunikacja, ale przede wszystkim wsparcie społeczne. Szczególnie interesujące wydały się filmy prezentujące działania grupy Afazja SON w Gliwicach oraz przykładowe scenariusze zajęć. Elżbieta Bogacz jest psychologiem i neurologopedią. Zawodowo zajmuje się pracą z dziećmi od narodzin do osiągnięcia wieku szkolnego z zaburzeniami rozwoju i niepełnosprawnościami. Szczególną uwagę poświęca diagnozie rozwoju psychoruchowego oraz mowy, a także konstruowaniu programów terapeutycznych. Anna Bogacz-Rybczak jest psychologiem, specjalistą terapii pedagogicznej, rewalidacji i wczesnego wspomagania rozwoju. Pracuje z dziećmi w wieku szkolnym zajmuje się terapią zaburzeń zachowania, emocji i niepełnosprawnościami. W swoim wystąpieniu Elżbieta Bogacz podkreślała ocenę rozwoju psychoruchowego dziecka w diagnozie logopedycznej i psychopedagogicznej. Badaczka zwróciła szczególna uwagę na funkcjonalny charakter oceny rozwoju uwzględniający sfery i poziomy rozwojowe. Włączenie takiej całościowej oceny rozwoju dziecka do standardu postępowania logopedycznego pozwoli prawidłowo przeprowadzić diagnozę, zwłaszcza o charakterze różnicowym. Referat zakończył się prezentacją standaryzowanej oceny rozwoju dziecka (Karty Oceny Rozwoju Psychoruchowego), która pozwala na ustalenie, czy dziecko rozwija się harmonijnie i zgodnie z oczekiwaniami rozwojowymi w ramach każdego przedziału wiekowego.

8 , Seplenienie Boczne prawda czy fałsz dr n. hum. Joanny Trzaskalik okazało się jednym z najciekawszych wystąpień. Autorka jest logopedą i glottodydaktykiem. Od 2002 w Górnośląskiej WSP roku prowadzi podyplomowe studia Logopedii z glottodydaktyka, a od 2013 roku także z Surdologopedii i Neurologopedii. Jest autorka artykułów dotyczących etiologii zaburzeń mowy dzieci w wieku przedszkolnym. Sygmatyzm boczny jest trudny w terapii logopedycznej, zwłaszcza dla początkujących i niedoświadczonych logopedów. W literaturze można spotkać wiele opisów tej wady oraz różne podziały, które zostały przywołane przed Trzaskalik. Badaczka zauważyła, że są one nieprecyzyjne i często sprzeczne. Należy się zatem zastanowić, czy trudności nie wynikają właśnie z wielości znajdujących się w literaturze logopedycznej opisów tej wady, a także z ich niejednoznacznością i nieprecyzyjnością. Barbara Sambor jest aktorką, logopedą medialnym, neurologopedią. Zajmuje się terapią logopedyczna osób zawodowo posługujących się głosem oraz terapią neurologopedyczną. Dyslalia pojmowana jest często jako proste zaburzenie mowy. W trakcie referatu zaprezentowany zostanie przegląd najnowszych badań, dotyczących dyslalii u dzieci i dorosłych. Autorka zaprezentuje również swoje badania przeprowadzone na grupie 280 osób. Prelegentka obaliła mit o łatwej diagnozie i terapii dyslalii. Zauważyła, że w świetle wyników najnowszych badań obowiązujący standard postępowania w przypadku dyslalii wymaga rozszerzenia. Maciej Gibiński przedstawił prelekcję Prawo Medyczne w codziennej praktyce logopedy. Autor jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Szczególnie interesuje się prawnymi aspektami zawodu lekarza, a także prawa i odpowiedzialność personelu medycznego. W swoim referacie Gibiński prezentował, w jakim zakresie praca logopedy jest powiązana z prawem medycznym. Dokonał podziału pracy logopedy ze względu na charakter czynności, jakie on wykonuje w związku z prowadzeniem gabinetu logopedycznego. Podczas wystąpienia przedstawiono regulacje prawa medycznego wpływające na codzienną pracę logopedy. Podczas wykładu poruszono kwestie prowadzenia dokumentacji medycznej, przeciwdziałania zakażeniom w gabinecie logopedycznym, postępowania z odpadami medycznymi, przetwarzania danych osobowych, posiadania polisy OC. Uczestnicy konferencji otrzymali popularyzujące wiedzę logopedyczną, plakaty: Międzyzębowość (dr Iwona Michalak-Widera, dr Łucja Skrzypiec, dr Joanna Trzaskalik), Drodzy dorośli! Uczę się i rozwijam (dr Iwona Michalak-Widera, dr Łucja Skrzypiec, mgr Bogumiła Wilk), Mam niedosłuch Mam też głos!<<posłuchaj>> o niedosłuchu (mgr

9 Ewa Kwaśniok, mgr Magdalen Ławecka) oraz Forum Logopedyczne (23/2015) w wersji papierowej i elektronicznej. Podczas przerw mogli zapoznać się z najnowszymi publikacjami i pomocami logopedycznymi wydawnictw specjalizujących się w problematyce pedagogicznej, psychologicznej i logopedycznej. Dorota Wiewióra