RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym Radgoszcz Kuratorium Oświaty w Krakowie

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 2/35

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Urszula Blicharz, Stanisław Srebro, Stanisław Siadek. Badaniem objęto 56 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 33 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 19 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami samorządu lokalnego i partnerów szkoły, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji, placówki i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły lub placówki. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 3/35

4 Obraz szkoły Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym z Filią w Łęgu jest szkołą publiczną, której organem prowadzącym jest Gmina Radgoszcz. Nauka w Fili w oddziale przedszkolnym i klasach I-III odbywa się na większości zajęć w klasach łączonych. Szkoła rozpoznaje możliwości psychofizyczne, potrzeby rozwojowe oraz sytuację społeczną każdego ucznia. Nauczyciele we współpracy z instytucjami zewnętrznymi podejmują działania, które odpowiadają potrzebom uczniów oraz oczekiwaniom większości rodziców. Nauczyciele współpracują przy planowaniu, realizowaniu i wprowadzaniu zmian w procesie edukacyjnym. Także pomagają sobie w rozwiązywaniu różnorodnych problemów, a wzajemna pomoc jest przydatna w doskonaleniu ich pracy. W szkole przeprowadzana jest analiza wyników sprawdzianu w klasie szóstej, a wnioski są podstawą do planowania przyszłej pracy i mają służyć podniesieniu efektywności kształcenia. Prowadzona jest ewaluacja wewnętrzna, co pozwala bliżej poznać i lepiej zrozumieć związki zachodzące między treściami programów kształcenia, procesem nauczania oraz efektami kształcenia, a w efekcie uzyskane informacje służą do wyeliminowania słabych stron pracy szkoły. Zarządzanie szkołą zapewnia odpowiednie warunki do realizacji zadań wychowawczych i dydaktycznych. Nauczyciele systematycznie angażują się w działania z zakresu ewaluacji wewnętrznej, a wdrażane wnioski z nadzoru pedagogicznego służą rozwojowi szkoły. Zarządzanie szkołą w zakresie inicjowania nowatorskich działań nie jest skuteczne, natomiast sprzyja udziałowi nauczycieli, uczniów i rodziców w procesie podejmowania decyzji dotyczących szkoły. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 4/35

5 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 39 Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym Święta Jadwiga Królowa Szkoła podstawowa Radgoszcz Kod pocztowy Urząd pocztowy A. MICKIEWICZA RADGOSZCZ Telefon Fax Www Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 87 Oddziały 7 publiczna Nauczyciele pełnozatrudnieni Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 3.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 1.00 Średnia liczba uczących się w oddziale Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy Dzieci lub młodzież brak specyfiki 7.25 MAŁOPOLSKIE dąbrowski Radgoszcz gmina wiejska Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 5/35

6 Poziom spełniania wymagań państwa Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia (D) Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia (D) W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki (D) Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną (D) W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia (B) B W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom (B) Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych (D) Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami (D) B Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy (B) Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy (B) Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania (D) Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane (D) B W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych (B) W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów (B) Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi Zarządzanie szkołą lub placówką koncentruje się na wychowaniu, nauczaniu i uczeniu się oraz zapewnieniu odpowiednich do realizacji tych zadań warunków (D) Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli oraz doskonaleniu zawodowemu (D) C Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami (D) W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego, podejmuje się działania służące rozwojowi szkoły lub placówki (D) Zarządzanie szkołą lub placówką prowadzi do podejmowania nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów (B) Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja udziałowi nauczycieli i innych pracowników szkoły lub placówki oraz uczniów i rodziców w procesie podejmowania decyzji dotyczących szkoły lub placówki (B) Dyrektor podejmuje skuteczne działania zapewniające szkole lub placówce wspomaganie zewnętrzne odpowiednie do jej potrzeb (B) Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 6/35

7 Wnioski Nauczyciele indywidualizują proces nauczania, wspierają uczniów i motywują ich do pracy oraz dostosowują ofertę edukacyjną do ich potrzeb, aby zwiększyć szanse dzieci na odniesienie sukcesu. Nauczyciele wspólnie rozwiązują napotykane problemy, także wszyscy prowadzą i pomagają sobie w ewaluacji własnej pracy, a wzajemna pomoc jest przydatna w doskonaleniu pracy. Systematycznie prowadzona analiza sprawdzianu sprzyja doskonaleniu metod pracy nauczycieli, pozwala na wskazanie słabych i mocnych stron kształcenia i prowadzi do poprawy efektów kształcenia uczniów. Zarządzanie szkołą sprzyja podejmowaniu skutecznych działań w organizowaniu zespołowej pracy nauczycieli, a także pozyskiwaniu zewnętrznego wsparcia w różnych obszarach pracy szkoły, w tym rozwoju uczniów. Nauczyciele podejmują różnorodne działania wpływające m. in. na wzbogacenie oferty edukacyjnej i pełniejszy rozwój uczniów, nie mają one jednak charakteru nowatorstwa, zatem działania dyrektora w inicjowaniu nowatorstwa nie są skuteczne. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 7/35

8 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji W szkole ukierunkowanej na rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji podejmuje się różnorodne działania, dostosowane do specyfiki i potrzeb środowiska. Powinny być one oparte na diagnozie, a ich skuteczność poddawana refleksji. Ich elementem jest przeciwdziałanie dyskryminacji. Organizując procesy edukacyjne, nauczyciele indywidualizują nauczanie i wspierają uczniów. Poziom spełnienia wymagania: B Szkoła rozpoznaje możliwości psychofizyczne, potrzeby rozwojowe oraz sytuację społeczną każdego ucznia i podejmuje działania adekwatnie do rozpoznawanych potrzeb. Uczniowie otrzymują od nauczycieli współpracujących z licznymi instytucjami wsparcie, które odpowiada ich potrzebom oraz oczekiwaniom większości rodziców. Obszar badania: W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia Szkoła prowadzi wielokierunkowe badania mające na celu rozpoznanie potrzeb rozwojowych uczniów zarówno w sferze poznawczej jak i emocjonalnej. Uczniowie ci wymagają pomocy wynikającej głównie z opinii i orzeczeń, a także z wyników diagnoz przedmiotowych, analizy sprawdzianu po szóstej klasie oraz z zaświadczeń lekarskich. Nauczyciele rozmawiają z rodzicami uczniów o możliwościach i potrzebach ich dziecka kilka razy w roku (rys.1j). Zdolności i potrzeby uczniów rozpoznawane są przez nauczycieli poprzez diagnozy, ankiety, codzienne obserwacje, a także rozmowy indywidualne z uczniami i rodzicami oraz innymi nauczycielami we współpracy z psychologiem i pedagogiem Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej. Do najważniejszych potrzeb rozwojowych uczniów nauczyciele zaliczyli akceptację ze strony grupy rówieśniczej, panowanie nad emocjami, rozwijanie zdolności i talentów, poznanie swoich mocnych i słabych stron oraz umiejętność walki ze stresem. Wszyscy uczniowie, którzy wymagają wsparcia, są objęci stosowną pomocą. W szkole prowadzone są zajęcia wspierające, które wyrównują braki w wiadomościach, jak i zajęcia doskonalące, które rozwijają ich zdolności i zainteresowania. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 8/35

9 Wykres 1j Obszar badania: Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia W szkole dostępna jest dla uczniów oferta zajęć pozalekcyjnych odpowiadająca ich potrzebom i zainteresowaniom. Uczniowie mają poczucie, że mogą rozwijać swoje uzdolnienia oraz wyrównywać braki, a proponowana im oferta jest dla nich atrakcyjna. Z przeprowadzonych badań wynika, że podstawowym kryterium przy tworzeniu zajęć pozalekcyjnych jest zapotrzebowanie uczniów i rodziców, które wynikają z przeprowadzonych ankiet oraz zaleceń zawartych w opiniach i orzeczeniach wydanych przez Powiatową Poradnię Psychologiczno Pedagogiczną. Rodzice uważają, że nauczyciele w szkole uwzględniają potrzeby i możliwości ich dzieci, a zajęcia pozalekcyjne dostosowane są do potrzeb ich dzieci. Dla większości ankietowanych uczniów, proponowana oferta zajęć pozalekcyjnych jest interesująca oraz potrzebna (rys.1j - 2j). Uczniowie, choć nie wszyscy, mogą uczestniczyć w zajęciach, które są dla nich ciekawe (rys.3j). W wyniku rozpoznania przez nauczycieli potrzeb uczniów danej klasy zespół nauczycieli dostosowuje wymagania do indywidualnych potrzeb uczniów np. z matematyki i języka polskiego, umożliwia udział w zajęciach pozalekcyjnych rozwijających zainteresowania i uzdolnienia oraz zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych i specjalistycznych organizowanych dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju. Na obserwowanych zajęciach uwzględniając potrzeby i możliwości uczniów, nauczyciele wspierają uczniów słabszych poprzez zróżnicowanie zadań, wykorzystanie technologii informacyjnej, organizację pracy w grupie, gdzie uczniowie mogą sobie wzajemnie pomagać. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 9/35

10 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 10/35

11 Obszar badania: W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki W opinii dyrektora, nauczycieli i rodziców w szkole nie stwierdzono przypadków dyskryminacji wśród uczniów i sytuacji wymagających działań antydyskryminacyjnych. Z informacji nauczycieli wynika, że są świadomi istotności problemu dyskryminacji i podejmują działania adekwatne do specyfiki szkoły. Uświadamiają uczniom, że każdy ma prawo do szacunku, bez względu na pochodzenie, sytuację społeczną, zamożność, wygląd fizyczny, sprawność fizyczną i intelektualną, zwracają uwagę na tolerancję. W tym celu prowadzone są pogadanki i dyskusje na lekcjach, zajęcia budujące pozytywne relacje wewnątrz zespołowe, przedstawienia profilaktyczne. Uczniowie uczestniczyli również w projekcie Inny nie znaczy gorszy i "Tolerancja - co to takiego". Działania antydyskryminacyjne w szkole są podejmowane ze względu na stan płeć uczniów, niepełnosprawność, wiek, status ekonomiczny i pochodzenie społeczne (rys.1w). Wykres 1w Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 11/35

12 Obszar badania: Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną Zarówno nauczyciele, jak i dyrektor szkoły podczas przeprowadzonych wywiadów wskazali liczne instytucje odpowiedzialne za wspomaganie dzieci na terenie gminy i powiatu, które współpracują ze szkołą i wskazali zakres tej współpracy, np.: Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Dąbrowie Tarnowskiej - diagnozowanie uczniów z trudnościami, prowadzenie zajęć z uczniami na temat np.. twórczego myślenia, integracji zespołu klasowego i bezpiecznego korzystania z komputera, prelekcje dla rodziców, pomoc nauczycielom w rozwiązywaniu różnych problemów, np. wychowawczych; GOPS wspieranie dzieci w zakresie finansowania obiadów, zapomóg, artykułów spożywczych; Ośrodek Zdrowia - profilaktyka i promocja zdrowia prelekcje i pogadanki nt. m.in. higieny osobistej i spraw dotyczących okresu dojrzewania, zajęcia z zakresu udzielania pierwszej pomocy; Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - finansowanie teatrzyków profilaktycznych, dofinansowanie wycieczek; Policja - bezpieczeństwo (pogadanki, spotkania, zaopatrzenie uczniów w elementy i kamizelki odblaskowe); Referat d/s Promocji Urzędu Gminy - dofinansowanie udziału w konkursach; Caritas i Parafia wyposażenie wszystkich uczniów w podstawowe przybory szkolne na nowy rok szkolny, wsparcie materialnie rodzin potrzebujących. Obszar badania: W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia Zdaniem ankietowanych uczniów nauczyciele pomagają im uczyć się, gdy mają trudności w nauce (rys. 1j). Podczas obserwacji zajęć zauważono, że nauczyciele motywują wszystkich uczniów do angażowania się w proces uczenia się. Każdego ucznia traktują indywidualnie, motywują w sposób dla niego najbardziej korzystny stosując metody aktywizujące, pracę w parach i grupach, dostosowując tempo pracy do możliwości poszczególnych uczniów, stwarzają możliwość zadawania pytań, wskazują różne źródła informacji. Wszyscy uczniowie aktywnie pracują i wykonują prawidłowo polecenia nauczyciela. Każdy z nich pod koniec lekcji został oceniony za swoją pracę i za aktywność - oceną za wykonane zadanie lub pochwałą słowną za czynny udział w lekcji. Z obserwacji zajęć wynika również, że nauczyciele zgodnie z informacjami udzielonymi podczas wywiadu indywidualizują proces nauczania monitorując wykonywania poleceń nauczyciela (rozumienie pytań), łącząc przy wykonywaniu zadań w klasie uczniów w pary (słaby z dobrym), dobierając grupy o jednakowym poziomie, aby różnicować trudności pytań między grupami oraz dostosowując pod względem ilości i trudności zadania domowe do możliwości ucznia. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 12/35

13 Wykres 1j Obszar badania: W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom Uczniowie i ich rodzice są zdania, że nauczyciele wierzą w możliwości uczniów i udzielają uczniom odpowiedniego wsparcia. Uczniowie wskazali w ankiecie, że większość nauczycieli wierzy w ich możliwości i daje im to do zrozumienia (rys. 1j - 2j) Mogą liczyć na wsparcie w rozwijaniu swoich zainteresowań, a nauczyciele mówią im, że mogą nauczyć się nawet trudnych rzeczy (rys. 3j - 4j). Rodzice uważają, że nauczyciele uczący ich dzieci, wskazują im możliwości ich rozwoju, a w trudnych sytuacjach służą radą i wsparciem. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 13/35

14 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 14/35

15 Wymaganie: Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych O sukcesie współczesnych społeczeństw decyduje zdolność do współpracy. Aby jej uczyć, nauczyciele powinni działać zespołowo, organizując procesy edukacyjne, rozwiązując problemy, prowadząc ewaluację, ucząc się od siebie nawzajem. Służy to podniesieniu jakości procesu uczenia się uczniów oraz rozwojowi zawodowemu nauczycieli. Poziom spełnienia wymagania: B Nauczyciele współpracują przy planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych, także zmiany w procesach edukacyjnych są ustalane i wprowadzane zespołowo. Wszyscy prowadzą i pomagają sobie w rozwiązywaniu problemów oraz ewaluacji własnej pracy, a wzajemna pomoc jest przydatna w doskonaleniu ich pracy. Obszar badania: Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Nauczyciele współpracują przy planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych w funkcjonujących w szkole zespołach (wykres 1j i 1w). Zdaniem dyrektora i nauczycieli pracujących w oddziale klasy IV, nauczyciele wspólnie planują badanie osiągnięć edukacyjnych uczniów, pomoc psychologiczno-pedagogiczną, projekty edukacyjne, organizację konkursów i zajęć pozalekcyjnych, zadania wychowawcze na dany rok szkolny, wycieczki oraz wyjazdy edukacyjne. Podczas realizacji procesów edukacyjnych współpracują podczas organizacji uroczystości i imprez szkolnych, wycieczek; przygotowania uczniów do udziału w konkursach międzyprzedmiotowych; posumowania pracy, wyciągania wniosków z udzielanej pomocy psychologiczno pedagogicznej. Również, zdaniem nauczycieli, na obserwowanych zajęciach uwzględniali oni wspólne ustalenia dotyczące motywowania uczniów, indywidualizacji procesu nauczania, kształtowania i rozwijania umiejętności czytania ze zrozumieniem, ukierunkowania pracy uczniów z trudnościami i doskonalenia umiejętności pracy w grupach i parach. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 15/35

16 Wykres 1j Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 16/35

17 Wykres 1w Obszar badania: Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami Zmiany w procesach edukacyjnych ustalane i wprowadzane są zespołowo. Są wynikiem prowadzonych na zespołach i nieformalnych spotkaniach dyskusji, wymiany opinii i doświadczeń. Wprowadzone zmiany w procesie edukacyjnym, w wyniku ustaleń z innymi nauczycielami, przedstawia wykres. 1o. Nauczyciele uczący w oddziale klasy IV, wskazali także na położenie nacisku na pracę grupową, ćwiczenie czytania ze zrozumieniem, kształcenie umiejętności słuchania innych i prowadzenie większej ilości zajęć w formie zabawowej. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 17/35

18 Wykres 1o Obszar badania: Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy Nauczyciele współpracują w rozwiązywaniu problemów i doskonaleniu własnej pracy. W szkole funkcjonują różne formy wsparcia (wykres 1w) - dominuje wymiana doświadczeń, przekazywanie wiedzy zdobytej na szkoleniach oraz wspólne organizowanie i prowadzenie działań. Nauczyciele w swojej pracy z uczniami korzystają z pomocy w różnorodnych sytuacjach, co obrazuje wykres 1o. Dzięki otrzymanej pomocy, przede wszystkim uzyskali wiedzę na temat oceniania kształtującego i rozwiązali problemy wychowawcze (wykres 2o). Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 18/35

19 Wykres 1o Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 19/35

20 Wykres 2o Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 20/35

21 Wykres 1w Obszar badania: Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy Wszyscy nauczyciele prowadzą i pomagają sobie w prowadzeniu ewaluacji własnej pracy, a wzajemna pomoc jest przydatna w doskonaleniu ich pracy. Współpraca nauczycieli polega głównie na wymianie opinii i doświadczeń, wspólnej analizie osiągnięć uczniów oraz wzajemnej obserwacji lekcji i uroczystości szkolnych, natomiast najrzadziej wspólnie wypracowują wnioski i rekomendacje z własnych badań (wykres 1o). Najczęściej poddają ewaluacji atrakcyjność prowadzonych zajęć, stosowanie metod nauczania i form sprawdzania wiedzy (wykres 2o). Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 21/35

22 Wykres 1o Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 22/35

23 Wykres 2o Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 23/35

24 Wymaganie: Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Badania i dane mówiące o różnych aspektach funkcjonowania szkół są niezbędnym elementem zarządzania na poziomie organizacji, jak również prowadzenia polityki oświatowej. W efektywnych szkołach decyzje podejmuje się, wykorzystując informacje na swój temat i systematycznie udostępniając dane służące refleksji nad efektywnością i planowaniem dalszych działań. Organizując procesy edukacyjne, uwzględnia się wnioski z analizy danych pochodzących z różnych źródeł. Poziom spełnienia wymagania: B W szkole przeprowadzana jest analiza wyników sprawdzianu po klasie VI z wykorzystaniem różnorodnych metod, a wnioski są podstawą do planowania przyszłej pracy i mają służyć podniesieniu efektywności kształcenia. Zaplanowane działania są monitorowane, a w przypadku potrzeby modyfikowane po przeprowadzeniu analizy wyników sprawdzianu, Ogólnopolskiego Badania Umiejętności Trzecioklasistów. W szkole prowadzona jest ewaluacja wewnętrzna oraz badanie losów absolwentów, co pozwala bliżej poznać i lepiej zrozumieć związki zachodzące między treściami programów kształcenia, procesem nauczania, efektami kształcenia oraz przebiegiem i rezultatami karier zawodowych absolwentów, a w efekcie uzyskane informacje służą do wyeliminowania słabych stron pracy szkoły. Obszar badania: W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania W szkole prowadzone są działania wynikające z wniosków po analizie wyników egzaminów zewnętrznych. W szkole przeprowadzana jest analiza wyników sprawdzianów zewnętrznych po klasie III (OBUT) oraz klasie VI z wykorzystaniem różnorodnych metod. Analizuje się wyniki sprawdzianu w porównaniu do średnich kraju, województwa i gminy. Wnioski wyciągnięte z analizy są podstawą do planowania przyszłej pracy i mają służyć podniesieniu efektywności kształcenia. W tym celu nauczyciele podejmują szereg działań zwiększających szanse edukacyjne uczniów, modyfikują metody nauczania i zwracają szczególną uwagę na zagadnienia, które w wyniku analiz uznano za słabe strony szkoły, a także organizują różnorodne zajęcia pozalekcyjne. Największe znaczenie przy formułowaniu wniosków w szkole mają analizy wyników zewnętrznych i ewaluacji wewnętrznej, gdyż służą one poprawie efektywności kształcenia oraz są podstawą do planowania przyszłej pracy. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 24/35

25 Obszar badania: Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane Działania prowadzone przez szkołę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane w procesie systematycznego zbierania i analizowania informacji ilościowych i jakościowych. Nauczyciele cyklicznie monitorują działania podejmowane w oparciu o wnioski i za najważniejsze uznają te dotyczące wiedzy i umiejętności uczniów, metod i form pracy, a także organizacji warsztatu własnej pracy. Dlatego też wszyscy dokonują oceny rezultatów swojej pracy poprzez analizę: wyników nauczania z poszczególnych przedmiotów, treści programowych, dostosowania programów nauczania do podstawy programowej i warunków szkoły; diagnozują efekty nauczania w ramach poszczególnych przedmiotów i oddziałów oraz prowadzą diagnozę wstępną. Wyniki oraz wnioski wynikające z monitorowania działań służą do doskonalenia procesów edukacyjnych, o czym świadczą przykłady przedsięwzięć wdrażanych do praktyki szkolnej przez wszystkich nauczycieli, w tym m.in.: indywidualizacja nauczania (dostosowanie wymagań do potrzeb uczniów), motywowanie uczniów do aktywności własnej, urozmaicenie zajęć (uatrakcyjnienie oferty dydaktycznej i wykorzystywanego sprzętu), organizacja zajęć wspierających zainteresowania i aspiracje ucznia, modyfikacja metod i form pracy, zwiększenie liczby ćwiczeń praktycznych (wprowadzanie zadań tekstowych odnoszących się do życia codziennego). Obszar badania: W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych W szkole wykorzystuje się wyniki badań edukacyjnych (rys. 1 w), które mają wpływ na planowanie procesów edukacyjnych w szkole. Na poparcie tej tezy nauczyciele wskazują na wykorzystywane przez nich badania wraz z przykładami działań podjętych na ich podstawie, a mianowicie raportów i publikacji Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, Kuratorium Oświaty, Instytutu Badań Edukacyjnych (OBUT), a także badań prowadzonych przez różne instytucje i wydawnictwa. Wśród argumentów ilustrujących wykorzystanie wyników badań zewnętrznych w organizacji procesów edukacyjnych dyrektor i nauczyciele wskazują na wzbogacenie szkolnego zestawu ćwiczeń wykorzystywanych na zajęciach przygotowujących do egzaminu zewnętrznego, zwiększanie liczby ćwiczeń, które sprawiają trudności, dostosowanie metod pracy do umiejętności uczniów indywidualizację procesu nauczania. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 25/35

26 Wykres 1w Obszar badania: W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów Szkoła prowadzi badania osiągnięć uczniów oraz losów absolwentów, wykorzystywane do prowadzenia analiz zgodnie z aktualnymi potrzebami. W każdym roku szkolnym prowadzone są badania wyników nauczania, szczególnie z przedmiotów objętych sprawdzianem szóstoklasisty. Ponadto badane są inne obszary pracy szkoły np.: badania służące poznaniu potrzeb i możliwości zespołu klasowego, kwalifikacji uczniów do zajęć wyrównawczych lub rozwijających umiejętności oraz na zajęcia socjoterapeutyczne. Wyniki badań są przedstawiane rodzicom na zebraniach w celu wspólnego określenia środków zaradczych. Ponadto służą do doskonalenia organizowanych procesów edukacyjnych adekwatnych do potrzeb uczniów i ich rodziców, a także do potrzeb szkoły.nauczyciele, odwołując się do przykładu zdolnych absolwentów, motywują swoich uczniów do nauki, do doskonalenia swoich umiejętności i talentów, wskazują ich jako wzory do naśladowania i przykłady odnoszonych sukcesów, zachęcając do podejmowania wysiłku i pokonywania trudności. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 26/35

27 Wymaganie: Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi Kluczowym elementem decydującym o jakości każdej organizacji jest zarządzanie, które służy jej rozwojowi. Skuteczne zarządzanie szkołą powinno koncentrować się na stworzeniu optymalnych warunków do nauczania i uczenia się uczniów, do indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli, ich doskonalenia zawodowego. Wnioski z prowadzonej zespołowo ewaluacji wewnętrznej i nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez dyrektora powinny umożliwiać podejmowanie decyzji służących rozwojowi szkoły. Poziom spełnienia wymagania: C Zarządzanie szkołą zapewnia odpowiednie warunki do realizacji zadań wychowawczych i dydaktycznych. Podejmuje się skuteczne działania służące organizacji indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli. Nauczyciele systematycznie angażują się w działania z zakresu ewaluacji wewnętrznej, a wdrażane wnioski z nadzoru pedagogicznego służą rozwojowi szkoły. Zarządzanie szkołą w zakresie inicjowania nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów nie jest skuteczne, natomiast sprzyja udziałowi nauczycieli, uczniów i rodziców w procesie podejmowania decyzji dotyczących szkoły. Dyrektor podejmuje efektywne działania w pozyskiwaniu zewnętrznego wsparcia dla szkoły i rozwoju uczniów. Obszar badania: Zarządzanie szkołą lub placówką koncentruje się na wychowaniu, nauczaniu i uczeniu się oraz zapewnieniu odpowiednich do realizacji tych zadań warunków Zarządzanie szkołą zapewnia odpowiednie warunki do realizacji zadań wychowawczych i dydaktycznych. W opinii nauczycieli, mają oni zapewnione warunki do pracy własnej i wspólnych spotkań, szkoła także zapewnia im możliwość korzystania z potrzebnych podczas zajęć pomocy dydaktycznych. Przestrzeń w salach lekcyjnych zorganizowana jest w większości adekwatnie do sposobu prowadzenia zajęć i wykorzystywanych metod. Zapewnione są odpowiednie warunki do realizacji podstawy programowej. Ułożenie przedmiotów w planie dnia na ogół sprzyja uczeniu się. Dzieci uczą się w systemie jednozmianowym. Zajęcia wymagające większego skupienia i koncentracji umysłowej są przeplatane przedmiotami pozwalającymi na większą aktywność ruchową uczniów. Liczba lekcji w poszczególnych dniach jest równomierna, za wyjątkiem poniedziałku, kiedy jest ich więcej w stosunku do pozostałych dni tygodnia. Zdaniem dyrektora, spowodowane to jest organizacją w tym dniu wspólnych zajęć w klasach I-III z dziećmi z filii. Organ prowadzący ocenia warunki lokalowe szkoły jako dobre. Szkoła i filia posiadają odpowiednią ilość pomieszczeń do nauki, dysponują nowymi placami zabaw i mają zagospodarowaną przestrzeń wokół budynku. Szkoła posiada salę gimnastyczną z zapleczem. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 27/35

28 Obszar badania: Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli oraz doskonaleniu zawodowemu Dyrektor podejmuje skuteczne działania służące organizacji indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli. Mają oni zapewniony dostęp do odpowiednich zasobów, przydatnych dla rozwoju zawodowego, biorą udział w różnych formach doskonalenia zawodowego (wykres 1w) i dzielą się z innymi swoją wiedzą ze szkoleń. Dyrektor inspiruje nauczycieli do efektywnej pracy indywidualnej i zespołowej poprzez zauważanie ich sukcesów i nagradzanie, np. stosowanie pochwał na forum szkoły i wobec rodziców, przyznawanie dodatku motywacyjnego i nagrody dyrektora szkoły; dbanie o profesjonalną komunikację; przypominanie o założeniach koncepcji, a także upowszechnianie wiedzy na temat najnowszych praktyk i teorii przydatnych w pracy nauczyciela. Wykres 1w Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 28/35

29 Obszar badania: Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami Nauczyciele systematycznie angażują się w działania z zakresu ewaluacji wewnętrznej. Wszyscy deklarują swój udział w działaniach służących realizacji ewaluacji wewnętrznej, wymieniając zadania związane m. in. z praca w zespole ds. ewaluacji, przygotowaniem ankiet, przeprowadzeniem badań, analizą wyników i opracowaniem raportu (wykres 1o). Dyrektor zachęca nauczycieli do udziału w ewaluacji, wskazując na korzyści służące rozwojowi ich warsztatu pracy i poprawie jakości pracy szkoły, w efekcie wszyscy nauczyciele biorą udział w badaniach. Powołany jest zespół ds. ewaluacji, który opracowuje harmonogram i narzędzia, przeprowadza badania, analizuje wyniki i przedstawia w formie raportu. Wyciągnięte wnioski dotyczą m. in. potrzeby wzmocnienia działań wychowawczych dotyczących kształtowania właściwych postaw i relacji między uczniami, a także prowadzenia lekcji otwartych. Uwzględniane są one w planie pracy szkoły, w planie nadzoru pedagogicznego i klasowych planach wychowawczych. Wykres 1o Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 29/35

30 Obszar badania: W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego, podejmuje się działania służące rozwojowi szkoły lub placówki Działania wdrażające wnioski z nadzoru pedagogicznego służą rozwojowi szkoły. Wskazane przez dyrektora i nauczycieli wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego dotyczą m. in.: pracy nad poprawą wyników z matematyki w klasach 4-6, dalszego diagnozowania poziomu osiągnięć edukacyjnych uczniów, modyfikacji programu wychowawczego z uwzględnieniem tematyki przeciwdziałania agresji, realizacji działań służących bezpieczeństwu dzieci w drodze do szkoły i na wycieczkach szkolnych. W celu wdrożenia wniosków zorganizowano zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze dla klas 4-6 oraz koło matematyczne dla uczniów zdolnych, zastosowano indywidualizację pracy i zmodyfikowano metody oraz formy pracy na lekcjach matematyki, przeprowadzono konkursy matematyczne szkolne i przygotowano uczniów do udziału w konkursach pozaszkolnych, przeprowadzono diagnozy wstępne i podjęto działania wynikające z wniosków, dokonano modyfikacji programu wychowawczego i uwzględniono w planach wychowawczych nowe zadania. Ich wdrożenie, zdaniem respondentów, przełożyło się na zwiększenie oferty zajęć pozalekcyjnych wyrównawczych i rozwijających zainteresowania; rozwój uczniów wzbogacenie ich wiedzy i umiejętności, udział w szkolnych i pozaszkolnych konkursach matematycznych, uzyskane na półrocze lepszych wyników w nauce w odniesieniu do diagnozy wstępnej; zmodyfikowanie metod pracy na lekcjach matematyki; udzielenie pomocy uczniom stosownie do ich potrzeb i możliwości. Istotna zmiana w funkcjonowaniu szkoły, jaką dostrzegli partnerzy szkoły, to zwiększenie troski o poziom nauczania i uzyskania lepszych wyników sprawdzianu w klasie szóstej, zwiększenie ilości kółek zainteresowań i udziału dzieci w konkursach oraz zawodach sportowych. Obszar badania: Zarządzanie szkołą lub placówką prowadzi do podejmowania nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów Zarządzanie szkołą w zakresie inicjowania przez nauczycieli nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów nie jest skuteczne. Dyrektor wspiera nauczycieli w podejmowaniu takich rozwiązań finansując szkolenia zewnętrzne i materiały, dając możliwość dłuższego przebywania na terenie szkoły przy realizacji zadania, zapewniając doradztwo i opiniowanie ze swej strony, udzielając pochwał i nagród, a nauczyciele pozytywnie oceniają otrzymywane wsparcie (wykres 1j). W ocenie dyrektora, ponad 75% nauczycieli angażuje się w rozwiązania dydaktyczne lub organizacyjne o charakterze nowatorskim. Dyrektor zalicza do nich przyjazd w każdy poniedziałek dzieci z filii w Łęgu do szkoły obwodowej i naukę w klasach łączonych na wybranych przedmiotach (religia, j. angielski, zajęcia wychowania fizycznego); udział w akcji "Ćwiczyć każdy może" w ramach Roku szkoły w ruchu ogłoszonego przez MEN oraz w konkursie ekologicznym "Czysta Małopolska - Czysta Polska"; zaplanowanie i przeprowadzenie przez każdego nauczyciela, co najmniej jednego konkursu szkolnego, w celu umożliwienia wszystkim uczniom zaprezentowania swoich zdolności i umiejętności; udział kilku nauczycieli w projekcie "Lepsza Szkoła" pozwalającym porównywać wyniki uczniów z wynikami uczniów z województwa lub Polski; opracowywanie przez niektórych nauczycieli własnych scenariuszy akademii szkolnych. Według nauczycieli, do nowatorskich rozwiązań stosowanych przez nich należy: organizacja w każdym półroczu konkursu na najładniejszy zeszyt, stosowanie opracowanych przez nauczyciela gier i zabaw z kartami, wykorzystanie nowoczesnych narzędzi badawczych do monitorowania osiągnięć uczniów, korzystanie z multimediów, wspólne ustalanie tematyki zajęć, np. z informatyki i matematyki, codzienne czytanie przez nauczyciela i uczniów ulubionej książki. Nowatorstwo swoich działań uzasadniają tym, że: są nowością w szkole i niewielka liczba nauczycieli z nich korzysta, pozwalają w ciekawszy sposób prowadzić zajęcia, zwiększają atrakcyjność akademii i zajęć, odpowiadają na potrzeby uczniów, są efektem ewaluacji własnej pracy, Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 30/35

31 wykraczają poza standardowe rozwiązania, służą promocji szkoły w środowisku. Jednocześnie wszyscy nauczyciele stwierdzili, że podczas obserwacji ich zajęć nie pojawiły się elementy, które można uznać za nowatorskie. Należy stwierdzić, że wskazane przez dyrektora i nauczycieli przykłady działań wpływają m. in. na wzbogacenie oferty edukacyjnej i umożliwiają uczniom pełniejszy rozwój, nie mają jednak charakteru nowatorstwa, zatem działania dyrektora w inicjowaniu nowatorstwa w szkole nie są skuteczne. Wykres 1j Obszar badania: Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja udziałowi nauczycieli i innych pracowników szkoły lub placówki oraz uczniów i rodziców w procesie podejmowania decyzji dotyczących szkoły lub placówki Zarządzanie sprzyja powszechnemu udziałowi nauczycieli (wykres 1j), uczniów i rodziców (wykres 2j) w procesie podejmowania decyzji dotyczących szkoły. Udział nauczycieli w podejmowaniu decyzji charakteryzują wykresy 1o i 2o. Zdaniem dyrektora, uczniowie i rodzice wypowiadają się w sprawie organizacji zajęć pozalekcyjnych, wycieczek, imprez i szkolnych konkursów. Uczniowie poza tym wybierają opiekuna samorządu, wyrażają opinie przy ocenie zachowania, a rodzice uchwalają program wychowawczy szkoły, opiniują pracę nauczycieli przy ocenie dorobku zawodowego, opiniują klasowe plany wychowawcze, wypowiadają się na tematy bezpieczeństwa i klimatu szkoły. Dyrektor zachęca rodziców, uczniów i nauczycieli do udziału w podejmowaniu decyzji w różnych sytuacjach szkolnych, wskazując na korzyści wynikające ze współudziału w podejmowaniu decyzji, na nowe doświadczenia, podkreśla rolę współgospodarzy w podejmowaniu decyzji i kształtowaniu wizerunku szkoły. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 31/35

32 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 1o Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 32/35

33 Wykres 2o Obszar badania: Dyrektor podejmuje skuteczne działania zapewniające szkole lub placówce wspomaganie zewnętrzne odpowiednie do jej potrzeb Dyrektor podejmuje skuteczne działania w pozyskiwaniu zewnętrznego wsparcia dla szkoły i rozwoju uczniów (wykres 1j i 2j). Dyrektor występuje z prośbą o wsparcie do różnych instytucji, zaprasza przedstawicieli do udziału w ważnych wydarzeniach szkoły, informuje o sukcesach i korzyściach związanych ze współpracą, kieruje podziękowania pisemne i wobec społeczności szkolnej. Zdaniem partnerów szkoły, ich wsparcie wiąże się głównie z: wygłaszaniem pogadanek i prowadzeniem akcji prozdrowotnych dla uczniów; diagnozowaniem psychologiczno-pedagogicznym i logopedycznym dzieci; wygłaszaniem pogadanek dla rodziców; wspomaganiem finansowym udziału uczniów w konkursach, przeglądach i wycieczkach szkolnych; wsparciem w realizacji programów i projektów (np. "Już pływam"); organizacją kolonii letnich dla uczniów z terenów zalewowych; modernizacją bazy i wyposażenia szkoły; wspieraniem socjalnym rodzin. W ocenie respondentów, w efekcie: prowadzona jest wśród uczniów i rodziców profilaktyka zdrowotna (np. akcja Szklanka mleka ), uczniom i rodzicom udzielana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna, rodziny potrzebujące otrzymują wsparcie socjalne, szkoła została doposażona w pomoce dydaktyczne (np. zestaw do zajęć z pierwszej pomocy) i pozyskała plac zabaw, modernizowana jest baza lokalowa, dzieci poszkodowane w powodzi miały możliwość wyjazdu na kolonię do Zakopanego i Rabki. Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 33/35

34 Wykres 1j Wykres 2j Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 34/35

35 Raport sporządzili Stanisław Srebro Stanisław Siadek Urszula Blicharz Kurator Oświaty:... Szkoła Podstawowa w Zarzeczu Dużym 35/35