PRZYK ADOWY ARKUSZ EGZAMINACYJNY Z CHEMII

Transkrypt

1 Autorzy: Jadwiga Berecka, Alicja Borkowska, El bieta Bytniewska-Rozwód, Zofia Kloc PRZYK ADOWY ARKUSZ EGZAMINACYJNY Z CHEMII Arkusz I Czas pracy: 120 minut ARKUSZ I Instrukcja dla zdajàcego 1. Prosz sprawdziç, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron. Ewentualny brak nale y zg osiç przewodniczàcemu zespo u nadzorujàcego egzamin. 2. Prosz uwa nie czytaç wszystkie polecenia i informacje do zadaƒ. 3. Rozwiàzania i odpowiedzi nale y zapisaç czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy ka dym zadaniu. 4. W rozwiàzaniach zadaƒ rachunkowych trzeba przedstawiç tok rozumowania prowadzàcy do ostatecznego wyniku oraz pami taç o jednostkach. 5. W trakcie obliczeƒ mo na korzystaç z kalkulatora. 6. Prosz pisaç tylko w kolorze czarnym; nie pisaç o ówkiem. 7. Nie wolno u ywaç korektora. 8. B dne zapisy trzeba wyraênie przekreêliç. 9. Brudnopis nie b dzie oceniany. 10. Obok ka dego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, którà mo na uzyskaç za jego poprawne rozwiàzanie. yczymy powodzenia! Za rozwiàzanie wszystkich zadaƒ mo na otrzymaç àcznie 70 punktów. Arkusz przygotowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON na wzór oryginalnego arkusza maturalnego.

2 2 Chemia. Arkusz I Zadanie 1. (1 pkt) W przedstawionym na rysunku zestawie do otrzymywania gazów nie mo na zbieraç gazów: a) bezbarwnych; b) l ejszych od powietrza; c) ci szych od powietrza; d) atwo rozpuszczalnych w wodzie. woda Zadanie 2. (1 pkt) SpoÊród nast pujàcych gazów: NH 3, H 2, O 2, HCl w zestawie z poprzedniego zadania nie mo na zbieraç: a) adnego; b) O 2 ih 2 ; c) NH 3 i HCl; d) wy àcznie HCl. Zadanie 3. (4 pkt) SpoÊród zaproponowanych tlenków: P 4 O 10, CaO, CO, K 2 O, SiO, FeO, NO 2 wybierz cztery, które w reakcji z wodà dajà podane ni ej produkty. Napisz równania reakcji w formie czàsteczkowej. a) Mocna zasada rozpuszczalna w wodzie: b) Kwas utleniajàcy: c) Trudno rozpuszczalny wodorotlenek: d) Kwas trójprotonowy: Zadanie 4. (4 pkt) Dokoƒcz równania reakcji, wpisujàc wzory brakujàcych substancji gazowych oraz wspó czynniki stechiometryczne. enzym a) C 6 H 12 O 6 $ 2 C 2 H 5 OH +... b) NaOH +... $ NaHSO 3 c) CaCO 3 + HCl $ CaCl 2 + H 2 O +... d) n.... $ [ CH 2 CH 2 ] n

3 Chemia. Arkusz I 3 Zadanie 5. (4 pkt) Do dwóch kolb zawierajàcych po 92 g H 2 O dodano: do pierwszej 8 g kwasu siarkowego(vi), a do drugiej 8 g tlenku siarki(vi). Oblicz st enia kwasu w obu kolbach. Zadanie 6. (3 pkt) Jakich substratów u yto do reakcji, je eli produktami by y: a) NaOH + H 2 b) MgSO 4 + SO 2 + H 2 O c) Cu(NO 3 ) + NO + H 2 O Substraty: a) b) c) Zadanie 7. (3 pkt) Wykres przedstawia zale noêç masy pewnego dwuwartoêciowego metalu Me od masy jego tlenku MeO. Ustal stosunek masowy pierwiastków w tym tlenku oraz jego wzór. masa metalu [g] masa tlenku [g]

4 4 Chemia. Arkusz I Zadanie 8. (3 pkt) Rozk adowi termicznemu poddano 50 g CaCO 3. Oblicz, ile gramów substancji sta ej pozosta o po pra eniu i ile decymetrów szeêciennych gazu (odmierzonego w warunkach normalnych) wydzieli o si w trakcie tego procesu przy jego 100-procentowej wydajnoêci. Zadanie 9. (3 pkt) Pierwiastek X ma konfiguracj 1s 2 2s 2 2p 5. Mo na o nim powiedzieç, e: a) Jest po o ony w uk adzie okresowym w grupie i w okresie. b) Ma charakter c) Jego maksymalny stopieƒ utlenienia wynosi , a najni szy Zadanie 10. (2 pkt) OkreÊl typ wiàzania chemicznego (kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane, jonowe), wyst pujàcego w podanych zwiàzkach pomi dzy wskazanymi pierwiastkami: a) amoniak (N H), wiàzanie: b) metanolan sodu (O Na), wiàzanie: c) chlor (Cl Cl), wiàzanie: Zadanie 11. (2 pkt) Równanie reakcji przedstawia przemian jàdrowà, w której jednym z produktów jest pierwiastek chemiczny E. Podaj symbol tego pierwiastka, jego liczb atomowà Z i liczb masowà A Po $ Z A E+ 2 4 He E A Z

5 Chemia. Arkusz I 5 Zadanie 12. (3 pkt) Wykres przedstawia zmian energii wewn trznej uk adu podczas przebiegu pewnej reakcji: energia E NO 2 + CO H NO + CO 2 czas Napisz równanie tej reakcji: Energia aktywacji tej reakcji oznaczona jest literà: Energia produktów tej reakcji jest od energii substratów. Energia wydzielana podczas tej reakcji oznaczona jest jako: Zadanie 13. (3 pkt) Jednym z produktów ka dej z podanych ni ej reakcji jest woda. Uzupe nij równania tych reakcji: a) NaOH + H 2 SO 4 $ H 2 O b) CH 3 OH + CH 3 COOH $ H 2 O c) CH 3 OH + HBr $ H 2 O d) RbOH + HBr $ H 2 O Wska te reakcje, dla których skrócona forma jonowa równania ma postaç: H + + OH $ H 2 O Informacja do zadaƒ Podczas badania wody stwierdzono obecnoêç nast pujàcych kationów: K +, Mg 2+, Pb 2+, Ag +, Cu 2+, NH 4 +, Fe 3+. Do tej wody dodano siarczek sodu. Zadanie 14. (2 pkt) Wypisz kationy, które utworzy y osady.

6 6 Chemia. Arkusz I Zadanie 15. (3 pkt) Napisz jonowe równania reakcji wytràcania osadów. Zadanie 16. (3 pkt) W kolejnych probówkach umieszczono roztwory ró nych substancji zgodnie z rosnàcym st eniem molowym: 1) 1-molowy NaCl; 2) 2-molowy Na 2 CO 3 ; 3) 3-molowy NaOH; 4) 4-molowy Na 2 SO 4 ; 5) 5-molowy (NH 4 ) 2 SO 4. WartoÊç ph roztworów w kolejnych probówkach: a) nie zmienia si ; b) roênie; c) roênie, a nast pnie maleje; d) maleje. Poprawna odpowiedê: Podaj wartoêç ph w probówkach 1 i 4. Odpowiedê uzasadnij. WartoÊç ph = Uzasadnienie: Zadanie 17. (2 pkt) Wybierz poprawne informacje dotyczàce kwaênych deszczów : a) Niszczà zapraw murarskà starych budowli. b) Powodujà wzrost ph wód gruntowych. c) Zakwaszajà gleb. d) Jednà z przyczyn powstawania kwaênych deszczów jest rozwój motoryzacji. e) Sà g ównà przyczynà eutrofizacji jezior. Poprawne informacje zawierajà punkty: Zadanie 18. (6 pkt) Majàc do dyspozycji nast pujàce zwiàzki: wodorotlenek miedzi(ii), kwas solny, metanal i tlenek srebra, napisz dwa równania reakcji redoks oraz dwa równania reakcji, które nie sà reakcjami redoks. W reakcjach redoks wska utleniacze i reduktory.

7 Chemia. Arkusz I 7 Zadanie 19. (3 pkt) Uzupe nij podane równanie reakcji: dobierz odpowiednie Êrodowisko oraz dobierz wspó czynniki, stosujàc metod bilansu elektronowego. ClO 3 + Fe $ Cl + Fe 3+ + H 2 O Zadanie 20. (2 pkt) Ponad sto lat temu rosyjski chemik W adimir Markownikow sformu owa nast pujàcà regu : Je eli niesymetryczny reagent, na przyk ad typu HX, przy àcza si do niesymetrycznego alkenu, to elektrododatnia cz Êç reagenta wià e si z tym atomem w gla wiàzania podwójnego, który ma wi cej przy- àczonych atomów wodoru. Stosujàc regu Markownikowa, napisz wzorami pó strukturalnymi równania podanych reakcji. a) but-1-en + H 2 O $ b) 2-metylo-but-2-en + HCl $ Zadanie 21. (3 pkt) Oblicz, ile kilogramów metanolu nale y utleniç, aby otrzymaç 6 dm 3 formaliny o st eniu procentowym równym 20% i g stoêci 1,06 g/cm 3. Zadanie 22. (3 pkt) Do ustalenia struktury trzech zwiàzków organicznych: a) CH 2 ===CH CHO; b) CH 2 ===CH COOH; c) CH 3 CH 2 CO CH 3 u yto wody bromowej oraz odczynnika Tollensa. Wska zwiàzek, który b dzie reagowa z obydwoma odczynnikami: Wpisz do tabeli wzory pó strukturalne (grupowe) i nazwy produktów reakcji tego zwiàzku z wodà bromowà i odczynnikiem Tollensa. Wzór Nazwa

8 8 Chemia. Arkusz I Zadanie 23. (3 pkt) Aminy, aminokwasy i sole kwasów karboksylowych mogà reagowaç z mocnymi kwasami. Napisz równania reakcji etyloaminy, kwasu aminoetanowego i etanianu sodu z kwasem solnym. Zadanie 24. (2 pkt) Stosujàc wzory pó strukturalne, napisz równanie reakcji pewnego II-rz dowego alkoholu o wzorze sumarycznym C 3 H 8 O z kwasem alkanowym o wzorze sumarycznym C 4 H 8 O 2, zawierajàcym rozga- ziony, czterow glowy aƒcuch. Zadanie 25. (2 pkt) Dokoƒcz równania nast pujàcych reakcji, w których biorà udzia sole glicyny: CH 2 COOK + 2 HCl $ NH 2 CH 2 COOH + 2 NaOH $ NH 3 Cl